Kiedy cudzoziemcy muszą płacić podatki w Polsce

Gdy mają miejsce zamieszkania u nas, ich wszystkie dochody (przychody)
są opodatkowane w naszym kraju. Fiskus upomni się tylko o należność
od pieniędzy osiąganych na terytorium RP, jeśli mieszkają poza jego granicami
Ustawa z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U z 2000 r. nr 14, poz. 176 ze zm., dalej updof) nie definiuje pojęcia "cudzoziemiec" czy "osoba zagraniczna". Natomiast zakres obowiązku podatkowego danej osoby fizycznej uzależnia od miejsca jej zamieszkania, a sposób opodatkowania od rodzaju źródła przychodów.
Jaki obowiązek: ograniczony czy nie
Jeżeli osoba fizyczna ma miejsce zamieszkania na terytorium Polski, to podlega obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów (przychodów) bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów. Wówczas taka osoba, zgodnie z art. 3 ust. 1 updof, podlega w Polsce tzw. nie ograniczonemu obowiązkowi podatkowemu (ma status rezydenta podatkowego w Polsce).
Jeżeli jednak osoba fizyczna nie ma na terytorium Polski miejsca zamieszkania, to podlega obowiązkowi podatkowemu tylko od dochodów (przychodów) osiąganych na terytorium Polski. Wtedy taka osoba, zgodnie z art. , 3 ust. za updof, podlega w Polsce ograniczonemu obowiązkowi podatkowemu (ma status nierezydenta).

Miejsce zamieszkania na terytorium RP

Za osobę mającą miejsce zamieszkania w Polsce uważa się osobę fizyczną, która posiada tu centrum interesów osobistych lub gospodarczych (ośrodek interesów życiowych) lub przebywa w naszym kraju dłużej niż 183 dni w roku podatkowym (art. 3 ust. za updof.) Tak więc za polskiego rezydenta podatkowego można uznać osobę zagraniczną (cudzoziemca), jeśli na terytorium naszego kraju ma miejsce zamieszkania, a za nierezydenta - obywatela polskiego, który przeniósł miejsce zamieszkania do innego państwa.
Zgodnie z art. 4a updof ustalenie polskiej rezydencji podatkowej osoby fizycznej następuje z uwzględnieniem postanowień konkretnej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, której stroną jest Polska .

W kontraktach bilateralnych

Określenie "osoba mająca miejsce zamieszkania w umawiającym się państwie" oznacza każdą osobę, która zgodnie z prawem wewnętrznym tego państwa podlega tam opodatkowaniu ze względu na jej miejsce zamieszkania lub miejsce stałego pobytu - tak zwykle stanowią umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania. Zatem o miejscu zamieszkania danej osoby fizycznej rozstrzygają przepisy wewnętrzne umawiających się państw. W sytuacji gdy każde z umawiających się państw na podstawie własnych przepisów uzna osobę fizyczną za mającą miejsce zamieszkania na jego terytorium, dochodzi
do kolizji przepisów stanowiących o rezydencji podatkowej tej osoby. W takim wypadku polską czy też zagraniczną rezydencję podatkową należy ustalić na podstawie umów o unikaniu podwójnego opodatkowania

Z praktyki i wyjaśnień organów podatkowych wynika. że dla ustalenia ośrodka interesów życiowych podatnika decydujące jest miejsce zamieszkania członków jego najbliższej rodziny (żony. męża. dzieci), a dla osób samotnych szczególną rolę odgrywa położenie centrum interesów gospodarczych podatnika.
Prawidłowe ustalenie miejsca zamieszkania osoby fizycznej jest bardzo ważne nie tylko dla określenia zakresu obowiązku podatkowego w Polsce tej osoby, ale również dla polskich podmiotów występujących w roli płatnika. Płatnik musi wiedzieć w momencie wypłaty wynagrodzenia, jakie przepisy polskiej ustawy o podatku dochodowym zastosować. jaki pobrać podatek dochodowy (zaliczkę czy podatek zryczałtowany), jaką informację roczną sporządzić (PIT -11 czy 1FT -lR) i do jakiego urzędu skarbowego przekazać te informacje.

Jeżeli przepisy konkretnej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania dają stronie polskiej możliwość opodatkowania dochodów (przychodów) osób niemających w Polsce miejsca zamieszkania, to zgodnie z naczelną zasadą wynikającą z polskiej ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych dochody te są opodatkowane na zasadach ogólnych, tj. według skali podatkowej. Wyjątek od tej zasady dotyczy niektórych dochodów (przychodów) wymienionych m.in. w art. 29 ust 1 updof, które są opodatkowane w sposób zryczałtowany.
Za dochody (przychody) osiągane na terytorium Polski przez osoby niemające w Polsce miejsca zamieszkania, zgodnie z art. 3 ust. 2b updof uważa się w szczególności dochody (przychody) z:
pracy wykonywanej na terytorium Polski na podstawie stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy, bez względu na miejsce wypłaty wynagrodzenia, działalności wykonywanej osobiście na terytorium Polskim bez względu na miejsce wypłaty wynagrodzenia, działalności gospodarczej prowadzonej na terytorium Polski,
położonej na terytorium Polski nieruchomości, w tym ze sprzedaży takiej nieruchomości.

Praca najemna

Na gruncie umów o unikaniu podwójnego opodatkowania dochody z pracy najemnej podlegają opodatkowaniu w Państwie, w którym osoba fizyczna ma miejsce zamieszkania, chyba że praca wykonywana jest w drugim państwie. Jeżeli praca jest wykonywana w drugim Państwie, to otrzymane za nią wynagrodzenie może być opodatkowane w tym drugim państwie. Powyższe oznacza, że przepisy umów dają możliwość opodatkowania dochodów również temu państwu, na terytorium którego osoba fizyczna wykonuje pracę, chociaż nie ma w nim miejsca zamieszkania.
W myśl polskich przepisów dochody z pracy wykonywanej na terytorium Polski na podstawie stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej lub spółdzielczego stosunku pracy są opodatkowane w Polsce bez względu na miejsce wypłaty wynagrodzenia (art. 3 ust. 2b pkt 1 updof). Dlatego miejsce wykonywania pracy jest tak istotne dla rozstrzygnięcia kwestii, gdzie wynagrodzenie cudzoziemca za świadczoną pracę podlega opodatkowaniu.
Pracownicy cudzoziemcy podlegają opodatkowaniu w Polsce na tych samych zasadach co polscy pracownicy, nie ma przy tym znaczenia, czy obcokrajowiec ma miejsce zamieszkania w Polsce, czy objęty jest nieograniczonym bądź ograniczonym obowiązkiem podatkowym. Płatnik oblicza i pobiera zaliczki na podatek dochodowy, zgodnie z art. 32 updof (stosuje koszty uzyskania przychodów podstawowe 111,25 zł lub w przypadku złożenia przez pracownika stosownego oświadczenia koszty podwyższone 139,06 zł, zaliczkę oblicza przy
zastosowaniu progresywnej skali podatkowej 18 lub 32 proc., zaliczkę może pomniejszyć o kwotę stanowiącą 1/12 kwoty zmniejszającej podatek - 46,33 zł, jeżeli dysponuje PIT-2). Po zakończeniu roku podatkowego płatnik, który nie dokonuje rocznego rozliczenia podatku na formularzu PIT-4o, obowiązany jest przygotować dla pracownika cudzoziemca informację PIT -11 (art 39 ust 1 updof). W sytuacji gdy obowiązek poboru zaliczek ustał w ciągu roku podatkowego, płatnik na pisemny wniosek pracownika cudzoziemca, w terminie 14 dni od złożenia tego wniosku, zobowiązany jest sporządzić i przekazać PIT -11 pracownikowi oraz urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych (art 39 ust 2 updof) .

Działalność wykonywana osobiście

Opodatkowanie przychodów z działalności wykonywanej osobiście nie jest proste. Zależy od miejsca zamieszkania osoby uzyskującej te przychody oraz od tego, czy osoba zagraniczna dostarczyła polskiemu podmiotowi certyfikat rezydencji, czy nie.
Przychodami z działalności wykonywanej osobiście są m.in. przychody:
otrzymywane przez osoby, niezależnie od sposobu ich powoływania, należące do składu zarządów, rad nadzorczych, komisji lub innych organów stanowiących osób prawnych (art 13 pkt 7 updof), z tytułu wykonywania usług na podstawie umowy-zlecenia lub umowy o dzieło, uzyskiwane wyłącznie od osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą, osoby prawnej i jej jednostki organizacyjnej oraz jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej (art 13 pkt 8 updof), uzyskane na podstawie umów o zarządzanie przedsiębiorstwem, kontraktów menedżerskich lub umów o podobnym charakterze (art. 13 pkt 9 updof).
Jeżeli osoba zagraniczna posiada miejsce zamieszkania na terytorium Polski ze względu
na zlokalizowany tu ośrodek interesów życiowych lub ze względu na okres pobytu powyżej 183 dni w roku podatkowym), to jej dochody z działalności wykonywanej osobiście, o której mowa wart. 13 pkt 2, 4 - 9 updof, są opodatkowane na zasadach ogólnych. Czyli zgodnie z art. 41 updof (tak jak u osób krajowych).
W sytuacji gdy osoba zagraniczna nie posiada w Polsce miejsca zamieszkania w rozumieniu art. 3 ust za updof, to przychody z działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 13 pkt 2, 6 - 9 updof, opodatkowane są w formie ryczałtu w wysokości 20 proc. przychodu, zgodnie z art. 29 ust. 1 updof. Natomiast pobór zryczałtowanego podatku określa art 41 ust. 4 updof. Powyższą zasadę opodatkowania stosuje się z uwzględnieniem umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, których stroną jest Polska. Jednakże zastosowanie stawki podatku wynikającej z właściwej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania lub niepobranie podatku zgodnie z taką umową jest możliwe pod warunkiem udokumentowania dla celów podatkowych miejsca zamieszkania podatnika uzyskanym od niego certyfikatem rezydencji.
Jeżeli osoba zagraniczna została uznana za osobę mającą miejsce zamieszkania w Polsce na podstawie art 3 ust. la updof i dostarczyła płatnikowi certyfikat rezydencji, wówczas płatnik
nie ustala polskiej rezydencji i pobiera zryczałtowany podatek dochodowy na zasadach określonych w art. 41 ust. 9 updof. Powołany przepis doprecyzowano od 1 stycznia 2009 r.
Zgodnie z art. 42 ust. 2 pkt 2 updof płatnik zobligowany jest do przesłania w terminie do końca lutego roku następującego po roku podatkowym lub na pisemny wniosek podatnika w terminie 14 dni od złożenia wniosku podatnikowi i urzędom skarbowym, którymi kierują naczelnicy urzędów skarbowych właściwi w sprawach opodatkowania osób zagranicznych, imiennych informacji IFT-1/IFT1R

Źródło -Rzeczpospolita