Podatku nie mogą żądać dwa kraje

Podatku nie mogą żądać dwa kraje

Podatku nie mogą żądać dwa kraje
Zdarza się, że oba państwa, które podpisały umowę o unikaniu podwójnego opodatkowania, uważają,
że są uprawnione do pobrania daniny Przyczyną jest różna interpretacja jej postanowień

Dlatego w umowach przewidziano procedurę wzajemnego porozumiewania. Służy ona wyeliminowaniu nieprawidłowości w zakresie interpretacji i stosowania danej umowy. Skoro bowiem dochodzi do takiej sytuacji oznacza to, że organy podatkowe dwóch państw rozumieją ją w różny sposób. Powinny się więc porozumieć, aby ustalić, które państwo będzie beneficjentem podatku. Celem porozumienia jest usunięcie opodatkowania naruszającego postanowienia umów o unikaniu podwójnego opodatkowania. Przedstawimy zasady zawarcia takiego porozumienia na przykładzie art. 23 konwencji między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Finlandii w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu (Dz.U. z 2010 r. nr 37, poz. 205 - dalej umowa).
Trzy lata na przedstawienie sprawy
Zgodnie z art. 23 ust. i umowy jeżeli osoba jest zdania, że działania Polski lub zarówno Polski, jak i Finlandii powodują lub spowodują dla niej opodatkowanie, które jest niezgodne z umową, to może niezależnie od środków odwoławczych
przewidzianych w prawie wewnętrznym Polski oraz Finlandii przedstawić swoją sprawę właściwemu organowi państwa, w którym ma miejsce zamieszkania lub siedzibę. Sprawa powinna być przedstawiona w ciągu trzech lat, licząc od dnia pierwszego zawiadomienia o działaniu powodującym opodatkowanie.
Art 3 umowy zawiera definicje pojęć w niej użytych. Zgodnie z nim właściwy organ oznacza:
- w Finlandii - Ministerstwo Finansów lub jego upoważnionego przedstawiciela bądź organ, który przez Ministerstwo Finansów zostanie wyznaczony jako kompetentny
- w Polsce - ministra finansów lub jego upoważnionego przedstawiciela.
Jeżeli w danej sprawie mają zastosowanie postanowienia artykułu 22 ust i umowy, sprawę należy przedstawić właściwemu organowi tego państwa, którego jest się obywatelem. Art. 22 ust i mówi, że obywatele umawiającego się państwa nie mogą być poddani w drugim umawiającym się państwie ani opodatkowaniu, ani związanym z nim obowiązkom, które są inne lub bardziej uciążliwe niż opodatkowanie i związane z nim obowiązki, jakim są lub mogą być poddani w takich samych okolicznościach obywatele tego drugiego państwa, w szczególności w odniesieniu do miejsca zamieszkania lub siedziby.
Próba zawarcia porozumienia

Właściwy organ jeżeli uzna zarzut za uzasadniony i nie może sam spowodować zadowalającego rozwiązania, podejmie starania, aby przypadek ten uregulować w drodze wzajemnego porozumienia z właściwym organem drugiego państwa tak aby zapobiec opodatkowaniu niezgodnemu z umową. Każde osiągnięte porozumienie zostanie wprowadzone w życie bez względu na terminy przewidziane przez ustawodawstwo wewnętrzne Polski i Finlandii
Zgodnie z art. 23 ust 3 umowy właściwe organy Polski i Finlandii będą czynić starania, aby w drodze wzajemnego porozumienia usuwać trudności lub wątpliwości, które mogą powstawać przy interpretacji lub stosowaniu umowy. Mogą one również wspólnie uzgodnić podjęcie środków w celu zapobieżenia podwójnemu opodatkowaniu w sytuacjach nieuregulowanych umową.
Z ust 4 tego przepisu wynika, że właściwe organy Polski i Finlandii mogą komunikować się bezpośrednio, jak również poprzez wspólną komisję składającą się z tych organów lub ich przedstawicieli. Nie trzeba czekać na zakończenie sporu
Procedura wzajemnego porozumiewania jest instytucją nadzwyczajną. Co do zasady z takich instytucji można skorzystać dopiero po wyczerpaniu typowych narzędzi prowadzenia sporu. Wymaga to więc przejścia określonych szczebli instancyjnych i zajmuje dużo czasu. Reguła ta nie ma jednak zastosowania w odniesieniu do procedury wzajemnego porozumiewania. Nie trzeba więc czekać na prawomocne zakończenie sporu z polskim fiskusem. Co więcej, spór ten nie musi się nawet rozpocząć. Wniosek o wszczęcie procedury wzajemnego porozumiewania można złożyć na ręce ministra finansów, gdy:
- organ podatkowy nie wydal żadnej decyzji podatkowej przeciwko podatnikowi,
- trwa spór podatnika z organami podatkowymi na poziomie urzędu skarbowego albo dyrektora izby skarbowej,
- sprawa jest oceniana przez sąd administracyjny,
- spór z fiskusem został ostatecznie przegrany przez podatnika przed Naczelnym Sądem Administracyjnym (wtedy możliwe jest wznowienie postępowania ·po1trl ramka).
Procedura ta znajduje bowiem zastosowanie zarówno do podwójnego opodatkowania, które już wystąpiło, jak i przewidywanego.
ORD-IN nie wszczyna procedury
Mogłoby się wydawać, że złożenie wniosku o interpretację w sprawie, gdzie pojawia się pobranie podatku przez dwa państwa, powinno powodować wszczęcie procedury wzajemnego porozumiewania. Tak jednak nie jest. Co prawda zarówno wniosek o wszczęcie tej procedury, jak i wniosek ORD-IN adresowany jest do ministra finansów. Tożsamość organu nie powoduje jednak, że minister po otrzymaniu poprzez ORD-IN informacji o podwójnym opodatkowaniu automatycznie przekształci procedurę wydania interpretacji indywidualnej w procedurę likwidującą podwójne opodatkowanie według zapisów umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania. Tylko wniosek o wszczęcie procedury wzajemnego porozumiewania może doprowadzić do usunięcia podwójnego opodatkowania.

Wynik zakończonej procedury wzajemnego porozumiewania
na podstawie ratyfikowanej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, której Polska jest stroną, jeżeli ma wpływ na treść wydanej decyzji ostatecznej, może stanowić podstawę do wznowienia postępowania zakończonego decyzją. Wynika to wprost z art. 240 § 1 pkt 10 ordynacji podatkowej.

Nie należy liczyć na inicjatywę fiskusa

Podatnik, który ma uzasadnione obawy, że organy z dwóch krajów będą domagały się od niego zapłaty, powinien od razu wystąpić z wnioskiem o wszczęcie procedury wzajemnego porozumiewania
Tak wynika z wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z 20 grudnia 2011 r. (I SA/Wr 1429/11, orzeczenie nieprawomocne). Oddalił on skargę i nakazał podatnikowi zapłatę PIT, mimo że został on już uiszczony w Finlandii. Jak do tego doszlo?
Dwa urzędy pobierają PIT
Podatnik wykonał w Finlandii na podstawie umowy zawartej z niemieckim zleceniodawcą rysunki techniczne. Powstały one w siedzibie fińskiego przedsiębiorcy. W Polsce znajdował się natomiast ośrodek interesów życiowych podatnika. Siedziba
firmy podatnika również była zarejestrowana w Polsce. W okresie obowiązywania umowy podatnik jednocześnie świadczył także w Polsce usługi związane z zakresem swojej działalności na rzecz innych kontrahentów. W okresie wykonania rysunków podatnik był czasowo zameldowany na terytorium Finlandii, a na stałe w Polsce. Dokonał także zgłoszenia w fińskich organach podatkowych. Podatnik nie posiadał w Finlandii żadnego adresu związanego ze swoją działalnością gospodarczą. Z tytułu świadczonych usług w ramach umowy z kontrahentem niemieckim uzyskał w 2008 r. przychód w wysokości 235 tys. zł. Wykazał go w zeznaniu rocznym PIT - 36L za ten rok i zapłacił podatek w Polsce.
Problem w tym, że fiński urząd podatkowy wezwał go do uiszczenia podatku dochodowego od dochodu uzyskanego na terytorium Finlandii. Podatnik wpłacił więc żądaną kwotę (18,5 tys. euro, czyli 74 tys. zł). Następnie w Polsce złożył korektę PIT, w której odliczył podatek zapłacony w Finlandii od podatku należnego od całości swoich dochodów uzyskanych w 2008 r. (z wykorzystaniem metody odliczenia proporcjonalnego). Wykazał więc w związku z tym podatek należny w znacznie niższej wysokości niż w zeznaniu pierwotnym i zażądał stwierdzenia nadpłaty w wysokości 38 tys. zł. Organy podatkowe uznały, że nie było podstaw do korekty (bo dochody te nie powinny być opodatkowane w Finlandii).
WSA we Wrocławiu stanął w sporze po stronie fiskusa. Powodem było to, że podatnik nie posiadał w Finlandii zakładu w rozumieniu ustawy o PIT i umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania (prace wykonał w siedzibie fińskiego przedsiębiorcy).

Proces uruchamia podatnik
W uzasadnieniu tego wyroku znalazło się kilka wskazówek przydatnych dla osób, które znajdą się w sytuacji podwójnego pobrania podatku dochodowego przez dwa państwa, pomimo zawarcia pomiędzy nimi umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania. Co prawda orzeczenie dotyczy poprzedniej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania między Polską a Finlandią (podpisana w Helsinkach 26 października 1977 r., Dz.U z 1979 r., m 12, poz. 84), ale zachowuje aktualność.
WSA we Wrocławiu przyznał, że dochody uzyskane przez podatnika w Finlandii zostały opodatkowane dwukrotnie: w Finlandii i w Polsce. Było to wynikiem odmiennej interpretacji tych samych przepisów umowy przez organy podatkowe każdego z tych państw. Sąd uznał, że podatnik powinien był nie tylko spierać się z fikusem o podwójnie pobrany podatek dochodowy, ale i uruchomić procedurę wzajemnego porozumiewania. WSA odrzucił zarzuty podatnika kierowane do organów podatkowych, że te, wiedząc, iż podatek dochodowy został pobrany w podwójnej wysokości, nie wszczęły tej procedury z własnej inicjatywy. Sąd stwierdził, że z przepisów wynika, iż polskie organy podatkowe takiej procedury nie mogły wszcząć. Nie były bowiem do tego uprawnione. Nie można im więc zarzucać naruszenia art. 120, 121 i 122 ordynacji podatkowej. Przepisy te nakazują, aby organy podatkowe działały na podstawie przepisów prawa oraz prowadziły postępowanie podatkowe w sposób budzący zaufanie do tych organów. Zobowiązują także fiskusa do podejmowania w toku postępowań wszelkich niezbędnych działań w celu dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz załatwienia sprawy w postępowaniu podatkowym, Zdaniem WSA we Wrocławiu nie narusza ogólnych zasad prowadzenia postępowania zawartych w ordynacji podatkowej brak inicjatywy ze strony fiskusa co do procedury wzajemnego porozumiewania między państwami, które zawarły umowę o unikaniu podwójnego opodatkowania.

Źródło-Rzeczpospolita

Subskrybuje zawartość