W 2018 r. będą funkcjonowały dwa reżimy oświadczeń, a prace sezonowe będą powoli przechodziły na zezwolenia. W tym prawnym galimatiasie już rodzą się problemy.
1 września rozpocznie się procedura wygaszania dotychczasowych zasad rejestracji oświadczeń o zamiarze powierzenia pracy cudzoziemcom zza wschodniej granicy. Pisaliśmy o tym szczegółowo w Tygodniku Gazeta Prawna z 11–13 sierpnia 2017 r. (TGP nr 31, DGP nr 155): „Rewolucja w zatrudnianiu cudzoziemców: nowe zezwolenia i zmiany w oświadczeniach”. Dziś czas na przeanalizowanie przepisów przejściowych. Już widać, że będą one sprawiać przedsiębiorcom wiele kłopotów. Jakich? Zanim przejdziemy do szczegółów, przypomnijmy na czym polegają zmiany.

Cudzoziemiec niebędący obywatelem UE, który zamierza pracować w Polsce, co do zasady musi obecnie posiadać zezwolenie na pracę. Jednak dla obywateli Armenii, Białorusi, Gruzji, Mołdawii, Rosji i Ukrainy przepisy pozwalają na uproszczoną legalizację zatrudnienia poprzez rejestrację oświadczeń o zamiarze powierzenia pracy. Umożliwiają one pracę przez maksymalny okres sześciu miesięcy w okresie następujących po sobie 12 miesięcy. Oświadczenie takie rejestruje przyszły pracodawca w powiatowym urzędzie pracy (PUP) właściwym dla miejsca jego siedziby.

W celu dokonania rejestracji obecnie nie ma konieczności przedkładania żadnych dokumentów. Niektóre urzędy wymagają jedynie przeprowadzenia tzw. uproszczonego testu rynku pracy, czyli złożenia w PUP oferty pracy w celu weryfikacji, czy w rejestrze bezrobotnych nie ma osób spełniających kwalifikacje na stanowisko, na którym pracodawca zamierza zatrudnić cudzoziemca. Jednak co do zasady procedura ta jest dość elastyczna, gdyż ani warunki rejestracji oświadczeń, ani odmowy ich rejestracji nie są uregulowane w przepisach. Brak sformalizowanej procedury pozwala też na szybką rejestrację – w zależności od urzędu zajmuje to od jednego do 14 dni.
Proponowane w ustawie rozwiązania dotyczą cudzoziemców, którzy wykonują krótkoterminową pracę. Chodzi m.in. o obywateli: Armenii, Białorusi, Gruzji, Mołdawii, Rosji i Ukrainy, którzy będą mogli skorzystać z uproszczonej procedury dostępu do rynku pracy.

Zgodnie z nowelizacją obok zezwoleń na pracę, które mogą zostać wydane przez wojewodę na okres do trzech lat, wprowadzone zostanie zezwolenie na pracę sezonową, które wydawane będzie przez starostę na okres dziewięciu miesięcy w roku kalendarzowym.

Nowe przepisy zakładają stworzenie rejestru pracy cudzoziemców, który będzie zawierał informacje dotyczące klasycznych zezwoleń na pracę, zezwoleń na pracę sezonową, oświadczeń składanych w celu dokonania wpisu do ewidencji oraz informacji starosty o braku możliwości zaspokojenia potrzeb kadrowych na lokalnym rynku pracy.

Nowelizacja wprowadza opłatę w wysokości 30 zł za rejestrację oświadczenia pracodawcy o potrzebie zatrudnienia cudzoziemców. "Celem tego rozwiązania jest zmniejszenie nadużyć oraz zapewnienie środków finansowych, które będą wykorzystane przez starostów do wykonywania tego zadania. Pozwoli to na sprawniejszą obsługę interesantów przez powiatowe urzędy pracy. Planuje się, że wpłata określona w rozporządzeniu będzie niewygórowana, w wysokości 30 zł" - czytamy w uzasadnieniu.

Zgodnie z nowelą, oświadczenie może nie zostać wpisane do ewidencji, jeżeli urząd uzna, że zostało ono złożone dla pozoru, lub będzie wykorzystane przez cudzoziemca w celu innym niż wykonywanie pracy dla danego podmiotu. Praca na podstawie oświadczenia, wpisywanego do ewidencji przez starostę, będzie mogła być wykonywana przez okres sześciu miesięcy w ciągu kolejnych 12 miesięcy.

Składający oświadczenie obowiązany będzie do zawarcia w nim klauzuli o treści: "jestem świadomy odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia", a klauzula ta zastępuje pouczenie organu o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań.

W noweli przewidziano obowiązek informowania o okolicznościach związanych z podjęciem pracy przez cudzoziemca, aby umożliwić powiatowym urzędom pracy i służbom kontrolnym monitorowanie wykorzystania oświadczenia zgodnie z celem oraz weryfikację okresu pracy cudzoziemca. Ponadto podmiot powierzający pracę cudzoziemcowi będzie obowiązany do przesłania informacji odpowiednio o podjęciu lub niepodjęciu pracy przez cudzoziemca.

źródło GP