Długa droga Niemca do polskiego obywatelstwa

Po 20 latach sprawa Ulricha von Krockowa rozpoczyna się od nowa

Wczorajszy wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego oddalający skargę kasacyjną ministra spraw wewnętrznych i administracji oznacza. że uchylone zostały decyzje stwierdzające utratę obywatelstwa polskiego Ulrtcha von Kroćkowa. a sprawa wraca do wojewody pomorskiego.
Przed ucieczką
Pierwszą decyzję wydał w 1990 r. wojewoda gdański poświadczając obywatelstwo polskie Albrechta von Krockowa i jego synów. m.in. Ulricha. Zmarły w 2007 r. Albrecht von Krockow był współzałożycielem polsko-niemieckiej Fundacji Europejskie Spotkania Kaszubskie Centrum Kultury Krokowa. W przeszłości. zanim w 1945 r. udało mu się uciec do Niemiec. miał- jako mieszkaniec przedwojennej Polski - obywatelstwo polskie.
W 1994 r. decyzja o obywatelstwie została uchylona przez ministra spraw wewnętrznych. Z materiałów Instytutu Pamięci Narodowej i Archiwum Państwowego w Gdańsku wynikało. że w 1939 r. Albrecht von Krockow wstąpił do SA - bojówek hitlerowskiej partii NSDAP. Zostal także wpisany do I grupy volks-listy, a od marca 1945 r. do końca wojny służył w Wehrmachcie. Zgodnie z ustawą z 1920 r. o obywatelstwie państwa polskiego utrata obywatelstwa następowała z mocy prawa, jeżeli obywatel polski wstąpił do służby wojskowej w obcym państwie. Obywatelstwa nie mógł więc nabyć przez urodzenie syn Albrechta Ulrich.
Decyzja z 1994 r. rozpoczęła serię postępowań administracyjnych i sądowych. Sprawy obywatelstwa zazębiły się bowiem z majątkowymi. Spółka należąca do Ulricha von Krockowa odkupiła od Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa 140 ha zespołu dworsko-pałacowego w Sławatówku w gminie Puck, w którym obecnie mieści się hotel Pałac Below.
W 2005 r. wojewoda pomorski odmówił Ulrichowi von Krockowowi potwierdzenia obywatelstwa polskiego. Odmowę uchylił w 2008 r. Naczelny Sąd Administracyjny, nakazując ponowne zbadanie sprawy. W 2010 r. wojewoda pomorski, powołując się na materiały archiwalne. wydał decyzję o utracie obywatelstwa polskiego.
Trzeba zbadać historię
Minister spraw wewnętrznych i administracji utrzymał decyzję w mocy. Została jednak
uchylona przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, a wczoraj NSA oddalił skargę kasacyjną ministra.
Orzeczenie NSA nie przesądza o ostatecznym rozstrzygnięciu, ale ze względu na kontekst historyczny sprawa, która toczy się już przeszło 20 lat zasługuje na pogłębioną analizę - powiedziała sędzia, uzasadniając wyrok.
Nie wyjaśniono, jaki charakter miały wstąpienie Albrechta von Krookowa do SA i służba w Wehrmachcie. A niejednokrotnie na terenach wcielonych do Rzeszy wpis na volkslistę, którego efektem była przy należność do niemieckich organizacji wojskowych, był wymuszony okolicznościami.
Jest to polski dramat, gdyż wielu obywateli innych państw przypomina sobie o obywatelstwie polskim, kiedy w grę wchodzą roszczenia majątkowe. Ochrona przed roszczeniami wynikającymi z potwierdzenia obywatelstwa polskiego powinna być rozwiązana systemowo.

Kwestie obywatelstwa o.a byłych obywateli polskich zamieszkałych na terenach wcielonych podczas II wojny światowej do Trzeciej RZE;5Zy wciąż budzą wiele emocji. Dobrze się więc stało, że NSA zwrócił uwagę na kontekst historyczny. Mieszkańcom Pomorza. Wolnego Miasta Gdańska czy Poznańskiego nadawano bowiem obywatelstwo niemieckie, a w konsekwencji powoływano do armii i organizacji paramilitarnych. Po wojnie zostali wysiedleni jako Niemcy. Utracili również majątki, gdyż dekret z 1946 r. o majątkach opuszczonych i poniemieckich oraz dekret o reformie rolnej wiązały utratę własności z obywatelstwem. Każdy wypadek należy więc oceniać indywidualnie. Ostateczne rozstrzygnięcie tej sprawy może mieć jednak znaczenie również w innych podobnych sytuacjach.

Źródło - Rzeczpospolita