Projekt założeń do projektu ustawy o cudzoziemcach
kt 21.02.2011 r.
Projekt założeń do projektu ustawy
o cudzoziemcach
Spis treści
Zawartość
1. AKTUALNY STAN STOSUNKÓW SPOŁECZNYCH W ZAKRESIE WJAZDU, POBYTU I WYJAZDU CUDZOZIEMCÓW Z TERYTORIUM RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. 7
2. AKTUALNY STAN PRAWNY W ZAKRESIE WJAZDU CUDZOZIEMCÓW NA TERYTORIUM RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ, PRZEJAZDU PRZEZ TO TERYTORIUM, POBYTU NA NIM I WYJAZDU CUDZOZIEMCÓW Z TERYTORIUM RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. 17
3. POTRZEBA I CEL UCHWALENIA NOWEJ USTAWY O CUDZOZIEMCACH 21
4. ALTERNATYWNE ŚRODKI OSIĄGNIĘCIA CELÓW USTAWY O CUDZOZIEMCACH. 24
5. PODMIOTY, NA KTÓRE BĘDZIE ODDZIAŁYWAŁA USTAWA. 25
6. PODMIOTOWY I PRZEDMIOTOWY ZAKRES USTAWY O CUDZOZIEMCACH. 26
7. SKUTKI FINANSOWE PROJEKTOWANEJ USTAWY ORAZ ŹRÓDŁA ICH POKRYCIA. 27
8. KWESTIE ZWIĄZANE Z PRZEPISAMI MERYTORYCZNYMI. 34
8.1. CZĘŚĆ OGÓLNA. 34
8.2. PRZEKRACZANIE GRANICY. 40
8.3. PRZEKRACZANIE GRANICY W RAMACH MAŁEGO RUCHU GRANICZNEGO. 46
8.4. WPISANIE ZAPROSZENIA DO EWIDENCJI ZAPROSZEŃ. 48
8.5 WIZY. 51
8.5.1. Wydawanie wiz. 51
8.5.2. Przedłużanie wiz. 59
8.5.3. Cofanie i unieważnianie wiz. 62
8.6. ZEZWOLENIE NA POBYT CZASOWY. 64
8.6.1. Zezwolenie na pobyt czasowy – część ogólna. 64
8.6.2. Zezwolenie na pobyt czasowy – praca. 69
8.6.3. Zezwolenie na pobyt czasowy – praca w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji. 71
8.6.4. Zezwolenie na pobyt czasowy – działalność gospodarcza. 75
8.6.5. Zezwolenie na pobyt czasowy – studenci. 77
8.6.6. Zezwolenie na pobyt czasowy – naukowcy. 79
8.6.7. Zezwolenie na pobyt czasowy – małżonkowie i członkowie rodzin obywateli Polski oraz cudzoziemców. 82
8.6.8. Zezwolenie na pobyt czasowy – ofiary handlu ludźmi. 87
8.6.9 Zezwolenie na pobyt czasowy – okoliczności wymagające krótkotrwałego pobytu 88
8.6.10. Zezwolenie na pobyt czasowy – inne okoliczności. 88
8.7. Zezwolenie na pobyt stały 92
8.8. Zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego WE. 99
8.9. Dokumenty wydawane cudzoziemcom 107
8.10. Kontrola legalności pobytu cudzoziemców na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej 119
8.11. Zobowiązanie cudzoziemca do powrotu 122
8.12. Zgoda na pobyt tolerowany 134
8.13. Tranzyt cudzoziemca drogą powietrzną 136
8.14. Wykonanie decyzji o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu wydanej przez organ innego państwa członkowskiego 139
8.15. Postępowanie w sprawie zatrzymania cudzoziemca, umieszczenie go w strzeżonym ośrodku lub zastosowanie wobec niego aresztu dla cudzoziemców 143
8.16. Pobyt cudzoziemców w strzeżonym ośrodku lub w areszcie dla cudzoziemców 148
8.17. Rejestry, ewidencja i wykaz w sprawach cudzoziemców 153
8.18. Wykaz cudzoziemców, których pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest niepożądany 164
8.19. Odpowiedzialność przewoźnika 170
8.20. Szef Urzędu do Spraw Cudzoziemców 172
9. UPOWAŻNIENIA DO WYDANIA AKTÓW WYKONAWCZYCH 177
9.1.ROZPORZĄDZENIA WYKONAWCZE WYDANE PRZEZ RADĘ MINISTRÓW 177
Rozporządzenie w sprawie listy państw, których obywatele będą obowiązani uiścić opłatę związaną z wjazdem na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jej wysokości oraz organów właściwych do jej pobrania lub kontroli jej uiszczenia 177
9.2. ROZPORZĄDZENIA WYKONAWCZE WYDANE PRZEZ MINISTRA WŁAŚCIWEGO DO SPRAW WEWNĘTRZNYCH 177
9.2.1 Rozporządzenie w sprawie wywiadu środowiskowego przeprowadzanego przez funkcjonariuszy Straży Granicznej w postępowaniach prowadzonych wobec cudzoziemców 179
9.2.2 Rozporządzenie w sprawie trybu sprawdzania lokalu przez funkcjonariuszy Straży Granicznej 179
9.2.3 Rozporządzenie w sprawie w sprawie środków utrzymania, które powinien posiadać cudzoziemiec wjeżdżający na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, oraz dokumentów potwierdzających możliwość uzyskania takich środków 180
9.2.4 Rozporządzenie w sprawie sposobu odnotowywania w dokumencie podróży cudzoziemca wydania decyzji o odmowie wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej 180
9.2.5 Rozporządzenie w sprawie wzoru formularza wniosku o wydanie zezwolenia na przekraczanie granicy w ramach małego ruchu granicznego oraz wzoru zezwolenia na przekraczanie granicy w ramach małego ruchu granicznego 180
9.2.6 Rozporządzenie w sprawie trybu postępowania po zatrzymaniu podczas kontroli granicznej zezwolenia na przekraczanie granicy w ramach małego ruchu granicznego 181
9.2.7. Rozporządzenie w sprawie wzoru zaproszenia i formularza wniosku o wpisanie zaproszenia do ewidencji zaproszeń oraz wysokości środków utrzymania, które powinien posiadać zapraszany cudzoziemiec 181
9.2.8 Rozporządzenie w sprawie wiz 182
9.2.9 Rozporządzenie w sprawie kryteriów opiniowania wniosków wizowych w kraju 183
9.2.10 Rozporządzenie w sprawie formularza wniosku o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy, zezwolenia na pobyt stały oraz zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego WE liczby fotografii i wymogów dotyczących fotografii dołączanych do wniosków o udzielenie tych zezwoleń oraz wzoru stempla potwierdzającego złożenie wniosku o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy, zezwolenia na pobyt stały oraz zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego WE. 184
9.2.11 Rozporządzenie w sprawie dokumentów mogących potwierdzić spełnienie przesłanek udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy 186
9.2.12 Rozporządzenie sprawie opłat pobieranych od cudzoziemców za wydanie i wymianę karty pobytu i innych dokumentów w sprawach cudzoziemców 186
9.2.13 Rozporządzenie w sprawie wzorów karty pobytu i dokumentów w sprawach cudzoziemców, formularzy wniosków o ich wydanie lub wymianę oraz fotografii dołączanych do wniosku 186
9.2.14 Rozporządzenie w sprawie wzoru formularza listy podróżujących dla wycieczek w Unii Europejskiej 187
9.2.15 Rozporządzenie w sprawie sposobu przeprowadzania kontroli legalności pobytu cudzoziemców na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej 187
9.2.16 Rozporządzenie w sprawie trybu postępowania organów w postępowaniu w sprawie zobowiązania cudzoziemca do powrotu oraz sposobu odnotowywania w dokumencie podróży wydania decyzji o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu. 188
9.2.17 Rozporządzenie w sprawie szczegółowego sposobu obliczania niektórych kosztów wykonania decyzji o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu; 188
9.2.18 Rozporządzenie w sprawie szczegółowego sposobu i trybu organizacji dobrowolnych powrotów oraz wzoru formularza wniosku o zamiarze dobrowolnego powrotu. 188
9.2.19 Rozporządzenie w sprawie trybu wykonywania doprowadzeń z uwzględnieniem sposobu przeprowadzenia tych doprowadzeń oraz obowiązków i uprawnień funkcjonariuszy wykonujących doprowadzenia 189
9.2.20 Rozporządzenie w sprawie wzoru formularza na którym wydaje się decyzję o zobowiązaniu do powrotu. 189
9.2.21 Rozporządzenie w sprawie udziału przedstawicieli organizacji pozarządowych w działaniach związanych z wykonaniem decyzji o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu, w której nie został określony termin dobrowolnego wyjazdu, a także zakresu czynności podlegających finansowaniu z budżetu państwa. 189
9.2.22 Rozporządzenie w sprawie wzoru dokumentu wydawanego cudzoziemcom, którym udzielono zgody na pobyt tolerowany 190
9.2.23 Rozporządzenie w sprawie wzoru formularza wniosku o zezwolenie na tranzyt drogą powietrzną 190
9.2.24 Rozporządzenie w sprawie wzoru karty daktyloskopijnej, na której pobiera się odciski linii papilarnych od cudzoziemca 190
9.2.25 Rozporządzenie w sprawie tworzenia i likwidacji strzeżonych ośrodków 190
9.2.26 Rozporządzenie w sprawie wzoru wniosku o umieszczenie cudzoziemca w strzeżonym ośrodku albo o zastosowanie wobec niego aresztu dla cudzoziemców 191
9.2.27 Rozporządzenie w sprawie warunków, jakim powinny odpowiadać strzeżone ośrodki i areszty dla cudzoziemców oraz regulaminu organizacyjno-porządkowego pobytu cudzoziemców w strzeżonym ośrodku i areszcie dla cudzoziemców 191
9.2.28 Rozporządzenie w sprawie sposobu ochrony strzeżonych ośrodków i aresztów dla cudzoziemców 191
9.2.29 Rozporządzenie w sprawie trybu dostępu do Systemu Pobyt, sposobie przydzielania osobom upoważnionym identyfikatorów użytkownika oraz wzoru upoważnienia do przetwarzania danych w Systemie Pobyt 192
9.2.30 Rozporządzenie w sprawie wniosku o udzielenie informacji z wykazu cudzoziemców, których pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest niepożądany lub do Systemu Informacyjnego Schengen 192
9.3 ROZPORZĄDZENIA WYKONAWCZE WYDANE PRZEZ MINISTRA WŁAŚCIWEGO DO SPRAW ZDROWIA 193
9.3.1 Rozporządzenie w sprawie wykazu i kryteriów występowania chorób, których rozpoznanie lub podejrzenie wystąpienia może stanowić podstawę odmowy wjazdu cudzoziemca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej 193
9.4 ROZPORZĄDZENIA WYKONAWCZE WYDANE PRZEZ MINISTRA WŁAŚCIWEGO DO SPRAW ZAGRANICZNYCH 193
9.4.1 Rozporządzenie w sprawie w sprawie dokumentów oraz wiz dla szefów i członków personelu misji dyplomatycznych, kierowników urzędów konsularnych i członków personelu konsularnego państw obcych, innych osób oraz członków ich rodzin 193
9.5 ROZPORZĄDZENIA WYKONAWCZE WYDANE PRZEZ MINISTRA WŁAŚCIWEGO DO SPRAW ZABEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO 194
9.5.1 Rozporządzenie w sprawie minimalnych kwot, jakie powinni posiadać cudzoziemcy podejmujący lub kontynuujący w Polsce naukę, studia oraz prowadzący badania naukowe na pokrycie kosztów utrzymania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i powrotu oraz dokumentów, które mogą potwierdzić możliwość uzyskania takich środków zgodnie z prawem. 194
9.6 ROZPORZĄDZENIA WYDANE PRZEZ MINISTRA WŁAŚCIWEGO DO SPRAW PRACY 195
9.6.1 Rozporządzenie w sprawie trybu przeprowadzania przez starostę działań mających na celu udzielenie wojewodzie informacji na temat możliwości zaspokojenia potrzeb kadrowych pracodawcy oraz wzoru i trybu przekazywania w/w informacji 195
9.6.2 Rozporządzenie w sprawie wysokości progu wynagrodzenia wymaganego od cudzoziemców ubiegających się o niebieską kartę UE 195
9.7 ROZPORZĄDZENIA WYKONAWCZE WYDANE PRZEZ MINISTRA WŁAŚCIWEGO DO SPRAW SZKOLNICTWA WYŻSZEGO 196
9.7.1 Rozporządzenie w sprawie wzoru zaświadczenia jednostki prowadzącej studia o przyjęciu cudzoziemca na studia, lub o kontynuowaniu przez niego studiów 196
10. PRZEPISY KARNE 197
11. ZMIANY W PRZEPISACH OBOWIĄZUJĄCYCH 199
12. WPŁYW USTAWY O CUDZOZIEMCACH NA STOSUNKI POWSTAŁE POD DZIAŁANIEM PRZEPISÓW DOTYCHCZASOWYCH 203
13. PRZEWIDYWANY TERMIN WEJŚCIA W ŻYCIE USTAWY 205
14. OCENA SKUTKÓW REGULACJI 206
14.1.WPŁYW USTAWY O CUDZOZIEMCACH NA SEKTOR FINANSÓW PUBLICZNYCH. 206
14.1.1. Wpływ projektowanej ustawy na budżet państwa. 206
14.1.2. Wpływ projektowanej ustawy na finanse jednostek samorządu terytorialnego. 212
14.2. WPŁYW USTAWY O CUDZOZIEMCACH NA RYNEK PRACY. 212
14.3. WPŁYW USTAWY O CUDZOZIEMCACH NA KONKURENCYJNOŚĆ GOSPODARKI I PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ. 212
14.4. WPŁYW USTAWY O CUDZOZIEMCACH NA SYTUACJĘ I ROZWÓJ REGIONALNY. 212
14.5. WYNIKI PRZEPROWADZONYCH KONSULTACJI. 212
1. Aktualny stan stosunków społecznych w zakresie wjazdu, pobytu i wyjazdu cudzoziemców z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Do dnia 5 października 1963 r. w Polsce kwestie dotyczące cudzoziemców regulowało rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 sierpnia 1926 r. o cudzoziemcach (Dz. U. Nr 83, poz. 465 oraz z 1937 r. Nr 11, poz. 83). W dniu 5 października 1963 r. weszła w życie ustawa z dnia 29 marca 1963 r. o cudzoziemcach (Dz. U. Nr 15, poz. 77, z późn. zm.), która uchyliła ww. rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej.
Ustawa z dnia 29 marca 1963 r. o cudzoziemcach obowiązywała w okresie zmieniającej się sytuacji migracyjnej Polski po 1989 r. Zmiany jej przepisów dokonywane na początku lat 90-tych XX w. dostosowywały tę regulację do aktualnych wówczas wyzwań migracyjnych oraz nowych instytucji prawnych z uwagi na wzrost natężenia ruchu osobowego z innymi krajami i rozwój polityki państwa wobec cudzoziemców w nowych warunkach politycznych i gospodarczych. Jednakże z czasem okazało się, że większość przepisów ustawy z dnia 29 marca 1963 r. o cudzoziemcach nie może zostać znowelizowana i konieczne jest opracowanie nowej ustawy o cudzoziemcach. W czasie obowiązywania ustawy z dnia 29 marca 1963 r. o cudzoziemcach nie istniał jeden ośrodek decyzyjny, który pozwalałby określić państwową politykę migracyjną. Kompetencje w sprawach cudzoziemców były przypisane różnym organom. Nie było określonych warunków przyznania i cofania zezwoleń na pobyt stały. Wydawanie tych zezwoleń uniemożliwiało w praktyce wydalenie niepożądanego cudzoziemca. Nie było wskazanych kryteriów, jakie muszą spełniać cudzoziemcy wjeżdżający do Polski, w tym zwłaszcza kryteriów dotyczących posiadania środków na utrzymanie. Pojawiały się fikcyjne zaproszenia i vouchery turystyczne. Trudne było kontrolowanie wjazdów do Polski, a w konsekwencji prowadzenie spójnej polityki migracyjnej. Niewystarczające były regulacje w sprawie wydalenia i pozbawienia wolności w celu wydalenia. Brak było szczególnych przepisów proceduralnych dla osób ubiegających się o status uchodźcy. W związku z tym cudzoziemcy, wobec których podjęto decyzję o wydaleniu, nadużywali procedur uchodźczych dla uniknięcia wydalenia. Nie było podstawy prawnej do prowadzenia rejestrów i ewidencji cudzoziemców, w szczególności wykazu cudzoziemców niepożądanych. Z uwagi na powyższe braki i uchybienia zdecydowano o przygotowaniu nowej ustawy o cudzoziemcach.
W dniu 25 czerwca 1997 r. Sejm uchwalił nową ustawę o cudzoziemcach (Dz. U. Nr 114, poz. 739), która miała usunąć niedociągnięcia poprzedniej regulacji w sprawach cudzoziemców i stworzyć podstawy do prowadzenia przez państwo spójnej i jednolitej polityki wobec cudzoziemców. Wprowadzono wówczas rozwiązania, które pozwoliły na swobodny rozwój ruchu turystycznego oraz przyjazdy w celach gospodarczych i handlowych, a jednocześnie wyposażono ograny państwowe w środki niezbędne do przeciwdziałania nielegalnej migracji. Zgodnie z ustawą cudzoziemiec wjeżdżający na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej powinien był posiadać ważny paszport i wizę oraz środki niezbędne do pokrycia kosztów wjazdu, pobytu i wyjazdu. Istniały cztery rodzaje wiz, tj.: pobytowa na okres do 6 miesięcy, pobytowa z prawem do pracy na okres maksymalnie do 1 roku, tranzytowa i repatriacyjna. Ustawa z dnia 25 czerwca 1997 r. o cudzoziemcach wprowadziła rejestrację i kontrolę zaproszeń, a także określiła podmioty, które mogą wystawić zaproszenie i zakres informacji, które powinny znaleźć się w zaproszeniu. Wprowadzono odpowiedzialność zapraszającego za wszystkie koszty związane z pobytem cudzoziemca, w tym także koszty ewentualnego leczenia lub wydalenia z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Ponadto ustawa wprowadziła nowe instytucje, tzn. zezwolenie na zamieszkanie na czas oznaczony i zezwolenie na osiedlenie się. Po raz pierwszy zostało uregulowane postępowanie w sprawach uchodźców. Odrębnie określono zasady udzielania azylu w Rzeczypospolitej Polskiej. Szczegółowo uregulowano kwestie wydalania cudzoziemców z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej ustalając m.in., że koszty związane z wydaleniem ponosi cudzoziemiec. Przewidziano również środki zabezpieczające przed uchylaniem się przed wydaleniem, wprowadzając możliwość umieszczenia cudzoziemca w strzeżonym ośrodku lub areszcie w celu wydalenia. Ustawa wprowadziła ewidencję cudzoziemców, w tym zwłaszcza cudzoziemców, których pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest niepożądany. Uregulowano również kwestie odpowiedzialności przewoźnika za przywiezienie do Polski cudzoziemca, któremu nie zezwolono na przekroczenie granicy. Ustawa nałożyła na przewoźnika obowiązek pokrycia kosztów wyjazdu z Polski takiego cudzoziemca lub zapewnienia bezzwłocznego wyjazdu cudzoziemca, a także możliwość nałożenia przez wojewodę kary administracyjnej za przewóz nielegalnych imigrantów. Określając właściwości organów wprowadzono nadzór Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji nad sprawami wjazdu, wyjazdu, przejazdu i pobytu cudzoziemców na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jako instancji odwoławczej od większej niż dotychczas liczby kategorii decyzji, w celu zapewnienia jednolitej polityki państwa w sprawach objętych ustawą.
Do opracowania nowej ustawy o cudzoziemcach przyczyniło się dążenie do zbliżenia polskich uregulowań z zakresu cudzoziemców do standardów obowiązujących w Unii Europejskiej. Akty unijne wyrażały tendencje do uszczelniania granic, harmonizacji polityki wizowej, ujednolicania polityk azylowych. Ustawa z dnia 25 czerwca 1997 r. o cudzoziemcach znacznie zbliżyła polskie unormowania do standardów unijnych poprzez wprowadzenie sprawdzonych instrumentów walki z nielegalną imigracją. Służyć temu miało wprowadzenie ewidencji cudzoziemców niepożądanych, odpowiedzialności przewoźnika za przewóz nielegalnych imigrantów, skuteczniejszych mechanizmów wydalania nielegalnych imigrantów, prawnych instrumentów w celu skrócenia czasu prowadzenia procedur uchodźczych, obowiązku posiadania przez cudzoziemca środków finansowych na pobyt, możliwości skutecznej walki z fikcyjnymi zaproszeniami, nowych odpowiednio zabezpieczonych dokumentów dla cudzoziemców, zgodnych ze standardami unijnymi.
Postępujący proces integracji Polski ze strukturami europejskimi, a przede wszystkim rozpoczęcie negocjacji w sprawie uzyskania przez Polskę członkostwa w Unii Europejskiej, spowodowały, że konieczne było dalsze dostosowanie prawa polskiego do wymogów unijnych. Kolejne zmiany w zakresie dotyczącym spraw cudzoziemców wprowadzono w 2001 r. poprzez obszerną nowelizację przepisów ustawy z dnia 25 czerwca 1997 r. o cudzoziemcach. Ustawą z dnia 11 kwietnia 2001 r. o zmianie ustawy o cudzoziemcach oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. Nr 42, poz. 475) rozszerzono zakres praw cudzoziemców wjeżdżających i przebywających na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Organy realizujące politykę wobec cudzoziemców zostały wyposażone w prawne instrumenty umożliwiające skuteczniejsze działania. Wprowadzono zmiany w przepisach dotyczących wydawania wiz i udzielania zezwoleń na pobyt na terytorium Polski oraz utworzono administrację zespoloną zajmującą się problematyką cudzoziemców, co miało na celu uproszczenie prowadzonych postępowań w ww. sprawach, tak aby były bardziej zrozumiałe dla cudzoziemca. Do ustawy włączono regulacje mające przeciwdziałać praktyce zawierania małżeństw jedynie w celu legalizacji pobytu. Szczegółowo uregulowano kwestie dotyczące łączenia rodzin, które dotąd ustawa o cudzoziemcach traktowała marginalnie, odnosząc się tylko w tym zakresie do cudzoziemców ubiegających się o nadanie statusu uchodźcy. Wprowadzono podstawę prawną udzielania cudzoziemcom ochrony czasowej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, wypełniając istniejącą lukę w dotychczasowych przepisach. Regulacje te miały ułatwić udział Polski w akcjach pomocy humanitarnej osobom wysiedlonym, wymagającym szczególnej pomocy w związku z konfliktami zbrojnymi, czystkami etnicznymi lub klęskami naturalnymi. Ustawa została uzupełniona o przepisy umożliwiające przeprowadzanie kontroli legalności pobytu cudzoziemców na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Rozstrzygnięto problem legalności pobytu w Polsce cudzoziemców tymczasowo aresztowanych, pozbawionych wolności, umieszczonych w ośrodku strzeżonym oraz wobec których zastosowano areszt w celu wydalenia. Uregulowano postępowanie wobec małoletnich cudzoziemców bez opiekuna prawnego. Ustawa przewidziała rozbudowę systemu informatycznego „POBYT”, utworzonego na podstawie ustawy z dnia 25 czerwca 1997 r. o cudzoziemcach, w celu dostosowania do standardów wynikających z dorobku Schengen. Wprowadzono do systemu polskiej administracji publicznej wyspecjalizowaną jednostkę zajmującą się problematyką cudzoziemców, tj. Urząd do Spraw Repatriacji i Cudzoziemców. W ten sposób nawiązano do rozwiązań przyjętych w państwach Unii Europejskiej, w których funkcjonował zazwyczaj jeden urząd administracji państwowej odpowiedzialny za prowadzenie większości postępowań administracyjnych wobec cudzoziemców. Utworzenie jednego urzędu, do którego zadań miało należeć prowadzenie postępowań dotyczących wjazdu cudzoziemców na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i pobytu na tym terytorium, prowadzenie postępowań uchodźczych i azylowych oraz zajmującego się problematyką wydaleń, wydawało się najbardziej efektywnym rozwiązaniem z punktu widzenia jednolitości polityki państwa wobec cudzoziemców oraz z uwagi na koszty.
Od początku lat 90-tych XX ww. obserwowano znaczny napływ cudzoziemców na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Cudzoziemcy przybywali do Polski albo w poszukiwaniu stałej ochrony w postaci statusu uchodźcy lub azylu, albo traktowali Polskę jako kraj tranzytowy w celu przedostania się do państw Europy Zachodniej, gwarantujących lepsze warunki bytowe. W związku z powyższym zaistniała potrzeba stworzenia skuteczniejszych mechanizmów zwalczania nielegalnej imigracji, a jednocześnie zapewnienia właściwej ochrony osobom, które znalazły się w szczególnie trudnym położeniu ze względu na sytuację panującą w ich krajach pochodzenia. Problemy migracyjne w Europie osiągnęły bowiem tak dużą skalę i złożoność, że konieczne stało się uregulowanie przedmiotowych zagadnień w odrębnych aktach prawnych, co miało zapewnić większą czytelność i przejrzystość przyjętych rozwiązań, a także ułatwić podejmowanie działań w tym zakresie przez organy stosujące prawo oraz pozwolić na uniknięcie wątpliwości pojawiających się przy interpretacji przepisów.
Podjęto zatem decyzję o zmianie koncepcyjnej uregulowania problematyki dotyczącej cudzoziemców. W miejsce jednej ustawy o cudzoziemcach, regulującej zagadnienia wjazdu, wyjazdu, przejazdu i pobytu cudzoziemców na terytorium Polski, a w tym w dosyć ograniczony sposób sprawy uchodźców, azylu i ochrony czasowej, powstały dodatkowo dwie odrębne ustawy, tj. ustawa z dnia 13 czerwca 2003 r. o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 128, poz. 1176) oraz ustawa z dnia 20 czerwca 2002 r. o zasadach i warunkach wjazdu i pobytu obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej oraz członków ich rodzin na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 140, poz. 1180).
Zmiany koncepcyjne dotychczasowego uregulowania problematyki cudzoziemców zostały zapoczątkowane poprzez opracowanie i uchwalenie w dniu 20 czerwca 2002 r. ustawy o zasadach i warunkach wjazdu i pobytu obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej oraz członków ich rodzin na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 140, poz. 1180). Konieczna była bowiem harmonizacja polskich przepisów z zakresu wjazdu i pobytu cudzoziemców na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej z prawem Unii Europejskiej. Przyjęty w Unii Europejskiej kazuistyczny sposób regulacji zasad wjazdu i pobytu obywateli Unii Europejskiej oraz członków ich rodzin na terytorium danego państwa, odbiegał w znaczący sposób od reguł przyjętych w tym zakresie w ustawie z dnia 25 czerwca 1997 r. o cudzoziemcach, jak również sytuacja prawna cudzoziemców na gruncie polskiego prawa ukształtowana była tak odmiennie od rozwiązań przyjętych w prawie wspólnotowym, że w toku procesu harmonizacji polskich norm z przepisami Unii Europejskiej, zadecydowano o uregulowaniu zasad i warunków wjazdu i pobytu obywateli Unii Europejskiej i członków ich rodzin na terytorium Polski, w odrębnym akcie prawnym.
Następnie podczas prac nad nowymi przepisami dotyczącymi wjazdu i pobytu cudzoziemców na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej dostrzeżono, że wyodrębnienia z ustawy o cudzoziemcach wymagają przepisy dotyczące udzielania ochrony cudzoziemcom wymagającym, zgodnie ze standardami międzynarodowymi, szczególnego traktowania. Opracowano więc odrębny akt prawny, tzn. ustawę o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, w której zostały uregulowane postępowania wobec cudzoziemców, którzy ubiegają się o nadanie statusu uchodźcy, udzielenie azylu, ochrony czasowej lub zgody na pobyt tolerowany.
Natomiast wszystkie zagadnienia dotyczące innych kategorii cudzoziemców, a także zagadnienia wspólne dla tych wszystkich grup cudzoziemców, zostały określone w ustawie z dnia 13 czerwca 2003 r. o cudzoziemcach (Dz. U. Nr 128, poz. 1175). Przewidziane w nim zostały reguły postępowania wobec cudzoziemców od chwili ich przyjazdu do Polski, poprzez ich pobyt i przejazd przez terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, aż do chwili wyjazdu.
W ten sposób powstał spójny zespół norm regulujących sprawy cudzoziemców w Polsce. Uporządkowano i uproszczono istniejącą dotychczas konstrukcję ustawy o cudzoziemcach, która była niezwykle trudna w stosowaniu, zwłaszcza dla cudzoziemców.
Ustawa z dnia 13 czerwca 2003 r. o cudzoziemcach została zbudowana w taki sposób, aby sprawy o charakterze zasadniczym, dotyczące wjazdu i pobytu cudzoziemców na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, zostały rozstrzygnięte w samej ustawie. Dotychczas obowiązująca ustawa o cudzoziemcach nie rozstrzygała wszystkich podstawowych problemów merytorycznych. Przekazywała wiele spraw w niej nie wyjaśnionych do unormowania aktem wykonawczym. Przepisy aktów wykonawczych uzupełniały ustawę z dnia 25 czerwca 1997 r. o cudzoziemcach, wkraczając w wielu przypadkach w obszar, który powinien był należeć do materii ustawowej. Stąd do ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o cudzoziemcach zostały włączone przepisy regulujące zasady i tryb postępowania w sprawach wiz, zaproszeń i pobytu bezwizowego, zezwoleń na zamieszkanie na czas oznaczony oraz na osiedlenie się, polskich dokumentów podróży dla cudzoziemca i tymczasowych polskich dokumentów podróży dla cudzoziemca, zobowiązania cudzoziemców do opuszczenia terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, wydalania ich z tego terytorium, prowadzenia wykazu cudzoziemców, których pobyt na terytorium Polski jest niepożądany, prowadzenia ewidencji zaproszeń oraz rejestrów w sprawach cudzoziemców, przepisy dotyczące posiadania środków przez cudzoziemca wjeżdżającego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz opłat za wydane dokumenty.
Na poziomie ustawowym zostały doprecyzowane zasady wystawiania zaproszeń dla cudzoziemców. Wprowadzono możliwość żądania od podmiotu zapraszającego przedstawienia dokumentów potwierdzających wywiązywanie się z zobowiązania do pokrycia kosztów związanych z pobytem cudzoziemca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tj. dokumentów potwierdzających posiadanie źródeł dochodów lub własnych środków materialnych i ich wysokość oraz dokumentów potwierdzających tytuł prawny do zajmowanego lokalu mieszkalnego lub możliwość zapewnienia zamieszkania. Regulacja powyższa zmierzała do zlikwidowania procederu wystawiania fikcyjnych zaproszeń przez osoby nie posiadające środków na pokrycie kosztów pobytu cudzoziemca w Polsce.
Wyodrębniono w osobny rozdział sprawy wizowe. Dotychczas kwestie te normowane były razem z przepisami dotyczącymi przekraczania granicy, co czyniło ustawę mało czytelną w odniesieniu do wydawania wiz. Ujęcie problematyki wydawania wiz w osobnym rozdziale ustawy uzasadniała przede wszystkim waga tych spraw, a także postępujący proces harmonizacji polskich uregulowań dotyczących cudzoziemców z rozwiązaniami przyjętymi w prawie wspólnotowym oraz zbliżający się termin wprowadzenia obowiązku wizowego wobec obywateli wszystkich państw wskazanych na liście państw, których obywatele muszą posiadać wizy podczas przekraczania granic zewnętrznych Unii Europejskiej.
Ustawa w pełni dostosowała polskie regulacje do wymogów Unii Europejskiej w zakresie zasad wydawania wiz krótkoterminowych (przyszłych jednolitych wiz, tzw. „szengenowskich”) i wiz długoterminowych (krajowych). Pojawił się zatem nowy rodzaj wizy, a mianowicie wiza długoterminowa, wydawana przy przyjazdach do Polski w określonym w ustawie celu, wówczas gdy okoliczności pobytu na terytorium Polski wymagają, aby pobyt ten trwał dłużej niż 3 miesiące, a więc wykluczają wydanie wizy krótkoterminowej. Dostrzeżono bowiem, że w przypadku pobytu cudzoziemców w Polsce przez krótki czas i tylko w określonym celu, nie istnieje potrzeba udzielania im zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony. Stąd w ustawie znalazły się unormowania dotyczące wizy długoterminowej, które miały na celu uproszczenie dotychczasowych procedur stosowanych w takich przypadkach. Jako zasadę przyjęto wydawanie wiz przez konsula, a tylko w przypadkach wyjątkowych, określonych w ustawie, przewidziano możliwość wydania wiz w kraju przez wojewodę i przez komendanta granicznej placówki kontrolnej Straży Granicznej.
Osobno uregulowano problematykę udzielania cudzoziemcom zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony i udzielania zezwolenia na osiedlenie się, co zwiększyło czytelność przepisów odnoszących się do tych spraw. Do rozdziału regulującego zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony zostały włączone unormowania w zakresie łączenia rodzin. Zmienione zostało podejście do udzielania tych zezwoleń. W dotychczasowym stanie prawnym instytucja udzielania zezwoleń miała charakter uznaniowy. Rodziło to bardzo wiele wątpliwości natury interpretacyjnej i powodowało niejednolitość orzecznictwa. Regulacje spotykały się z krytyką orzecznictwa Naczelnego Sądu Administracyjnego, w którym wskazywano, że uznaniowość przy stosowaniu przepisów z tego zakresu przez organy administracji była zbyt daleko posunięta. W ustawie z dnia 13 czerwca 2003 r. o cudzoziemcach w przypadku udzielania zezwoleń na osiedlenie się uznaniowość została zlikwidowana całkowicie, wyraźnie określono warunki, po spełnieniu których udziela się tego zezwolenia. W przypadku zezwoleń na zamieszkanie na czas oznaczony uznaniowość działania organu znacznie ograniczono – do sytuacji, gdy wniosek cudzoziemca opiera się na okolicznościach innych niż wskazane w ustawie, uzasadniających jego zamieszkiwanie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez okres dłuższy niż 3 miesiące oraz do przypadku gdy cudzoziemiec zamierza podjąć lub kontynuować studia w Polsce.
Sprawy związane z dokumentami wydawanymi cudzoziemcom zostały zgrupowane w jednym rozdziale. Przewidziano możliwość wydania cudzoziemcowi nowego dokumentu, nie znanego na gruncie dotychczasowej ustawy, tj. polskiego dokumentu tożsamości cudzoziemca. Dokument ten mógł być wydany cudzoziemcowi nie posiadającemu żadnego obywatelstwa, przebywającemu w Polsce, jeżeli cudzoziemiec ten utracił dokument podróży, albo uległ on zniszczeniu lub utracił ważność, a uzyskanie nowego dokumentu nie jest możliwe, a także małoletniemu cudzoziemcowi urodzonemu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, przebywającemu bez opieki rodziców, jeżeli uzyskanie dokumentu podróży napotyka poważne przeszkody albo przemawia za tym interes dziecka. Istniała potrzeba uregulowania sytuacji przebywających na terytorium Polski osób nie posiadających żadnego obywatelstwa. Często bowiem przebywały one na terytorium Polski bez żadnych dokumentów potwierdzających ich tożsamość, co rodziło szereg negatywnych skutków, m.in. w zakresie legalizacji ich pobytu na terytorium Polski. W przypadku małoletnich cudzoziemców urodzonych w Polsce i przebywających tam bez opieki rodziców, dodatkowo potrzebne było rozwiązanie problemów związanych z ustaleniem tożsamości dzieci – cudzoziemców porzuconych na terytorium Polski, które to problemy pojawiały się przy próbach przeprowadzenia adopcji takich dzieci.
Uporządkowano warunki wydawania decyzji o zobowiązaniu cudzoziemca do opuszczenia terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i decyzji o wydaleniu. W postępowaniu odwoławczym od decyzji o zobowiązaniu do opuszczenia terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz przed wydaniem decyzji o wydaleniu przewidziano, że organ ma obowiązek zbadać, czy zachodzą okoliczności uzasadniające udzielenie cudzoziemcowi zgody na pobyt tolerowany i w razie ich istnienia udzielić tej zgody oraz umorzyć odpowiednio postępowanie w sprawie zobowiązania do opuszczenia terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub postępowanie w sprawie wydalenia.
Wyodrębniono w oddzielny rozdział przepisy dotyczące zatrzymania cudzoziemca, umieszczenia w strzeżonym ośrodku lub zastosowaniu aresztu w celu wydalenia. Szczegółowo unormowano pobyt cudzoziemca w strzeżonym ośrodku lub areszcie w celu wydalenia. Zostały określone standardy, jakim powinny odpowiadać pomieszczenia strzeżonego ośrodka lub aresztu, w których umieszcza się cudzoziemca, wskazano jego prawa i obowiązki w czasie przebywania w strzeżonym ośrodku lub areszcie w celu wydalenia oraz czynności zabronione.
W zakresie dotyczącym odpowiedzialności przewoźnika istotną zmianą było wprowadzenie odpowiedzialności przewoźnika lądowego. Na przewoźnika nałożono obowiązek sprawdzenia posiadania przez cudzoziemca dokumentów i zezwolenia, niezbędnych do jego wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. W dotychczasowym stanie prawnym brakowało przepisów wprowadzających wyraźnie taki obowiązek. Dotychczasowe regulacje jedynie nakładały na przewoźnika, który przywiózł cudzoziemca, któremu nie zezwolono na wjazd do Polski, obowiązek zapewnienia bez zbędnej zwłoki, wyjazdu na jego koszt, a gdy cudzoziemiec nie posiada na to środków – na koszt przewoźnika.
Uporządkowano przepisy dotyczące Prezesa Urzędu do Spraw Repatriacji i Cudzoziemców, zebrano je w jednym rozdziale. W rozdziale tym znalazły się także regulacje dotyczące prowadzenia przez Prezesa Urzędu do Spraw Repatriacji i Cudzoziemców zbioru informacji centralnego rejestru danych dotyczących cudzoziemców, zwanego „Systemem Pobyt”, zawierającego informacje o wnioskach, wydanych orzeczeniach oraz dane osobowe cudzoziemców, prowadzonego w systemie informatycznym zbioru, na który składają się dotychczasowe rejestry, ewidencje i wykaz prowadzone na podstawie ustawy z dnia 25 czerwca 1997 r. o cudzoziemcach.
Ustawa z dnia 13 czerwca 2003 r. o cudzoziemcach od czasu jej uchwalenia była wielokrotnie nowelizowana, głównie w związku z koniecznością dostawania obowiązujących uregulowań do pojawiających się nowych unijnych aktów prawnych dotyczących cudzoziemców.
Pierwsze zmiany wprowadzono ustawą z dnia 22 kwietnia 2005 r. o zmianie ustawy o cudzoziemcach i ustawy o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 94, poz. 788). Uwzględniono wówczas uregulowania wynikające z dyrektywy Rady 2003/109/WE z dnia 25 listopada 2003 r. dotyczącej statusu obywateli państw trzecich będących rezydentami długoterminowymi (Dz. Urz. UE L 016 z 23.01.2004, str. 44), dyrektywy Rady 2003/110/WE z dnia 25 listopada 2003 r. w sprawie pomocy w przypadkach tranzytu do celów deportacji drogą powietrzną (Dz. Urz. UE L 321 z 6.12.2003, str. 26) oraz dyrektywy Rady 2004/81/WE z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie dokumentu pobytowego wydawanego obywatelom państw trzecich, którzy są ofiarami handlu ludźmi lub podlegali działaniom ułatwiającym nielegalną imigrację, którzy współpracują z właściwymi władzami (Dz. Urz. UE L 261 z 6.08.2004, str. 19).
Zasadnicze zmiany w ustawie z dnia 13 czerwca 2003 r. o cudzoziemcach zostały wprowadzone w związku z implementacją postanowień dyrektywy 2003/109/WE. Wprowadzono nową instytucję prawną, tj. zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego Wspólnot Europejskich. Przepisy dotyczące udzielania tego zezwolenia zostały włączone do rozdziału, w którym uregulowano zasady udzielania zezwolenia na osiedlenie się. Obydwa te zezwolenia miały bowiem taki sam charakter, tj. bezterminowy, ale różniły się nieco warunkami ich uzyskania oraz skutkami ich nabycia. Warunki uzyskania zezwolenia na osiedlenie się były łagodniejsze, ale osoba posiadająca takie zezwolenie nie korzystała, tak jak rezydent długoterminowy, z prawa do zamieszkiwania w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej. Zgodnie z ustawą podstawowym kryterium nabycia statusu rezydenta długoterminowego WE miał być 5-letni legalny i nieprzerwany pobyt na terytorium danego państwa członkowskiego, świadczący, że związki danej osoby z tym państwem mają charakter trwały oraz posiadanie stabilnego źródła dochodu, ubezpieczenia zdrowotnego.
W celu wdrożenia dyrektywy 2003/110/WE w ustawie o cudzoziemcach dodano nowy rozdział, w którym został określony tryb postępowania w przypadku, gdy doprowadzenie cudzoziemca do portu lotniczego państwa, do którego ma być wydalony nie jest możliwe przy wykorzystaniu lotu bezpośredniego z terytorium Polski. Przewidziano również udzielanie zezwoleń na tranzyt cudzoziemca drogą powietrzną przez obszar polskiego lotniska w celu wykonania decyzji o wydaleniu cudzoziemca wydanej przez inne państwo członkowskie Unii Europejskiej. Uregulowano także kwestie związane z udzielaniem pomocy przez polskie organy w tranzycie cudzoziemca przez obszar polskiego lotniska.
Ustawę uzupełniono o rozwiązania wynikające z dyrektywy Rady 2004/81/WE z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie zezwoleń na pobyt wydawanych obywatelom państw trzecich będących ofiarami handlu ludźmi albo będących wcześniej przedmiotem działań ułatwiających nielegalną imigrację, którzy współpracują z właściwymi władzami. Cudzoziemcom tym miała być wydawana wiza pobytowa. Natomiast tym cudzoziemcom, którzy podejmą współpracę z organem właściwym do prowadzenia postępowania w sprawie zwalczania handlu ludźmi, a przy tym zerwą kontakty z osobami podejrzanymi o popełnienie czynów zabronionych związanych z handlem ludźmi, miały być wydawane zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony na okres 6 miesięcy.
Kolejne znaczące zmiany ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o cudzoziemcach wprowadzono ustawą z dnia 24 maja 2007 r. o zmianie ustawy o cudzoziemcach oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 120, poz. 818). Po pierwsze, były to zmiany instytucjonalne, polegające na przebudowie systemu kompetencji organów państwa w zakresie polityki migracyjnej, a także właściwości organów w sprawach dotyczących problematyki obywatelstwa polskiego i repatriacji. Ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych przyznano kompetencje w zakresie koordynacji działań związanych z polityką migracyjną państwa oraz przeniesiono na niego kompetencje w zakresie spraw związanych z repatriacją i obywatelstwem należące dotychczas do Prezesa Urzędu do Spraw Repatriacji i Cudzoziemców. W konsekwencji tych przekształceń zmianie uległa nazwa organu centralnego właściwego w sprawach cudzoziemców z Prezesa Urzędu do Spraw Repatriacji i Cudzoziemców na Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców.
Ponadto nowelizacja dostosowała krajowe unormowania do aktualnego stanu prawa Unii Europejskiej dotyczącego problematyki cudzoziemców, poprzez wdrożenie uregulowań dyrektywy Rady 2004/114/WE z dnia 13 grudnia 2004 r. w sprawie warunków przyjmowania obywateli państw trzecich w celu odbywania studiów, udziału w wymianie młodzieży szkolnej, szkoleniu bez wynagrodzenia lub wolontariacie (Dz. Urz. UE L 375 z 23.12.2004, str. 12) oraz dyrektywy Rady 2005/71/WE z dnia 12 października 2005 r. w sprawie szczególnej procedury przyjmowania obywateli państw trzecich w celu prowadzenia badań naukowych (Dz. Urz. UE L 289 z 3.11.2005, str. 15), a także poprzez uwzględnienie skutków działania rozporządzenia (WE) nr 562/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 marca 2006 r. ustanawiającego wspólnotowy kodeks zasad regulujących przepływ osób przez granice (kodeks graniczny Schengen) (Dz. Urz. UE L 105 z 13.04.2006, str. 1). W ustawie określono warunki przyjmowania obywateli państw trzecich na terytorium Państw Członkowskich na okres przekraczający 3 miesiące w celu odbywania studiów, udziału w wymianie młodzieży szkolnej, szkoleniu bez wynagrodzenia lub wolontariacie oraz warunki przyjmowania naukowców z państw trzecich na okres dłuższy niż 3 miesiące w celu prowadzenia projektu badawczego na podstawie umowy o przyjęciu zawartej z instytucją badawczą, a także zasady dotyczące procedur przyjmowania tej grupy cudzoziemców. Przewidziano wydawanie wiz pobytowych w celu naukowym, szkoleniowym, dydaktycznym, a dla pobytów trwających ponad 3 miesiące zezwoleń na zamieszkanie na czas oznaczony po spełnieniu warunków określonych w ustawie. W celu utrzymania jedności rodziny, członkom rodziny dołączającym do naukowca przebywającego w Polsce umożliwiono zalegalizowanie swojego pobytu na podstawie zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony. Określono procedurę zatwierdzania placówek naukowych, które będą uprawnione do zawierania z cudzoziemcami umów o przyjęciu w celu realizacji projektu badawczego oraz sposób sprawowania nadzoru nad wypełnianiem przez te placówki obowiązków określonych w ustawie, związanych z przyjmowaniem cudzoziemców.
Wejście w życie rozporządzenia (WE) nr 562/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 marca 2006 r. ustanawiającego wspólnotowy kodeks zasad regulujących przepływ osób przez granice (kodeks graniczny Schengen), spowodowało potrzebę poczynienia stosownych zmian w ustawodawstwie krajowym, które umożliwią stosowanie jednolitych zasad przekraczania granicy, zarówno w przypadkach gdy będzie miało zastosowanie ww. rozporządzenie, jak i wtedy gdy działanie organów Straży Granicznej opierać się będzie na przepisach polskich. W tym celu wprowadzono zmiany w ustawie z dnia 13 czerwca 2003 r. o cudzoziemcach dotyczące m.in.: przekraczania granicy, podstaw odmowy wjazdu, określania czasu pobytu w zależności od wielkości posiadanych środków na utrzymanie.
Następnym aktem prawnym, który wprowadził zmiany w regulacjach dotyczących cudzoziemców, w celu dostosowania krajowego porządku prawnego z tego zakresu do aktualnego stanu prawa Unii Europejskiej była ustawa z dnia 24 października 2008 r. o zmianie ustawy o cudzoziemcach oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 216, poz. 1367). Wdrożono wówczas uregulowania dyrektywy Rady 2001/40/WE z dnia 28 maja 2001 r. w sprawie wzajemnego uznawania decyzji o wydalaniu obywateli państw trzecich (Dz. Urz. WE L 149 z 2.06.2001, str. 34; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 19, t. 4, str. 107) oraz uwzględniono postanowienia decyzji Rady z dnia 23 lutego 2004 r. określającej kryteria oraz uzgodnienia praktyczne dotyczące rekompensaty dysproporcji finansowych wynikających ze stosowania dyrektywy 2001/40/WE w sprawie wzajemnego uznawania decyzji o wydaleniu obywateli państw trzecich (Dz. Urz. WE Nr L 60 z 27.02.2004, str. 55; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 1, t. 5, str. 25). Ponadto wprowadzono przepisy umożliwiające cudzoziemcom podróżowanie w ramach małego ruchu granicznego na zasadach określonych w rozporządzeniu (WE) nr 1931/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 grudnia 2006 r. ustanawiającym przepisy dotyczące małego ruchu granicznego na zewnętrznych granicach lądowych państw członkowskich i zmieniającym postanowienia Konwencji z Schengen (Dz. Urz. UE L 405 z 30.02.2006, str. 3).
W związku z transpozycją do polskiego systemu prawa dyrektywy 2001/40/WE w ustawie o cudzoziemcach został dodany nowy rozdział dotyczący wzajemnego uznawania decyzji o wydaleniu obywateli państw trzecich, wydawanych przez państwa członkowskie Unii Europejskiej. Przewidziano, że polskie organy będą mogły wykonać ostateczną decyzję o wydaleniu cudzoziemca, wydaną przez inne państwo obszaru Schengen, w dwóch przypadkach. Po pierwsze, gdy decyzja taka została wydana w związku z poważnym i aktualnym zagrożeniem dla porządku publicznego lub bezpieczeństwa narodowego, jeżeli cudzoziemiec został skazany przez to państwo za przestępstwo zagrożone karą co najmniej 1 roku pozbawienia wolności lub jeżeli istnieje uzasadnione podejrzenie popełnienia lub zamiaru popełnienia przez cudzoziemca poważnego przestępstwa karnego na terytorium państwa członkowskiego. Po drugie zaś, gdy decyzja taka została wydana w związku z naruszeniem przepisów tego państwa dotyczących wjazdu lub pobytu cudzoziemców.
W celu umożliwienia cudzoziemcom podróżowania w ramach małego ruchu granicznego na zasadach określonych w rozporządzeniu (WE) nr 1931/2006 w ustawie o cudzoziemcach uregulowano zasady przekraczania przez cudzoziemców polskiej granicy w ramach małego ruchu granicznego. I tak cudzoziemcy zamieszkujący w strefie przygranicznej państwa sąsiadującego z Rzeczpospolitą Polską, którzy przekraczają granicę w celu pobytu w polskiej strefie przygranicznej na podstawie ważnego zezwolenia na przekraczanie granicy w ramach małego ruchu granicznego na zasadach określonych w umowie o małym ruchu granicznym zawartej przez Polskę z tym państwem, zostali zwolnieni z obowiązku posiadania wiz. Ustawa przewidziała, że zezwolenie na przekraczanie granicy w ramach małego ruchu granicznego będzie udzielane zgodnie z wymogami wynikającymi z rozporządzenia (WE) nr 1931/2006. Cudzoziemcy będą musieli posiadać ważny dokument podróży, a także przedstawić dokumenty potwierdzające posiadanie miejsca stałego zamieszkania w strefie przygranicznej oraz powody częstego przekraczania granicy. Ponadto uzyskanie takiego zezwolenia będzie możliwe, jeżeli ich dane nie będą znajdować się w Systemie Informacyjnym Schengen dla celów odmowy wjazdu, a także jeżeli cudzoziemcy ci nie będą stanowić zagrożenia dla porządku publicznego, bezpieczeństwa wewnętrznego, zdrowia publicznego lub stosunków międzynarodowych państw członkowskich.
Dalsze zasadnicze zmiany w przepisach dotyczących cudzoziemców wprowadziła ustawa z dnia 9 kwietnia 2010 r. o zmianie ustawy o cudzoziemcach oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 81, poz. 531). Objęcie rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 810/2009 z dnia 13 lipca 2009 r. ustanawiającym Wspólnotowy Kodeks Wizowy (kodeks wizowy) (Dz. Urz. UE L 243 z 15.09.2008, str. 1) części materii regulowanej dotychczas prawem krajowym, spowodowało konieczność dokonania zmian przepisów ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o cudzoziemcach, a zwłaszcza rozdziału dotyczącego wiz. Przewidziano zatem uchylenie przepisów dotyczących wiz Schengen w zakresie regulowanym przez Wspólnotowy Kodeks Wizowy. W ustawie unormowano te kwestie dotyczące wiz Schengen, które zgodnie z przepisami rozporządzenia powinny zostać określone w prawie krajowym państw członkowskich Unii Europejskiej. Ponadto dokonano modyfikacji uregulowań dotyczących wiz krajowych w celu ujednolicenia, tam gdzie jest to zasadne, trybu ich wydawania z trybem wydawania wiz Schengen oraz wprowadzono pewne zmiany w zakresie kompetencji organów. Dotychczasowy podział wiz na wizy jednolite oraz wizy krajowe został zastąpiony podziałem na wizy Schengen i wizy krajowe. Pojęciem wizy Schengen objęto wszystkie wizy, których wydawanie zostało uregulowane we Wspólnotowym Kodeksie Wizowym. Pojęcie to miało odnosić się zarówno do wiz ważnych na całym terytorium państw członkowskich obszaru Schengen, jak i do wiz o ograniczonej ważności terytorialnej, ważnych na terytorium jednego lub kilku, lecz nie wszystkich, państw członkowskich tego obszaru. Przewidziano wprowadzenie zasady pisemnego informowania (na specjalnym formularzu) o odmowie wydania wizy, jej cofnięciu lub unieważnieniu oraz możliwość złożenia do konsula wniosku o ponowne rozpatrzenie decyzji o odmowie, cofnięciu lub unieważnieniu wydania wizy. Zgodnie z nowymi przepisami cudzoziemiec ubiegający się o wizę krajową musi mieć dokument potwierdzający posiadanie ubezpieczenia zdrowotnego (w rozumieniu polskich przepisów) lub dokument potwierdzający zawarcie umowy podróżnego ubezpieczenia medycznego o minimalnej kwocie ubezpieczenia w wysokości 30 000 euro, ważnej przez okres planowanego pobytu cudzoziemca na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej, pokrywający wszelkie wydatki, które mogą wyniknąć podczas pobytu na tym terytorium w związku z koniecznością powrotu z powodów medycznych, potrzebą pilnej pomocy medycznej, nagłym leczeniem szpitalnym lub ze śmiercią, w której ubezpieczyciel zobowiązuje się do pokrycia kosztów udzielonych ubezpieczonemu świadczeń zdrowotnych bezpośrednio na rzecz podmiotu udzielającego takich świadczeń, na podstawie wystawionego przez ten podmiot rachunku.
Ustawa wprowadziła także zmiany mające na celu dostosowanie przepisów ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o cudzoziemcach regulujących kontrolę legalności pobytu cudzoziemców na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej do uregulowań rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 767/2008 z dnia 9 lipca 2008 r. w sprawie Wizowego Systemu Informacyjnego (VIS) oraz wymiany danych pomiędzy państwami członkowskimi ma temat wiz krótkoterminowych (rozporządzenie w sprawie VIS). Wizowy System Informacyjny to jedno z narzędzi służących do wykonywania zadań przez organy kontrolujące legalność pobytu cudzoziemców na terytorium Polski. W tym celu w ustawie nałożono na podmioty, do których należy kontrola legalności pobytu cudzoziemców na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, obowiązek pobrania od kontrolowanego cudzoziemca odcisków linii papilarnych, jeżeli podczas kontroli cudzoziemiec odmówi okazania dowodu tożsamości lub będzie zachodziło uzasadnione podejrzenie co do autentyczności dokumentu okazanego przez cudzoziemca. Ustalenie tożsamości cudzoziemca, weryfikacja tożsamości posiadacza wizy Schengen lub stwierdzenie jej autentyczności będzie możliwe przez sprawdzenie odcisków linii papilarnych pobranych od cudzoziemca w Wizowym Systemie Informacyjnym.
2. Aktualny stan prawny w zakresie wjazdu cudzoziemców na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, przejazdu przez to terytorium, pobytu na nim i wyjazdu cudzoziemców z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
W chwili obecnej kwestie związane z wjazdem na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, przejazdem przez to terytorium, pobytem na nim i wyjazdem cudzoziemców z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej są uregulowane w ustawie z dnia 13 czerwca 2003 r. o cudzoziemcach oraz następujących aktach wykonawczych wydanych na podstawie tej ustawy:
1) rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 19 stycznia 2011 r. w sprawie wzoru formularza wniosku o udzielenie zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony, fotografii dołączanych do wniosku oraz wzoru stempla potwierdzającego złożenie wniosku (Dz. U. Nr 23, poz. 124);
2) rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 12 sierpnia 2003 r. w sprawie opłat pobieranych od cudzoziemców za wydanie i wymianę karty pobytu i innych dokumentów w sprawach cudzoziemców (Dz. U. Nr 151, poz. 1472);
3) rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 18 sierpnia 2003 r. w sprawie wzorów karty pobytu i dokumentów w sprawach cudzoziemców, formularzy wniosków o ich wydanie lub wymianę oraz fotografii dołączanych do wniosku (Dz. U. Nr 150, poz. 1461);
4) rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 26 sierpnia 2004 r. w sprawie warunków, jakim powinny odpowiadać strzeżone ośrodki i areszty w celu wydalenia oraz regulaminu organizacyjno-porządkowego pobytu cudzoziemców w strzeżonym ośrodku i areszcie w celu wydalenia (Dz. U. Nr 190, poz. 1953);
5) rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 10 sierpnia 2005 r. w sprawie wzoru formularza wniosku o zezwolenie na tranzyt drogą powietrzną (Dz. U. Nr 160, poz. 1355);
6) rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 września 2005 r. w sprawie wzoru karty daktyloskopijnej, na której pobiera się odciski linii papilarnych od cudzoziemca (Dz. U. Nr 186, poz. 1558);
7) rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 22 września 2005 r. w sprawie wzoru formularza listy podróżujących dla wycieczek w Unii Europejskiej (Dz. U. Nr 188, poz. 1582);
8) rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 19 stycznia 2011 r. w sprawie wzorów formularzy wniosków o udzielenie zezwolenia na osiedlenie się i zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Wspólnot Europejskich, fotografii dołączanych do wniosków oraz wzorów stempli potwierdzających złożenie wniosków (Dz. U. Nr 23, poz. 125);
9) rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 23 października 2006 r. w sprawie określenia wzoru zaświadczenia jednostki prowadzącej studia o przyjęciu cudzoziemca na studia (Dz. U. Nr 200, poz. 1475);
10) rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 5 września 2007 r. w sprawie sposobu odnotowywania w dokumencie podróży cudzoziemca wydania decyzji o odmowie wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 172, poz. 1217);
11) rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 12 września 2007 r. w sprawie utworzenia strzeżonego ośrodka dla cudzoziemców w Białej Podlaskiej (Dz. U. Nr 178, poz. 1262);
12) rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 12 września 2007 r. w sprawie utworzenia strzeżonego ośrodka dla cudzoziemców w Przemyślu (Dz. U. Nr 181, poz. 1296);
13) rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 27 września 2007 r. w sprawie utworzenia strzeżonego ośrodka dla cudzoziemców w Kętrzynie (Dz. U. Nr 187, poz. 1338);
14) rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 4 października 2007 r. w sprawie utworzenia strzeżonego ośrodka dla cudzoziemców w Białymstoku (Dz. U. Nr 197, poz. 1434);
15) rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 11 grudnia 2007 r. w sprawie warunków otrzymywania posiłków i napojów przez cudzoziemców umieszczonych w strzeżonym ośrodku lub przebywających w areszcie w celu wydalenia oraz wartości dziennej normy wyżywienia (Dz. U. Nr 236, poz. 1742 oraz z 2010 r. Nr 8, poz. 59);
16) rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 20 grudnia 2007 r. w sprawie szczegółowego sposobu obliczania niektórych kosztów wydalenia cudzoziemca z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 3, poz. 20);
17) rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 31 lipca 2008 r. w sprawie strzeżonego ośrodka dla cudzoziemców w Lesznowoli (Dz. U. Nr 145, poz. 922);
18) rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 22 grudnia 2008 r. w sprawie środków utrzymania, które powinien posiadać cudzoziemiec wjeżdżający na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, oraz dokumentów potwierdzających możliwość uzyskania takich środków (Dz. U. Nr 235, poz. 1611);
19) rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 22 grudnia 2008 r. w sprawie trybu postępowania po zatrzymaniu podczas kontroli granicznej zezwolenia na przekraczanie granicy w ramach małego ruchu granicznego (Dz. U. Nr 235, poz. 1612);
20) rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie wzoru formularza wniosku o wydanie zezwolenia na przekraczanie granicy w ramach małego ruchu granicznego i wzoru zezwolenia na przekraczanie granicy w ramach małego ruchu granicznego (Dz. U. Nr 236, poz. 1646);
21) rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie wywiadu środowiskowego przeprowadzanego przez funkcjonariuszy Straży Granicznej w postępowaniach prowadzonych wobec cudzoziemców (Dz. U. Nr 236, poz. 1647);
22) rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 24 grudnia 2008 r. w sprawie trybu sprawdzania lokalu przez funkcjonariuszy Straży Granicznej (Dz. U. Nr 236, poz. 1648);
23) rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 23 lutego 2009 r. w sprawie wzoru formularza wniosku o wydanie lub przedłużenie przepustki oraz wzoru przepustki dla członków załóg statków morskich (Dz. U. Nr 37, poz. 293);
24) rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 25 czerwca 2009 r. w sprawie strzeżonego ośrodka dla cudzoziemców w Krośnie Odrzańskim (Dz. U. Nr 104, poz. 867);
25) rozporządzeniu Ministra Spraw Zagranicznych z dnia 22 października 2009 r. w sprawie dokumentów oraz wiz dla szefów i członków personelu misji dyplomatycznych, kierowników urzędów konsularnych i członków personelu konsularnego państw obcych, innych osób oraz członków ich rodzin (Dz. U. Nr 192, poz. 1490);
26) rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 19 listopada 2009 r. w sprawie sposobu przeprowadzania kontroli legalności pobytu cudzoziemców na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 207, poz. 1600);
27) rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 16 grudnia 2009 r. w sprawie minimalnych kwot, jakie powinni posiadać cudzoziemcy podejmujący lub kontynuujący studia oraz prowadzący badania naukowe na pokrycie kosztów utrzymania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i powrotu oraz dokumentów, które mogą potwierdzić możliwość uzyskania takich środków (Dz. U. Nr 222, poz. 1776);
28) rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 2 czerwca 2010 r. w sprawie wzoru zaproszenia potwierdzającego posiadanie wystarczających środków utrzymania na czas trwania planowanego pobytu oraz na powrót do państwa pochodzenia lub zamieszkania lub na tranzyt do państwa trzeciego, które udzieli pozwolenia na wjazd, oraz wzoru formularza wniosku o wpisanie zaproszenia do ewidencji zaproszeń (Dz. U. Nr 114, poz. 768);
29) rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 28 lipca 2010 r. w sprawie wiz dla cudzoziemców (Dz. U. Nr 151, poz. 1015).
Również prawo Unii Europejskiej reguluje kwestie związane z wjazdem cudzoziemców na terytorium Unii Europejskiej, przejazdem przez to terytorium, pobytem na nim i wyjazdem cudzoziemców z terytorium Unii Europejskiej. W powyższym zakresie są stosowane następujące akty prawne:
1) Układ między Rządami Państw Unii Gospodarczej Beneluksu, Republiki Federalnej Niemiec oraz Republiki Francuskiej dotyczący stopniowego znoszenia kontroli na wspólnych granicach (Dz. Urz. WE L 239 z 22.09.2000, str. 13);
2) Konwencja Wykonawcza do Układu z Schengen z dnia 14 czerwca 1985 r. między Rządami Państw Unii Gospodarczej Beneluksu, Republiki Federalnej Niemiec oraz Republiki Francuskiej dotyczącego stopniowego znoszenia kontroli na wspólnych granicach (Dz. Urz. WE L 239 z 22.9.2000, str. 19);
3) rozporządzenie Rady (WE) nr 1683/95 z dnia 29 maja 1995 r. ustanawiające jednolity formularz wizowy (Dz. Urz. WE L 164 z 19.07.19995, str. 1);
4) rozporządzenie Rady (WE) nr 1030/2002 z dnia 13 czerwca 2002 r. ustanawiające jednolity wzór dokumentów pobytowych dla obywateli państw trzecich (Dz. Urz. WE L 157 z 15.06.2002, str. 1);
5) rozporządzenie (WE) nr 562/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 marca 2006 r. ustanawiające wspólnotowy kodeks zasad regulujących przepływ osób przez granice (kodeks graniczny Schengen) (Dz. Urz. UE L 105 z 13.04.2006, str. 1);
6) rozporządzenie (WE) nr 1931/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 grudnia 2006 r. ustanawiające przepisy dotyczące małego ruchu granicznego na zewnętrznych granicach lądowych państw członkowskich i zmieniające postanowienia Konwencji z Schengen (Dz. Urz. UE L 405 z 30.02.2006, str. 3);
7) rozporządzenie (WE) nr 862/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lipca 2007 r. w sprawie statystyk Wspólnoty z zakresu migracji i ochrony międzynarodowej oraz uchylające rozporządzenie Rady (EWG) nr 311/76 w sprawie zestawienia statystyk dotyczących pracowników cudzoziemców (Dz. Urz. UE L 199 z 31.07.2007, str. 23);
8) rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 810/2009 z dnia 13 lipca 2009 r. ustanawiające Wspólnotowy Kodeks Wizowy (kodeks wizowy) (Dz. Urz. UE L 243 z 15.09.2008, str. 1);
9) rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 265/2010 z dnia 25 marca 2010 r. zmieniające konwencję wykonawczą do układu z Schengen i rozporządzenie (WE) nr 562/2006 w zakresie dotyczącym przepływu osób posiadających wizy długoterminowe (Dz. Urz. UE L 85 z 31.03.2010, str. 1).
3. Potrzeba i cel uchwalenia nowej ustawy o cudzoziemcach
Pierwszym z powodów opracowania projektu założeń do nowej ustawy o cudzoziemcach jest konieczność transponowania do polskiego porządku prawnego postanowień szeregu aktów prawa wspólnotowego.
W dniu 16 grudnia 2008 r. została przyjęta dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/115/WE w sprawie wspólnych norm i procedur stosowanych przez państwa członkowskie w odniesieniu do powrotów nielegalnie przebywających obywateli państw trzecich. Termin transpozycji ww. dyrektywy upłynął w dniu 24 grudnia 2010 r. Transpozycja postanowień przedmiotowej dyrektywy do prawa polskiego oznacza konieczność gruntownej zmiany ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o cudzoziemcach, w tym zwłaszcza Rozdziału 8 - Wydalanie cudzoziemców i zobowiązywanie ich do opuszczenia terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Dyrektywa zmienia w zasadniczy sposób dotychczasowe podejście państw członkowskich do problematyki wydaleń, odstępując od ich dotychczasowej konstrukcji i kładąc nacisk na dobrowolny powrót do krajów pochodzenia nielegalnie przebywających w UE obywateli państw trzecich.
Kolejnym aktem prawnym wymagającym transpozycji do polskiego porządku prawnego jest dyrektywa Rady 2009/50/WE z dnia 25 maja 2009 r. w sprawie warunków wjazdu i pobytu obywateli państw trzecich w celu podjęcia pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji. Termin transpozycji jej postanowień upływa w dniu 19 czerwca 2011 r.
Należy w tym miejscu podkreślić, że powyższa dyrektywa jest pierwszą z pakietu dyrektyw dotyczących przyjmowania imigrantów zarobkowych przez państwa członkowskie, zapowiedzianych przez Komisję Europejską w dokumencie „Plan polityki w dziedzinie legalnej migracji” KOM(2005)669. Pozostałe dyrektywy mają dotyczyć:
- procedury jednego wniosku na jedno zezwolenie dla obywateli krajów trzecich na pobyt i pracę na terytorium państwa członkowskiego oraz w sprawie wspólnego zbioru praw dla pracowników z krajów trzecich przebywających legalnie w państwie członkowskim – KOM(2007)638 końcowy,
- zasad wjazdu i pobytu obywateli państw trzecich w ramach przeniesienia wewnątrz przedsiębiorstwa – dokument KOM(2010)378,
- zasad wjazdu i pobytu obywateli państw trzecich w celu podjęcia pracy sezonowej – dokument KOM(2010)379.
Założenia do nowej ustawy o cudzoziemcach uwzględniają potrzebę transponowania do prawa polskiego w niedalekiej przyszłości postanowień pozostałych dyrektyw. Z uwagi na fakt, iż prace nad projektem dyrektywy o jednolitym zezwoleniu są już zaawansowane, a co za tym idzie jej przyszły kształt jest znany w głównych zarysach, projekt przewiduje wprowadzenie istotnego novum, jakim jest jednolite zezwolenie na pobyt i pracę. Jest to zabieg legislacyjny o tyle konieczny, że dyrektywa Rady 2009/50/WE przewiduje rodzaj zezwolenia stanowiącego w istocie szczególny rodzaj jednolitego zezwolenia na pobyt i pracę, i jedynie zmiana trybu prac w Radzie UE przesądziła o jej przyjęciu przed uchwaleniem dyrektywy o jednolitym zezwoleniu.
Z uwagi na fakt, iż Komisja Europejska przedstawiła projekty pozostałych dwóch dyrektyw w ostatnim czasie (por. KOM(2010)378 i KOM(2010)379), założenia do nowej ustawy o cudzoziemcach siłą rzeczy nie mogą odnosić się do ich treści. Przewidując jednak taka konieczność w najbliższej przyszłości, autorzy założeń przyjęli otwartą konstrukcję przepisów dot. procedur legalizowania pobytu imigrantów zarobkowych z państw trzecich, tak aby uniknąć konieczności gruntownej przebudowy systematyki ustawy z uwagi na taką konieczność wdrożenia w przyszłości kolejnych dyrektyw.
W ograniczonym zakresie nowelizacja ustawy służyć będzie również transpozycji dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/52/WE z dnia 18 czerwca 2009 r. przewidującej minimalne normy w odniesieniu do kar i środków stosowanych wobec pracodawców zatrudniających nielegalnie przebywających obywateli krajów trzecich, której termin transpozycji upływa z dniem 20 lipca 2011r.
Drugim zasadniczym celem opracowania projektu założeń jest uporządkowanie struktury ustawy o cudzoziemcach i nadanie jej większej przejrzystości.
W ostatnich latach ustawa o cudzoziemcach była kilkakrotnie nowelizowana, z uwagi na konieczność jej dostosowania do aktów prawa wspólnotowego z zakresu migracji przyjmowanych po 2003 r. W efekcie ustawa z dnia 13 czerwca 2003 r. o cudzoziemcach utraciła swój pierwotny, spójny i przejrzysty charakter, z uwagi na wprowadzenie do niej szeregu nowych przepisów, a nawet rozdziałów.
Gruntownej reformy wymaga zwłaszcza Rozdział 4 - Zezwolenie na zamieszkanie na czas oznaczony, który był kilkakrotnie uzupełniany o nowe przepisy, często zawierające wyjątki od ogólnych zasad udzielania tego zezwolenia, czego pierwotna konstrukcja rozdziału nie przewidywała. W rezultacie stał się on nadmiernie skomplikowany, a przez to nieczytelny. Dlatego też w projekcie założeń zmieniono charakter rozdziału czwartego, wprowadzając odrębne przepisy regulujące status poszczególnych grup cudzoziemców, zgodnie z systematyką wypracowaną na gruncie prawa wspólnotowego. Taki zabieg ma na celu ułatwienie korzystania z przepisów ustawy osobom wnioskującym o udzielenie przedmiotowego zezwolenia, jak również wychodzi naprzeciw postulatom organów stosujących ww. przepisy. Autorzy założeń wzięli również pod uwagę fakt, że rozdział czwarty będzie w niedalekiej przyszłości poddany kolejnym nowelizacjom, z uwagi na rozwój wspólnotowego prawa imigracyjnego. Nowa konstrukcja rozdziału czwartego pozwoli na wprowadzenie nowych przepisów bez naruszania systematyki ustawy.
W pozostałym zakresie struktura ustawy zostaje zachowana. Projekt założeń przewiduje jednak m.in. rozbudowę rozdziałów ustawy dotyczących systemów informatycznych, w szczególności wyodrębniono podrozdział zawierający przepisy materialnoprawne związane z funkcjonowaniem wykazu cudzoziemców, których pobyt na terytorium RP jest niepożądany, przy jednoczesnym rozbudowaniu innych przepisów odnoszących się do ww. wykazu oraz innych systemów informatycznych.
Należy ponadto dodać, iż projekt założeń w zasadniczym stopniu konsumuje rezultaty prac, które toczyły się na przestrzeni ostatniego roku w związku z pracami nad dokumentem „Polityka migracyjna Polski”, opracowanym w ramach powołanej w dniu 12 lutego 2009r. grupy roboczej ds. przygotowania Strategii Migracyjnej Polski działającej w ramach międzyresortowego Zespołu ds. Migracji, w której reprezentowani byli przedstawiciele ministerstw, urzędów oraz służb, właściwych w zakresie problematyki dot. cudzoziemców. Przygotowany dokument jest dokumentem programowym stanowiącym kierunkowe wytyczne we wszystkich obszarach związanych z szeroko pojętymi kwestiami migracyjnymi, w tym:
- imigracją legalną,
- przeciwdziałaniem nielegalnej migracji,
- ochroną cudzoziemców w Polsce,
- integracją cudzoziemców,
- obywatelstwem i repatriacją,
- emigracją zarobkową i migracjami powrotnymi,
- sprawnym funkcjonowaniem systemu prawnego i instytucjonalnego,
- międzynarodowymi uwarunkowaniami strategii migracyjnej Polski,
- związkiem innych polityk ze strategią migracyjną Polski oraz
- monitoringiem procesów migracyjnych.
Rozwiązania prawne i instytucjonalne przedstawione w projekcie założeń ustawy o cudzoziemcach są zgodne z rekomendacjami określonymi w toku prac nad „Polityką migracyjną Polski” i zgodnie z przyjętymi postulatami zakładają znaczne uproszczenie przepisów odnoszących się do zasad wjazdu i pobytu cudzoziemców.
Projekt założeń został zgłoszony do Programu prac legislacyjnych Rady Ministrów na okres styczeń-marzec 2011 r.
4. Alternatywne środki osiągnięcia celów ustawy o cudzoziemcach.
Alternatywnym środkiem osiągnięcia celów projektowanej ustawy o cudzoziemcach mogłaby być jedynie gruntowna nowelizacja aktualnie obowiązujących przepisów ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o cudzoziemcach.
Jednakże rozważając alternatywne środki osiągnięcia celów projektowanej ustawy należy mieć na uwadze treść § 84 Zasad techniki prawodawczej stanowiących załącznik do rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 czerwca 2002 r. w sprawie „Zasad techniki prawodawczej” (Dz. U. Nr 100, poz. 908), który stanowi: „Jeżeli zmiany wprowadzane w ustawie miałyby być liczne albo miałyby naruszać konstrukcję lub spójność ustawy albo gdy ustawa była już poprzednio wielokrotnie nowelizowana, opracowuje się projekt nowej ustawy.”.
Wobec powyższego należy uznać, że brak jest alternatywnego środka dla osiągnięcia celów przewidzianych w projektowanej ustawie. Wprowadzenie kolejnej nowelizacji ustawy o cudzoziemcach, z uwagi na jej zakres, doprowadziłoby do zmniejszenia czytelności tego aktu prawnego, którego uregulowania były już wielokrotnie zmieniane w związku ze zmieniającymi się przepisami Unii Europejskiej i koniecznością dostosowywania do nich polskich przepisów dotyczących cudzoziemców.
5. Podmioty, na które będzie oddziaływała ustawa.
Biorąc pod uwagę przewidywany zakres regulacji podmiotami, na które będzie oddziaływała ustawa o cudzoziemcach będą:
1) cudzoziemcy oraz członkowie ich rodzin,
2) Szef Urzędu do Spraw Cudzoziemców,
3) minister właściwy do spraw wewnętrznych,
4) minister właściwy do spraw zagranicznych,
5) minister właściwy do spraw finansów publicznych,
6) minister właściwy do spraw zdrowia,
7) minister właściwy do spraw nauki,
8) minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego,
9) Minister Obrony Narodowej,
10) Komendant Główny Straży Granicznej oraz komendanci oddziałów i placówek Straży Granicznej,
11) Komendant Główny Policji oraz komendanci powiatowi (miejscy) Policji i komendanci wojewódzcy Policji,
12) Szef Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego,
13) Szef Agencji Wywiadu,
14) Szef Centralnego Biura Antykorupcyjnego,
15) Prezes Instytutu Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu,
16) organy Służby Celnej,
17) Szef Służby Kontrwywiadu Wojskowego i Szef Służby Wywiadu Wojskowego,
18) wojewodowie,
19) konsulowie,
20) sądy,
21) sądy administracyjne,
22) placówki naukowe.
6. Podmiotowy i przedmiotowy zakres ustawy o cudzoziemcach.
1. Projektowana ustawa o cudzoziemcach będzie określała zasady i warunki wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, przejazdu przez to terytorium, pobytu na nim i wyjazdu cudzoziemców z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tryb postępowania oraz organy właściwe w tych sprawach.
2. Pojęcie cudzoziemiec będzie oznaczało każdą osobę, która nie będzie posiadała obywatelstwa polskiego.
3. Projektowana ustawa, w zakresie enumeratywnie wymienionych przepisów, będzie miała też zastosowanie do obywateli UE oraz członków ich rodzin.
4. W zakresie przepisów dotyczących zaproszeń cudzoziemców, projektowana ustawa będzie miała też zastosowanie do obywateli polskich oraz do osób prawnych lub jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej, mających siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
5. Projektowane przepisy prawa będą określały w szczególności kwestie dotyczące:
1) przekraczania granicy, w tym przekraczania granicy w ramach małego ruchu granicznego;
2) wpisania zaproszenia do ewidencji zaproszeń;
3) wiz;
4) zezwoleń na pobyt czasowy;
5) zezwoleń na pobyt stały i zezwoleń na pobyt rezydenta długoterminowego Wspólnot Europejskich;
6) kart pobytu i innych dokumentów wydawanych cudzoziemcom;
7) kontroli legalności pobytu cudzoziemców;
8) zobowiązania cudzoziemca do powrotu;
9) tranzytu cudzoziemca drogą powietrzną;
10) wykonania decyzji o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu wydanej przez organ innego państwa członkowskiego;
11) postępowania w sprawie zatrzymania cudzoziemca, umieszczenia go w strzeżonym ośrodku lub zastosowania wobec niego aresztu dla cudzoziemców;
12) pobytu cudzoziemców w strzeżonym ośrodku lub w areszcie dla cudzoziemców;
13) rejestrów, ewidencji i wykazu w sprawach cudzoziemców;
14) wykazu cudzoziemców, których pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest niepożądany;
15) odpowiedzialności przewoźnika;
16) Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców.
7. Skutki finansowe projektowanej ustawy oraz źródła ich pokrycia.
Skutki finansowe związane z wejściem w życie projektowanej ustawy obejmą:
1) koszty związane z powierzeniem nowych zadań Szefowi Urzędu do Spraw Cudzoziemców:
a) w związku ze zmianą przepisów ustawy o cudzoziemcach w zakresie procedury wydawania decyzji o udzieleniu zezwolenia na pobyt czasowy w celu wykonywania pracy konieczne będzie zapewnienie przez Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców skutecznej realizacji przedmiotowych zadań. Należy również podkreślić, iż projektowane przepisy prawa przewidują również nowy rodzaj zezwolenia na pobyt czasowy w celu wykonywania pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji – „niebieską kartę UE”. Na gruncie obecnie obowiązujących przepisów prawa cudzoziemcowi, który chce podjąć w Polsce pracę wydawane są dwie odrębne akty administracyjne: zezwolenie na prace oraz zezwolenie na zamieszkanie na czas oznaczony. Obie decyzje zostaną zastąpione jednym aktem administracyjnym zezwoleniem na pobyt czasowy w celu wykonywania pracy. Do tej pory odwołania od decyzji w sprawie zezwolenia na pracę rozpatrywał minister właściwy do spraw pracy, natomiast odwołania od decyzji w sprawie udzielenia zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony Szef Urzędu do Spraw Cudzoziemców. Projektowane przepisy przewidują, iż organem odwoławczym od decyzji w sprawie zezwolenia na pobyt czasowy w celu wykonywania pracy, będzie jedynie Szef Urzędu do Spraw Cudzoziemców. Należy zatem przyjąć, iż w wyniku zmian w obowiązujących przepisach prawa zwiększy się liczba rozpatrywanych przez Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców odwołań. Szacując liczbę prowadzonych ewentualnie postępowań odwoławczych od wydawanych przez wojewodę decyzji w sprawie udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy w celu wykonywania pracy można wziąć pod uwagę dane statystyczne dotyczące liczby decyzji w sprawie odmowy wydania zezwolenia na pracę w roku 2008 i 2009. W roku 2008 r. wydano ogółem 254 decyzje o odmowie wydania zezwolenia na pracę, a w 2009r. wydano 261 w/w decyzji. Dla porównania można wskazać, iż w 2008 r. wydano 1674 negatywne decyzje w sprawie udzielenia zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony, od 608 decyzji wniesiono odwołania. W 2009 r. wojewodowie wydali 2738 negatywnych decyzji w sprawie udzielenia zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony, do Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców wpłynęło 1432 odwołań. Przyjmując zatem, iż tylko od połowy decyzji w sprawie zezwolenia na pracę wniesione było odwołanie, wówczas w 2008 roku prowadzonych było około 127 postępowań odwoławczych od decyzji o odmowie wydania zezwolenia na pracę, a w 2009 r. 130 tego typu postępowań. Należy zatem przyjmować, iż po wejściu w życie projektowanych przepisów prawa Szef Urzędu do Spraw Cudzoziemców zobowiązany będzie do prowadzenia dodatkowo około 130 postępowań administracyjnych w sprawie zezwolenia na pobyt czasowy w celu wykonywania pracy. Należy również liczyć się ze wzrostem liczby postępowań administracyjnych wynikającym z wprowadzenia zezwolenia na pobyt czasowy w celu wykonywania pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji, który jest jednak trudny do oszacowania. W tym miejscu trzeba również podkreślić, iż liczba prowadzonych w stosunku do cudzoziemców postępowań administracyjnych co roku wzrasta. Konieczne będzie zatem zatrudnienie w Urzędzie do Spraw Cudzoziemców 2 dodatkowych osób. Szacowane koszty związane ze zwiększeniem liczby osób zatrudnionych w Urzędzie do Spraw Cudzoziemców mogą wynieść rocznie ok. 57 205, 68 zł w przeliczeniu na 1 etat, zaś koszty wynagrodzenia 2 pracowników w skali rocznej to 114 411,36 zł,
b) w związku ze zmianą przepisów ustawy o cudzoziemcach w zakresie procedury wydawania decyzji o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu konieczne będzie zapewnienie przez Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców skutecznej realizacji przedmiotowego zadania. Na gruncie obecnie obowiązujących przepisów prawa wydawane są dwie odrębne decyzje: decyzja o zobowiązaniu do opuszczenia kraju oraz decyzja o wydaleniu. Obie decyzje zostaną zastąpione jedną decyzją o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu. Do tej pory w przypadku decyzji o zobowiązaniu do opuszczenia Polski Szef Urzędu do Spraw Cudzoziemców nie był organem II instancji, należy zatem przyjąć, iż w wyniku zmian w obowiązujących przepisach prawa zwiększy się liczba rozpatrywanych przez Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców odwołań. Szacując liczbę prowadzonych ewentualnie postępowań odwoławczych od wydawanych przez właściwy organ Straży Granicznej decyzji o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu wzięto pod uwagę dane statystyczne dotyczące liczby prowadzonych postępowań w sprawie zobowiązania do opuszczenia terytorium Polski w latach 2008 – 2009 oraz liczbę decyzji w sprawie wydalenia wydanych w w/w latach. W 2008r. wydano 3 431 decyzji o zobowiązaniu do opuszczenia Polski oraz 2 184 decyzje o wydaleniu, a w 2009r. wydano 6 335 decyzji o zobowiązaniu do opuszczenia Polski oraz 9 716 decyzji o wydaleniu. W 2008r. wojewodowie wydali 425 decyzji w sprawie zobowiązania do opuszczenia Polski w wyniku postępowania odwoławczego, a w 2009r. – 680 tego typu decyzji. Natomiast Szef Urzędu do Spraw Cudzoziemców wydał w 2008r. 253 decyzje jako organ II instancji w postępowaniach w sprawie wydalenia, a w 2009r. wydał 331 w/w decyzji. Należy zatem przyjąć, iż w związku z wejściem w życie projektowanej regulacji prawnej Szef Urzędu do Spraw Cudzoziemców będzie zobowiązany prowadzić dodatkowo około 700 postępowań administracyjnych. Dla porównania można jedynie wskazać, iż w 2008 r. do Szefa Urzędu do spraw Cudzoziemców wpłynęło ogółem 2127 odwołań, a 2009r.- 3126 odwołań. W prowadzenie postępowań administracyjnych w w/w sprawach było zaangażowanych 11 pracowników, a od października 2009r. 12 pracowników. Należy zatem przyjąć, iż liczba rozpatrywanych przez Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców wzrośnie o jedna czwartą, konieczne będzie zatem proporcjonalne zwiększenie zatrudnienia. Należy również wziąć do uwagę fakt, iż co roku liczba prowadzonych w II instancji postępowań administracyjnych wzrasta. Biorąc pod uwagę przytoczone wyżej argumenty, należy zatem uznać, iż konieczne będzie zatrudnienie 5 dodatkowych osób. Szacowane koszty związane ze zwiększeniem liczby osób zatrudnionych w Urzędzie do spraw Cudzoziemców mogą wynieść rocznie ok. 57 205, 68 zł w przeliczeniu na 1 etat, zaś koszty wynagrodzenia 5 pracowników w skali rocznej to 286 028,4 zł;
2) koszty związane z dokonaniem nowych tłumaczeń pouczeń dla cudzoziemców o zasadach i trybie postępowania oraz o przysługujących im prawach i ciążących na nich obowiązkach w sprawach uregulowanych w ustawie o cudzoziemcach
W związku ze zmianą przepisów ustawy o cudzoziemcach konieczne jest przygotowanie nowych pouczeń dla cudzoziemców o zasadach i trybie postępowania oraz o przysługujących im prawach i ciążących na nich obowiązkach w sprawach uregulowanych w ustawie i dokonanie ich tłumaczenia.
Szacuje się, że koszty z tym związane wyniosą 40 000 zł przy zastosowaniu zwykłego trybu tłumaczeń specjalistycznych lub 45 000 zł przy zastosowaniu pilnego trybu tłumaczeń specjalistycznych.
Koszty te zostaną sfinansowane w ramach środków zaplanowanych w budżecie państwa w części 42 – Sprawy wewnętrzne, której dysponentem jest Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji, ze środków będących w dyspozycji Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców, i nie będą stanowić tytułu do ubiegania się o dodatkowe środki z budżetu państwa.
3) koszty zmiany wzorów wniosków o udzielenie zezwoleń pobytowych w związku ze zmianą nazw zezwoleń pobytowych (zezwolenie na pobyt czasowy, zezwolenie na pobyt stały)
Zmiana wzorów formularzy wniosków o udzielenie zezwoleń pobytowych nie pociągnie za sobą dodatkowych kosztów związanych z ich przygotowaniem i wydrukowaniem. Przygotowanie nowych wzorów wniosków będzie polegało na dostosowaniu dotychczasowych wzorów do zmian wprowadzonych w ustawie o cudzoziemcach – zmiany nazw dotychczasowych zezwoleń (nie powstaną przy tym żadne koszty – wzory zostaną przygotowane w Urzędzie do Spraw Cudzoziemców). Natomiast co do kosztów wydrukowania formularzy wniosków, to należy zauważyć, że koszty te już obecnie są ponoszone przez Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców w każdym roku i są uwzględniane przy planowaniu wydatków w budżecie Urzędu. Nie będzie zatem żadnych dodatkowych wydatków związanych z wprowadzeniem nowych wzorów formularzy wniosków o udzielenie zezwoleń pobytowych w stosunku do tych, które zostały zaplanowane w budżecie państwa w części 42 - Sprawy wewnętrzne, której dysponentem jest Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji, pozostających w dyspozycji Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców;
4) koszty przygotowania i wydrukowania nowego wzoru karty pobytu
Zgodnie z ustawą karta pobytu będzie wydawana po pobraniu danych biometrycznych cudzoziemca. W celu umożliwienia zamieszczenia w karcie pobytu danych biometrycznych cudzoziemca, konieczne jest przygotowanie nowego wzoru karty pobytu. Wydatki z tym związane obejmą:
koszt zakupu rocznego zapasu blankietów kart pobytu (50 000 szt.) w wysokości 2 000 000 zł brutto,
koszt personalizacji dokumentu w wysokości 150 000 zł brutto,
koszt dostosowania urządzeń oraz systemu do personalizacji dokumentów w wysokości 1 000 000 zł brutto,
Wydatki te zostaną pokryte z budżetu państwa, ze środków zaplanowanych w budżecie, w części 42 – Sprawy wewnętrzne, której dysponentem jest Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji, ze środków będących w dyspozycji Dyrektora Centrum Personalizacji Dokumentów Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, i nie będą stanowić tytułu do ubiegania się o dodatkowe środki z budżetu państwa.
koszt dokonania zmian w Systemie Pobyt w wysokości 390 000 zł brutto.
Wydatki te zostaną pokryte z budżetu państwa, ze środków zaplanowanych w budżecie, w części 42 – Sprawy wewnętrzne, której dysponentem jest Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji, ze środków będących w dyspozycji Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców, i nie będą stanowić tytułu do ubiegania się o dodatkowe środki z budżetu państwa.
koszt zakupu sprzętu oraz oprogramowania do elektronicznego pobierania odcisków palców w wysokości 15 000 zł.
Koszty te zostaną sfinansowane w ramach środków zaplanowanych w budżecie w części 85 – Budżety wojewodów.
5) koszty związane z wydawaniem decyzji o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu
W 2010 roku zostało wydanych 6306 decyzji o zobowiązaniu do opuszczenia terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Średni koszt wydania jednej decyzji wynosi 33,65 zł (koszty postępowania). Ogółem koszty poniesione w zakresie postępowań administracyjnych zakończonych wydaniem decyzji o zobowiązaniu do opuszczenia terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w 2010 roku wyniosły 212 196, 90 zł.
W 2010 roku wydano 1632 decyzji o wydaleniu. W związku z udziałem Straży Granicznej w postępowaniach prowadzonych przez wojewodów, w zakresie wydawania decyzji o wydaleniu - Straż Graniczna sporządziła w 2010 r. 1760 wniosków o wydanie decyzji o wydaleniu powodujących skutki finansowe w wysokości ok. 57 003.10 zł.
W związku z wydaniem 1632 decyzji o wydaleniu oraz 6306 decyzji o zobowiązaniu do opuszczenia terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przyjęto, iż rocznie zostanie wydanych ok. 8 000 decyzji o zobowiązaniu do powrotu. Szacunkowe koszty poniesione w zakresie prowadzonych postępowań o wydanie decyzji o zobowiązaniu do powrotu wyniosą rocznie ok. 269 200,00 zł. Prognozowana ilość wydawanych decyzji o zobowiązaniu do powrotu nie spowoduje dodatkowych kosztów związanych z wydawaniem decyzji o zobowiązaniu do powrotu.
W związku z wprowadzeniem zmian w zakresie wykonywania zadań związanych z wydawaniem decyzji o zobowiązaniu do powrotu, planowane jest ich realizowanie w większości przypadków przez właściwego wojewodę oraz częściowo przez Straż Graniczną, ale jedynie w zakresie decyzji nie zawierających terminu do wykonania zobowiązania.
Organem odwoławczym od obu typów decyzji będzie Szef Urzędu do Spraw Cudzoziemców.
Powierzenie realizacji ww. zadań wojewodom nie będzie wiązało się z koniecznością zwiększenia posiadanej przez nich ilości etatów. Czynności te winny być bowiem realizowane przez obecnych pracowników, którzy dotychczas prowadzą postępowania w zakresie wydawania decyzji o wydalenia.
Wydawanie z kolei decyzji o zobowiązaniu do powrotu przez organy Straży Granicznej nie spowoduje zwiększenia ilości spraw realizowanych przez tę formację , decyzje te zastąpią w istocie obecnie wydawane przez Straż Graniczną wnioski w przedmiocie wydania decyzji o wydaleniu. Taka regulacja pozwala na zrealizowanie zadania przez organy, z wykorzystaniem posiadanych etatów.
Wskazanie Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców jako organu II instancji spowoduje znaczny wzrost ilości rozpatrywanych odwołań a skutki finansowe w tym zakresie zostały wskazane w pkt 1 lit. b.
6) koszty związane z wydawaniem decyzji o zobowiązaniu do powrotu obejmujące finansowanie tłumaczeń
W związku ze zmianą przepisów ustawy o cudzoziemcach w zakresie procedury wydawania decyzji o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu konieczne będzie zapewnienie przez Straż Graniczną skutecznej realizacji przedmiotowych zadań. Projektowane przepisy wprowadzają regulacje dotyczące zapewnienia cudzoziemcom tłumacza podczas wykonywania czynności administracyjnych związanych z wydaniem decyzji o zobowiązaniu do powrotu.
W 2010 roku wykonano 477 tłumaczeń w zakresie wydania decyzji o zobowiązaniu do opuszczenia terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Ogółem koszty tłumaczenia w 2010 roku wyniosły 53 228,44 zł. Średni koszt tłumaczenia na jednego cudzoziemca wynosił średnio 111,59 zł.
W związku z wykonaniem w 2010 roku 477 tłumaczeń w ramach prowadzonych postępowań w zakresie wydania decyzji o zobowiązaniu do opuszczenia terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz 300 tłumaczeń w ramach prowadzonych postępowań w zakresie wydania decyzji o wydaleniu, przyjęto, iż rocznie zostanie wykonane 800 tłumaczeń w zakresie wydawania decyzji o zobowiązaniu do powrotu, zaś szacunkowa kwota wyniesie 88 800,00 zł.
Koszty te zostaną sfinansowane w ramach środków zaplanowanych w budżecie państwa, której dysponentem jest Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji, ze środków będących w dyspozycji Komendanta Głównego Straży Granicznej, Komendanta Głównego Policji oraz wojewodów i nie będą stanowić tytułu do ubiegania się o dodatkowe środki z budżetu państwa.
7) koszty związane z finansowaniem pomocy cudzoziemcowi w dobrowolnym powrocie
Koszt powrotu jednego cudzoziemca w 2010 r. wyniósł ok. 1 900 zł. Z pomocy w dobrowolnych powrotach skorzystało 909 cudzoziemców, zatem szacunkowy koszt roczny do sfinansowania ze środków będących w dyspozycji Komendanta Głównego Straży Granicznej wynosi 1 077 000 zł.
8) koszty związane ze zmianą nazwy „Areszt w celu wydalenia” na „Areszt dla cudzoziemców”.
W związku ze zmianą nazwy konieczne będzie dokonanie zmiany tablic z nazwą aresztu, pieczęci urzędowych oraz imiennych pieczęci. Koszty te zostaną sfinansowane w ramach środków zaplanowanych w budżecie państwa, której dysponentem jest Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji, ze środków będących w dyspozycji Komendanta Głównego Straży Granicznej, i nie będą stanowić tytułu do ubiegania się o dodatkowe środki z budżetu państwa.
Przyjęto, iż na ten cel składać się będą następujące wydatki:
koszt tablicy urzędowej – ok. 300 zł – 400 zł;
koszt pieczęci (automat) – ok. 10 zł;
koszt pieczęci do pakietu – ok. 100 zł - 120 zł.
Reasumując, szacunkowe koszty wyniosą ok. 6240 zł i obejmą zakup:
8 tablic urzędowych, dla 8 aresztów dla cudzoziemców, 8 × 400,00 zł = 3 200,00 zł.
32 pieczęci urzędowych (automat), po 4 dla 8 aresztów, 32 × 10 zł = 320,00 zł.
80 pieczęci imiennych (automat), po 10 dla 8 aresztów, 80 × 10 zł = 800,00 zł.
16 pieczęci do pakietu, po 2 dla 8 aresztów, 16 × 120 zł = 1 920,00 zł.
9) koszty udziału przedstawicieli organizacji pozarządowych w czynnościach związanych z wykonaniem decyzji o zobowiązaniu do powrotu, w której nie będzie określony termin dobrowolnego wyjazdu.
W związku z implementacją przepisów dyrektywy Parlamentu i Rady 2008/115/WE z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie wspólnych norm i procedur stosowanych przez państwa członkowskie w odniesieniu do powrotów nielegalnie przebywających obywateli państw trzecich przedstawiciele organizacji pozarządowych będą uczestniczyć w czynnościach związanych z wykonaniem decyzji o zobowiązaniu do powrotu, w której nie będzie określony termin dobrowolnego wyjazdu. Udział przedstawicieli organizacji pozarządowych w przedmiotowych czynnościach będzie związany z nakładem dodatkowych środków finansowych.
W roku 2010 zrealizowano 9 lotów czarterowych, uczestniczyło 283 osoby (119 osób eskorty, 164 cudzoziemców). Szacunkowy koszt 1 lotu czarterowego wyniósł 50 000,00 zł. Koszt udziału jednej osoby w locie wynosi 1 590,00 zł (9 × 50 000,00 = 450 000,00 zł.), (450 000,00 zł. ÷ 283 = 1 590,00 zł). Przyjęto, iż rocznie będzie realizowane 7 lotów czarterowych.
Reasumując, koszt udziału jednego przedstawiciela organizacji pozarządowej szacunkowo wyniesie 2 150,00 zł × 7 lotów = 15 050,00 zł. Przyjęta kwota 2 150,00 zł obejmuje koszty transportu drogą lotniczą oraz koszty zakwaterowania.
Koszty te zostaną sfinansowane w ramach środków zaplanowanych w budżecie państwa, której dysponentem jest Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji, ze środków będących w dyspozycji Komendanta Głównego Straży Granicznej, i nie będą stanowić tytułu do ubiegania się o dodatkowe środki z budżetu państwa.
10) koszty związane z wydłużeniem okresu pobytu cudzoziemca w strzeżonym ośrodku lub areszcie dla cudzoziemców z 12 miesięcy do 18 miesięcy.
W związku z implementacją przepisów dyrektywy Parlamentu i Rady 2008/115/WE z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie wspólnych norm i procedur stosowanych przez państwa członkowskie w odniesieniu do powrotów nielegalnie przebywających obywateli państw trzecich został wydłużony okres pobytu cudzoziemca w strzeżonym ośrodku lub areszcie dla cudzoziemców z 12 miesięcy do 18 miesięcy. Zmiana przepisów będzie miała wpływ na zwiększenie kosztów utrzymania cudzoziemca w ośrodku strzeżonym oraz w areszcie dla cudzoziemców.
a) ośrodek strzeżony dla cudzoziemców:
W 2010 roku w strzeżonym ośrodku było osadzonych 2 000 cudzoziemców. Przyjmując, iż koszt pobytu cudzoziemca w strzeżonym ośrodku wynosi 25 zł dziennie, a średni czas pobytu cudzoziemca w strzeżonym ośrodku trwa 70 dni należy wskazać, iż koszt pobytu cudzoziemca w strzeżonym ośrodku wynosi 1 750 zł. Łączny koszt pobytu cudzoziemców w strzeżonych ośrodkach wynosi 3 500 000,00 zł.
Przyjmuje się, iż wydłużenie okresu pobytu cudzoziemców w strzeżonych ośrodkach zwiększy koszt pobytu cudzoziemców w strzeżonych ośrodkach o ok. 5%. Wartość 5% została przyjęta na podstawie ilości osób, które zgodnie z obowiązującymi przepisami przebywały w ośrodku 1 rok i zostały zwolnione z przyczyn upływu terminu pobytu mimo, iż nie potwierdzono jej tożsamość. Łączny koszt wzrośnie ok. 150 000,00 zł (73 dni pobytu × 25,00 zł = 1 825,00 zł), (1 825,00 zł × 2000 liczba cudzoziemców = 3 650 000,00), (3 650 000,00 - 3 500 000,00 zł. = 150 000,00 zł).
b) areszt w celu wydalenia:
W 2010 roku było osadzonych 200 cudzoziemców. Przyjmując, iż koszt pobytu cudzoziemca w areszcie w celu wydalenia wynosi 40 zł dziennie oraz średni czas pobytu cudzoziemca w strzeżonym ośrodku trwa 25 dni należy wskazać, iż koszt pobytu cudzoziemca w areszcie w celu wydalenia wynosi 1 000,00 zł. Łączny koszt pobytu cudzoziemców w areszcie dla cudzoziemców wynosi 200 000,00 zł.
Koszty pobytu w areszcie dla cudzoziemców nie wzrosną z powodu wydłużenia terminu pobytu z 12 miesięcy do 18 miesięcy, gdyż areszt w celu wydalenia stosowany jest jako środek ostateczny i nie było przypadków, aby osoba przebywała tam dłużej niż 12 miesięcy.
Koszt pobytu cudzoziemca w strzeżonym ośrodku (25 zł) oraz w areszcie w celu wydalenia (40 zł) został przyjęty na podstawie § 3 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 20 grudnia 2007 r. w sprawie szczegółowego sposobu obliczania niektórych kosztów wydalenia cudzoziemca z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2008 r. Nr 3, poz. 20).
Koszty te zostaną sfinansowane w ramach środków zaplanowanych w budżecie państwa, której dysponentem jest Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji, ze środków będących w dyspozycji Komendanta Głównego Straży Granicznej, i nie będą stanowić tytułu do ubiegania się o dodatkowe środki z budżetu państwa.
8. Kwestie związane z przepisami merytorycznymi.
8.1. Część ogólna.
1. Projektowana ustawa o cudzoziemcach będzie określała zasady i warunki wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, przejazdu przez to terytorium, pobytu na nim i wyjazdu cudzoziemców z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tryb postępowania oraz organy właściwe w tych sprawach.
2. Pojęcie cudzoziemiec będzie oznaczało każdą osobę, która nie będzie posiadała obywatelstwa polskiego.
3. Projektowane przepisy prawa nie będą miały zastosowania do:
1) szefów i członków personelu misji dyplomatycznych, kierowników urzędów konsularnych i członków personelu konsularnego państw obcych oraz innych osób zrównanych z nimi na podstawie ustaw, umów lub powszechnie ustalonych zwyczajów międzynarodowych, pod warunkiem wzajemności i posiadania przez te osoby dokumentów potwierdzających pełnienie przez nie funkcji, z wyjątkiem enumeratywnie wymienionych przepisów;
2) obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej, państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub Konfederacji Szwajcarskiej, oraz członków ich rodzin, którzy do nich dołączają lub z nimi przebywają, z wyjątkiem enumeratywnie wymienionych przepisów;
3) cudzoziemców ubiegających się o ochronę oraz objętych ochroną na podstawie ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2006 r. Nr 234, poz. 1695, z późn. zm.), w zakresie w niej uregulowanym;
4) cudzoziemców polskiego pochodzenia i członków najbliższej rodziny repatrianta, w zakresie uregulowanym w ustawie z dnia 9 listopada 2000 r. o repatriacji (Dz. U. z 2004 r. Nr 53, poz. 532, z późn. zm.).
4. W projektowanej ustawie o cudzoziemcach będą używane następujące definicje:
1) dokument podróży będzie oznaczał dokument uznany przez właściwy organ Rzeczypospolitej Polskiej, uprawniający do przekroczenia granicy, wydany cudzoziemcowi przez organ państwa obcego, organ polski lub organizację międzynarodową albo podmiot upoważniony przez organ państwa obcego lub obcą władzę o charakterze państwowym;
2) granica będzie oznaczała granicę państwową Rzeczypospolitej Polskiej w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 12 października 1990 r. o ochronie granicy państwowej (Dz. U. z 2005 r. Nr 226, poz. 1944);
3) przewoźnik będzie oznaczał osobę fizyczną lub prawną zajmującą się zarobkowo przewozem osób drogą powietrzną, morską lub lądową;
4) strefa tranzytowa lotniska międzynarodowego będzie oznaczała teren lotniska międzynarodowego położonego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, rozciągający się między pokładem statku powietrznego a stanowiskiem kontroli granicznej, który obejmuje płytę oraz pomieszczenia lotniska;
5) wiza będzie oznaczała zezwolenie wydane cudzoziemcowi przez organ polski lub organ, którego właściwość w tej sprawie wynika z postanowień umów międzynarodowych obowiązujących Rzeczpospolitą Polską lub organ państw obszaru Schengen, uprawniające go do wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub innych państw obszaru Schengen, przejazdu przez to terytorium i pobytu na nim w czasie, w celu i na warunkach w nim określonych oraz na warunkach określonych w Konwencji Wykonawczej z dnia 19 czerwca 1990 r. do Układu z Schengen z dnia 14 czerwca 1985 r. między Rządami Państw Unii Gospodarczej Beneluksu, Republiki Federalnej Niemiec oraz Republiki Francuskiej w sprawie stopniowego znoszenia kontroli na wspólnych granicach (Dz. Urz. UE L 239 z 22.09.2000, str. 19, z późn. zm.), zwanej dalej „Konwencją Wykonawczą Schengen”;
6) wiza Schengen będzie oznaczała wizę, o której mowa w art. 2 pkt 2-5 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 810/2009 z dnia 13 lipca 2009 r. ustanawiającego Wspólnotowy Kodeks Wizowy (kodeks wizowy) (Dz. Urz. UE L 243 z 15.09.2009, str. 1), zwanego dalej „Wspólnotowym Kodeksem Wizowym”;
7) wiza krajowa będzie oznaczała wizę, o której mowa w art. 18 Konwencji Wykonawczej Schengen, wydaną przez organ polski;
8) centralny organ wizowy będzie oznaczał organ odpowiedzialny za opiniowanie wniosków o wydanie wizy Schengen, o którym mowa w art. 22 Wspólnotowego Kodeksu Wizowego, oraz właściwy do otrzymywania informacji, o których mowa w art. 31 Wspólnotowego Kodeksu Wizowego;
9) państwa obszaru Schengen będą oznaczały państwa, które w pełni stosują dorobek Schengen;
10) zezwolenie na pracę będzie oznaczało zezwolenie na pracę wydawane na podstawie ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. Nr 99, poz. 1001, z późn. zm.);
11) zgoda na pobyt tolerowany będzie oznaczała zgodę na pobyt tolerowany w rozumieniu ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
12) badania naukowe będą oznaczały badania naukowe i prace rozwojowe w rozumieniu ustawy z dnia 8 października 2004 r. o zasadach finansowania nauki (Dz. U. Nr 238, poz. 2390, z późn. zm.);
13) naukowiec będzie oznaczał cudzoziemca posiadającego co najmniej tytuł zawodowy odpowiadający w Rzeczypospolitej Polskiej tytułowi zawodowemu magistra lub równorzędnemu, umożliwiający co najmniej dostęp do studiów doktoranckich;
14) placówka naukowa będzie oznaczała:
a) uczelnię lub jednostkę naukową, o której mowa w art. 2 pkt 9 lit. b-f ustawy z dnia 8 października 2004 r. o zasadach finansowania nauki,
b) jednostkę organizacyjną, prowadzącą w sposób ciągły badania naukowe, posiadającą siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i zdolność do bycia podmiotem praw i obowiązków, w tym centrum badawczo-rozwojowe, o którym mowa w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o niektórych formach wspierania działalności innowacyjnej (Dz. U. Nr 179, poz. 1484, z późn. zm.);
15) szkolenie zawodowe będzie oznaczało działania edukacyjne podejmowane w związku z uzyskiwaniem wiedzy lub umiejętności potrzebnych do podejmowania lub wykonywania określonego zawodu;
16) wykonywanie pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji będzie rozumiane jako zatrudnienie cudzoziemca, który niezależnie od zachodzącego stosunku prawnego będzie wykonywał pracę na rzecz lub pod kierownictwem innej osoby za wynagrodzenie oraz będzie posiadał wymagane, odpowiednie i szczególne kompetencje, potwierdzone wyższymi kwalifikacjami zawodowymi;
17) wyższe kwalifikacje zawodowe będą oznaczały posiadanie kwalifikacji, które będą poświadczone dowodem kwalifikacji uzyskanych w ramach kształcenia na poziomie wyższym lub co najmniej pięcioletnim doświadczeniem zawodowym na poziomie porównywalnym do kwalifikacji uzyskanych w ramach kształcenia na poziomie wyższym i które odpowiadają zawodowi lub sektorowi określonym w umowie o pracę lub wiążącej ofercie pracy;
18) kwalifikacje uzyskane w ramach kształcenia na poziomie wyższym będą rozumiane jako dyplomy, świadectwa lub inne dowody oficjalnych kwalifikacji wydane przez właściwy organ, potwierdzające pomyślne ukończenie programu studiów wyższych, czyli cyklu zajęć prowadzonych przez instytucję edukacyjną uznaną za instytucję szkolnictwa wyższego przez państwo, w którym ma ona siedzibę. Ponadto kwalifikacje uzyskane w ramach kształcenia na poziomie wyższym będą uwzględniane, pod warunkiem, że czas studiów niezbędny do ich uzyskania wyniósł co najmniej trzy lata;
19) doświadczenie zawodowe będzie rozumiane jako faktyczne i legalne wykonywanie danego zawodu;
20) mały ruch graniczny będzie oznaczał wjazd i pobyt cudzoziemca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, do których stosuje się rozporządzenie (WE) nr 1931/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 grudnia 2006 r. ustanawiające przepisy dotyczące małego ruchu granicznego na zewnętrznych granicach lądowych państw członkowskich i zmieniające postanowienia Konwencji z Schengen (Dz. Urz. UE L 29 z 03.02.2007, str. 3), zwane dalej „rozporządzeniem nr 1931/2006”;
21) ochrona czasowa będzie oznaczała ochronę czasową w rozumieniu ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
22) ochrona uzupełniająca będzie oznaczała ochronę uzupełniającą w rozumieniu ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
5. Cudzoziemiec, który jest obywatelem dwóch lub więcej państw będzie traktowany jako obywatel tego państwa, którego dokumentem podróży posłużył się przy wjeździe na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
6. W sprawach należących do właściwości wojewody, w których wojewoda będzie organem właściwym do rozpatrzenia odwołania w sprawach uregulowanych w ustawie lub organem wyższego stopnia będzie Szef Urzędu do Spraw Cudzoziemców, nie będzie stosowany art. 20 ustawy z dnia 23 stycznia 2009 r. o wojewodzie i administracji rządowej w województwie (Dz. U. Nr 31, poz. 206).
7. Do postępowań w sprawach uregulowanych w ustawie będą miały zastosowanie przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego, o ile ustawa nie będzie stanowiła inaczej.
8. Ilekroć w ustawie przewiduje się inny termin do załatwienia sprawy niż określony w kpa to w razie niezałatwienia jej w tym terminie będą miały zastosowanie przepisy art. 36-38 kpa.
9. Do postępowań w sprawach uregulowanych w ustawie, a należących do właściwości konsulów, będą miały zastosowanie przepisy ustawy z dnia 13 lutego 1984 r. o funkcjach konsulów Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2002 r. Nr 215, poz. 1823, z późn. zm.), o ile ustawa nie będzie stanowiła inaczej.
10. Organ, który będzie wydawał decyzję lub postanowienie w postępowaniu prowadzonym na podstawie przepisów ustawy będzie mógł odstąpić od ich uzasadnienia, w całości lub w części, jeżeli będą tego wymagały względy obronności lub bezpieczeństwa państwa albo ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego. Nie będzie można odstąpić od uzasadnienia decyzji lub postanowienia w części dotyczącej stwierdzania przesłanki polskiego pochodzenia cudzoziemca.
11. Organ, który będzie prowadził postępowania w sprawach o wydanie lub przedłużenie wizy, udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy, zezwolenia na pobyt stały lub zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Wspólnot Europejskich, zwanego dalej „zezwoleniem na pobyt rezydenta długoterminowego WE”, oraz o zobowiązanie do powrotu, będzie obowiązany pouczać cudzoziemca w języku dla niego zrozumiałym o zasadach i trybie postępowania oraz o przysługujących mu prawach i ciążących na nim obowiązkach.
12. W przypadku gdy postępowanie w sprawie o zobowiązanie do powrotu będzie wszczynane na wniosek organu, który zatrzymał cudzoziemca, pouczenia będzie dokonywał organ, który wystąpił z wnioskiem o wydanie decyzji o zobowiązaniu do powrotu.
13. Wnioski w sprawach uregulowanych w ustawie będą sporządzane w języku polskim.
14. Wniosek o wydanie wizy przez konsula będzie mógł być sporządzony w języku obcym, wskazanym przez konsula.
15. Dokumenty sporządzone w języku obcym, służące za dowód w postępowaniu prowadzonym na podstawie ustawy, powinny być składane wraz z ich tłumaczeniem na język polski, dokonanym przez tłumacza przysięgłego.
16. W protokołach przesłuchania cudzoziemców, którzy będą składali wnioski w sprawach uregulowanych w ustawie, będą podawane imię i nazwisko tłumacza.
17. W sprawach uregulowanych w ustawie pisma będą doręczane osobom fizycznym pod wskazanym przez nie adresem lub w każdym miejscu, gdzie adresata będzie można zastać.
18. Pisma będą mogły być również doręczane w miejscu pracy adresata osobie upoważnionej przez pracodawcę do odbioru korespondencji.
19. Cudzoziemcom pozbawionym wolności pisma będą doręczane za pośrednictwem administracji zakładu, w którym przebywają.
20. W razie wyjazdu za granicę strona będzie obowiązana do ustanowienia pełnomocnika do spraw doręczeń w kraju oraz będzie obowiązana powiadomić o tym organ prowadzący postępowanie w sprawie. W przypadku niedopełnienia powyższych obowiązków, pismo będzie uważało się za doręczone pod dotychczasowym adresem.
21. Strona, która ustanowi kilku pełnomocników, będzie obowiązana do wyznaczenia jednego z nich jako właściwego do spraw doręczeń. Ponadto strona będzie obowiązana powiadomić o tym organ prowadzący postępowanie w sprawie.
22. W toku postępowań prowadzonych na podstawie przepisów ustawy funkcjonariusze Straży Granicznej będą mogli wykonywać czynności polegające na:
1) przeprowadzaniu wywiadu środowiskowego;
2) ustalaniu miejsca pobytu małżonka lub innego członka rodziny cudzoziemca, a także osoby, z którą cudzoziemca łączą więzi o charakterze rodzinnym.
23. Czynności o których mowa w ust 22, funkcjonariusze Straży Granicznej będą mogli wykonywać również po zakończeniu postępowań, w przypadku uzasadnionego podejrzenia, że stan faktyczny ustalony w toku postępowania był niezgodny ze stanem rzeczywistym lub uległ zmianie.
24. Jeżeli w wyniku czynności, o których mowa w ust. 22, nie zostaną potwierdzone informacje podane przez cudzoziemca lub zgromadzone informacje okażą się sprzeczne albo będą nasuwały wątpliwości odnośnie ich prawdziwości funkcjonariusze Straży Granicznej będą mogli dokonać sprawdzenia lokalu we wskazanym przez cudzoziemca miejscu jego pobytu.
25. Funkcjonariusz Straży Granicznej dokonujący sprawdzenia lokalu będzie miał prawo:
1) wejścia do lokalu,
2) żądania okazania rzeczy i przedmiotów należących do cudzoziemca,
3) żądania udzielenia wyjaśnień
- w celu potwierdzenia pobytu cudzoziemca w sprawdzanym lokalu.
26. Podczas przeprowadzania czynności związanych ze sprawdzeniem lokalu będzie wymagana obecność cudzoziemca lub osoby trzeciej, jeżeli lokal będzie znajdował się w jej posiadaniu, albo innego dorosłego domownika. Czynności te nie będą mogły być podejmowane i przeprowadzane w porze nocnej.
27. Ponadto czynności związane ze sprawdzeniem lokalu będą mogły być przeprowadzone tylko za zgodą cudzoziemca lub osoby trzeciej, jeżeli lokal będzie znajdował się w jej posiadaniu, albo innego dorosłego domownika. W przypadku gdy cudzoziemiec nie wyrazi zgody na dokonanie sprawdzenia lokalu albo będzie utrudniał lub uniemożliwiał przeprowadzenie sprawdzenia, będzie można uznać, że informacje o faktycznym miejscu pobytu cudzoziemca nie zostały potwierdzone.
28. Jeżeli dokonanie sprawdzenia lokalu nie będzie możliwe z przyczyn niezależnych od cudzoziemca, funkcjonariusze Straży Granicznej będą informowali o powyższym fakcie organ prowadzący postępowanie oraz będą przekazywali mu informacje zgromadzone w toku czynności, o których mowa w ust. 22.
29. W postępowaniach oraz rejestrach prowadzonych na podstawie ustawy będą mogły być przetwarzane następujące dane cudzoziemca:
1) imię (imiona) i nazwisko;
2) nazwisko poprzednie;
3) nazwisko rodowe;
4) płeć;
5) imię ojca;
6) imię i nazwisko rodowe matki;
7) data urodzenia lub wiek;
8) miejsce i kraj urodzenia;
9) rysopis:
a) wzrost w centymetrach,
b) kolor oczu,
c) znaki szczególne;
10) odciski linii papilarnych;
11) obywatelstwo;
12) narodowość;
13) stan cywilny;
14) wykształcenie;
15) zawód wykonywany;
16) miejsce pracy;
17) miejsce zamieszkania lub pobytu;
18) informacje o karalności, o prowadzonych przeciwko niemu postępowaniach karnych i postępowaniach w sprawach o wykroczenia oraz o wydanych w stosunku do niego orzeczeniach w postępowaniu sądowym lub administracyjnym;
19) stosunek do służby wojskowej;
20) informacje o podróżach i pobytach zagranicznych w okresie ostatnich 5 lat;
21) numer Powszechnego Elektronicznego Systemu Ewidencji Ludności (PESEL);
22) wizerunek twarzy.
30. Straż Graniczna będzie mogła przetwarzać, wyłącznie w związku z realizacją czynności związanych z umieszczeniem i pobytem cudzoziemca w strzeżonym ośrodku lub areszcie dla cudzoziemców, także inne dane wskazane w art. 27 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych uzyskane za zgodą cudzoziemca, w celu realizacji lub ochrony jego uprawnień.
31. W postępowaniu w sprawie o wydanie lub przedłużenie wizy, o odmowę wjazdu oraz w postępowaniu o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy oprócz danych, o których mowa w ust. 28, będą mogły być również przetwarzane dane dotyczące stanu zdrowia cudzoziemca.
32. Odciski linii papilarnych będzie się pobierać w przypadkach, o których mowa w ustawie, od cudzoziemca, który ukończył 6 lat.
Uzasadnienie
Przepisy niniejszego rozdziału powinny określać kwestie ogólne dotyczące spraw uregulowanych w ustawie o cudzoziemcach. Należy wskazać, jakie kwestie zostaną uregulowane w ustawie oraz do kogo będą miały zastosowanie. Przepisy powinny zawierać słownik podstawowych pojęć używanych w ustawie. Projektując niniejsze przepisy należy wziąć pod uwagę konieczność zdefiniowania pojęć używanych w dyrektywie Rady 2005/71/WE z dnia 12 października 2005 r. w sprawie szczególnej procedury przyjmowania obywateli państw trzecich w celu prowadzenia badań naukowych (Dz. Urz. UE L 289 z 3.11.2005, str. 15), dyrektywie Rady 2009/50/WE z dnia 25 maja 2009 r. w sprawie warunków wjazdu i pobytu obywateli państw trzecich w celu podjęcia pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji (Dz. U. L 155 z 18.6.2009, str. 17), rozporządzeniu (WE) nr 1931/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 grudnia 2006 r. ustanawiającym przepisy dotyczące małego ruchu granicznego na zewnętrznych granicach lądowych państw członkowskich i zmieniającym postanowienia Konwencji z Schengen (Dz. Urz. UE L 29 z 03.02.2007, str. 3) oraz rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 810/2009 z dnia 13 lipca 2009 r. ustanawiającym Wspólnotowy Kodeks Wizowy (kodeks wizowy) (Dz. Urz. UE L 243 z 15.09.2009, str. 1).
Należy przewidzieć również szczególne regulacje prawne dotyczące doręczeń stanowiące lex specialis w stosunku do przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego.
Ponadto w niniejszym rozdziale należy zawrzeć przepisy pozwalające funkcjonariuszom Straży Granicznej na przeprowadzenie w toku postępowań prowadzonych na podstawie ustawy o cudzoziemcach wywiadu środowiskowego oraz sprawdzenia w lokalu, w którym zamieszkuje cudzoziemiec.
Niniejszy rozdział powinien również określać, jakie dane cudzoziemca będą mogły być przetwarzane w postępowaniach oraz rejestrach prowadzonych na podstawie ustawy o cudzoziemcach.
Należy uwzględnić również brzmienie art. 4b rozporządzenia Rady (WE) nr 1030/2002 z dnia 13 czerwca 2002 r. ustanawiającego jednolity wzór dokumentów pobytowych dla obywateli państw trzecich (Dz. Urz. UE L 157 z 15.06.2002, str. 1, z późn. zm.), który przewiduje obowiązek pobierania odcisków palców dla celów wymienionego wyżej rozporządzenia od cudzoziemców w wieku od 6 lat.
8.2. Przekraczanie granicy.
1. Cudzoziemiec będzie mógł przekroczyć granicę i przebywać na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli będzie posiadał:
1) ważny dokument podróży;
2) ważną wizę lub inny ważny dokument uprawniający do wjazdu i pobytu na tym terytorium, jeżeli są wymagane;
3) zezwolenie na wjazd do innego państwa lub zezwolenie na pobyt w innym państwie, jeżeli zezwolenia takie są wymagane w przypadku przejazdu tranzytem.
2. Cudzoziemiec wjeżdżający na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej będzie obowiązany:
1) uzasadnić cel i warunki planowanego pobytu;
2) posiadać oraz okazać na żądanie funkcjonariusza Straży Granicznej:
a) dokument potwierdzający posiadanie ubezpieczenia zdrowotnego w rozumieniu przepisów o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych lub posiadanie podróżnego ubezpieczenia medycznego o minimalnej kwocie ubezpieczenia w wysokości 30 000 euro, ważnego przez okres planowanego pobytu cudzoziemca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, pokrywającego wszelkie wydatki, które mogą wyniknąć podczas pobytu na tym terytorium w związku z koniecznością powrotu z powodów medycznych, potrzebą pilnej pomocy medycznej, nagłym leczeniem szpitalnym lub ze śmiercią, w którym ubezpieczyciel zobowiązuje się do pokrycia kosztów udzielonych ubezpieczonemu świadczeń zdrowotnych bezpośrednio na rzecz podmiotu udzielającego takich świadczeń, na podstawie wystawionego przez ten podmiot rachunku - w przypadku wjazdu na podstawie wizy krajowej,
b) wystarczające środki utrzymania na czas trwania planowanego pobytu oraz na powrót do państwa pochodzenia lub zamieszkania lub na tranzyt do państwa trzeciego, które udzieli pozwolenia na wjazd, albo dokument potwierdzający możliwość uzyskania takich środków zgodnie z prawem,
c) zezwolenie na wjazd do innego państwa lub zezwolenie na pobyt w innym państwie, jeżeli zezwolenia takie są wymagane w przypadku przejazdu tranzytem.
3. Obowiązek okazania środków utrzymania lub dokumentów potwierdzających możliwość uzyskania takich środków zgodnie z prawem nie będzie dotyczył cudzoziemców przekraczających granicę:
1) na podstawie:
a) umów międzynarodowych, które przewidują zwolnienie cudzoziemca z obowiązku posiadania tych środków albo obowiązek pokrycia kosztów jego pobytu przez polskie organy państwowe lub instytucje publiczne,
b) wizy w celu repatriacji,
c) wizy w celu wykonywania pracy,
d) wizy w celu korzystania z ochrony czasowej,
e) wizy w celu udziału w postępowaniu w sprawie o udzielenie azylu,
f) karty pobytu,
g) wizy w celu korzystania z uprawnień wynikających z posiadania Karty Polaka;
2) w związku z niesieniem pomocy charytatywnej;
3) w związku z uczestniczeniem w akcji ratunkowej.
4. Wymóg dotyczący posiadania ubezpieczenia medycznego będzie mógł być uznany za spełniony, w przypadku gdy cudzoziemiec będzie posiadał odpowiednie ubezpieczenie w związku ze swoją sytuacją zawodową.
5. Kontroli dokumentów potwierdzających cel i warunki planowanego pobytu, środków utrzymania, dokumentów potwierdzających możliwość uzyskania takich środków zgodnie z prawem, dokumentów potwierdzających posiadanie ubezpieczenia zdrowotnego lub podróżnego ubezpieczenia medycznego oraz zezwolenia na wjazd do innego państwa lub zezwolenia na pobyt w innym państwie, będzie dokonywał funkcjonariusz Straży Granicznej podczas przekraczania przez cudzoziemca granicy.
6. Przekraczanie granicy przez cudzoziemców uczniów szkół pochodzących z państw trzecich uczestniczących w wycieczkach szkolnych z innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej oraz warunki pobytu tych cudzoziemców na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej będzie następowało zgodnie z warunkami określonymi w decyzji Rady 94/795/WSiSW z dnia 30 listopada 1994 r. w sprawie wspólnych działań przyjętych przez Radę na podstawie art. K. 3 ust. 2 lit. b) Traktatu o Unii Europejskiej w sprawie ułatwień podróży dla uczniów pochodzących z państw trzecich przebywających w Państwach Członkowskich (Dz. Urz. WE L 327 z 19.12.1994).
7. Jeżeli będzie tego wymagało zachowanie zasady wzajemności w stosunkach z innymi państwami, przekroczenie granicy przez cudzoziemca będzie mogło być uzależnione od uiszczenia przez niego opłaty związanej z wjazdem na terytorium naszego kraju. Powyższa opłata będzie stanowiła dochód budżetu państwa.
8. Cudzoziemcowi będzie odmawiało się wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli:
1) nie będzie posiadać:
a) ważnego dokumentu podróży,
b) ważnej wizy lub innego ważnego dokumentu uprawniającego do wjazdu i pobytu na tym terytorium, jeżeli są wymagane,
c) zezwolenia na wjazd do innego państwa lub zezwolenia na pobyt w innym państwie, jeżeli zezwolenia takie są wymagane w przypadku przejazdu tranzytem;
2) nie uiścił opłaty związanej z wjazdem na to terytorium, jeżeli uiszczenie opłaty było wymagane dla zachowania zasady wzajemności w stosunkach z innymi państwami;
3) nie będzie posiadać dokumentu potwierdzającego posiadanie ubezpieczenia zdrowotnego w rozumieniu przepisów o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych lub posiadanie podróżnego ubezpieczenia medycznego o minimalnej kwocie ubezpieczenia w wysokości 30 000 euro, ważnego przez okres planowanego pobytu cudzoziemca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, pokrywającego wszelkie wydatki, które mogą wyniknąć podczas pobytu na tym terytorium w związku z koniecznością powrotu z powodów medycznych, potrzebą pilnej pomocy medycznej, nagłym leczeniem szpitalnym lub ze śmiercią, w którym ubezpieczyciel zobowiązuje się do pokrycia kosztów udzielonych ubezpieczonemu świadczeń zdrowotnych bezpośrednio na rzecz podmiotu udzielającego takich świadczeń, na podstawie wystawionego przez ten podmiot rachunku- w przypadku wjazdu na podstawie wizy krajowej;
4) wykorzystał dopuszczalny czas pobytu na terytorium państw obszaru Schengen przez 3 miesiące w okresie 6 miesięcy liczonych od dnia pierwszego wjazdu, chyba że umowy międzynarodowe stanowią inaczej;
5) nie przedstawił dokumentów wystarczających do potwierdzenia celu i warunków planowanego pobytu;
6) nie będzie posiadać wystarczających środków utrzymania w odniesieniu do długości i celu planowanego pobytu lub środków na powrót do państwa pochodzenia lub tranzyt albo dokumentu potwierdzającego możliwość uzyskania takich środków zgodnie z prawem;
7) posiada podrobiony lub przerobiony dokument podróży, wizę lub inny dokument uprawniający do wjazdu i pobytu;
8) dane cudzoziemca znajdują się w wykazie cudzoziemców, których pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest niepożądany;
9) dane cudzoziemca znajdują się w Systemie Informacyjnym Schengen, o którym mowa w art. 92 Konwencji Wykonawczej z dnia 19 czerwca 1990 r. do Układu z Schengen z dnia 14 czerwca 1985 r. między Rządami Państw Unii Gospodarczej Beneluksu, Republiki Federalnej Niemiec oraz Republiki Francuskiej w sprawie stopniowego znoszenia kontroli na wspólnych granicach (Dz. Urz. UE L 239 z 22.09.2000, str. 19, z późn. zm.), zwanej dalej „Konwencją Wykonawczą Schengen”, do celów odmowy wjazdu;
10) wjazd lub pobyt cudzoziemca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej może stanowić zagrożenie dla zdrowia publicznego;
11) wjazd lub pobyt cudzoziemca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej może stanowić zagrożenie dla obronności lub bezpieczeństwa państwa, ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego lub stosunków międzynarodowych Rzeczypospolitej Polskiej lub innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej.
9. Przesłanki odmowy wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej określone w ust. 8 nie będą stosowane do cudzoziemca, który będzie posiadał wizę Schengen upoważniającą tylko do wjazdu i pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w celu przyjazdu ze względów humanitarnych, ze względu na interes państwa lub zobowiązania międzynarodowe lub zezwolenie na pobyt czasowy, o którym mowa w ust. 33 rozdziału założeń „Zezwolenie na pobyt czasowy – inne okoliczności” oraz w ust. 1 rozdziału założeń „Zezwolenie na pobyt czasowy – ofiary handlu ludźmi”.
10. Przesłanki odmowy wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej określone w ust. 8 pkt 1-7 i pkt 9-11 nie będą stosowane do cudzoziemca, który będzie przejeżdżał przez terytorium Rzeczypospolitej Polskiej tranzytem w przypadkach, o których mowa w art. 5 ust. 4 lit. a rozporządzenia (WE) nr 562/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 marca 2006 r. ustanawiającego wspólnotowy kodeks zasad regulujących przepływ osób przez granice (kodeks graniczny Schengen) (Dz. Urz. UE L 105 z 13.04.2006, str. 1), zwanego dalej „kodeksem granicznym Schengen”.
11. Przesłanki odmowy wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej określone w ust. 8 pkt 2 i 3 nie będą stosowane do cudzoziemca, który będzie wjeżdżał na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na okres nieprzekraczający 3 miesięcy.
12. Przesłanka odmowy wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej określona w ust. 8 pkt 4 nie będzie mogła stanowić wyłącznej podstawy odmowy wjazdu cudzoziemcowi, który będzie posiadał wizę krajową lub wizę Schengen upoważniającą tylko do wjazdu i pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
13. Przesłanka odmowy wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej określona w ust. 8 pkt 9 nie będzie mogła stanowić wyłącznej podstawy odmowy wjazdu cudzoziemcowi, który będzie posiadał wizę krajową, kartę pobytu wydaną przez organ polski lub wizę Schengen upoważniającą tylko do wjazdu i pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
14. Przesłanki odmowy wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej określone w ust. 8 pkt 4-6 nie będą stosowane do cudzoziemców będących członkami załóg statków morskich przypływających do polskiego portu morskiego, przekraczających granicę w celu zejścia na ląd i pobytu w granicach miasta portowego w czasie pobytu statku w porcie.
15. Decyzje o odmowie wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej będzie wydawał komendant placówki Straży Granicznej. Od decyzji komendanta placówki Straży Granicznej będzie przysługiwało odwołanie do Komendanta Głównego Straży Granicznej.
16. Decyzji o odmowie wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej będzie nadawany rygor natychmiastowej wykonalności.
17. Komendant placówki Straży Granicznej będzie odnotowywał wydanie decyzji o odmowie wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w dokumencie podróży cudzoziemca.
18. Postępowanie prowadzone przez organy Straży Granicznej przed wydaniem decyzji o odmowie wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej będzie ograniczone tylko do następujących czynności:
1) przesłuchania cudzoziemca;
2) kontroli dokumentów posiadanych przez cudzoziemca;
3) przesłuchania osób wskazanych przez cudzoziemca, towarzyszących mu w podróży;
4) podjęcia innych czynności kontrolnych przewidzianych w ustawie z dnia 12 października 1990 r. o Straży Granicznej (Dz. U. z 2005 r. Nr 234, poz. 1997, z późn. zm.).
19. Czynności podejmowane w postępowaniu prowadzonym przez organy Straży Granicznej przed wydaniem decyzji o odmowie wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, będą mogły być ograniczone jedynie do kontroli posiadanych przez cudzoziemca dokumentów, jeżeli jest to uzasadnione warunkami organizacyjnymi i technicznymi wykonywania tych czynności lub okoliczności dotyczące braku spełnienia przez cudzoziemca warunków niezbędnych do przekroczenia granicy nie budzą wątpliwości.
20. Cudzoziemcowi, który nie będzie spełniał warunków dotyczących wjazdu określonych w ustawie lub w art. 5 kodeksu granicznego Schengen, komendant placówki Straży Granicznej, po uzyskaniu zgody Komendanta Głównego Straży Granicznej, będzie mógł zezwolić na wjazd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na okres pobytu nie dłuższy niż 15 dni, jeżeli będą tego wymagały względy humanitarne, interes Rzeczypospolitej Polskiej lub zobowiązania międzynarodowe.
21. Komendant Główny Straży Granicznej będzie informował Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców o wydaniu zezwolenia na wjazd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, o którym mowa w ust. 20.
22. Jeżeli dane cudzoziemca będą znajdowały się w Systemie Informacyjnym Schengen do celów odmowy wjazdu, Komendant Główny Straży Granicznej będzie informował również właściwy organ innego państwa obszaru Schengen, które dokonało wpisu o wydaniu zezwolenia na wjazd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
23. Do postępowania w sprawie wydania zezwolenia, o którym mowa w ust. 20 i samego zezwolenia nie będą stosowane przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego oraz nie będzie przysługiwała skarga do sądu administracyjnego.
24. Do przekraczania przez cudzoziemca granicy w zakresie uregulowanym przepisami kodeksu granicznego Schengen nie będzie stosowało się przepisów, o których mowa w ust. 1-7, 15-19 i 29.
25. Do przekraczania granicy przez członka rodziny obywatela polskiego, który powraca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej po okresie zamieszkiwania w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej, państwie członkowskim Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub Konfederacji Szwajcarskiej, gdzie był pracownikiem lub pracował na własny rachunek, będą stosowane przepisy art. 9 ust. 2 i 3, art. 11, art. 11a oraz art. 12-14 ustawy z dnia 14 lipca 2006 r. o wjeździe na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, pobycie oraz wyjeździe z tego terytorium obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej i członków ich rodzin (Dz. U. Nr 144, poz. 1043, z późn. zm.). Definicja członka rodziny określona w art. 2 pkt 4 wskazanej ustawy będzie stosowana odpowiednio.
26. Przepisy rozdziału dotyczącego przekraczania granicy nie będą stosowane do przekraczania granicy przez cudzoziemców w ramach małego ruchu granicznego z wyłączeniem przepisów, o których mowa w ust. 15-16, 18-19.
27. Do przekraczania granicy przez cudzoziemców w ramach małego ruchu granicznego będzie miał zastosowanie przepis upoważniający ministra właściwego do spraw zdrowia do określenia, w drodze rozporządzenia:
1) wykazu chorób mogących stanowić zagrożenie dla zdrowia publicznego, których rozpoznanie lub podejrzenie wystąpienia może stanowić podstawę odmowy wjazdu cudzoziemca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
2) kryteriów pozwalających rozpoznać lub podejrzewać wystąpienie chorób mogących stanowić zagrożenie dla zdrowia publicznego, o których mowa w pkt 1.
28. Z obowiązku posiadania wiz przy przekraczaniu granicy będą zwolnieni cudzoziemcy będący członkami załóg statków morskich przypływających do polskiego portu morskiego, przekraczający granicę w celu zejścia na ląd i pobytu w granicach miasta portowego w czasie pobytu statku w porcie.
29. Cudzoziemiec będzie mógł być niezwłocznie doprowadzony do granicy, jeżeli zostanie zatrzymany w strefie nadgranicznej bezpośrednio po przekroczeniu granicy nieumyślnie i niezgodnie z przepisami. Organ, który zatrzyma cudzoziemca w związku z przekroczeniem granicy wbrew przepisom prawa, będzie pobierał od niego odciski linii papilarnych, chyba że cudzoziemiec zostanie niezwłocznie doprowadzony do granicy. Odciski linii papilarnych będą pobierane za pomocą kart daktyloskopijnych lub urządzenia do elektronicznego pobierania odcisków.
30. Cudzoziemcowi, któremu odmówiono wjazdu, w szczególnie uzasadnionych przypadkach, ze względu na stan zdrowia będzie można wstrzymać termin przekazania do kraju trzeciego. Cudzoziemcowi temu w przypadku wystąpienia zagrożenia życia lub zdrowia będzie zapewniona opieka medyczna.
Uzasadnienie
Powyższy rozdział powinien regulować zasady wjazdu cudzoziemców na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Przepisy powinny określać wymogi, jakie powinien spełniać cudzoziemiec, który zamierza wjechać na terytorium Polski oraz przesłanki odmowy wjazdu na to terytorium. Regulacje prawne dotyczące wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej powinny uwzględniać przepisy Konwencji Wykonawczej Schengen, kodeksu granicznego Schengen oraz decyzji Rady 94/795/WSiSW z dnia 30 listopada 1994 r. w sprawie wspólnych działań przyjętych przez Radę na podstawie art. K. 3 ust. 2 lit. b) Traktatu o Unii Europejskiej w sprawie ułatwień podróży dla uczniów pochodzących z państw trzecich przebywających w Państwach Członkowskich.
W stosunku do obowiązującego stanu prawnego w zakresie przekraczania granicy zawartego w obowiązującej ustawie o cudzoziemcach wprowadzono pewne zmiany w odniesieniu do członków załóg cywilnych statków morskich. Na wniosek Komendy Głównej Straży Granicznej zaproponowano zniesienie obowiązku posiadania przepustek marynarskich przez członków załóg cywilnych statków morskich. Zgodnie bowiem z normą 3.45 Konwencji Międzynarodowej Organizacji Morskiej o ułatwieniu międzynarodowego obrotu morskiego, sporządzonej w Londynie dnia 9 kwietnia 1965 r. (Dz. U. z 1969 r. Nr 30, poz. 236, z późn zm.) (Konwencja IMO FAL) od członków załogi nie będzie wymagane posiadanie wizy w celu zejścia na ląd. Jednocześnie norma 3.47 Konwencji IMO FAL przewiduje, że członkowie załogi nie muszą posiadać specjalnego dokumentu, takiego jak przepustka, aby mieć prawo zejścia na ląd.
Jedynym zastrzeżeniem, które Rzeczpospolita Polska wniosła do ww. konwencji jest zastrzeżenie dotyczące normy 2.1 oraz 3.10.2 (patrz: oświadczenie rządowe z dnia 2 października 1969 r. Dz. U. Nr 30, poz. 237). Zgodnie z powyższym w przypadkach określonych w normie 3.10.2 załącznika do konwencji uznawanie przez polskie władze publiczne ważnego marynarskiego dokumentu tożsamości zamiast paszportu wymaga uzyskania zezwolenia (wizy) władzy publicznej. Konwencja IMO FAL weszła w życie w stosunku do RP z dniem 23 września 1969 r., a Rzeczpospolita Polska po tym terminie nie wnosiła już żadnych zastrzeżeń do zapisów norm i rekomendacji.
Ponadto obecną normę 3.47 wprowadzono (jako normę 3.19.3) do IMO FAL w roku 1977, a Rzeczpospolita Polska nie wniosła żadnych zastrzeżeń do niej (oświadczenie rządowe z dnia 18 stycznia 2005 r. w sprawie mocy obowiązującej Poprawek do załącznika do Konwencji o ułatwieniu międzynarodowego obrotu morskiego - Dz. U. Nr 118, poz. 989). Poprawki te weszły w życie w stosunku do Rzeczypospolitej Polskiej dnia 31 lipca 1978 r.
W tym miejscu należy zauważyć, że Rzeczpospolita Polska jest także sygnatariuszem Konwencji Nr 108 Międzynarodowej Organizacji Pracy dotyczącej krajowych dowodów tożsamości marynarzy, przyjętej w Genewie dnia 13 maja 1958 r. (Dz. U. z 1994 r. Nr 103, poz. 501), na podstawie której Strony Konwencji zezwolą na wstęp na swoje terytorium każdemu marynarzowi posiadającemu ważny dokument tożsamości marynarza, jeśli starania o taki wstęp czynione są dla czasowego pobytu na lądzie podczas postoju statku – czyli de facto Rzeczpospolita Polska uznała dokument tożsamości marynarza za dokument uprawniający do przekraczania granicy. Ta konwencja weszła w życie w stosunku do Rzeczypospolitej Polskiej z dniem 15 marca 1994 r.
Należy także zwrócić uwagę na uregulowania wynikające z pkt 3 załącznika VII do kodeksu granicznego Schengen, który przewiduje także możliwość odstąpienia od dokonywania kontroli granicznej w stosunku do marynarzy schodzących na ląd w celu pobytu na terenie portu, do którego przybył statek (pod warunkiem wcześniejszego przekazania listy załogi właściwym organom kontroli).
Jednakże w ustawie o cudzoziemcach proponuje się nadal określić obowiązek poddawania się przez marynarzy kontroli granicznej przy schodzeniu na ląd.
Ponadto należy uznać, że ww. grupa cudzoziemców nie stanowi, żadnego zagrożenia migracyjnego. W 2009 r. wydano 17 226 przepustek, a w 2010 r. (do końca sierpnia) 13 600 przepustek, przy czym w okresie tym zanotowano jedynie 6 przypadków naruszenia przepisów w zakresie pobytu marynarzy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (wyjazd poza granice miasta portowego, najczęściej w wyniku pomyłki w czasie korzystania ze środków komunikacji publicznej w Trójmieście).
A zatem dalsze utrzymywanie obowiązku posiadania przepustek przez marynarzy przekraczających granicę w celu zejścia na ląd i zamierzających przebywać w granicach miasta portowego wydawało się niezasadne.
8.3. Przekraczanie granicy w ramach małego ruchu granicznego.
1. Cudzoziemcy zamieszkujący w strefie przygranicznej państwa sąsiadującego z Rzeczpospolitą Polską przekraczający granicę w celu pobytu w polskiej strefie przygranicznej na podstawie ważnego zezwolenia na przekraczanie granicy w ramach małego ruchu granicznego, na zasadach określonych w umowie o małym ruchu granicznym zawartej przez Rzeczpospolitą Polską z tym państwem, będą zwolnieni z obowiązku posiadania wiz.
2. Zezwolenie na przekraczanie granicy w ramach małego ruchu granicznego będzie wydawał lub odmawiał jego wydania konsul właściwy ze względu na miejsce stałego zamieszkania cudzoziemca. Decyzja konsula będzie miała charakter decyzji ostatecznej.
3. Cudzoziemiec ubiegający się o wydanie zezwolenia na przekraczanie granicy w ramach małego ruchu granicznego będzie obowiązany przedstawić ważny dokument podróży oraz złożyć:
1) wypełniony formularz wniosku o wydanie zezwolenia na przekraczanie granicy w ramach małego ruchu granicznego, w którym wskaże powody częstego przekraczania granicy w ramach małego ruchu granicznego;
2) fotografie;
3) dokumenty potwierdzające posiadanie miejsca stałego zamieszkania w strefie przygranicznej;
4) dokumenty potwierdzające powody częstego przekraczania granicy.
4. Zezwolenie na przekraczanie granicy w ramach małego ruchu granicznego będzie mogło być wydane, jeżeli cudzoziemiec będzie spełniał warunki określone w art. 9 rozporządzenia (WE) nr 1931/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 grudnia 2006 r. ustanawiającego przepisy dotyczące małego ruchu granicznego na zewnętrznych granicach lądowych państw członkowskich i zmieniającego postanowienia Konwencji z Schengen (Dz. Urz. UE L 405 z 30.02.2006, str. 3), zwanego dalej „rozporządzeniem nr 1931/2006”.
5. Jeżeli cudzoziemiec nie będzie spełniał warunków określonych w rozporządzeniu nr 1931/2006, wówczas otrzyma odmowę wydania zezwolenia na przekraczanie granicy w ramach małego ruchu granicznego.
6. W zezwoleniu na przekraczanie granicy w ramach małego ruchu granicznego będzie zamieszczało się fotografię, informację o płci posiadacza, dane oraz pouczenie o których mowa w art. 7 ust. 3 rozporządzenia nr 1931/2006, serię i numer zezwolenia, nazwę organu wydającego, a także w razie potrzeby informacje, o których mowa w art. 15 ust. 4 lit. a rozporządzenia.
7. Zezwolenie na przekraczanie granicy w ramach małego ruchu granicznego będzie cofane, jeżeli:
1) zostało wydane z naruszeniem przepisów rozporządzenia nr 1931/2006;
2) po jego wydaniu cudzoziemiec przestał spełniać przesłanki do jego wydania.
Decyzję o cofnięciu zezwolenia na przekraczanie granicy w ramach małego ruchu granicznego będzie wydawał konsul właściwy ze względu na miejsce stałego zamieszkania cudzoziemca. Decyzja konsula będzie ostateczna. W przypadku wydania decyzji o cofnięciu zezwolenia na przekraczanie granicy w ramach małego ruchu granicznego cudzoziemiec będzie obowiązany zwrócić zezwolenie konsulowi, który je wydał.
8. Zezwolenie na przekraczanie granicy w ramach małego ruchu granicznego będzie unieważniane, w drodze decyzji, jeżeli cudzoziemiec, który wjedzie na jego podstawie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej:
1) przebywa na tym terytorium po upływie okresu pobytu, do którego był uprawniony na podstawie zezwolenia lub
2) przebywa poza strefą przygraniczną, w której zgodnie z zezwoleniem mógł przebywać.
Powyższa decyzja będzie wydawana, jeżeli będą zachodziły przeszkody prawne do wydania w tych okolicznościach decyzji o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu. Organami uprawnionymi do wydawania decyzji o unieważnieniu zezwolenia na przekraczanie granicy w ramach małego ruchu granicznego będą komendant wojewódzki Policji, komendant powiatowy (miejski) Policji, komendant placówki Straży Granicznej lub komendant oddziału Straży Granicznej, który w wyniku kontroli legalności pobytu cudzoziemca stwierdził okoliczności uzasadniające unieważnienie tego zezwolenia. Od decyzji o unieważnieniu zezwolenia na przekraczanie granicy w ramach małego ruchu granicznego będzie przysługiwało odwołanie do wojewody właściwego ze względu na siedzibę organu, który wydał decyzję.
9. Jeżeli podczas kontroli granicznej komendant placówki Straży Granicznej stwierdzi, że zezwolenie zostało wcześniej cofnięte lub unieważnione, wówczas będzie zatrzymywał to zezwolenie.
10. Cudzoziemcowi przekraczającemu granicę w ramach małego ruchu granicznego będzie wydawana decyzja odmowy wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli:
1) nie posiada ważnego zezwolenia na przekraczanie granicy w ramach małego ruchu granicznego;
2) nie posiada dokumentu potwierdzającego zawarcie umowy ubezpieczenia zdrowotnego, gwarantującej pokrycie poniesionych kosztów leczenia w stanach nagłych i następstw nieszczęśliwych wypadków oraz kosztów transportu sanitarnego do państwa miejsca stałego zamieszkania, jeżeli umowa międzynarodowa stanowi
o obowiązku posiadania takiego dokumentu;
3) wykorzystał dopuszczalny czas pobytu w ramach małego ruchu granicznego, określony w umowie międzynarodowej;
4) posiada podrobione lub przerobione zezwolenie na przekraczanie granicy
w ramach małego ruchu granicznego;
5) dane cudzoziemca znajdują się w wykazie cudzoziemców, których pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest niepożądany;
6) dane cudzoziemca znajdują się w Systemie Informacyjnym Schengen, o którym mowa w art. 92 Konwencji Wykonawczej Schengen, do celów odmowy wjazdu;
7) wjazd i pobyt cudzoziemca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej może stanowić zagrożenie dla zdrowia publicznego;
8) wjazd i pobyt cudzoziemca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej może stanowić zagrożenie dla obronności lub bezpieczeństwa państwa, ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego lub stosunków międzynarodowych Rzeczypospolitej Polskiej lub innego Państwa Strony Konwencji Wykonawczej Schengen.
Uzasadnienie
Projektowane przepisy ustawy o cudzoziemcach powinny wprowadzać uregulowania umożliwiające cudzoziemcom podróżowanie w ramach małego ruchu granicznego na zasadach określonych w rozporządzeniu nr 1931/2006. Przepisy rozporządzenia przewidują zwolnienie z obowiązku posiadania wizy przy przekraczaniu granic zewnętrznych państw członkowskich cudzoziemcom zamieszkującym w strefie przygranicznej państw sąsiadujących, posiadającym zezwolenie na przekraczanie granicy w ramach małego ruchu granicznego, przekraczającym granicę w celu pobytu w strefie przygranicznej państwa obszaru Schengen.
8.4. Wpisanie zaproszenia do ewidencji zaproszeń.
1. Cudzoziemiec będzie mógł przedstawić zaproszenie jako dokument potwierdzający posiadanie wystarczających środków utrzymania na czas trwania planowanego pobytu oraz na powrót do państwa pochodzenia lub zamieszkania lub na tranzyt do państwa trzeciego, które udzieli pozwolenia na wjazd.
2. Zaproszenie będą mogły wystawić następujące podmioty:
1) obywatel polski zamieszkujący na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, a także obywatel państwa członkowskiego Unii Europejskiej, państwa członkowskiego Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub Konfederacji Szwajcarskiej, oraz członek jego rodziny, zamieszkujący na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i posiadający prawo pobytu lub prawo stałego pobytu na tym terytorium;
2) cudzoziemiec przebywający bezpośrednio przed wystawieniem zaproszenia legalnie i nieprzerwanie przez okres co najmniej 5 lat na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub posiadający zezwolenie na pobyt stały lub zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego WE;
3) osoba prawna lub jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, mająca siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
3. Pobyt cudzoziemca, który bezpośrednio przed wystawieniem zaproszenia przebywał legalnie i nieprzerwanie przez okres co najmniej 5 lat na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej będzie uważany za nieprzerwany, jeżeli żadna z przerw w nim nie była dłuższa niż 6 miesięcy i nie przekroczyła łącznie 10 miesięcy, chyba, że przerwa była spowodowana:
1) wykonywaniem obowiązków zawodowych lub świadczeniem pracy poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, na podstawie umowy zawartej z pracodawcą, którego siedziba znajduje się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
2) towarzyszeniem małżonkowi wykonującemu obowiązki zawodowe lub świadczącemu pracę w warunkach, o których mowa w pkt 1;
3) leczeniem cudzoziemca.
4. W zaproszeniu będą zamieszczane:
1) dane zapraszającego:
a) imię (imiona), nazwisko, data i miejsce urodzenia, obywatelstwo, adres zamieszkania, numer telefonu, rodzaj, seria i numer dokumentu tożsamości lub
b) firma albo nazwa, numer REGON, adres siedziby i numer telefonu osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej;
2) imię (imiona), nazwisko, data i miejsce urodzenia, płeć, obywatelstwo, adres zamieszkania, seria i numer dokumentu podróży zapraszanego cudzoziemca oraz stopień pokrewieństwa z zapraszającym;
3) imię (imiona), nazwisko, data urodzenia i płeć małżonka oraz dzieci zapraszanego cudzoziemca, o ile są zapraszani;
4) zobowiązanie się zapraszającego do pokrycia kosztów związanych z pobytem cudzoziemca, w tym kosztu zakwaterowania i ewentualnego leczenia, kosztu powrotu do państwa pochodzenia lub zamieszkania lub kosztu tranzytu do państwa trzeciego, które udzieli pozwolenia na wjazd oraz kosztów wydalenia z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
5) adres miejsca zakwaterowania zapraszanego cudzoziemca;
6) określenie czasu, na który zapraszający zaprasza cudzoziemca;
7) określenie celu pobytu zapraszanego cudzoziemca;
8) nazwa organu, który dokonał wpisu zaproszenia do ewidencji zaproszeń;
9) data i numer wpisu zaproszenia do ewidencji zaproszeń;
10) podpis zapraszającego lub osoby upoważnionej przez zapraszającego.
5. Zaproszenie będzie uzyskiwać ważność z chwilą wpisania go, na wniosek zapraszającego, do ewidencji zaproszeń i będzie ważne przez okres roku.
6. Zapraszający ubiegający się o wpisanie zaproszenia do ewidencji zaproszeń będzie musiał złożyć:
1) wypełniony formularz wniosku o wpisanie zaproszenia do ewidencji zaproszeń;
2) dokument potwierdzający możliwość pokrycia kosztów związanych z pobytem cudzoziemca, w tym kosztu zakwaterowania i ewentualnego leczenia, pokrycia kosztu powrotu do państwa pochodzenia lub zamieszkania lub kosztu tranzytu do państwa trzeciego, które udzieli pozwolenia na wjazd oraz kosztów wydania i wykonania decyzji o zobowiązaniu do powrotu;
3) dokument potwierdzający tytuł prawny do lokalu mieszkalnego, jeżeli jako miejsce zakwaterowania zapraszanego cudzoziemca został wskazany lokal mieszkalny zapraszającego lub dokument potwierdzający możliwość zapewnienia cudzoziemcowi zakwaterowania w innym miejscu.
7. Decyzja o odmowie wpisania lub o unieważnieniu wpisania zaproszenia do ewidencji zaproszeń będzie wydawana, jeżeli:
1) wnioskujący, zgodnie z przepisami, nie jest uprawniony do wystawienia zaproszenia;
2) dane zapraszanego cudzoziemca znajdują się w wykazie cudzoziemców, których pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest niepożądany;
3) wjazd lub pobyt cudzoziemca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej może spowodować zagrożenie dla obronności lub bezpieczeństwa państwa lub ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego albo naruszyć interes Rzeczypospolitej Polskiej;
4) zapraszający nie wykazał, że może pokryć koszty związane z pobytem cudzoziemca, w tym koszty zakwaterowania i ewentualnego leczenia, pokryć koszty powrotu do państwa pochodzenia lub zamieszkania lub koszty tranzytu do państwa trzeciego, które udzieli pozwolenia na wjazd oraz koszty wydania i wykonania decyzji o zobowiązaniu do powrotu;
5) warunki mieszkaniowe zapraszającego wskazują, że nie będzie on w stanie zadośćuczynić obowiązkom przyjętym na siebie w zaproszeniu, jeżeli jako miejsce zakwaterowania zapraszanego cudzoziemca został wskazany lokal mieszkalny zapraszającego lub zapraszający nie wykazał, że może zapewnić cudzoziemcowi zakwaterowania w innym miejscu;
6) zapraszający nie wykonał zobowiązań wynikających z uprzednio wystawionego zaproszenia;
7) w postępowaniu o wpisanie zaproszenia do ewidencji zaproszeń zapraszający:
a) złożył wniosek lub dołączył do niego dokumenty zawierające nieprawdziwe dane osobowe lub fałszywe informacje,
b) zeznał nieprawdę lub zataił prawdę albo, w celu użycia za autentyczny, podrobił lub przerobił dokument bądź takiego dokumentu jako autentycznego używał.
8. Zapraszający będzie mógł ustanowić pełnomocnika do odbioru zaproszenia. Odbiór zaproszenia przez pełnomocnika nie będzie zwalniał zapraszającego z zobowiązań wynikających z wystawionego zaproszenia.
9. Decyzja o unieważnieniu wpisania zaproszenia do ewidencji zaproszeń będzie mogła być wydana także na wniosek zapraszającego złożony co najmniej 7 dni przed rozpoczęciem okresu, na który cudzoziemiec został zaproszony.
10. Unieważnienie wpisania zaproszenia do ewidencji zaproszeń będzie skutkowało utratą jego ważności.
11. Organem właściwym do wpisania zaproszenia do ewidencji zaproszeń lub do wydania decyzji o odmowie wpisania albo o unieważnieniu zaproszenia będzie wojewoda właściwy ze względu na miejsce zamieszkania lub siedzibę zapraszającego.
12. Jeżeli zapraszający nie wykona zobowiązań wynikających z wystawionego zaproszenia, Skarb Państwa lub inne podmioty będą mogły dochodzić od zapraszającego, w postępowaniu przed sądem, zwrotu kosztów poniesionych w związku z pobytem cudzoziemca i opuszczeniem przez niego terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, wynikających z wykonywania przez te podmioty obowiązków określonych ustawami, do pokrycia których był zobowiązany zapraszający.
Uzasadnienie
W projekcie należy przewidzieć, że cudzoziemiec ubiegający się o wydanie wizy lub cudzoziemiec wjeżdżający na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej będzie mógł przedstawić zaproszenie, które będzie dokumentem potwierdzającym, że podmiot zapraszający cudzoziemca pokryje koszty jego utrzymania w czasie planowanego pobytu oraz koszty jego powrotu do państwa pochodzenia lub zamieszkania lub koszty tranzytu do państwa trzeciego, które udzieli pozwolenia na wjazd. Rozwiązanie to jest zgodne z przepisami rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 810/2009 z dnia 13 lipca 2009 r. ustanawiającego Wspólnotowy Kodeks Wizowy (kodeks wizowy) (Dz. Urz. UE L 243 z 15.09.2008, str. 1). Art. 14 ust. 6 ww. rozporządzenia pozwala bowiem państwom członkowskim wymagać od osoby ubiegającej się o wizę wypełnienia formularza, opracowanego przez każde państwo członkowskie, jako dowodu na pokrywanie kosztów pobytu przez inną osobę lub na zakwaterowanie u osoby prywatnej.
Zakres danych zawartych w zaproszeniu powinien być zgodny z treścią art. 14 ust. 4 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 810/2009.
8.5 Wizy.
8.5.1. Wydawanie wiz.
1. Wizy będą wydawane jako wizy Schengen lub wizy krajowe.
2. Wiza Schengen będzie wizą, o której mowa w art. 2 pkt 2-5 Wspólnotowego Kodeksu Wizowego.
3. Wiza krajowa będzie uprawniała do wjazdu i ciągłego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub kilku pobytów następujących po sobie, trwających łącznie dłużej niż 3 miesiące i nieprzekraczających łącznie roku w okresie ważności wizy. Okres pobytu na podstawie wizy krajowej będzie ustalany odpowiednio do celu pobytu wskazanego przez cudzoziemca. Okres ważności wizy krajowej nie będzie mógł przekroczyć 1 roku.
4. Bezpośrednio po upływie ważności posiadanej przez cudzoziemca wizy krajowej konsul nie będzie mógł wydać cudzoziemcowi kolejnej wizy krajowej. Jeżeli cudzoziemiec będzie chciał kontynuować w Rzeczypospolitej Polskiej pobyt przez okres dłuższy niż 1 rok, będzie obowiązany uzyskać zezwolenie na pobyt czasowy.
5. Wiza Schengen lub wiza krajowa będą mogły być wydawane w następujących celach:
1) turystycznym;
2) odwiedzin u rodziny lub przyjaciół;
3) udziału w imprezach sportowych;
4) prowadzenia działalności gospodarczej;
5) wykonywania pracy w okresie nieprzekraczającym 6 miesięcy w ciągu kolejnych 12 miesięcy, na podstawie oświadczenia o zamiarze powierzenia wykonywania pracy, zarejestrowanego w powiatowym urzędzie pracy;
6) wykonywania pracy na podstawie dokumentów innych niż określone w pkt 5;
7) prowadzenia działalności kulturalnej lub udziału w konferencjach;
8) wykonywania zadań służbowych przez przedstawicieli organu państwa obcego lub organizacji międzynarodowej;
9) nauki;
10) tranzytu;
11) tranzytu lotniczego;
12) leczenia;
13) dołączenia do obywatela państwa członkowskiego Unii Europejskiej, państwa członkowskiego Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub Konfederacji Szwajcarskiej lub przebywania z nim;
14) udziału w programie wymiany kulturalnej lub edukacyjnej, programie pomocy humanitarnej lub programie pracy wakacyjnej;
15) przesiedlenia się jako członek najbliższej rodziny repatrianta;
16) korzystania z uprawnień wynikających z posiadania Karty Polaka;
17) repatriacji;
18) korzystania z ochrony czasowej;
19) przyjazdu ze względów humanitarnych, ze względu na interes państwa lub zobowiązania międzynarodowe;
20) innym niż określony w pkt 1-19.
6. Wiza w celu tranzytu lub tranzytu lotniczego będzie mogła być wydana tylko jako wiza Schengen.
7. Wiza w celu, o którym mowa w ust. 5 pkt 15-19, będzie mogła być wydana tylko jako wiza krajowa.
8. Wiza Schengen lub wiza krajowa, w celu wykonywania zadań służbowych przez przedstawicieli organu państwa obcego lub organizacji międzynarodowej, będzie mogła być wydana w szczególności jako wiza dyplomatyczna lub służbowa.
9. Wiza Schengen lub wiza krajowa, w celu wykonywania pracy będzie mogła być wydana w przypadku, gdy cudzoziemiec przedstawi zezwolenie na pracę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej albo pisemne oświadczenie pracodawcy o zamiarze powierzenia cudzoziemcowi wykonywania pracy, jeżeli zezwolenie na pracę nie jest wymagane. Wiza Schengen lub wiza krajowa w celu wykonywania pracy będzie wydawana na okres pobytu, który odpowiada okresowi wskazanemu w zezwoleniu na pracę lub oświadczeniu pracodawcy o zamiarze powierzenia cudzoziemcowi wykonywania pracy. Powyższy okres nie będzie mógł być dłuższy niż okres przewidziany dla danego typu wizy. W przypadku wizy wydawanych w celu wykonywania pracy w okresie nieprzekraczającym 6 miesięcy w ciągu kolejnych 12 miesięcy, na podstawie oświadczenia o zamiarze powierzenia wykonywania pracy, zarejestrowanego w powiatowym urzędzie pracy, okres pobytu, na który wydaje się wizę, nie będzie mógł być dłuższy niż 6 miesięcy w okresie 12 miesięcy liczonych od dnia pierwszego wjazdu cudzoziemca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
10. Wizę Schengen lub wizę krajową będzie wydawało się jako wizę dyplomatyczną szefowi i członkowi personelu misji dyplomatycznej, kierownikowi urzędu konsularnego i członkowi personelu konsularnego państwa obcego oraz innej osobie zrównanej z nimi pod względem przywilejów i immunitetów na podstawie ustaw, umów lub powszechnie ustalonych zwyczajów międzynarodowych, a także członkom ich rodzin.
11. Wizę Schengen lub wizę krajową będzie wydawało się jako wizę służbową członkowi personelu administracyjnego i technicznego, członkowi personelu służby misji dyplomatycznej, pracownikowi konsularnemu, członkowi personelu służby urzędu konsularnego, innej osobie skierowanej do pracy w Rzeczypospolitej Polskiej oraz przyjeżdżającej służbowo zrównanej z nimi na podstawie ustaw, umów lub powszechnie ustalonych zwyczajów międzynarodowych, a także członkom ich rodzin.
12. Wiza krajowa będzie wydawana na wniosek cudzoziemca.
13. Cudzoziemiec ubiegający się o wydanie wizy krajowej będzie obowiązany złożyć:
1) wypełniony formularz wniosku o wydanie wizy krajowej, który będzie zawierał:
a) dane osobowe cudzoziemca niezbędne do wydania wizy krajowej,
b) cechy posiadanego przez niego dokumentu podróży,
c) informację o podróżach i pobytach zagranicznych w okresie ostatnich 5 lat,
d) wskazanie i uzasadnienie celu pobytu;
2) aktualną fotografię;
3) dokumenty potwierdzające:
a) cel i warunki planowanego pobytu,
b) posiadanie wystarczających środków na pokrycie kosztów utrzymania przez cały okres planowanego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz na powrót do państwa pochodzenia lub zamieszkania lub na tranzyt do państwa trzeciego, które udzieli pozwolenia na wjazd, albo możliwość uzyskania takich środków zgodnie z prawem,
c) posiadanie ubezpieczenia zdrowotnego w rozumieniu przepisów o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych lub podróżnego ubezpieczenia medycznego o minimalnej kwocie ubezpieczenia w wysokości 30 000 euro, ważnego przez okres planowanego pobytu cudzoziemca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, pokrywającego wszelkie wydatki, które mogą wyniknąć podczas pobytu na tym terytorium w związku z koniecznością powrotu z powodów medycznych, potrzebą pilnej pomocy medycznej, nagłym leczeniem szpitalnym lub ze śmiercią, w którym ubezpieczyciel zobowiązuje się do pokrycia kosztów udzielonych ubezpieczonemu świadczeń zdrowotnych bezpośrednio na rzecz podmiotu udzielającego takich świadczeń, na podstawie wystawionego przez ten podmiot rachunku,
d) inne okoliczności podane przez cudzoziemca we wniosku.
14. Określony wyżej wymóg dotyczący posiadania przez wnioskodawcę ubezpieczenia medycznego, będzie mógł być uznany za spełniony, w przypadku gdy cudzoziemiec będzie posiadał odpowiednie ubezpieczenie w związku ze swoją sytuacją zawodową. Ponadto konsul dokonując oceny, czy wymóg dotyczący posiadania ubezpieczenia medycznego jest spełniony będzie obowiązany ustalić, czy zapewnia ono podmiotom udzielającym świadczenia zdrowotne na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej rzeczywistą możliwość zaspokajania swoich roszczeń wobec ubezpieczyciela.
15. Ponadto cudzoziemiec ubiegający się o wydanie wizy krajowej będzie obowiązany przedstawić do wglądu dokument podróży, który powinien spełniać następujące kryteria:
1) okres ważności dokumentu podróży upływa nie wcześniej niż 3 miesiące przed upływem okresu ważności wnioskowanej wizy;
2) dokument podróży zawiera przynajmniej dwie wolne strony;
3) dokument podróży został wydany w ciągu ostatnich 10 lat.
Jednakże w pilnych przypadkach uzasadnionych słusznym interesem cudzoziemca kryterium wskazane w pkt 1 będzie mogło być pominięte.
16. Przyjęcie wniosku o wydanie wizy krajowej będzie odnotowywane w dokumencie podróży cudzoziemca.
17. Cudzoziemcowi będzie odmawiało się wydania wizy krajowej, jeżeli:
1) jego dane znajdują się w wykazie cudzoziemców, których pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest niepożądany;
2) jego dane znajdują się w Systemie Informacyjnym Schengen do celów odmowy wjazdu;
3) nie posiada wystarczających środków utrzymania na czas trwania planowanego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz na powrót do państwa pochodzenia lub zamieszkania lub na tranzyt do państwa trzeciego, które udzieli pozwolenia na wjazd, lub możliwości uzyskania takich środków zgodnie z prawem;
4) nie posiada ubezpieczenia zdrowotnego w rozumieniu przepisów o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych lub podróżnego ubezpieczenia medycznego o minimalnej kwocie ubezpieczenia w wysokości 30 000 euro, ważnego przez okres planowanego pobytu cudzoziemca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, pokrywającego wszelkie wydatki, które mogą wyniknąć podczas pobytu na tym terytorium w związku z koniecznością powrotu z powodów medycznych, potrzebą pilnej pomocy medycznej, nagłym leczeniem szpitalnym lub ze śmiercią, w którym ubezpieczyciel zobowiązuje się do pokrycia kosztów udzielonych ubezpieczonemu świadczeń zdrowotnych bezpośrednio na rzecz podmiotu udzielającego takich świadczeń, na podstawie wystawionego przez ten podmiot rachunku;
5) wjazd lub pobyt cudzoziemca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej może spowodować zagrożenie dla obronności lub bezpieczeństwa państwa lub ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego albo naruszyć interes Rzeczypospolitej Polskiej;
6) dokument podróży cudzoziemca przedstawiony przez cudzoziemca nie spełnia kryteriów, o których mowa w ust. 15, z wyłączeniem przypadku gdy kryterium, o którym mowa w ust. 15 pkt 1, zostało pominięte ze względu na słuszny interes cudzoziemca;
7) w postępowaniu o wydanie wizy krajowej:
a) cudzoziemiec złożył wniosek lub dołączył do niego dokumenty zawierające nieprawdziwe dane osobowe lub fałszywe informacje,
b) cudzoziemiec zeznał nieprawdę lub zataił prawdę albo, w celu użycia za autentyczny, podrobił lub przerobił dokument lub takiego dokumentu jako autentycznego używał;
8) cudzoziemiec nie uzasadnił celu lub warunków planowanego pobytu.
18. Jeżeli dane cudzoziemca będą znajdowały się w Systemie Informacyjnym Schengen do celów odmowy wjazdu, wizę krajową będzie można wydać tylko w razie istnienia poważnych przyczyn, zwłaszcza ze względów humanitarnych lub z powodu zobowiązań międzynarodowych, z uwzględnieniem interesu państwa, które dokonało wpisu do Systemu Informacyjnego Schengen.
19. Jeżeli dane cudzoziemca ubiegającego się o wydanie wizy krajowej będą znajdowały się w Systemie Informacyjnym Schengen do celów odmowy wjazdu, a będą zachodziły poważne przyczyny do wydania tej wizy, o których mowa w ust. 18, wówczas będzie obowiązany na podstawie art. 25 ust. 1 Konwencji Wykonawczej Schengen zasięgnąć opinii państwa obszaru Schengen, które dokonało wpisu. Powyższa procedura będzie odbywała się za pośrednictwem Komendanta Głównego Policji. Jeżeli konsul wyda cudzoziemcowi wizę krajową będzie obowiązany, za pośrednictwem Komendanta Głównego Policji, poinformować o tym fakcie właściwy organ państwa obszaru Schengen.
20. Szef Urzędu do Spraw Cudzoziemców, działający jako centralny organ wizowy, będzie zasięgał opinii odnośnie wydania wiz Schengen zgodnie z art. 22 ust. 1 Wspólnotowego Kodeksu Wizowego w zakresie:
1) zasięgania opinii właściwych organów krajowych na wydanie wizy Schengen przez organ innego państwa obszaru Schengen;
2) przesyłania zapytań o zgodę na wydanie wizy Schengen, gdy jest wymagane zasięganie opinii innych państw obszaru Schengen.
21. Przed wydaniem decyzji w sprawie wydania wizy Schengen lub wizy krajowej konsul będzie zwracał się do Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców o przekazanie informacji, czy wobec cudzoziemca zachodzą okoliczności odmowy wydania wizy Schengen, o których mowa w art. 32 ust. 1 lit. a tiret ii lub vi Wspólnotowego Kodeksu Wizowego albo wizy krajowej, o których mowa w ust. 17 pkt 5 lub 8 na następujących zasadach:
1) gdy jest wymagane zasięganie opinii innych państw obszaru Schengen, zgodnie z art. 22 ust. 1 Wspólnotowego Kodeksu Wizowego;
2) gdy jest wymagane zasięgnięcie opinii właściwych organów krajowych
w stosunku do wiz Schengen lub krajowych, na zasadach określonych przez te organy w odrębnym akcie wykonawczym, w szczególności określającym kategorie wniosków wizowych podlegające opiniowaniu;
3) gdy wymagają tego stosowne postanowienia umów dwustronnych
o reprezentacji wizowej zawartych przez Rzeczypospolitą Polską z innymi państwami obszaru Schengen, na podstawie art. 8 ust. 4 lit. c Wspólnotowego Kodeksu Wizowego.
22. W indywidualnych przypadkach, innych niż określone w pkt 21, konsul może zwrócić się do Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców o przekazanie informacji, czy wobec cudzoziemca zachodzą okoliczności odmowy wydania wizy Schengen, o których mowa w art. 32 ust. 1 lit. a tiret ii lub vi Wspólnotowego Kodeksu Wizowego albo wizy krajowej, o których mowa w ust. 17 pkt 5 lub 8.
23. W przypadku, o którym mowa w art. 22 Wspólnotowego Kodeksu Wizowego, jeżeli wydanie wizy Schengen będzie wymagało zasięgnięcia opinii centralnego organu innego państwa obszaru Schengen, konsul będzie obowiązany wystąpić o wyrażenie zgody do właściwego organu tego państwa, za pośrednictwem Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców działającego jako centralny organ wizowy. Szef Urzędu do Spraw Cudzoziemców, w terminie 10 dni od dnia otrzymania zapytania, będzie informował konsula, czy centralny organ innego państwa obszaru Schengen wyraził zgodę na wydanie wizy Schengen. Nieprzekazanie informacji w tym terminie będzie traktowane jako wyrażenie zgody na wydanie wizy Schengen przez centralny organ innego państwa obszaru Schengen.
24. W przypadku, o którym mowa w ust. 20 pkt 1 oraz ust. 21 pkt 2, przed udzieleniem informacji Szef Urzędu do Spraw Cudzoziemców będzie przesyłał wniosek o wydanie wizy celem zaopiniowania do:
1) Komendanta Głównego Straży Granicznej;
2) Komendanta Głównego Policji;
3) Szefa Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego.
25. Organy, o których mowa w ust. 24, będą obowiązane do określenia, które okoliczności uzasadniające odmowę wydania wizy Schengen lub krajowej będą badać w trakcie konsultacji, o których mowa w ust. 20 i 21.
26. Konsultacje, o których mowa w ust. 20 i 21, będą prowadzone za pośrednictwem systemów informatycznych.
27. Jeżeli zajdzie uzasadniona potrzeba, Szef Urzędu do Spraw Cudzoziemców będzie miał możliwość zasięgnięcia opinii organów innych niż wymienione w ust. 24.
28. Organy, o których mowa w ust. 24, będą obowiązane przekazać informacje, czy zachodzą okoliczności uzasadniające odmowę wydania wizy Schengen lub wizy krajowej, Szefowi Urzędu do Spraw Cudzoziemców, w terminie 3 dni od momentu elektronicznego potwierdzenia otrzymania wniosku w tej sprawie. Przed upływem terminu na przekazanie informacji, organy te mogą w indywidualnych przypadkach wnioskować o przedłużenie terminu na przekazanie informacji maksymalnie o 20 dni. Termin przedłużenia sprawy będzie naliczany w systemach informatycznych po zaakceptowaniu wniosku, od aktualnej daty zakończenia przekazywania informacji wskazanej w systemie dla poszczególnych organów, o których mowa w ust. 24. Nieprzekazanie informacji w wyznaczonym terminie będzie traktowane jako brak zastrzeżeń do wydania wizy Schengen lub wizy krajowej. Szef Urzędu do Spraw Cudzoziemców będzie obowiązany przekazać konsulowi swoje stanowisko w terminie 10 dni od dnia otrzymania wniosku od konsula. Jednakże w sytuacji, gdy udzielenie informacji wymaga przeprowadzenia dodatkowego postępowania wyjaśniającego Szef Urzędu do Spraw Cudzoziemców będzie miał możliwość przedłużenia tego terminu do 30 dni, o czym będzie obowiązany powiadomić konsula.
29. Wizę Schengen lub wizę krajową będzie wydawał lub będzie odmawiał jej wydania konsul. Wizę Schengen na granicy będzie wydawał komendant placówki Straży Granicznej lub będzie odmawiał jej wydania.
30. Wizę Schengen lub wizę krajową, jako wizę dyplomatyczną lub służbową, będzie wydawał:
1) minister właściwy do spraw zagranicznych lub
2) konsul.
31. Minister właściwy do spraw zagranicznych będzie wydawał wizę dyplomatyczną lub służbową, na podstawie noty ministerstwa spraw zagranicznych państwa obcego lub jego misji dyplomatycznej, a konsul - dodatkowo na podstawie wniosku o wydanie wizy.
32. Wizę krajową w celu wykonywania pracy będzie wydawał lub odmawiał jej wydania konsul właściwy ze względu na państwo stałego zamieszkania cudzoziemca. Jeżeli cudzoziemiec będzie przebywał legalnie na terytorium państwa członkowskiego Unii Europejskiej, państwa członkowskiego Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub Konfederacji Szwajcarskiej, wizę będzie mógł wydać konsul, którego siedziba znajduje się w tym państwie.
33. Wydanie lub odmowa wydania wizy Schengen lub wizy krajowej będzie następowało w drodze decyzji. Decyzja w sprawie odmowie wydania wizy krajowej będzie wydawana na specjalnym formularzu, którego wzór określi akt wykonawczy. Decyzja o wydaniu wizy Schengen lub wizy krajowej będzie ostateczna.
34. Od decyzji o odmowie wydania wizy Schengen lub wizy krajowej wydanej przez konsula cudzoziemcowi będzie przysługiwał wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy przez ten sam organ. Od decyzji o odmowie wydania wizy Schengen lub wizy krajowej wydanej przez komendanta placówki Straży Granicznej cudzoziemcowi będzie przysługiwało odwołanie do Komendanta Głównego Straży Granicznej.
35. Cudzoziemiec będzie obowiązany złożyć wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy przez konsula w terminie 7 dni od dnia doręczenia decyzji o odmowie wydania wizy Schengen lub wizy krajowej. W przypadku postępowania odwoławczego od decyzji o odmowie wydania wizy wydanej przez komendanta placówki Straży Granicznej będzie obowiązywała procedura określona w Kodeksie postępowania administracyjnego.
36. W przypadku wydania decyzji pozytywnej w sprawie wydania wizy krajowej konsul będzie zamieszczał naklejkę wizową w dokumencie podróży lub w polskim dokumencie tożsamości cudzoziemca. W przypadkach szczególnych, jeżeli będzie za tym przemawiał interes cudzoziemca, naklejka wizowa będzie mogła być zamieszczona na osobnym blankiecie wizowym.
37. Początek okresu ważności wizy krajowej powinien przypadać na okres 3 miesięcy od dnia wydania wizy krajowej.
38. W przypadku wykrycia błędu w naklejce wizowej wizy krajowej przed jej zamieszczeniem w dokumencie podróży, w polskim dokumencie tożsamości cudzoziemca lub na blankiecie wizowym, naklejka będzie unieważniana. Jeżeli błąd w naklejce zostanie wykryty po jej zamieszczeniu w powyższych dokumentach, naklejka będzie unieważniana i będzie zamieszczana nowa naklejka wizowa wizy krajowej. Sposób unieważniania naklejki wizowej będzie uregulowany w akcie wykonawczym.
39. W przypadku gdy dokument podróży albo polski dokument tożsamości cudzoziemca należący do cudzoziemca przebywającego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie wizy krajowej zostanie wymieniony, wojewoda właściwy ze względu na miejsce pobytu cudzoziemca, będzie mógł, na wniosek cudzoziemca, zamieścić w wymienionym dokumencie nową naklejkę wizową wizy krajowej.
40. Organem właściwym do informowania organów innych państw obszaru Schengen o wydaniu wizy Schengen będzie:
1) konsul - w przypadkach, o których mowa w art. 25 ust. 4 i art. 31 ust. 1 Wspólnotowego Kodeksu Wizowego, w odniesieniu do wiz Schengen wydawanych przez konsula;
2) Komendant Główny Straży Granicznej - w przypadkach, o których mowa w art. 25 ust. 4 i art. 31 ust. 1 Wspólnotowego Kodeksu Wizowego, w odniesieniu do wiz Schengen wydawanych na granicy;
3) minister właściwy do spraw zagranicznych - w przypadkach, o których mowa w art. 31 ust. 1 Wspólnotowego Kodeksu Wizowego, w odniesieniu do wiz Schengen wydawanych przez ministra właściwego do spraw zagranicznych.
Organy te będą przekazywały informacje o wydaniu wizy Schengen za pośrednictwem Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców.
Powyższe organy będą także przesyłały do Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców informacje o wydanych wizach krajowych, jeżeli będą istniały okoliczności odpowiadające okolicznościom, o których mowa w art. 31 ust. 1 Wspólnotowego Kodeksu Wizowego, w odniesieniu do wiz Schengen.
Szef Urzędu do Spraw Cudzoziemców będzie udostępniał te informacje:
1) Komendantowi Głównemu Straży Granicznej;
2) Komendantowi Głównemu Policji;
3) Szefowi Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego;
4) Szefowi Agencji Wywiadu;
5) ministrowi właściwemu do spraw zagranicznych
41. W przypadkach, o których mowa w art. 25 ust. 4 i art. 31 ust. 1 Wspólnotowego Kodeksu Wizowego, organem właściwym do gromadzenia informacji o wizach Schengen wydanych przez właściwe organy innych państw obszaru Schengen będzie Szef Urzędu do Spraw Cudzoziemców, który będzie udostępniał te informacje:
1) Komendantowi Głównemu Straży Granicznej;
2) Komendantowi Głównemu Policji;
3) Szefowi Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego;
4) Szefowi Agencji Wywiadu;
5) ministrowi właściwemu do spraw zagranicznych.
42. Do członka rodziny obywatela polskiego, który powraca do Rzeczypospolitej Polskiej po okresie zamieszkiwania w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej, państwie członkowskim Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub Konfederacji Szwajcarskiej, gdzie był pracownikiem lub pracował na własny rachunek, w zakresie wydawania wiz, będą miały zastosowanie przepisy art. 10 oraz art. 11a ustawy z dnia 14 lipca 2006 r. o wjeździe na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, pobycie oraz wyjeździe z tego terytorium obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej i członków ich rodzin (Dz. U. Nr 144, poz. 1043, z późn. zm.). Za członków rodziny obywatela polskiego będą uznawane osoby, o których mowa w art. 2 pkt 4 powyższej ustawy.
43. W zakresie nieuregulowanym przepisami rozdziału dotyczącego wydawania wiz będą stosowane przepisy Wspólnotowego Kodeksu Wizowego.
8.5.2. Przedłużanie wiz.
1. Cudzoziemcowi przebywającemu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej będzie można przedłużyć okres ważności posiadanej wizy krajowej lub okres pobytu objęty tą wizą, jeżeli będą spełnione łącznie następujące warunki:
1) przemawia za tym ważny interesy zawodowy lub osobisty cudzoziemca albo względy humanitarne, uniemożliwiające mu opuszczenie tego terytorium przed upływem terminu ważności wizy krajowej lub przed końcem objętego tą wizą dozwolonego okresu pobytu;
2) zdarzenia, które są przyczyną ubiegania się o przedłużenie wizy krajowej, wystąpiły niezależnie od woli cudzoziemca i nie były możliwe do przewidzenia w dniu składania wniosku o wydanie wizy krajowej;
3) okoliczności sprawy nie wskazują, że cel pobytu cudzoziemca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej będzie inny niż deklarowany;
4) nie zachodzą okoliczności, z powodu których odmawia się wydania wizy krajowej.
2. Jeżeli dane cudzoziemca ubiegającego się o przedłużenie wizy będą znajdowały się w Systemie Informacyjnym Schengen do celów odmowy wjazdu, wiza będzie mogła być przedłużona tylko w przypadku istnienia poważnych przyczyn, zwłaszcza ze względów humanitarnych lub z powodu zobowiązań międzynarodowych, z uwzględnieniem interesu państwa, które dokonało wpisu do Systemu Informacyjnego Schengen. Organ rozpatrujący wniosek o przedłużenie wizy krajowej będzie wówczas obowiązany zasięgnąć opinii, o której mowa w art. 25 ust. 1 Konwencji Wykonawczej Schengen, za pośrednictwem Komendanta Głównego Policji. Jeżeli wiza krajowa zostanie przedłużona, organ rozpatrujący wniosek cudzoziemca będzie obowiązany poinformować o tym właściwy organ państwa obszaru Schengen, za pośrednictwem Komendanta Głównego Policji.
3. Wizę krajową będzie można przedłużyć jednokrotnie. Okres pobytu na podstawie przedłużonej wizy krajowej nie będzie mógł być dłuższy niż okres pobytu przewidzianego dla wizy krajowej.
4. Warunek, o którym mowa w ust. 3, nie będzie musiał być spełniony, jeżeli cudzoziemiec będzie przebywał w szpitalu, a jego stan zdrowia będzie wykluczał możliwość opuszczenia terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Przedłużenie okresu ważności wydanej wizy krajowej lub okresu pobytu objętego tą wizą będzie dokonywane do dnia, w którym stan zdrowia cudzoziemca pozwoli mu na opuszczenie tego terytorium. Organ właściwy do przedłużenia wizy krajowej będzie jednak miał możliwość powołania biegłego lekarza w celu wydania opinii, czy stan zdrowia cudzoziemca wyklucza możliwość opuszczenia przez niego terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
5. Organem właściwym do przedłużenia wizy Schengen lub wizy krajowej będzie wojewoda właściwy ze względu na miejsce pobytu cudzoziemca.
6. Cudzoziemiec, który będzie chciał przedłużyć pobyt na podstawie wizy Schengen lub wizy krajowej, będzie obowiązany złożyć wniosek o przedłużenie wizy co najmniej 3 dni przed upływem okresu pobytu oznaczonego w posiadanej wizie.
7. Wniosek będzie mógł być również złożony w ostatnim dniu okresu pobytu oznaczonego w posiadanej wizie Schengen lub wizie krajowej, ale tylko w przypadkach, o których mowa w art. 33 ust. 1 Wspólnotowego Kodeksu Wizowego, lub gdy cudzoziemiec będzie przebywał w szpitalu.
8. Wniosek o przedłużenie wizy Schengen lub wizy krajowej złożony po terminie będzie pozostawiany bez rozpoznania. Jeżeli termin do złożenia wniosku został zachowany, właściwy organ będzie zamieszczał w dokumencie podróży cudzoziemca odcisk stempla, który potwierdza złożenie wniosku o przedłużenie wizy Schengen lub wizy krajowej.
9. Jeżeli termin do złożenia wniosku będzie zachowany oraz jeżeli wniosek nie będzie zawierał braków formalnych lub braki te zostaną uzupełnione w terminie, wówczas pobyt cudzoziemca w Rzeczypospolitej Polskiej będzie uważany za legalny od dnia złożenia wniosku do czasu wydania decyzji ostatecznej w sprawie przedłużenia wizy Schengen lub wizy krajowej. Powyższe nie będzie miało zastosowania w przypadku zawieszenia postępowania w sprawie przedłużenia wizy Schengen lub wizy krajowej na wniosek strony.
10. Cudzoziemiec ubiegający się o przedłużenie wizy Schengen lub wizy krajowej będzie obowiązany złożyć:
1) wypełniony formularz wniosku o przedłużenie wizy Schengen lub wizy krajowej, który zawiera:
a) dane osobowe cudzoziemca, w zakresie niezbędnym do przedłużenia wizy Schengen lub wizy krajowej,
b) cechy dokumentu podróży cudzoziemca,
c) informację o podróżach i pobytach zagranicznych w okresie ostatnich 5 lat,
d) wskazanie celu pobytu i uzasadnienie konieczności przedłużenia wizy Schengen lub wizy krajowej;
2) aktualną fotografię;
3) dokumenty które będą potwierdzały:
a) cel pobytu i konieczność przedłużenia wizy Schengen lub wizy krajowej,
b) posiadanie ubezpieczenia zdrowotnego w rozumieniu przepisów o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych lub podróżnego ubezpieczenia medycznego o minimalnej kwocie ubezpieczenia w wysokości 30 000 euro, ważnego przez okres planowanego pobytu cudzoziemca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, pokrywającego wszelkie wydatki, które mogą wyniknąć podczas pobytu na tym terytorium w związku z koniecznością powrotu z powodów medycznych, potrzebą pilnej pomocy medycznej, nagłym leczeniem szpitalnym lub ze śmiercią, w którym ubezpieczyciel zobowiązuje się do pokrycia kosztów udzielonych ubezpieczonemu świadczeń zdrowotnych bezpośrednio na rzecz podmiotu udzielającego takich świadczeń, na podstawie wystawionego przez ten podmiot rachunku - w przypadku przedłużenia wizy krajowej,
c) podróżne ubezpieczenie medyczne, o którym mowa w art. 15 Wspólnotowego Kodeksu Wizowego - w przypadku przedłużenia wizy Schengen,
d) inne okoliczności podane we wniosku.
11. Wymóg dotyczący posiadania przez wnioskodawcę ubezpieczenia medycznego, będzie mógł być uznany za spełniony, w przypadku gdy cudzoziemiec będzie posiadał odpowiednie ubezpieczenie w związku ze swoją sytuacją zawodową. Wojewoda dokonując oceny, czy wymóg dotyczący posiadania ubezpieczenia medycznego jest spełniony będzie obowiązany ustalić, czy zapewnia ono podmiotom udzielającym świadczenia zdrowotne na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej rzeczywistą możliwość zaspokajania swoich roszczeń wobec ubezpieczyciela.
12. Cudzoziemiec ubiegający się o przedłużenie wizy Schengen lub wizy krajowej będzie obowiązany przedstawić do wglądu dokument podróży, który powinien spełniać następujące kryteria:
1) okres ważności dokumentu podróży upływa nie wcześniej niż 3 miesiące przed upływem okresu ważności wnioskowanej wizy;
2) dokumentu podróży zawiera przynajmniej dwie wolne strony;
3) dokumentu podróży został wydany w ciągu ostatnich 10 lat.
Jednakże w pilnych przypadkach uzasadnionych słusznym interesem cudzoziemca kryterium wskazane w pkt 1 będzie mogło być pominięte.
13. Rozstrzygnięcie w sprawie przedłużenia wizy Schengen lub wizy krajowej będzie następowało w drodze decyzji. Przedłużona wiza Schengen lub wiza krajowa będzie zamieszczana w dokumencie podróży w formie naklejki wizowej.
14. Cudzoziemiec będzie obowiązany opuścić terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przed upływem okresu pobytu objętego wizą Schengen lub wizą krajową oraz przed upływem okresu ważności tej wizy, chyba że będzie posiadał ważny dokument uprawniający do pobytu na tym terytorium. Cudzoziemiec przebywający na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie umowy międzynarodowej o zniesieniu obowiązku wizowego lub jednostronnego zniesienia obowiązku wizowego, lub wobec którego stosuje się częściowe lub całkowite zniesienie obowiązku wizowego, zgodnie z rozporządzeniem Rady (WE) nr 539/2001 z dnia 15 marca 2001 r. wymieniającym państwa trzecie, których obywatele muszą posiadać wizy podczas przekraczania granic zewnętrznych, oraz te, których obywatele są zwolnieni z tego wymogu (Dz. Urz. WE L 81 z 21.03.2001, str. 1, z późn. zm.; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 19, t. 4, str. 65, z późn. zm.), będzie obowiązany opuścić to terytorium przed upływem terminu przewidzianego w umowie międzynarodowej, w jednostronnym zniesieniu obowiązku wizowego lub w rozporządzeniu, chyba że będzie posiadał ważny dokument uprawniający do pobytu na tym terytorium.
15. Cudzoziemiec przebywający na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w ruchu bezwizowym na podstawie umowy międzynarodowej o zniesieniu obowiązku wizowego lub w związku z jednostronnym zniesieniem przez Rzeczpospolitą Polską obowiązku wizowego będzie obowiązany opuścić to terytorium po upływie okresu pobytu, na który wjechał na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, nie później niż po upływie 3 miesięcy od dnia wejścia w życie wypowiedzenia umowy lub przywrócenia obowiązku wizowego. Jeżeli wejście w życie wypowiedzenia umowy o całkowitym lub częściowym zniesieniu obowiązku wizowego lub przywrócenie obowiązku wizowego nastąpiło przed ogłoszeniem o tym, w formie prawem przewidzianej, wskazany termin liczy się od dnia tego ogłoszenia.
8.5.3. Cofanie i unieważnianie wiz.
1. Wiza krajowa będzie unieważniana, jeżeli w chwili jej wydawania zachodziły okoliczności uzasadniające odmowę jej wydania. Unieważnienie wizy krajowej będzie następowało w drodze decyzji. Decyzja o unieważnieniu wizy krajowej będzie wydawana na formularzu, którego wzór określi akt wykonawczy.
2. Wiza krajowa będzie cofana, jeżeli po jej wydaniu cudzoziemiec przestał spełniać warunki do jej wydania. Wizę krajową będzie można cofnąć na wniosek posiadacza wizy. Cofnięcie wizy krajowej będzie następowało w drodze decyzji. Decyzja o cofnięciu wizy krajowej będzie wydawana na formularzu, którego wzór określi akt wykonawczy. Jeżeli dane cudzoziemca znajdują się w Systemie Informacyjnym Schengen do celów odmowy wjazdu, będzie można nie wydać decyzji o cofnięciu wizy krajowej w przypadku, kiedy istnieją poważne przyczyny, zwłaszcza ze względów humanitarnych lub z powodu zobowiązań międzynarodowych. W tym przypadku będzie należało uwzględnić interes państwa, które dokonało wpisu do Systemu Informacyjnego Schengen.
3. Jeżeli państwo obszaru Schengen będzie zasięgało opinii na podstawie art. 25 ust. 2 Konwencji Wykonawczej Schengen, organ właściwy do unieważnienia lub cofnięcia wizy krajowej będzie obowiązany ustalić, czy zachodzą przesłanki do unieważnienia lub cofnięcia wizy krajowej, a w razie ich braku, będzie obowiązany poinformować o tym za pośrednictwem Komendanta Głównego Policji właściwy organ tego państwa.
4. Decyzję o unieważnieniu lub cofnięciu wizy Schengen lub wizy krajowej będą wydawały następujące organy:
1) konsul;
2) komendant placówki Straży Granicznej;
3) komendant oddziału Straży Granicznej;
4) minister właściwy do spraw zagranicznych w zakresie wiz dyplomatycznych i służbowych.
5. Od decyzji o unieważnieniu lub cofnięciu wizy Schengen lub wizy krajowej wydanej przez konsula będzie przysługiwał wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy przez ten organ. Cudzoziemiec będzie zobowiązany złożyć wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy w terminie 7 dni od dnia doręczenia decyzji o unieważnieniu lub cofnięciu wizy Schengen lub wizy krajowej.
6. Jeżeli decyzja o unieważnieniu lub cofnięciu wizy Schengen lub wizy krajowej zostanie wydana przez komendanta placówki Straży Granicznej lub komendanta oddziału Straży Granicznej, cudzoziemcowi będzie przysługiwało odwołanie do Komendanta Głównego Straży Granicznej. W tym przypadku będą stosowane przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego.
7. Decyzji o unieważnieniu lub cofnięciu wizy Schengen lub wizy krajowej będzie nadawany rygor natychmiastowej wykonalności.
8. Wydanie decyzji o unieważnieniu lub cofnięciu wizy Schengen lub wizy krajowej będzie odnotowywane w dokumencie podróży, polskim dokumencie tożsamości cudzoziemca lub na osobnym blankiecie wizowym. Do unieważnieniu lub cofnięciu wizy Schengen lub wizy krajowej będzie stosowany odpowiednio przepis art. 34 ust. 5 Wspólnotowego Kodeksu Wizowego.
9. Organ, który unieważni lub cofnie wizę Schengen wydaną przez inne państwo obszaru Schengen, będzie obowiązany poinformować o tym właściwy organ państwa Schengen, które wydało wizę.
10. W przypadkach, o których mowa w art. 34 ust. 1-3 Wspólnotowego Kodeksu Wizowego, organem właściwym do gromadzenia informacji o wizach Schengen wydanych przez polskie organy, unieważnionych lub cofniętych przez organy innych państw obszaru Schengen, będzie:
1) Komendant Główny Straży Granicznej;
2) Komendant Główny Policji;
3) Szef Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego;
4) Szef Agencji Wywiadu;
5) minister właściwy do spraw zagranicznych w zakresie wiz dyplomatycznych i służbowych.
Uzasadnienie
Zakłada się, że projektowany rozdział ustawy o cudzoziemcach dotyczący wiz będzie składał się z trzech podrozdziałów regulujących zasady wydawania wiz, przedłużania wiz oraz unieważniania i cofania wiz. Proponowany układ rozdziału ma zwiększyć jego przejrzystość i ułatwić zarówno cudzoziemcom, jak również organom administracji publicznej, stosowanie przepisów.
Projektowane przepisy ustawy o cudzoziemcach powinny uwzględniać regulacje zawarte w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 810/2009 z dnia 13 lipca 2009 r. ustanawiającym Wspólnotowy Kodeks Wizowy (kodeks wizowy) (Dz. Urz. UE L 243 z 15.09.2008, str. 1), które stanowi kodyfikację obowiązującego prawodawstwa wspólnotowego w dziedzinie wspólnej polityki wizowej. Uregulowania wynikające ze Wspólnotowego Kodeksu Wizowego zostały wprowadzone do porządku prawnego aktem prawnym o randze rozporządzenia, do którego stosowania nie jest konieczna implementacja jego przepisów do krajowego porządku prawnego. Przepisy projektowanej ustawy o cudzoziemcach powinny jednak regulować kwestie dotyczące wiz krajowych, a także normować zagadnienia, które zgodnie z przepisami rozporządzenia powinny zostać określone w prawie krajowym państw członkowskich Unii Europejskiej.
Projektując przepisy dotyczące wiz należy również uwzględnić rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 25 marca 2010 r. zmieniające konwencję wykonawczą do układu z Schengen i rozporządzenie (WE) nr 562/2006 w zakresie dotyczącym przepływu osób posiadających wizy długoterminowe (Dz. Urz. L 85 z 31.03.2010r. str. 1). Powyższe rozporządzenie wprowadza uregulowania umożliwiające cudzoziemcom przemieszczanie się po terytorium strefy Schengen na podstawie wizy krajowej, wprowadza wymóg dokonania sprawdzenia w Systemie Informacyjnym Schengen przy rozpatrywaniu wniosków o wydanie wizy krajowej oraz wprowadza wymóg przeprowadzenia konsultacji z art. 25 Konwencji Wykonawczej Schengen w przypadku wiz krajowych.
W projekcie ustawy powinny być także przewidziane uregulowania umożliwiające stosowanie rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 767/2008 z dnia 9 lipca 2008 r. w sprawie Wizowego Systemu Informacyjnego (VIS) oraz wymiany danych pomiędzy państwami członkowskimi ma temat wiz krótkoterminowych (rozporządzenie w sprawie VIS) (Dz. Urz. UE L 218 z 13.08.2008, str. 60).
Projektowane regulacje prawne powinny dostosować polskie przepisy dotyczące wydawania wiz do wyroku Trybunału (wielka izba) z dnia 11 grudnia 2007 r. (wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym złożony przez Raad van State — Niderlandy) — Minister voor Vreemdelingenzaken en Integratie przeciwko R.N.G. Eind (Sprawa C-291/05) (Dz. Urz. UE C 51 z 23.02.2008, str. 8).
Ograniczona została liczba celów wydania wizy z 27 do 20, w celu zapewnienia większej przejrzystości przepisów.
Ponadto w wyniku kilkuletnich doświadczeń Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców działającego jako centralny organ wizowy zmienione zostały również regulacje prawne dotyczące procesu konsultacji wizowych. Ograniczona została lista organów konsultujących do tych faktycznie realizujących konsultacje: Szefa Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Komendanta Głównego Straży Granicznej, Komendanta Głównego Policji. W projekcie założeń wypisano zakres konsultowanych przesłanek odmowy wydania wizy dla każdego z organów, z uwzględnieniem jego kompetencji oraz typów konsultowanych wiz (Schengen lub krajowa), a także nadawcy wniosku (konsul RP lub innego państwa członkowskie). Umieszczono organy nieaktywne w konsultacjach (Minister Spraw Zagranicznych, Szef Agencji Wywiadu) na liście organów uprawnionych do otrzymywania opinii ex post o wydanych wizach. Ponadto skrócono termin na udzielenie odpowiedzi przez instytucje konsultowane z 5 dni do 3 dni, z możliwością przedłużenia oraz wprowadzono zmianę sposobu naliczania terminu konsultacji wizowych prowadzonych za pośrednictwem systemu informatycznego (liczenie terminu od momentu elektronicznego potwierdzenia otrzymania wniosku w tej sprawie, termin na przekazanie informacji będzie liczony w systemach informatycznych na podstawie potwierdzenia otrzymania wniosku w tej sprawie)
8.6. Zezwolenie na pobyt czasowy.
8.6.1. Zezwolenie na pobyt czasowy – część ogólna.
1. Zezwolenie na pobyt czasowy będzie wydawane cudzoziemcowi spełniającemu wymogi określone ze względu na deklarowany cel pobytu, zamierzającemu zamieszkiwać na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez okres dłuższy niż 3 miesiące, jeżeli dalsze przepisy nie będą stanowiły inaczej, chyba że zachodzą okoliczności uzasadniające odmowę jego wydania.
2. Zezwolenie na pobyt czasowy będzie udzielane na okres niezbędny do realizacji celu pobytu cudzoziemca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, nie dłuższy jednak niż 3 lata, jeżeli dalsze przepisy nie będą stanowiły inaczej.
3. Zezwolenia na pobyt czasowy nie może uzyskać cudzoziemiec, który:
1) posiada zgodę na pobyt tolerowany, azyl, status uchodźcy nadany w Rzeczypospolitej Polskiej lub korzysta z ochrony uzupełniającej, ochrony humanitarnej lub ochrony czasowej;
2) ubiega się o nadanie statusu uchodźcy lub o udzielenie azylu;
3) posiada zezwolenie na pobyt stały;
4) posiada zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego WE;
5) przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie wizy Schengen upoważniającej tylko do wjazdu i pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej ze względów humanitarnych, ze względu na interes państwa lub zobowiązania międzynarodowe;
6) przebywa na podstawie zezwolenia na pobyt czasowy, udzielanego w przypadku gdy cudzoziemiec przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej nielegalnie w związku z faktem, że:
a) przepisy prawa polskiego wymagają od cudzoziemca osobistego stawiennictwa przed polskim organem władzy publicznej,
b) wyjątkowa sytuacja osobista wymaga obecności cudzoziemca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
c) wymaga tego interes Rzeczypospolitej Polskiej,
d) organ właściwy do prowadzenia postępowania w sprawie zwalczania handlu ludźmi stwierdził, że cudzoziemiec jest prawdopodobnie ofiarą handlu ludźmi w rozumieniu art. 115 § 22 kk.;
7) został zobowiązany do powrotu;
8) jest zatrzymany, umieszczony w strzeżonym ośrodku, w areszcie dla cudzoziemców, w stosunku do którego został zastosowany środek zapobiegawczy w postaci zakazu opuszczania kraju lub pozbawionemu wolności wskutek wykonania orzeczeń wydanych na podstawie ustaw.
4. W przypadkach, o których mowa w ust. 3, wniosek cudzoziemca o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy będzie pozostawiany bez rozpoznania.
5. Zezwolenia na pobyt czasowy będzie odmawiać się w następujących przypadkach:
1) cudzoziemiec nie spełnia wymogów do udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy;
2) okoliczności sprawy wskazują, że cel wjazdu lub pobytu cudzoziemca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest inny niż deklarowany;
3) dane cudzoziemca znajdują się w Systemie Informacyjnym Schengen do celów odmowy wjazdu;
4) wymagają tego względy obronności lub bezpieczeństwa państwa albo ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego lub interes Rzeczypospolitej Polskiej;
5) cudzoziemiec w postępowaniu o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy:
a) złożył wniosek lub dołączył do niego dokumenty zawierające nieprawdziwe dane osobowe lub fałszywe informacje,
b) zeznał nieprawdę lub zataił prawdę albo, w celu użycia za autentyczny, podrobił lub przerobił dokument bądź takiego dokumentu jako autentycznego używał;
6) cudzoziemiec podlegający obowiązkowi leczenia na podstawie ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz. U. Nr 234, poz. 1570, z późn. zm.) nie wyraża zgody na leczenie;
7) cudzoziemiec nie wywiązuje się z zobowiązań podatkowych wobec Skarbu Państwa;
8) cudzoziemiec nie zwrócił kosztów związanych z wydaniem i wykonaniem decyzji o zobowiązaniu do powrotu, które zostały sfinansowane z budżetu państwa;
9) cudzoziemiec przebywa w Rzeczypospolitej Polskiej nielegalnie;
10) dane cudzoziemca figurują w wykazie osób, których pobyt jest na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej niepożądany.
6. Zezwolenie na pobyt czasowy będzie cofane, jeżeli:
1) ustały przyczyny, dla których zezwolenie na pobyt czasowy ze względu na deklarowany cel pobytu zostało wydane;
2) cudzoziemiec przestał spełniać wymogi do wydania danego zezwolenia na pobyt czasowy;
3) wystąpiła przynajmniej jedna z okoliczności, której istnienie uzasadniałoby odmowę zezwolenia na pobyt czasowy, z wyjątkiem okoliczności, gdy dane cudzoziemca znajdują się w Systemie Informacyjnym Schengen do celów odmowy wjazdu;
4) cudzoziemiec opuścił na stałe terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
7. Decyzję w sprawie zezwolenia na pobyt czasowy będzie wydawał na wniosek cudzoziemca wojewoda właściwy ze względu na miejsce pobytu cudzoziemca.
8. Wniosek o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy będzie można złożyć tylko osobiście do dnia upływu okresu legalnego pobytu.
9. Decyzję o cofnięciu zezwolenia na pobyt czasowy będzie wydawał wojewoda właściwy ze względu na miejsce pobytu cudzoziemca, a jeżeli cudzoziemiec opuścił na stałe terytorium Rzeczypospolitej Polskiej - wojewoda, który to zezwolenie wydał.
10. Jeżeli wniosek został złożony przed upływem okresu o którym mowa w ust. 8, wojewoda będzie zamieszczał w dokumencie podróży cudzoziemca odcisk stempla, który będzie potwierdzał złożenie wniosku o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy.
11. Jeżeli wniosek został złożony przed upływem okresu o którym mowa w ust. 8 i wniosek nie będzie zawierał braków formalnych lub braki formalne zostaną uzupełnione w terminie, pobyt cudzoziemca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej będzie uważany za legalny od dnia złożenia wniosku do czasu wydania decyzji ostatecznej w sprawie zezwolenia na pobyt czasowy.
12. Przepis, o którym mowa w ust. 11, nie będzie stosowany w razie zawieszenia postępowania w sprawie udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy na wniosek strony.
13. Wniosek o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy cudzoziemiec będzie składał na formularzu, który będzie zawierał:
1) dane cudzoziemca;
2) miejsce aktualnego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
3) imię, nazwisko, datę urodzenia, płeć, obywatelstwo i miejsce zamieszkania członków rodziny cudzoziemca zamieszkałych w Rzeczypospolitej Polskiej, z określeniem stopnia pokrewieństwa;
4) informacje o:
a) podróżach i pobytach zagranicznych w okresie ostatnich 5 lat,
b) poprzednich pobytach w Rzeczypospolitej Polskiej;
5) wskazanie środków utrzymania.
Wzór formularza wniosku o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy będzie określony w akcie wykonawczym.
14. Cudzoziemiec będzie obowiązany uzasadnić wniosek, przedstawić ważny dokument podróży oraz dołączyć do wniosku:
1) fotografie;
2) dokumenty niezbędne do potwierdzenia danych zawartych we wniosku i okoliczności uzasadniających ubieganie się o udzielenie zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony.
15. W szczególnie uzasadnionym przypadku, gdy cudzoziemiec nie będzie posiadał ważnego dokumentu podróży i nie będzie miał możliwości jego uzyskania, będzie mógł przedstawić inny dokument potwierdzający jego tożsamość.
16. Przed wydaniem decyzji o udzieleniu zezwolenia na pobyt czasowy właściwy wojewoda będzie obowiązany zwrócić się do komendanta oddziału Straży Granicznej, komendanta wojewódzkiego Policji, Szefa Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, a w razie potrzeby także do konsula właściwego ze względu na ostatnie miejsce zamieszkania cudzoziemca za granicą lub do innych organów, z wnioskiem o przekazanie informacji, czy wjazd i pobyt cudzoziemca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej będzie stanowić zagrożenie dla obronności lub bezpieczeństwa państwa albo ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego.
17. Organy, o których mowa w ust. 16, będą obowiązane, w terminie 15 dni od dnia otrzymania wniosku, przekazać informacje, czy wjazd i pobyt cudzoziemca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej będzie stanowił zagrożenie dla obronności lub bezpieczeństwa państwa albo ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego.
18. Jeżeli organy, o których mowa w ust. 16, nie przekażą informacji w terminie 15 dni, wojewoda będzie uznawał wymóg uzyskania informacji za spełniony.
19. W szczególnie uzasadnionych przypadkach termin 15-dniowy będzie mógł być przedłużony do 30 dni. Organy, o których mowa w ust. 16, będą obowiązane poinformować wojewodę o przedłużeniu terminu do przekazania informacji.
20. Uzyskanie informacji, o których mowa w ust. 17, nie będzie wymagane w przypadku dzieci poniżej trzynastego roku życia.
21. W przypadku innym niż wydanie decyzji o udzieleniu zezwolenia na pobyt czasowy, wojewoda będzie informował Szefa Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego o złożeniu przez cudzoziemca wniosku o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy i sposobie załatwienia sprawy.
22. Jeżeli dane cudzoziemca będą znajdowały się w Systemie Informacyjnym Schengen do celów odmowy wjazdu będzie można udzielić zezwolenia na pobyt czasowy tylko w razie istnienia poważnych przyczyn, zwłaszcza ze względów humanitarnych lub z powodu zobowiązań międzynarodowych, z uwzględnieniem interesu państwa, które dokonało wpisu do Systemu Informacyjnego Schengen.
23. Jeżeli dane cudzoziemca znajdują się w Systemie Informacyjnym Schengen do celów odmowy wjazdu, a zachodzą poważne przyczyny do udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy, wojewoda będzie zasięgał opinii, o której mowa w art. 25 ust. 1 Konwencji Wykonawczej Schengen, za pośrednictwem Komendanta Głównego Policji.
24. Wojewoda będzie obowiązany ustalić, czy zachodzą przesłanki do cofnięcia zezwolenia na pobyt czasowy, w przypadku gdy państwo obszaru Schengen zasięga opinii na podstawie art. 25 ust. 2 Konwencji Wykonawczej Schengen.
25. Wojewoda będzie zobowiązany poinformować właściwy organ państwa obszaru Schengen, za pośrednictwem Komendanta Głównego Policji, o:
1) udzieleniu zezwolenia na pobyt czasowy w przypadku, o którym mowa w art. 25 ust. 1 Konwencji Wykonawczej Schengen;
2) braku przesłanek do cofnięcia zezwolenia na pobyt czasowy w przypadku, o którym mowa w art. 25 ust. 2 Konwencji Wykonawczej Schengen.
Organ, który wyda ostateczną decyzję o odmowie udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy, będzie obowiązany poinformować o tym Straż Graniczną. Straż Graniczna będzie obowiązana wówczas rozważyć, czy nie zachodzą przesłanki do wydania decyzji o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu.
26. Organ, który wyda ostateczną decyzję o cofnięciu zezwolenia na pobyt czasowy, będzie obowiązany poinformować o tym Straż Graniczną. Straż Graniczna będzie obowiązana wówczas rozważyć, czy nie zachodzą przesłanki do wydania decyzji o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu.
27. Cudzoziemiec będzie obowiązany opuścić terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przed upływem terminu ważności zezwolenia na pobyt czasowy, chyba że uzyskał kolejne zezwolenie na pobyt czasowy, zezwolenie na pobyt stały lub zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego WE.
28. W postępowaniu w sprawie udzielenia lub cofnięcia zezwolenia na pobyt czasowy, przy wykonywaniu czynności mających na celu ustalenie, czy cudzoziemiec:
1) złożył wniosek lub dołączył do niego dokumenty zawierające nieprawdziwe dane osobowe lub fałszywe informacje;
2) zeznał nieprawdę lub zataił prawdę albo, w celu użycia za autentyczny, podrobił lub przerobił dokument bądź używał takiego dokumentu jako autentycznego;
- nie będzie stosowany art. 79 Kodeksu postępowania administracyjnego.
30. Cudzoziemiec, któremu udzielono zezwolenia na pobyt czasowy, będzie miał obowiązek zawiadomić organ, który udzielił tego zezwolenia, o ustaniu przyczyny jego udzielenia. Niewykonanie tego obowiązku będzie mogło stanowić podstawę odmowy udzielenia cudzoziemcowi kolejnego zezwolenia na pobyt czasowy.
Uzasadnienie
Część ogólna rozdziału regulującego kwestie udzielania cudzoziemcom zezwolenia na pobyt czasowy, będzie określała przepisy wspólne dla wszystkich podstaw udzielania zezwoleń na pobyt czasowy. W powyższym rozdziale będą uregulowane kwestie proceduralne związane z udzielaniem zezwolenia na pobyt czasowy oraz zostaną wskazane organy właściwe do udzielania wymienionych wyżej zezwoleń. Ponadto zostaną wskazane wymogi dotyczące wniosku o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy.
W niniejszym rozdziale zostanie uregulowana również kwestia zasięgania opinii oraz udzielania informacji, o których mowa w art. 25 Konwencji Wykonawczej Schengen.
Projektowane regulacje prawne powinny przewidywać zmiany w stosunku do obecnie obowiązujących przepisów ustawy o cudzoziemcach. Proponowane zmiany mają na celu usprawnienie i przyspieszenie prowadzonych postępowań administracyjnych w sprawie zezwoleń na pobyt czasowy. Skróceniu do 15 dni ulegnie termin przekazywania przez komendanta oddziału Straży Granicznej, komendanta wojewódzkiego Policji, Szefa Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego informacji, czy wjazd i pobyt cudzoziemca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej będzie stanowić zagrożenie dla obronności lub bezpieczeństwa państwa albo ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego. Ponadto przewiduje się odstąpienie od powyższego wymogu w przypadku małoletnich cudzoziemców, którzy nie ukończyli jeszcze 13 roku życia.
Projekt ustawy powinien również przewidywać nowe uregulowanie, zgodnie z którym cudzoziemiec będzie obowiązany złożyć wniosek o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy w czasie zgodnego z prawem pobytu w Polsce, oraz będzie obowiązany złożyć go osobiście, co będzie wiązało się z koniecznością pobrania odcisków linii papilarnych, które będą zamieszczane na karcie pobytu.
8.6.2. Zezwolenie na pobyt czasowy – praca.
1. Zezwolenie na pobyt czasowy w celu wykonywania pracy będzie wydawane gdy celem pobytu cudzoziemca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest wykonywanie pracy, jeżeli spełnione będą następujące wymogi:
1) cudzoziemiec posiada:
a) ubezpieczenie zdrowotne w rozumieniu przepisów o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych lub potwierdzenie pokrycia przez ubezpieczyciela kosztów leczenia na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
b) stabilne i regularne źródło dochodu wystarczającego na pokrycie kosztów utrzymania siebie i członków rodziny pozostających na jego utrzymaniu,
c) zgodę właściwego organu na zajmowanie określonego stanowiska, wykonywanie zawodu lub prowadzenia innej działalności, gdy obowiązek jej uzyskania wynika z przepisów odrębnych;
2) cudzoziemiec ma zapewnione w Rzeczypospolitej Polskiej miejsce zamieszkania;
3) podmiot powierzający wykonywanie pracy cudzoziemcowi nie ma możliwości zaspokojenia potrzeb kadrowych na rynku lokalnym;
2. Stabilny i regularny dochód cudzoziemca ubiegającego się o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy, powinien wynosić co najmniej kwotę stanowiącą minimalne miesięczne wynagrodzenie. Jednocześnie dochód przypadający na każdego członka rodziny pozostającego na utrzymaniu cudzoziemca, będzie musiał być wyższy niż wysokość dochodu, od której przyznaje się świadczenia pieniężne z pomocy społecznej na podstawie ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej.
3. Poza przypadkami, których mowa w ust. 2 części ogólnej, wniosek cudzoziemca o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy w celu wykonywania pracy będzie pozostawiany bez rozpoznania także wówczas, gdy cudzoziemiec:
1) jest oddelegowany, bez względu na to, czy jego przedsiębiorstwo ma siedzibę w państwie członkowskim Unii Europejskiej, czy w państwie niebędącym państwem członkowskim Unii Europejskiej – przez cały okres delegacji;
2) wjeżdża do państwa członkowskiego Unii Europejskiej na podstawie zobowiązań określonych w umowie międzynarodowej, dotyczących ułatwienia wjazdu i czasowego pobytu niektórych kategorii osób fizycznych związanych z wymianą handlową lub inwestycjami;
3) jest pracownikiem sezonowym lub pracownikiem au pair;
4) wystąpił o przyjęcie lub został przyjęty jako marynarz do zatrudnienia lub pracy w jakimkolwiek charakterze na pokładzie statku zarejestrowanego w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub pływającego pod banderą państwa członkowskiego Unii Europejskiej.
4. W celu ustalenia czy podmiot powierzający wykonywanie pracy cudzoziemcowi nie ma możliwości zaspokojenia potrzeb kadrowych, wojewoda będzie występował do starosty właściwego ze względu na siedzibę lub miejsce zamieszkania podmiotu powierzającego wykonywanie pracy cudzoziemcowi o udzielenie informacji w oparciu o rejestry bezrobotnych i poszukujących pracy lub w oparciu o wynik rekrutacji organizowanej dla pracodawcy.
5. Informacja, o której mowa w ust. 4, będzie przekazywana wojewodzie przez starostę w terminie:
1) nie dłuższym niż 7 dni od dnia złożenia oferty w powiatowym urzędzie pracy, jeżeli z analizy rejestrów bezrobotnych i poszukujących pracy nie będzie wynikała możliwość zorganizowania rekrutacji;
2) nie dłuższym niż 14 dni od dnia złożenia oferty, jeżeli zostanie zorganizowana rekrutacja wśród bezrobotnych i poszukujących pracy.
6. Wojewoda będzie zwolniony z obowiązku uzyskania od starosty informacji, o której mowa w ust. 4, jeżeli:
1) zawód, w którym cudzoziemiec wykonuje pracę lub rodzaj pracy, która jest mu powierzona, znajduje się w wykazie zawodów i rodzajów pracy, w stosunku do których informacja starosty nie jest wymagana z uwagi na sytuację na lokalnym rynku pracy, w szczególności liczbę zarejestrowanych bezrobotnych i poszukujących pracy w poszczególnych zawodach w stosunku do liczby ofert zgłoszonych do powiatowych urzędów pracy;
2) cudzoziemiec ubiega się o kolejne zezwolenie na pobyt czasowy w celu wykonywania pracy u tego samego pracodawcy i na tym samym stanowisku;
3) brak konieczności uzyskania informacji wynika z odrębnych przepisów.
7. Postępowanie w sprawie udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy w celu wykonywania pracy powinno być zakończone nie później niż w ciągu 4 miesięcy od dnia jego wszczęcia.
8. Poza przypadkami, których mowa w ust. 5 części ogólnej, zezwolenia na pobyt czasowy w celu wykonywania pracy odmawia się także w następujących przypadkach:
1) dane cudzoziemca znajdują się w wykazie cudzoziemców, których pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest niepożądany;
2) podmiot powierzający wykonywanie pracy cudzoziemcowi został prawomocnie ukarany za wykroczenia, o których mowa w art. 120 ust. 3-5 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2008 r. Nr 69, poz. 415, z późn. zm.);
3) podmiot powierzający wykonywanie pracy cudzoziemcowi został prawomocnie ukarany za wykroczenie, o którym mowa w art. 120 ust. 1 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku i w ciągu dwóch lat od skazania został ponownie ukarany za podobne wykroczenie
4) podmiot powierzający wykonywanie pracy cudzoziemcowi jest osobą fizyczną, skazaną za przestępstwo, o którym mowa w art. 218-221 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny (Dz. U. Nr 88, poz. 553, z późn. zm.);
5) podmiot powierzający wykonywanie pracy cudzoziemcowi jest osobą fizyczną, skazaną za przestępstwo, o którym mowa w art. 270-275 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny popełnione w związku z postępowaniem o wydanie zezwolenia na pracę, albo jest podmiotem zarządzanym lub kontrolowanym przez taką osobę;
6) cudzoziemiec nie spełnia wymagań kwalifikacyjnych i innych warunków w przypadku zamiaru powierzenia wykonywania pracy w zawodzie regulowanym;
7) cudzoziemiec został skazany za przestępstwo, o którym mowa w art. 270-275 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny popełniony w związku z postępowaniem o zezwolenie na pobyt czasowy w celu wykonywania pracy.
9. Cudzoziemcowi czasowo oddelegowanemu w celu świadczenia usług na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez pracodawcę, mającego siedzibę na terytorium państwa członkowskiego Unii Europejskiej, państwa członkowskiego Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub Konfederacji Szwajcarskiej, uprawnionemu do przebywania i zatrudnienia na terytorium tego państwa nie będzie można odmówić zezwolenia, jeżeli wyłączną podstawą odmowy byłby nielegalny pobyt w Rzeczypospolitej Polskiej.
10. Poza przypadkami, o których mowa w ust. 6 części ogólnej, zezwolenie na pobyt czasowy w celu wykonywania pracy będzie cofane także wówczas, gdy cudzoziemiec przerwał wykonywanie pracy na okres przekraczający 3 miesiące.
11. Cudzoziemcowi, któremu zostanie udzielone zezwolenie na pobyt czasowy w celu wykonywania pracy będzie wydawany dokument uzupełniający do karty pobytu zawierający informacje dotyczące warunków zatrudnienia.
12. Pracodawca będzie miał obowiązek poinformować wojewodę, który udzielił cudzoziemcowi zezwolenia na pobyt czasowy w celu wykonywania pracy o zakończeniu wykonywania przez cudzoziemca pracy. Niedopełnienie tego obowiązku będzie podlegało karze grzywny.
Uzasadnienie
Projektowane przepisy powinny przewidywać, że cudzoziemiec, który przebywa na terytorium Polski w związku z wykonywaniem pracy, będzie miał możliwość ubiegania się w ramach jednej procedury o zezwolenie, które będzie go uprawniało zarówno do pracy, jak i do pobytu w Polsce. Z wnioskiem o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy w celu wykonywania pracy będzie mógł wystąpić cudzoziemiec, który będzie zamierzał przebywać w Polsce i wykonywać pracę powyżej 3 miesięcy. W toku prowadzonego postępowania o udzielenie wyżej wymienionego zezwolenia wojewoda będzie przeprowadzał zarówno test rynku pracy, jak również będzie badał, czy zachodzą w stosunku do cudzoziemca przesłanki do udzielenia mu w Polsce zezwolenia na pobyt czasowy.
Powyższe rozwiązanie powinno przyczynić się do usprawnienia procedury legalizacji pobytu cudzoziemców, którzy chcą w Polsce podjąć pracę. Dotychczas obowiązujące przepisy prawa przewidywały dwie odrębne procedury legalizacji pobytu oraz uzyskiwania zezwolenia na pracę w Polsce.
Ponadto projektowane przepisy powinny dostosować przepisy polskiego prawa do postanowień wyroku Trybunału Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich w sprawie C-291/05 Minister voor Vreemdelingenzaken en Integratie przeciwko R.N.G. Eind.
8.6.3. Zezwolenie na pobyt czasowy – praca w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji.
1. Zezwolenie na pobyt czasowy w celu wykonywania pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji, opatrzone napisem „niebieska karta UE” będzie wydawane, gdy celem pobytu cudzoziemca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest wykonywanie pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji, jeżeli spełnione będą następujące wymogi:
1) cudzoziemiec posiada:
a) umowę o pracę lub wiążącą ofertę pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji na okres przynajmniej 1 roku,
b) dokumenty potwierdzające spełnienie wymagań kwalifikacyjnych i innych warunków w przypadku zamiaru wykonywania pracy w zawodzie regulowanym,
c) dokumenty potwierdzające posiadanie wyższych kwalifikacji zawodowych,
d) ubezpieczenie zdrowotne w rozumieniu przepisów o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych lub potwierdzenie pokrycia przez ubezpieczyciela kosztów leczenia na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
e) dokumenty potwierdzające, że roczne wynagrodzenie brutto, wynikające z miesięcznego lub rocznego wynagrodzenia podanego w umowie o pracę lub w wiążącej ofercie pracy, nie będzie niższe niż próg wynagrodzenia określony w rozporządzeniu wydanym przez ministra właściwego do spraw pracy w porozumieniu z ministrem spraw wewnętrznych;
f) zgodę właściwego organu na zajmowanie określonego stanowiska, wykonywanie zawodu lub prowadzenia innej działalności, gdy obowiązek jej uzyskania wynika z przepisów odrębnych;
2) podmiot powierzający cudzoziemcowi wykonywanie pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji nie ma możliwości zaspokojenia potrzeb kadrowych na rynku lokalnym.
2. Zezwolenie będzie również wydawane cudzoziemcowi, który zamieszkiwał przez okres 18 miesięcy w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej na podstawie zezwolenia opatrzonego napisem „niebieska karta UE”
3. Poza przypadkami, których mowa w ust. 3 części ogólnej, wniosek cudzoziemca o wydanie zezwolenia będzie pozostawiany bez rozpoznania także wówczas, gdy cudzoziemiec:
1) jest naukowcem;
2) jest pracownikiem czasowo oddelegowanym w celu świadczenia usług na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
3) jest pracownikiem sezonowym.
4. W celu ustalenia czy podmiot powierzający cudzoziemcowi wykonywanie pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji nie ma możliwości zaspokojenia potrzeb kadrowych, wojewoda będzie występował do starosty właściwego ze względu na siedzibę lub miejsce zamieszkania podmiotu powierzającego wykonywanie pracy cudzoziemcowi o udzielenie informacji w oparciu o rejestry bezrobotnych i poszukujących pracy lub w oparciu o wynik rekrutacji organizowanej dla pracodawcy.
5. Przy rozpatrywaniu kolejnego wniosku wojewoda będzie obowiązany do wystąpienia do starosty o udzielenie informacji, o której mowa w ust. 4, tylko gdy cudzoziemiec był legalnie zatrudniony krócej niż dwa lata.
6. Informacja, o której mowa w ust. 4, będzie przekazywana wojewodzie przez starostę w terminie:
1) nie dłuższym niż 7 dni od dnia złożenia oferty w powiatowym urzędzie pracy, jeżeli z analizy rejestrów bezrobotnych i poszukujących pracy nie będzie wynikała możliwość zorganizowania rekrutacji;
2) nie dłuższym niż 14 dni od dnia złożenia oferty, jeżeli zostanie zorganizowana rekrutacja wśród bezrobotnych i poszukujących pracy.
7. Wojewoda będzie zwolniony z obowiązku uzyskania od starosty informacji, o której mowa w ust. 4, jeżeli:
1) zawód, w którym cudzoziemiec wykonuje pracę lub rodzaj pracy, która jest mu powierzona, znajduje się w wykazie zawodów i rodzajów pracy, w stosunku do których informacja starosty nie jest wymagana z uwagi na sytuację na lokalnym rynku pracy, w szczególności liczbę zarejestrowanych bezrobotnych i poszukujących pracy w poszczególnych zawodach w stosunku do liczby ofert zgłoszonych do powiatowych urzędów pracy;
2) brak konieczności uzyskania informacji wynika z odrębnych przepisów.
8. Postępowanie w sprawie powinno być zakończone nie później niż w ciągu 90 dni od dnia jego wszczęcia.
9. Poza przypadkami, których mowa w ust. 5 części ogólnej, wydania zezwolenia odmawia się także w następujących przypadkach:
1) podmiot powierzający wykonywanie pracy cudzoziemcowi został prawomocnie ukarany za wykroczenia, o których mowa w art. 120 ust. 3-5 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2008 r. Nr 69, poz. 415, z późn. zm.);
2) podmiot powierzający wykonywanie pracy cudzoziemcowi prawomocnie ukarany za wykroczenie o którym mowa w art. 120 ust. 1 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku w ciągu dwóch lat od skazania został ponownie skazany za podobne wykroczenie.
10. Do cudzoziemca ubiegającego się o wydanie zezwolenia nie stosuje się przepisów ust. 5 pkt 5-7 części ogólnej.
11. Poza przypadkami, o których mowa w ust. 5 części ogólnej, zezwolenie będzie cofane także w następujących przypadkach:
1) cudzoziemiec nie przestrzega ograniczenia w dostępie do rynku pracy;
2) cudzoziemiec nie dopełni obowiązku powiadomienia wojewody o zmianie pracodawcy, zmianie warunków pracy i pobytu określonych w niniejszym rozdziale lub o rozpoczęciu okresu bezrobocia.
12. Niedopełnienie obowiązku powiadomienia wojewody o zmianie pracodawcy, zmianie warunków pracy określonych w niniejszym rozdziale lub o rozpoczęciu okresu bezrobocia nie będzie mogło być wyłączną podstawą do cofnięcia zezwolenia, jeżeli cudzoziemiec będzie mógł wykazać, że powiadomienie to nie zostało dostarczone do wojewody z powodów niezależnych od jego woli.
13. Nieposiadanie przez cudzoziemca wystarczających środków na pokrycie kosztów utrzymania siebie i członków rodziny pozostających na jego utrzymaniu nie może być podstawą do cofnięcia zezwolenia w okresie dozwolonego bezrobocia.
14. Cudzoziemiec, który zamieszkiwał przez okres 18 miesięcy w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej na podstawie niebieskiej karty UE i który będzie zamierzał zamieszkiwać na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej będzie obowiązany nie później niż w terminie 1 miesiąca od przybycia do Rzeczypospolitej Polskiej wystąpić do właściwego wojewody z wnioskiem o wydanie zezwolenia na pobyt czasowy opatrzonego napisem „niebieska karta UE”.
15. Zezwolenia na pobyt czasowy opatrzonego napisem „niebieska karta UE” będzie udzielało się na okres wykonywania pracy przedłużony o 3 miesiące, nie dłuższy niż 3 lata.
16. Niedopełnienie obowiązku powiadomienia wojewody o zmianie pracodawcy, zmianie warunków pracy określonych w niniejszym rozdziale lub o rozpoczęciu okresu bezrobocia nie będzie mogła być wyłączną podstawą do odmowy wydania kolejnego zezwolenia jeżeli cudzoziemiec będzie mógł wykazać, że powiadomienie to nie zostało dostarczone do wojewody z powodów niezależnych od jego woli.
17. W ciągu pierwszych dwóch lat legalnego pobytu oraz wykonywania pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji w Rzeczypospolitej Polskiej dostęp do rynku będzie ograniczony do wykonywania pracy na zasadach określonych w przepisach niniejszego rozdziału.
18. W ciągu pierwszych dwóch lat pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie zezwolenia zmiana pracodawcy oraz wszelkie zmiany warunków pracy i pobytu określone w niniejszym rozdziale będą wymagały zgody wojewody właściwego ze względu na miejsce aktualnego pobytu cudzoziemca.
19. W przypadku zaistnienia zmian, o których mowa w ust. 19, cudzoziemiec będzie obowiązany w ciągu 7 dni powiadomić o tym fakcie wojewodę właściwego ze względu na miejsce aktualnego pobytu cudzoziemca. Wojewoda w terminie 90 dni od otrzymania powiadomienia będzie wydawał decyzję o udzieleniu zgody na zmianę pracodawcy lub zmianę warunków pracy i pobytu określonych w niniejszym rozdziale lub odmowie udzielenia tej zgody.
20. Brak zatrudnienia nie będzie stanowił podstawy do cofnięcia zezwolenia, chyba że okres bezrobocia będzie przekraczał 3 miesiące lub wystąpił więcej niż raz w okresie ważności zezwolenia.
21. W przypadku rozpoczęcia okresu bezrobocia cudzoziemiec będzie obowiązany w ciągu 7 dni powiadomić o tym fakcie wojewodę właściwego ze względu na miejsce jego aktualnego pobytu.
22. W przypadku ponownego zatrudnienia po okresie bezrobocia, cudzoziemiec będzie obowiązany w terminie 7 dni powiadomić o tym fakcie wojewodę właściwego ze względu na miejsce aktualnego pobytu cudzoziemca. Powiadomienie, to równoznaczne będzie z powiadomieniem o przerwaniu okresu bezrobocia.
23. W przypadku przerwania okresu bezrobocia cudzoziemiec będzie mógł pozostać legalnie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej do czasu wydania decyzji, o której mowa w ust. 19.
24. Wojewoda będzie obowiązany poinformować Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców o:
1) wydaniu, odmowie wydania i cofnięciu zezwolenia opatrzonego napisem „niebieska karta UE” cudzoziemcowi, który zamieszkiwał przez okres 18 miesięcy w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej na podstawie zezwolenia opatrzonego napisem „niebieska karta UE”;
2) udzieleniu zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego WE posiadaczowi zezwolenia opatrzonego napisem „niebieska karta UE”.
Uzasadnienie
Projektowane przepisy powinny uwzględniać konieczność transpozycji do polskiego porządku prawnego regulacji dyrektywy Rady 2009/50/WE z dnia 25 maja 2009 r. w sprawie warunków wjazdu i pobytu obywateli państw trzecich w celu podjęcia pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji (Dz. U. L 155 z 18.6.2009, str. 17).
8.6.4. Zezwolenie na pobyt czasowy – działalność gospodarcza.
1. Zezwolenie na pobyt czasowy w celu prowadzenia działalności gospodarczej będzie wydawane cudzoziemcowi zamierzającemu zamieszkiwać na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w związku z prowadzeniem w Rzeczypospolitej Polskiej działalności gospodarczej na podstawie przepisów obowiązujących w tym zakresie w Rzeczypospolitej Polskiej.
2. Zezwolenie będzie wydawane, jeżeli spełnione będą następujące wymogi:
1) cudzoziemiec posiada :
a) ubezpieczenie zdrowotne w rozumieniu przepisów o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych lub potwierdzenie pokrycia przez ubezpieczyciela kosztów leczenia na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
b) stabilne i regularne źródło dochodu wystarczającego na pokrycie kosztów utrzymania siebie i członków rodziny pozostających na jego utrzymaniu,
c) zgodę właściwego organu na zajmowanie określonego stanowiska, wykonywanie zawodu lub prowadzenia innej działalności, gdy obowiązek jej uzyskania wynika z przepisów odrębnych;
2) cudzoziemiec ma zapewnione w Rzeczypospolitej Polskiej miejsce zamieszkania;
3) podmiot prowadzący tą działalność:
a) w roku podatkowym poprzedzającym złożenie wniosku osiągnął dochód nie niższy niż 12-krotność przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w województwie w trzecim kwartale roku poprzedzającego złożenie wniosku, ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego oraz zatrudnia na czas nieokreślony i w pełnym wymiarze czasu pracy przez okres co najmniej roku poprzedzającego złożenie wniosku co najmniej dwóch pracowników, którzy nie podlegają obowiązkowi posiadania zezwolenia na pracę lub
b) wykaże posiadanie środków, lub prowadzenie działań pozwalających na spełnienie w przyszłości warunków określonych w pkt 1, w szczególności przez prowadzenie działalności przyczyniającej się do wzrostu inwestycji, transferu technologii, wprowadzania korzystnych innowacji lub tworzenia miejsc pracy;
4) utworzona przez cudzoziemca spółka komandytowo-akcyjna, spółka z ograniczoną odpowiedzialnością lub spółka akcyjna, w której cudzoziemiec wykonuje lub zamierza wykonywać pracę albo taka spółka, do której przystąpił lub objął bądź nabył jej udziały lub akcje, spełnia warunki, o których mowa w pkt 3.
3. Stabilny i regularny dochód powinien odpowiadać co najmniej kwocie minimalnego miesięcznego wynagrodzenia. Jednocześnie dochód przypadający na każdego członka rodziny pozostającego na utrzymaniu cudzoziemca lub na cudzoziemca, gdy jest osobą samotną, będzie musiał być wyższy niż wysokość dochodu, od którego przyznaje się świadczenia pieniężne z pomocy społecznej na podstawie ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej.
4. Prezes Głównego Urzędu Statystycznego będzie ogłaszał w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski" wysokość przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej według województw w pierwszym i trzecim kwartale danego roku, z wyłączeniem przedsiębiorstw użyteczności publicznej "Poczta Polska" i Telekomunikacja Polska - Spółka Akcyjna. Do obliczenia wysokości przeciętnego wynagrodzenia nie będzie przyjmowało się wypłat z tytułu udziału w zysku lub w nadwyżce bilansowej oraz dodatkowych wynagrodzeń rocznych dla pracowników jednostek sfery budżetowej.
5. W postępowaniu o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy w celu prowadzenia działalności gospodarczej obywatelowi Republiki Tureckiej, w związku z prowadzeniem lub zamiarem prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek na podstawie przepisów obowiązujących w tym zakresie w Rzeczypospolitej Polskiej, będzie uwzględniany przepis art. 41 ust. 1 Protokołu dodatkowego do Układu ustanawiającego stowarzyszenie między Europejską Wspólnotą Gospodarczą a Turcją (Dz. Urz. WE L 293 z 29.12.1972, str. 4; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 11, t. 11, str. 43).
6. Poza przypadkami, których mowa w ust. 5 części ogólnej, zezwolenia na pobyt czasowy w celu prowadzenia działalności gospodarczej będzie się odmawiać także w następujących przypadkach:
1) podmiot powierzający wykonywanie pracy cudzoziemcowi został prawomocnie ukarany za wykroczenie, o którym mowa w art. 120 ust. 3-5 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy;
2) podmiot powierzający wykonywanie pracy cudzoziemcowi ukarany za wykroczenie o którym mowa w art. 120 ust. 1 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku w ciągu dwóch lat od ukarania został ponownie skazany za podobne wykroczenie;
3) podmiot powierzający wykonywanie pracy cudzoziemcowi jest osobą fizyczną, skazaną za przestępstwo, o który mowa w art. 218-221 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny;
4) podmiot powierzający wykonywanie pracy cudzoziemcowi jest osobą fizyczną, skazaną za przestępstwo, o który mowa w art. 270-275 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny, popełnione w związku z postępowaniem o wydanie zezwolenia na pracę, albo jest podmiotem zarządzanym lub kontrolowanym przez taką osobę;
5) cudzoziemiec nie spełnia wymagań kwalifikacyjnych i innych warunków w przypadku zamiaru powierzenia wykonywania pracy w zawodzie regulowanym;
6) cudzoziemiec został skazany za przestępstwo o którym mowa w art. 270-275 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny popełnione w związku z postępowaniem o zezwolenia na pobyt czasowy w celu wykonywania pracy.
Uzasadnienie
Projektowane przepisy powinny przewidywać udzielanie zezwolenia na pobyt czasowy w celu prowadzenia działalności gospodarczej cudzoziemcowi zamierzającemu zamieszkiwać na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez okres dłuższy niż 3 miesiące w związku z prowadzeniem w Rzeczypospolitej Polskiej działalności gospodarczej na podstawie przepisów obowiązujących w tym zakresie w Rzeczypospolitej Polskiej.
W toku prowadzonego postępowania o udzielenie wyżej wymienionego zezwolenia wojewoda będzie badał, czy prowadzona przez cudzoziemca działalność gospodarcza jest korzystna dla gospodarki narodowej poprzez osiąganie wymaganych przepisami prawa dochodów i zatrudnianie wymaganej liczby pracowników, albo poprzez wykazanie posiadania środków, lub prowadzenia działań pozwalających na spełnienie w przyszłości tych warunków, w szczególności przez prowadzenie działalności przyczyniającej się do wzrostu inwestycji, transferu technologii, wprowadzania korzystnych innowacji lub tworzenia miejsc pracy.
Projektowane przepisy powinny ponadto przewidywać, że cudzoziemiec, który przebywa na terytorium Polski w związku z prowadzeniem działalności gospodarczej będzie miał możliwość ubiegania się w ramach jednej procedury o zezwolenie, które będzie go uprawniało zarówno do wykonywania pracy w utworzonej przez siebie spółce komandytowej, spółce komandytowo-akcyjnej, spółce z ograniczoną odpowiedzialnością lub spółce akcyjnej, jak i do pobytu w Polsce. Z wnioskiem o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy w celu wykonywania pracy będzie mógł wystąpić cudzoziemiec, który będzie zamierzał prowadzić w Polsce działalność gospodarczą przez okres powyżej 3 miesięcy. W toku prowadzonego postępowania o udzielenie wyżej wymienionego zezwolenia wojewoda będzie również badał, czy prowadzona przez cudzoziemca działalność gospodarcza jest korzystna dla gospodarki narodowej, poprzez spełnianie w/w kryteriów. Ponadto właściwy organ będzie badał, czy w stosunku do cudzoziemca zachodzą przesłanki do udzielenia mu w Polsce zezwolenia na pobyt czasowy.
Powyższe rozwiązanie pozwoli na usprawnienie procedury legalizacji pobytu cudzoziemców, którzy chcą w Polsce prowadzić działalność gospodarczą. Dotychczas obowiązujące przepisy prawa przewidywały dwie odrębne procedury legalizacji pobytu oraz uzyskiwania zezwolenia na pracę w Polsce, jeżeli cudzoziemiec miał wykonywać pracę w ramach prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej.
Ponadto wprowadzone regulacji dostosowują polskie prawo do orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich, które nakłada na Rzeczypospolitą Polską obowiązek uwzględnienia przepisu art. 41 ust. 1 Protokołu dodatkowego do Układu ustanawiającego stowarzyszenie między Europejska Wspólnotą Gospodarczą a Turcją (Dz. Urz. WE L 293 z 29.12.1972, str. 4; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 11, t. 11, str. 43), zatwierdzonego rozporządzeniem Rady (EWG) nr 2760/72 z dnia 19 grudnia 1972 r. dotyczącym Protokołu dodatkowego oraz Protokołu finansowego, podpisanych dnia 23 listopada 1970 r. załączonych do Układu ustanawiającego stowarzyszenie między Europejską Wspólnotą Gospodarczą a Turcją i odnoszącego się do środków, które należy podjąć w celu ich wprowadzenia w życie (Dz. Urz. WE L 293 z 29.12.1972, str. 1; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 11, t. 11, str. 41).
8.6.5. Zezwolenie na pobyt czasowy – studenci.
1. Zezwolenie na pobyt czasowy w celu odbycia studiów będzie wydawane cudzoziemcowi gdy celem pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest podjęcie lub kontynuacja stacjonarnych studiów wyższych lub stacjonarnych studiów doktoranckich, zwanych dalej "studiami", także gdy są one kontynuacją lub uzupełnieniem studiów podjętych przez niego na terytorium innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej, jeżeli cudzoziemiec posiada:
1) ubezpieczenie zdrowotne w rozumieniu przepisów o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych lub potwierdzenie pokrycia przez ubezpieczyciela kosztów leczenia na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
2) wystarczające środki finansowe na pokrycie kosztów utrzymania i powrotu;
3) zapewnione wystarczające środki finansowe na pokrycie kosztów studiów
oraz potwierdzi zamiar podjęcia lub kontynuowania studiów na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przedkładając zaświadczenie jednostki prowadzącej studia o przyjęciu na studia lub o kontynuacji studiów oraz przedstawi dowód uiszczenia opłat, jeżeli są one wymagane przez tę jednostkę w celu podjęcia lub kontynuowania studiów.
2. Poza przypadkami, których mowa w ust. 3 części ogólnej, wniosek cudzoziemca o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy w celu odbycia studiów będzie pozostawiany bez rozpoznania także wówczas gdy cudzoziemiec:
1) posiada zezwolenie na pobyt czasowy udzielone w celu podjęcia lub kontynuacji studiów lub szkolenia zawodowego udzielane cudzoziemcowi, posiadającemu zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego WE, udzielone przez inne państwo członkowskie Unii Europejskiej;
2) wykonuje pracę lub prowadzi działalność gospodarczą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, chyba że cudzoziemiec ubiega się o wydanie kolejnego zezwolenia na pobyt czasowy w celu podjęcia lub kontynuacji stacjonarnych studiów wyższych lub stacjonarnych studiów doktoranckich, także w przypadku gdy podjął studia na terytorium innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej, które zamierza kontynuować lub uzupełnić na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
3. Postępowanie w sprawie udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy w celu odbycia studiów powinno być prowadzone z uwzględnieniem terminu rozpoczęcia nauki przewidzianego programem studiów.
4. Zezwolenie na pobyt czasowy, o którym mowa w ust. 1, będzie udzielane cudzoziemcowi na okres 1 roku oraz dodatkowych 3 miesięcy. Jeżeli okoliczność, która będzie podstawą ubiegania się o zezwolenie na pobyt czasowy będzie uzasadniała zamieszkiwanie cudzoziemca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez okres krótszy niż 1 rok, wówczas zezwolenie na pobyt czasowy będzie udzielane na okres trwania roku akademickiego lub studiów oraz dodatkowych 3 miesięcy. W przypadku kontynuacji nauki na drugim lub kolejnym roku studiów kolejne zezwolenie na pobyt czasowy będzie mogło zostać udzielone na okres dwóch lat.
5. O udzieleniu cudzoziemcowi zezwolenia na pobyt czasowy, o którym mowa w ust. 1, wojewoda będzie obowiązany poinformować jednostkę prowadzącą studia wskazaną przez cudzoziemca we wniosku.
6. Cudzoziemcowi będzie można odmówić udzielenia kolejnego zezwolenia na pobyt czasowy, o którym mowa w ust. 1, także w przypadku, gdy nie zaliczył roku studiów i nie uzyskał warunkowego wpisu na następny rok lub semestr studiów.
7. Poza przypadkami, których mowa w ust. 6 części ogólnej, zezwolenie na pobyt czasowy w celu odbywania studiów będzie mogło zostać cofnięte także w przypadku, gdy cudzoziemiec nie zaliczył roku studiów i nie uzyskał warunkowego wpisu na następny rok lub semestr studiów.
8. Jednostka prowadząca studia będzie obowiązana zawiadomić wojewodę, który udzielił cudzoziemcowi zezwolenia na pobyt czasowy w celu odbywania studiów, o wykreśleniu cudzoziemca z listy studentów.
Uzasadnienie
Przewidziane w niniejszym rozdziale regulacje powinny wdrażać przepisy dyrektywy Rady 2004/114/WE z dnia 13 grudnia 2004 r. w sprawie warunków przyjmowania obywateli państw trzecich w celu odbywania studiów, udziału w wymianie młodzieży szkolnej, szkoleniu bez wynagrodzenia lub wolontariacie (Dz. Urz. UE L 375 z 23.12.2004, str. 12).
8.6.6. Zezwolenie na pobyt czasowy – naukowcy.
1. Zezwolenie na pobyt czasowy w celu prowadzenia badań naukowych będzie wydawane gdy celem pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej cudzoziemca będącego naukowcem będzie prowadzenie badań naukowych na podstawie umowy o przyjęciu w celu realizacji projektu badawczego, zawartej z placówką naukową zatwierdzoną przez ministra właściwego do spraw nauki, jeżeli cudzoziemiec posiada:
1) ubezpieczenie zdrowotne w rozumieniu przepisów o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych lub potwierdzenie pokrycia przez ubezpieczyciela kosztów leczenia na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
2) wystarczające środki finansowe na pokrycie kosztów utrzymania i powrotu;
3) umowę o przyjęciu w celu realizacji projektu badawczego zawartą z placówką naukową mającą siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz pisemne zobowiązanie się tej placówki naukowej do poniesienia kosztów pobytu i wykonania decyzji o zobowiązaniu do powrotu, pokrytych ze środków publicznych przed upływem 6 miesięcy od dnia wygaśnięcia umowy, jeżeli podstawą do wydania decyzji o zobowiązaniu do powrotu jest nielegalny pobyt w Rzeczypospolitej Polskiej , w przypadku cudzoziemca prowadzącego badania naukowe na podstawie umowy o przyjęciu w celu realizacji projektu badawczego;
4) umowę o przyjęciu w celu realizacji projektu badawczego zawartą z placówką naukową mającą siedzibę na terytorium innego niż Rzeczpospolita Polska państwa członkowskiego Unii Europejskiej oraz pisemne zobowiązanie się tej placówki naukowej do poniesienia kosztów pobytu i wykonania decyzji o zobowiązaniu do powrotu, pokrytych ze środków publicznych przed upływem 6 miesięcy od dnia wygaśnięcia umowy, jeżeli podstawą wydania decyzji o zobowiązaniu do powrotu jest nielegalny pobyt w Rzeczypospolitej Polskiej , w przypadku cudzoziemca, który posiada dokument pobytowy z adnotacją "naukowiec", wydany przez inne państwo członkowskie Unii Europejskiej.
2. Zezwolenie na pobyt czasowy w celu prowadzenia badań naukowych będzie również wydawane cudzoziemcowi, który posiada dokument pobytowy, o którym mowa w art. 1 ust. 2 lit. a rozporządzenia Rady (WE) nr 1030/2002 z dnia 13 czerwca 2002 r. ustanawiającego jednolity wzór dokumentów pobytowych dla obywateli państw trzecich (Dz. Urz. UE L 157 z 15.06.2002, str. 1-7), z adnotacją "naukowiec", wydany przez inne państwo członkowskie Unii Europejskiej, jeżeli umowa o przyjęciu w celu realizacji projektu badawczego, zawarta z właściwą placówką naukową tego państwa, przewiduje przeprowadzenie badań naukowych także na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
3. Poza przypadkami, których mowa w ust. 2 części ogólnej, wniosek cudzoziemca o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy w celu prowadzenia badań naukowych będzie pozostawiany bez rozpoznania także wówczas gdy cudzoziemiec:
1) zamierza prowadzić badania naukowe w ramach studiów doktoranckich;
2) jest oddelegowany przez placówkę naukową z siedzibą na terytorium innego niż Rzeczpospolita Polska państwa członkowskiego Unii Europejskiej do placówki naukowej z siedzibą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
4. Zezwolenie na pobyt czasowy w celu prowadzenia badań naukowych będzie udzielane cudzoziemcowi na okres 1 roku. Jeżeli okoliczność, która będzie podstawą ubiegania się o zezwolenie na pobyt czasowy, będzie uzasadniała zamieszkiwanie cudzoziemca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez okres krótszy niż 1 rok, wówczas zezwolenie na pobyt czasowy będzie udzielane na okres realizacji projektu badawczego lub na okres prowadzenia badań naukowych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
5. Placówka naukowa mająca siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej będzie miała możliwość zawarcia z naukowcem umowy o przyjęciu w celu realizacji projektu badawczego, tylko w przypadku gdy będzie zatwierdzona w tym celu przez ministra właściwego do spraw nauki.
6. Decyzja w sprawie zatwierdzenia będzie wydawana przez ministra właściwego do spraw nauki na wniosek placówki naukowej na okres 5 lat. W szczególnie uzasadnionych przypadkach decyzja będzie mogła być wydana na okres krótszy niż 5 lat.
7. Wniosek placówki naukowej będzie zawierał:
1) nazwę placówki naukowej oraz jej adres;
2) pisemne zobowiązanie się placówki naukowej do poniesienia kosztów pobytu i zobowiązania naukowca do powrotu, pokrytych ze środków publicznych przed upływem 6 miesięcy od dnia wygaśnięcia umowy, jeżeli podstawą zobowiązania naukowca do powrotu jest nielegalny pobyt w Rzeczypospolitej Polskiej .
8. Placówka naukowa będzie obowiązana dołączyć do wniosku dowód prowadzenia badań naukowych, którym w szczególności może być sprawozdanie z działalności za poprzedni rok obrotowy, zawierające informacje o prowadzeniu badań naukowych przez tę placówkę. Z obowiązku tego będą zwolnione uczelnie, jednostki naukowe wymienione w art. 2 pkt 9 lit. b-f ustawy z dnia 8 października 2004 r. o zasadach finansowania nauki oraz centra badawczo-rozwojowe, o których mowa w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o niektórych formach wspierania działalności innowacyjnej.
9. Przedłużenie zatwierdzenia placówki naukowej będzie odbywało się na takich samych zasadach jak zatwierdzenie placówki naukowej.
10. Aktualna lista zatwierdzonych placówek naukowych będzie publikowana w dzienniku urzędowym ministra właściwego do spraw nauki.
11. Placówka naukowa będzie obowiązana:
1) wydać naukowcowi pisemne zobowiązanie się do poniesienia kosztów pobytu oraz wydania i wykonania decyzji o zobowiązaniu naukowca do powrotu pokrytych przed upływem 6 miesięcy od dnia wygaśnięcia umowy o przyjęciu w celu realizacji projektu badawczego ze środków publicznych, jeżeli podstawą decyzji o zobowiązaniu do powrotu będzie nielegalny pobyt;
2) poinformować niezwłocznie wojewodę, który udzielił cudzoziemcowi zezwolenia na pobyt czasowy lub przed którym toczy się postępowanie o udzielenie takiego zezwolenia, o wszystkich zdarzeniach, mogących stanowić przeszkodę w wykonaniu umowy o przyjęciu w celu realizacji projektu badawczego;
3) przekazać ministrowi właściwemu do spraw nauki pisemne potwierdzenie wykonania wszystkich badań naukowych w ramach projektu badawczego, którego dotyczyła umowa o przyjęciu w celu realizacji projektu badawczego, w terminie 2 miesięcy od dnia wygaśnięcia umowy.
12. Decyzja o odmowie przedłużenia albo o cofnięciu zatwierdzenia placówki naukowej, będzie mogła być wydana, w przypadku gdy:
1) placówka naukowa zaprzestała działalności polegającej na prowadzeniu badań naukowych;
2) placówka naukowa nie wykonuje obowiązków, o których mowa w ust. 11;
3) placówka naukowa uzyskała zatwierdzenie wskutek poświadczenia nieprawdy;
4) umowa o przyjęciu w celu realizacji projektu badawczego została zawarta wskutek poświadczenia nieprawdy.
13. Prawomocne decyzje o odmowie przedłużenia lub o cofnięciu zatwierdzenia placówki naukowej będą publikowane w dzienniku urzędowym ministra właściwego do spraw nauki.
14. Placówka naukowa, której odmówiono przedłużenia zatwierdzenia lub je cofnięto ze względu na niewykonywanie obowiązków, o których mowa w ust. 11 lub uzyskanie zatwierdzenia wskutek poświadczenia nieprawdy, nie będzie mogła ponownie ubiegać się o zatwierdzenie przed upływem 5 lat od dnia uprawomocnienia się decyzji o cofnięciu zatwierdzenia lub odmowie jego przedłużenia.
15. Umowa o przyjęciu w celu realizacji projektu badawczego zawarta między placówką naukową a naukowcem, jako umowa o pracę, umowa o dzieło lub umowa zlecenia, w której naukowiec będzie zobowiązywał się do uczestniczenia w realizacji projektu badawczego, a placówka naukowa do stworzenia mu warunków do realizacji jego zobowiązania, będzie określała w szczególności wynagrodzenie naukowca oraz warunki jego pracy.
16. Placówka naukowa będzie mogła zawrzeć umowę o przyjęciu w celu realizacji projektu badawczego, gdy spełnione będą łącznie następujące warunki:
1) projekt badawczy został zaakceptowany przez właściwe organy placówki naukowej po sprawdzeniu:
a) celu i czasu trwania badań naukowych oraz dysponowania odpowiednimi środkami finansowymi na ich przeprowadzenie,
b) dokumentów potwierdzających kwalifikacje naukowca istotne dla celów badań naukowych;
2) naukowiec posiada podczas pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej:
a) wystarczające środki finansowe na pokrycie kosztów pobytu i powrotu,
b) ubezpieczenie zdrowotne w rozumieniu przepisów o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych lub potwierdzenie pokrycia przez ubezpieczyciela kosztów leczenia na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
17. Umowa o przyjęciu w celu realizacji projektu badawczego będzie wygasała z dniem, w którym decyzja o odmowie przedłużenia albo o cofnięciu zatwierdzenia placówki naukowej będzie stawała się ostateczna oraz w przypadku odmowy wjazdu lub odmowy udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy.
Uzasadnienie
Przewidywane w niniejszym rozdziale regulacje mają na celu wdrożenie dyrektywy Rady 2005/71/WE z dnia 12 października 2005 r. w sprawie szczególnej procedury przyjmowania obywateli państw trzecich w celu prowadzenia badań naukowych (Dz. Urz. UE L 289 z 3.11.2005, str. 15-22).
8.6.7. Zezwolenie na pobyt czasowy – małżonkowie i członkowie rodzin obywateli Polski oraz cudzoziemców.
1. Zezwolenia na pobyt czasowy będzie udzielane cudzoziemcowi, który:
1) jest małżonkiem obywatela polskiego;
2) jest członkiem rodziny cudzoziemca zamieszkującego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie:
a) zezwolenia na pobyt stały,
b) zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego WE,
c) statusu uchodźcy,
d) ochrony uzupełniającej,
e) zezwoleń na pobyt czasowy przez okres co najmniej 2 lat, w tym bezpośrednio przed złożeniem wniosku o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy dla członka rodziny – na podstawie zezwolenia wydanego na okres pobytu nie krótszy niż 1 rok,
f) zezwolenia na pobyt czasowy udzielonego cudzoziemcowi będącemu naukowcem, który przybywa lub przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w celu prowadzenia badań naukowych na podstawie umowy o przyjęciu w celu realizacji projektu badawczego, zawartej z placówką naukową zatwierdzoną przez ministra właściwego do spraw nauki,
g) zezwolenia na pobyt czasowy udzielonego cudzoziemcowi, który posiada dokument pobytowy, o którym mowa w art. 1 ust. 2 lit. a rozporządzenia Rady (WE) nr 1030/2002 z dnia 13 czerwca 2002 r. ustanawiającego jednolity wzór dokumentów pobytowych dla obywateli państw trzecich z adnotacją "naukowiec", wydany przez inne państwo członkowskie Unii Europejskiej, jeżeli umowa o przyjęciu w celu realizacji projektu badawczego, zawarta z właściwą placówką naukową tego państwa, przewiduje przeprowadzenie badań naukowych także na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
h) zezwolenia z napisem „niebieska karta UE” wydanego na okres pobytu nie krótszy niż rok
- i przybywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub przebywa na tym terytorium w celu połączenia z rodziną;
3) jest małżonkiem lub pełnoletnim dzieckiem cudzoziemca zamieszkującego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie:
a) zezwolenia na pobyt stały,
b) zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego WE,
c) statusu uchodźcy,
d) ochrony uzupełniającej,
e) zezwoleń na pobyt czasowy przez okres co najmniej 2 lat, w tym bezpośrednio przed złożeniem wniosku o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy dla członka rodziny – na podstawie zezwolenia wydanego na okres pobytu nie krótszy niż 1 rok,
f) zezwolenia na pobyt czasowy udzielonego cudzoziemcowi, który jest naukowcem, który przybywa lub przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w celu prowadzenia badań naukowych na podstawie umowy o przyjęciu w celu realizacji projektu badawczego, zawartej z placówką naukową zatwierdzoną przez ministra właściwego do spraw nauki,
g) zezwolenia na pobyt czasowy udzielonego cudzoziemcowi, który posiada dokument pobytowy, o którym mowa w art. 1 ust. 2 lit. a rozporządzenia Rady (WE) nr 1030/2002 z dnia 13 czerwca 2002 r. ustanawiającego jednolity wzór dokumentów pobytowych dla obywateli państw trzecich z adnotacją "naukowiec", wydany przez inne państwo członkowskie Unii Europejskiej, jeżeli umowa o przyjęciu w celu realizacji projektu badawczego, zawarta z właściwą placówką naukową tego państwa, przewiduje przeprowadzenie badań naukowych także na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
- i przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez okres co najmniej 5 lat na podstawie zezwoleń na pobyt czasowy w celu połączenia z rodziną.
4) jest małżonkiem lub pełnoletnim dzieckiem cudzoziemca zamieszkującego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie zezwolenia na pobyt czasowy z napisem „niebieska karta UE” i przebywa na tym terytorium lub terytorium innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej przez okres co najmniej 5 lat na podstawie zezwoleń na pobyt czasowy w celu połączenia z rodziną;
5) przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie zezwolenia na pobyt czasowy w celu połączenia z rodziną w przypadku owdowienia, rozwodu, separacji lub śmierci wstępnego lub zstępnego pierwszego stopnia, gdy przemawia za tym szczególnie ważny interes cudzoziemca;
6) przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie zezwolenia na pobyt czasowy udzielonego w związku z pozostawaniem w związku małżeńskim z obywatelem polskim, w przypadku owdowienia;
7) przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie zezwolenia na pobyt czasowy udzielonego w związku z pozostawaniem w związku małżeńskim z obywatelem polskim, w przypadku rozwodu albo separacji gdy przemawia za tym szczególnie ważny interes cudzoziemca;
8) jest małoletnim dzieckiem cudzoziemca posiadającego wizę krajową, zezwolenie na pobyt czasowy, zezwolenie na pobyt stały lub zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego WE, urodzonym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
2. Za członka rodziny, o którym mowa w ust. 1 pkt 2 będzie uważało się:
1) osobę, która pozostaje z cudzoziemcem w związku małżeńskim uznawanym przez prawo Rzeczypospolitej Polskiej;
2) małoletnie dziecko tego cudzoziemca i osoby pozostającej z nim w związku małżeńskim uznawanym przez prawo Rzeczypospolitej Polskiej, w tym także dziecko przysposobione;
3) małoletnie dziecko tego cudzoziemca, w tym także przysposobione, pozostające na jego utrzymaniu, nad którym cudzoziemiec sprawuje faktycznie władzę rodzicielską;
4) małoletnie dziecko osoby, o której mowa w pkt 1, w tym także przysposobione, pozostające na jej utrzymaniu, nad którym sprawuje ona faktycznie władzę rodzicielską.
3. Za członka rodziny małoletniego cudzoziemca posiadającego status uchodźcy, przebywającego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej bez opieki, będzie się uważało także wstępnego w linii prostej.
4. Zezwolenie na pobyt czasowy będzie mogło być udzielone cudzoziemcowi, który ze względu na więzi o charakterze rodzinnym będzie zamierzał przebywać w Rzeczypospolitej Polskiej z obywatelem polskim lub obywatelem państwa członkowskiego Unii Europejskiej, państwa członkowskiego Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub Konfederacji Szwajcarskiej, zamieszkującym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli będzie to uzasadniało jego pobyt na tym terytorium przez okres dłuższy niż 3 miesiące.
5. Zezwolenie na pobyt czasowy w przypadkach, o których mowa w ust. 1-4 będzie wydawane gdy spełnione będą następujące wymogi:
1) cudzoziemiec posiada:
a) ubezpieczenie zdrowotne w rozumieniu przepisów o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych lub potwierdzenie pokrycia przez ubezpieczyciela kosztów leczenia na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz,
b) stabilne i regularne źródło dochodu wystarczającego na pokrycie kosztów utrzymania siebie i członków rodziny pozostających na jego utrzymaniu.
2) cudzoziemiec ma zapewnione w Rzeczypospolitej Polskiej miejsce zamieszkania.
6. Stabilny i regularny dochód cudzoziemca ubiegającego się o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy, powinien wynosić co najmniej kwotę stanowiącą minimalne miesięczne wynagrodzenie. Jednocześnie dochód przypadający na każdego członka rodziny pozostającego na utrzymaniu cudzoziemca, będzie musiał być wyższy niż wysokość dochodu, od której przyznaje się świadczenia pieniężne z pomocy społecznej na podstawie ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej.
7. Warunek posiadania stabilnego i regularnego źródła dochodu będzie również uważany za spełniony, gdy koszty utrzymania cudzoziemca będzie pokrywał członek rodziny obowiązany do jego utrzymania, który zamieszkuje na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
8. Cudzoziemiec nie będzie obowiązany wykazać posiadania: ubezpieczenia zdrowotnego w rozumieniu przepisów o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych lub potwierdzeniem pokrycia przez ubezpieczyciela kosztów leczenia na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, stabilnego i regularnego źródła dochodu wystarczającego na pokrycie kosztów utrzymania siebie i członków rodziny pozostających na jego utrzymaniu ani zapewnionego Rzeczypospolitej Polskiej miejsca zamieszkania w przypadku postępowań administracyjnych w sprawie udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy:
1) małżonkowi obywatela polskiego;
2) cudzoziemcowi, który owdowiał lub rozwiódł się albo wobec którego orzeczono separację, a wcześniej przebywał na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie zezwolenia na pobyt czasowy udzielonego w związku z pozostawaniem w związku małżeńskim z obywatelem polskim;
3) członkowi rodziny cudzoziemca posiadającego status uchodźcy lub ochronę uzupełniającą, gdy wniosek o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy będzie złożony przed upływem 6 miesięcy od dnia uzyskania statusu uchodźcy lub ochrony uzupełniającej;
4) małoletniemu dziecku cudzoziemca, który pozostaje w związku małżeńskim z obywatelem polskim i posiada zezwolenie na pobyt czasowy lub stały udzielonego w związku z pozostawaniem w związku małżeńskim z obywatelem polskim.
9. Zezwolenie na pobyt czasowy w celu połączenia z rodziną będzie udzielane na wniosek cudzoziemca zamieszkującego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie:
1) zezwolenia na pobyt stały;
2) zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego WE;
3) statusu uchodźcy;
4) ochrony uzupełniającej;
5) zezwoleń na pobyt czasowy przez okres co najmniej 2 lat, w tym bezpośrednio przed złożeniem wniosku o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy dla członka rodziny - na podstawie zezwolenia wydanego na okres pobytu nie krótszy niż rok;
6) zezwolenia na pobyt czasowy udzielonego cudzoziemcowi, który jest naukowcem przybywającym lub przebywającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w celu prowadzenia badań naukowych na podstawie umowy o przyjęciu w celu realizacji projektu badawczego, zawartej z placówką naukową zatwierdzoną przez ministra właściwego do spraw nauki;
7) zezwolenia na pobyt czasowy udzielonego cudzoziemcowi, który posiada dokument pobytowy, o którym mowa w art. 1 ust. 2 lit. a rozporządzenia Rady (WE) nr 1030/2002 z dnia 13 czerwca 2002 r. ustanawiającego jednolity wzór dokumentów pobytowych dla obywateli państw trzecich z adnotacją "naukowiec", wydany przez inne państwo członkowskie Unii Europejskiej, jeżeli umowa o przyjęciu w celu realizacji projektu badawczego, zawarta z właściwą placówką naukową tego państwa, przewiduje przeprowadzenie badań naukowych także na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
8) zezwolenia z napisem „niebieska karta UE” wydanego na okres pobytu nie krótszy niż rok.
10. Członek rodziny cudzoziemca, który przebywa w Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie zezwolenia z napisem „niebieska karta UE”, a poprzednio przebywał na podstawie takiego zezwolenia w innym państwie członkowskim przez okres 18 miesięcy w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej na podstawie zezwolenia z napisem „niebieska karta UE”, będzie obowiązany nie później niż w terminie 1 miesiąca od przybycia do Rzeczypospolitej Polskiej wystąpić do właściwego wojewody z wnioskiem o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy w celu połączenia z rodziną.
11. Postępowanie o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy członkowi rodziny cudzoziemca, którzy przebywa w Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie zezwolenia z napisem „niebieska karta UE” powinno zakończyć się najpóźniej w terminie 6 miesięcy od daty wszczęcia postępowania administracyjnego.
12. W postępowaniu o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy cudzoziemcowi małżonkowi obywatela polskiego, organ będzie obowiązany ustalić , czy związek małżeński nie został zawarty w celu obejścia przez cudzoziemca przepisów o udzielaniu zezwolenia na pobyt czasowy. Organ, lub na jego wniosek Straż Graniczna, będzie obowiązany ustalić , czy okoliczności sprawy nie wskazują, że:
1) jedno z małżonków przyjęło korzyść majątkową w zamian za wyrażenie zgody na zawarcie małżeństwa, o ile nie wynikało to ze zwyczaju ugruntowanego w danym państwie lub grupie społecznej;
2) małżonkowie nie wypełniają prawnych obowiązków wynikających z zawarcia małżeństwa;
3) małżonkowie nie zamieszkują wspólnie;
4) małżonkowie nie spotkali się przed zawarciem małżeństwa;
5) małżonkowie nie mówią językiem zrozumiałym dla obojga;
6) małżonkowie nie są zgodni co do dotyczących ich danych osobowych i innych istotnych okoliczności ich dotyczących;
7) jedno z małżonków lub oboje małżonkowie w przeszłości zawierali już małżeństwa dla pozoru.
13. Przy wykonaniu czynności mających na celu ustalenie okoliczności, o których mowa w ust. 12, nie będzie stosowany art. 79 Kodeksu postępowania administracyjnego.
14. Pierwsze zezwolenie na pobyt czasowy dla małżonka obywatela polskiego będzie udzielane na okres 1 roku.
15. Zezwolenie na pobyt czasowy w celu połączenia z rodziną będzie udzielane na okres do dnia, do którego udzielono zezwolenia na pobyt czasowy cudzoziemcowi, do którego członek rodziny będzie przybywał lub z którym będzie zamierzał przebywać, a jeżeli cudzoziemiec ten będzie posiadał zezwolenie na pobyt stały, zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego WE lub status uchodźcy nadany w Rzeczypospolitej Polskiej – na okres 3 lat.
16. Zezwolenie na pobyt czasowy dla małżonka obywatela polskiego, który owdowiał lub rozwiódł się albo orzeczono separację, będzie udzielane jednorazowo na okres 1 roku.
17. Zezwolenie na pobyt czasowy dla małoletniego dziecka cudzoziemca posiadającego wizę krajową, zezwolenie na pobyt czasowy, zezwolenie na pobyt stały lub zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego WE, urodzonego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej będzie udzielane na okres do dnia, do którego przedstawiciel ustawowy dziecka posiada wizę krajową lub zezwolenie na pobyt czasowy, a jeżeli cudzoziemiec ten będzie posiadał zezwolenie na pobyt stały lub zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego WE – na okres 3 lat.
18. Zezwolenia na pobyt czasowy cudzoziemcowi - małżonkowi obywatela polskiego lub cudzoziemca posiadającego zezwolenie na pobyt stały lub zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego WE na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej będzie odmawiać się gdy związek małżeński został zawarty w celu obejścia przepisów o udzielaniu zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony.
19. Zezwolenia na pobyt czasowy będzie odmawiać się w następujących przypadku gdy podstawą ubiegania się o zezwolenie na pobyt czasowy jest zawarcie związku małżeńskiego z obywatelem polskim lub cudzoziemcem, a związek małżeński został zawarty w celu obejścia przepisów o udzielaniu zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony;
20. Do odmowy udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy cudzoziemcowi małżonkowi obywatela polskiego lub osoby posiadającej zezwolenie na pobyt stały lub zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego WE na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej nie stosuje się ust. 5 pkt 5-8 części ogólnej.
21. Do odmowy udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy w celu połączenia z rodziną nie stosuje się ust. 5 pkt. 5 części ogólnej w przypadku gdy cudzoziemiec ubiega się o kolejne zezwolenie.
22. Zezwolenia na pobyt czasowy małoletniemu dziecku cudzoziemca posiadającego wizę krajową, zezwolenie na pobyt czasowy, zezwolenie na pobyt stały lub zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego WE, urodzonemu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, nie będzie można odmówić, jeżeli wyłączną przyczyną byłby nielegalny pobyt dziecka w Rzeczypospolitej Polskiej.
23. Zezwolenie na pobyt czasowy cofa się w wyłącznie przypadku stwierdzenia okoliczności uzasadniających odmowę istniejących w dniu wydania decyzji o udzieleniu zezwolenia.
8.6.8. Zezwolenie na pobyt czasowy – ofiary handlu ludźmi.
1. Zezwolenie na pobyt czasowy będzie udzielane cudzoziemcowi, który przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli organ właściwy do prowadzenia postępowania w sprawie zwalczania handlu ludźmi stwierdzi, że cudzoziemiec jest prawdopodobnie ofiarą handlu ludźmi w rozumieniu art. 115 § 22 kk.
2. Zezwolenie, o którym mowa w ust. 1, będzie udzielane cudzoziemcowi na okres niezbędny do podjęcia decyzji o współpracy z organem właściwym do prowadzenia postępowania w sprawie zwalczania handlu ludźmi, nie dłuższy niż 4 miesiące.
3. Odmowa udzielania zezwolenia, o którym mowa w ust. 1, będzie następowała tylko w przypadku gdy dane cudzoziemca będą znajdowały się w Systemie Informacyjnym Schengen do celów odmowy wjazdu.
4. Ponadto zezwolenie na pobyt czasowy będzie udzielane cudzoziemcowi, który będzie ofiarą handlu ludźmi w rozumieniu art. 115 § 22 kk. i będzie spełniał łącznie następujące warunki:
1) przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
2) podjął współpracę z organem właściwym do prowadzenia postępowania w sprawie zwalczania handlu ludźmi;
3) zerwał kontakty z osobami podejrzanymi o popełnienie czynów zabronionych związanych z handlem ludźmi.
5. W postępowaniu nie stosuje się ust. 3 pkt 5-7 części ogólnej.
6. Do odmowy udzielenia zezwolenia na pobyt, o którym mowa w ust. 4 nie stosuje się ustępu 5 pkt 6 i 9 części ogólnej.
Uzasadnienie
Projektowane przepisy uwzględniają regulacje dyrektywy Rady 2004/81/WE z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie dokumentu pobytowego wydawanego obywatelom państw trzecich, którzy są ofiarami handlu ludźmi lub wcześniej byli przedmiotem działań ułatwiających nielegalną imigrację, którzy współpracują z właściwymi władzami (Dz. Urz. WE L 261, z 6.08.2004; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 19, t. 7, str. 69) oraz decyzji ramowej Rady z dnia 19 lipca 2002 r. w sprawie zwalczania handlu ludźmi (Dz. Urz. WE L 203 z 1.08.2002, str. 1; Dz. Urz. Polskie wydanie specjalne, rozdz. 19, t. 6, str. 52).
8.6.9 Zezwolenie na pobyt czasowy – okoliczności wymagające krótkotrwałego pobytu
1. Zezwolenie na pobyt czasowy będzie mogło być udzielone cudzoziemcowi, który będzie przebywał na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli:
1) przepisy prawa polskiego wymagają od cudzoziemca osobistego stawiennictwa przed polskim organem władzy publicznej;
2) wyjątkowa sytuacja osobista wymaga obecności cudzoziemca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
3) wymaga tego interes Rzeczypospolitej Polskiej.
2. Zezwolenie, o którym mowa w ust. 1, będzie udzielane cudzoziemcowi na okres niezbędny do realizacji celu, w którym zostało wydane, nie dłuższy niż 3 miesiące.
3. Do postępowania nie stosuje się ust. 3 pkt 1-5 oraz 7-8 części ogólnej.
4. Odmowa udzielenia zezwolenia, o którym mowa w ust. 1, będzie następowała tylko w przypadku, gdy dane cudzoziemca będą znajdowały się w Systemie Informacyjnym Schengen do celów odmowy wjazdu.
8.6.10. Zezwolenie na pobyt czasowy – inne okoliczności.
1. Zezwolenie na pobyt czasowy będzie udzielane cudzoziemcowi, który:
1) zamierza jako członek rodziny zamieszkiwać wspólnie z pracownikiem migrującym, o którym mowa w Europejskiej Karcie Społecznej, sporządzonej w Turynie dnia 18 października 1961 r. (Dz. U. z 1999 r. Nr 8, poz. 67);
2) jest małoletnim dzieckiem cudzoziemca urodzonym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, przebywającym na tym terytorium bez opieki;
3) posiada zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego WE, udzielone przez inne państwo członkowskie Unii Europejskiej, oraz zamierza wykonywać pracę lub prowadzić działalność gospodarczą na podstawie przepisów obowiązujących w tym zakresie w Rzeczypospolitej Polskiej, zamierza podjąć lub kontynuować studia lub szkolenie zawodowe lub jest w stanie wykazać, że zachodzą inne okoliczności uzasadniające jego zamieszkiwanie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
4) jest członkiem rodziny cudzoziemca, o którym mowa w pkt 3, z którym przebywał na terytorium innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej, towarzyszącym mu lub chcącym się z nim połączyć;
5) posiada uprawnienie do wykonywania pracy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na zasadach określonych w aktach prawnych wydanych przez organy powołane na mocy Układu ustanawiającego stowarzyszenie między Europejską Wspólnotą Gospodarczą a Turcją, podpisanego w Ankarze dnia 12 września 1963 r. (Dz. Urz. WE L 217 z 29.12.1964, str. 3687)
2. Zezwolenie na pobyt czasowy będzie mogło być udzielone cudzoziemcowi, który:
1) zamierza na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej podjąć lub kontynuować:
a) naukę lub
b) szkolenie zawodowe;
2) jest absolwentem polskiej uczelni wyższej oraz poszukuje w Rzeczypospolitej Polskiej pracy;
3) jest duchownym, członkiem zakonu lub osobą pełniącą funkcję religijną w kościołach i związkach wyznaniowych, których status jest uregulowany umową międzynarodową, przepisami ustaw o stosunku państwa do kościoła lub innego związku wyznaniowego lub które działają na podstawie wpisu do rejestru kościołów i innych związków wyznaniowych i jego pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest związany z pełnioną funkcją lub przygotowaniem do jej pełnienia;
4) jest pokrzywdzony w postępowaniu karnym przez przestępstwo określone w Art. XY kk. (przestępstwo polegające na nielegalnym zatrudnieniu obywatela państwa trzeciego w warunkach powodujących szczególny wyzysk lub gdy zatrudnionym jest małoletni);
5) przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie zezwolenia na pobyt czasowy, o którym mowa w pkt 4 i zamierza kontynuować pobyt na tym terytorium do czasu wypłaty wszelkiego zaległego wynagrodzenia od pracodawcy, gdy będzie za tym przemawiał szczególnie ważny interes cudzoziemca;
6) wykazał, że jego pobyt będzie w Polsce niezbędny z uwagi na konieczność poszanowania prawa do życia rodzinnego w rozumieniu Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, sporządzonej w Rzymie dnia 4 listopada 1950 r., lub jego wyjazd z Polski naruszałby prawa dziecka określone w Konwencji
o prawach dziecka, przyjętej przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych dnia 20 listopada 1989 r. (Dz. U. z 1991 r. Nr 120, poz. 526 oraz z 2000 r. Nr 2, poz. 11), w stopniu istotnie zagrażającym jego rozwojowi psychofizycznemu,
a cudzoziemiec nie ma możliwości zalegalizowania swojego pobytu w Polsce w innej formie;
7) wykazał, że zachodzą inne niż wymienione w rozdziałach 8.6.2. – 8.6.8. okoliczności uzasadniające jego zamieszkiwanie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
3. Za członka rodziny, o którym mowa w ust. 1 pkt 1 i 4, będzie uważało się:
1) osobę, która pozostaje z cudzoziemcem w związku małżeńskim uznawanym przez prawo Rzeczypospolitej Polskiej;
2) małoletnie dziecko tego cudzoziemca i osoby pozostającej z nim w związku małżeńskim uznawanym przez prawo Rzeczypospolitej Polskiej, w tym także dziecko przysposobione;
3) małoletnie dziecko tego cudzoziemca, w tym także przysposobione, pozostające na jego utrzymaniu, nad którym cudzoziemiec sprawuje faktycznie władzę rodzicielską;
4) małoletnie dziecko osoby, o której mowa w pkt 1, w tym także przysposobione, pozostające na jej utrzymaniu, nad którym sprawuje ona faktycznie władzę rodzicielską.
4. Zezwolenia, o których mowa w ust. 1 i 2, będą mogły być wydane jeśli cudzoziemiec spełnia następujące wymogi:
1) posiada ubezpieczenie zdrowotne w rozumieniu przepisów o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych lub potwierdzenie pokrycia przez ubezpieczyciela kosztów leczenia na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej z wyłączeniem przypadków o których mowa w ust 1 pkt 1, 2, 5 i ust. 2 pkt 4 i 6;
2) posiada stabilne i regularne źródło dochodu wystarczającego na pokrycie kosztów utrzymania siebie i członków rodziny pozostających na jego utrzymaniu w przypadku udzielania zezwolenia na pobyt czasowy z uwagi na okoliczności, o których mowa w ust. 1 pkt 3 i 4 oraz ust. 2 pkt 1 lit. b, pkt 2-3 oraz 5 i 7;
3) posiada wystarczające środki finansowe na pokrycie kosztów nauki utrzymania i powrotu w przypadku o którym mowa w ust. 2 pkt 1a.
5. Stabilny i regularny dochód cudzoziemca ubiegającego się o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy, powinien wynosić co najmniej kwotę stanowiącą minimalne miesięczne wynagrodzenie. Jednocześnie, dochód przypadający na każdego członka rodziny pozostającego na utrzymaniu cudzoziemca, będzie musiał być wyższy niż wysokość dochodu, od której przyznaje się świadczenia pieniężne z pomocy społecznej na podstawie ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej.
6. Warunek posiadania stabilnego i regularnego źródła dochodu będzie również uważany za spełniony, gdy koszty utrzymania cudzoziemca będzie pokrywał członek rodziny obowiązany do jego utrzymania, który zamieszkuje na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
7. W przypadku udzielania zezwolenia na pobyt czasowy z uwagi na podjęcie lub kontynuowanie w Polsce nauki wojewoda będzie obowiązany ustalić, czy cudzoziemiec posiada wystarczające środki finansowe na pokrycie kosztów nauki, utrzymania i powrotu.
8. Cudzoziemiec będzie również obowiązany wykazać, że ma zapewnione w Rzeczypospolitej Polskiej miejsce zamieszkania z wyjątkiem przypadków, o których mowa w ust. 1 pkt 1, 2, 5 i ust. 2 pkt 4 i 6.
9. W postępowaniu o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy cudzoziemcowi, o którym mowa w ust. 1 pkt 5 będzie uwzględniany przepis art. 13 decyzji Nr 1/80 Rady Stowarzyszenia Republiki Tureckiej i EWG z dnia 19 września 1980 r. w sprawie rozwoju stowarzyszenia, utworzonej na mocy Porozumienia Ustanawiającego Stowarzyszenie pomiędzy Europejską Wspólnotą Gospodarczą a Republiką Turecką, podpisanego w Ankarze dnia 12 września 1963 r.
10. Cudzoziemcowi, który jest członkiem rodziny cudzoziemca posiadającego zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego WE, udzielone przez inne państwo członkowskie Unii Europejskiej, zezwolenie na pobyt czasowy będzie udzielane na taki sam okres, jak cudzoziemcowi, któremu towarzyszy lub z którym zamierza się połączyć.
11. Cudzoziemcowi, który zamierza podjąć lub podjął w Rzeczypospolitej Polskiej naukę lub szkolenie zawodowe, zezwolenie na pobyt czasowy będzie udzielane na czas nauki lub szkolenia zawodowego, nie dłużej jednak niż na okres 1 roku.
12. Zezwolenie na pobyt czasowy, o którym mowa w ust. 2 pkt 6 będzie udzielane na okres 1 roku.
13. Do odmowy zezwolenia, o którym mowa w:
1) ust. 1 pkt 2 nie stosuje się ust. 5 pkt 9 części ogólnej;
2) ust. 1 pkt 3 nie stosuje się ust. 5 pkt 6 części ogólnej w przypadku starania się o kolejne zezwolenia;
3) ust. 1 pkt 5 nie stosuje się ust. 5 pkt 2, 3, 7-10 części ogólnej;
4) ust. 2 pkt 4 nie stosuje się ust. 5 pkt 2, 3, 7-10;
5) ust. 2 pkt 6 nie stosuje się ust. 5 pkt 1-3 i 5-10;
14. Decyzja w sprawie odmowy udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy nie będzie mogła być wydana cudzoziemcowi , który osiągnął pełnoletniość w czasie pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i złożył wniosek o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy w ciągu 1 roku od dnia osiągnięcia pełnoletniości, gdy przemawia za tym szczególnie ważny interes cudzoziemca, jeżeli wyłączną podstawą odmowy byłby nielegalny pobyt w Rzeczypospolitej Polskiej .
15. Wojewoda będzie obowiązany poinformować Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców o:
1) udzieleniu zezwolenia na pobyt czasowy cudzoziemcowi, który posiada zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego WE, udzielone przez inne państwo członkowskie Unii Europejskiej;
2) odmowie udzielenia kolejnego zezwolenia na pobyt czasowy cudzoziemcowi, o którym mowa w pkt 1, lub członkowi jego rodziny;
3) cofnięciu zezwolenia na pobyt czasowy cudzoziemcowi, o którym mowa w pkt 1, lub członkowi jego rodziny.
Uzasadnienie
W niniejszym rozdziale powinny zostać uregulowane wszystkie inne niż opisane w pozostałych rozdziałach okoliczności będące podstawą do udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy na zasadzie obligatoryjnej i fakultatywnej. Projektowane przepisy uwzględniają przepisy dyrektywy Rady 2003/109/WE z dnia 25 listopada 2003 r. dotyczącej statusu obywateli państw trzecich, będących rezydentami długoterminowymi (Dz. Urz. UE L 016 z 23.01.2004, str. 44), przewidują możliwość udzielania zezwoleń pobytowych cudzoziemcom posiadającym zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego WE wydane przez inne państwa członkowskie oraz członkom jego rodziny. Ponadto projekt dostosowuje przepisy prawa polskiego do orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości WE wydawanych na podstawie aktów prawnych wydanych przez organy powołane na mocy Układu ustanawiającego stowarzyszenie między Europejską Wspólnotą Gospodarczą a Turcją, podpisanego w Ankarze dnia 12 września 1963 r. (Dz. Urz. WE L 217 z 29.12.1964, str. 3687).
Projektowane przepisy uwzględniają ponadto konieczność transpozycji do polskiego porządku prawnego przepisów dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/52/WE z dnia 18 czerwca 2009 r. przewidującej minimalne normy w odniesieniu do kar i środków stosowanych wobec pracodawców zatrudniających nielegalnie przebywających obywateli krajów trzecich (Dz. Urz. UE L 168 z 30.06.2009r., str. 24).
W niniejszym rozdziale wskazano także przesłanki oraz procedurę udzielania szczególnego zezwolenia na pobyt czasowy. Powyższe zezwolenie będzie udzielane cudzoziemcom przebywającym w Polsce nielegalnie, w następujących sytuacjach: gdy przepisy prawa polskiego będą wymagały od cudzoziemca osobistego stawiennictwa przed polskim organem władzy publicznej, wyjątkowa sytuacja osobista będzie wymagała obecności cudzoziemca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub będzie wymagał tego interes Rzeczypospolitej Polskiej.
8.7. Zezwolenie na pobyt stały
1. Zezwolenie na pobyt stały będzie udzielane następującym cudzoziemcom:
1) małoletniemu dziecku cudzoziemca posiadającego zezwolenie na pobyt stały lub na pobyt rezydenta długoterminowego WE, urodzonemu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
2) dziecku obywatela polskiego, które pozostaje pod jego władzą rodzicielską;
3) cudzoziemcowi, który posiada polskie pochodzenie i zamierza osiedlić się w Polsce na stałe;
4) cudzoziemcowi, który pozostaje w związku małżeńskim z obywatelem polskim co najmniej 3 lata przed złożeniem wniosku i bezpośrednio przed złożeniem wniosku przebywał nieprzerwanie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez okres nie krótszy niż 3 lata na podstawie zezwolenia na pobyt czasowy udzielonego w związku z pozostawaniem w związku małżeńskim z obywatelem polskim lub w związku z uzyskaniem statusu uchodźcy lub ochrony uzupełniającej;
5) cudzoziemcowi będącemu ofiarą handlu ludźmi w rozumieniu art. 115 § 22 kk. i spełniającemu łącznie następujące warunki:
a) przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez okres nie krótszy niż 2 lata na podstawie zezwolenia na pobyt czasowy udzielanego ofiarom handlu ludźmi,
b) współpracując z organami ścigania przyczynił się do ujęcia sprawców,
c) ma uzasadnione i potwierdzone przez organ właściwy do prowadzenia postępowania w sprawie zwalczania handlu ludźmi obawy przez powrotem do kraju pochodzenia;
6) cudzoziemcowi, który bezpośrednio przed złożeniem wniosku przebywał nieprzerwanie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez okres nie krótszy niż 5 lat w związku z uzyskaniem statusu uchodźcy lub ochrony uzupełniającej lub przez okres nie krótszy niż 10 lat na podstawie zgody na pobyt tolerowany udzielonej z uwagi na fakt, że decyzja o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu nie może być wykonana ze względu na następujące przesłanki:
a) powrót cudzoziemca mógłby nastąpić jedynie do kraju, w którym zagrożone byłoby jego prawo do życia, wolności i bezpieczeństwa osobistego, w którym mógłby zostać poddany torturom albo nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu albo karaniu lub być zmuszony do pracy lub pozbawiony prawa do rzetelnego procesu sądowego albo być ukarany bez podstawy prawnej w rozumieniu Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, sporządzonej w Rzymie dnia 4 listopada 1950 r. (Dz. U. z 1993 r. Nr 61, poz. 284 i 285, z 1995 r. Nr 36, poz. 175, 176 i 177, z 1998 r. Nr 147, poz. 962 oraz z 2002 r. Nr 127, poz. 1084),
b) decyzja o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu naruszałaby prawo do życia rodzinnego w rozumieniu Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, sporządzonej w Rzymie dnia 4 listopada 1950 r., lub naruszałaby prawa dziecka określone w Konwencji o prawach dziecka, przyjętej przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych dnia 20 listopada 1989 r. (Dz. U. z 1991 r. Nr 120, poz. 526 oraz z 2000 r. Nr 2, poz. 11), w stopniu istotnie zagrażającym jego rozwojowi psychofizycznemu,
c) powrót cudzoziemca mógłby nastąpić jedynie do kraju, do którego jego wydanie byłoby niedopuszczalne na podstawie orzeczenia sądu o niedopuszczalności wydania cudzoziemca albo na podstawie rozstrzygnięcia Ministra Sprawiedliwości o odmowie wydania cudzoziemca, uwzględniając przyczynę, z powodu której odmówiono jego wydania, oraz interes Rzeczypospolitej Polskiej.
2. Za osobę posiadająca polskie będzie się uważało osobę deklarującą narodowość polską i spełniającą łącznie następujące warunki:
1) co najmniej jedno z jej rodziców lub dziadków albo dwoje pradziadków było narodowości polskiej;
2) wykaże ona swój związek z polskością, w szczególności przez pielęgnowanie polskiej mowy, polskich tradycji i zwyczajów.
3. Za osobę polskiego pochodzenia uznaje się również osobę deklarującą narodowość polską, która posiadała w przeszłości obywatelstwo polskie lub co najmniej jedno z jej rodziców lub dziadków albo dwoje pradziadków posiadało obywatelstwo polskie oraz spełniającą warunek określony w ust. 2 pkt 2.
4. Warunek określony w ust. 2 pkt 1 uważa się za spełniony, jeżeli co najmniej jedno z rodziców lub dziadków albo dwoje pradziadków wnioskodawcy potwierdziło swoją przynależność do Narodu Polskiego przez, w szczególności, pielęgnowanie polskich tradycji i zwyczajów.
5. Cudzoziemcowi przebywającemu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w związku z uzyskaniem statusu uchodźcy, ochrony uzupełniającej lub zgody na pobyt tolerowany udzielonej w związku z rozpatrzeniem wniosku o nadanie statusu uchodźcy, do okresu nieprzerwanego pięcioletniego lub dziesięcioletniego pobytu zostanie zaliczony także okres pobytu w czasie postępowania w sprawie nadania statusu uchodźcy, nawet, jeżeli cudzoziemiec był w tym okresie umieszczony w strzeżonym ośrodku lub areszcie dla cudzoziemców.
6. Pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej uprawniający do uzyskania zezwolenia na pobyt stały zostanie uznany za nieprzerwany, jeżeli żadna z przerw w nim nie będzie dłuższa niż 6 miesięcy i nie przekroczy łącznie 10 miesięcy w okresach uprawniających do uzyskania zezwolenia na pobyt stały, chyba że przerwa ta będzie spowodowana:
1) wykonywaniem obowiązków zawodowych lub świadczeniem pracy poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, na podstawie umowy zawartej z pracodawcą, którego siedziba znajduje się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
2) towarzyszeniem małżonkowi wykonującemu obowiązki zawodowe lub świadczącemu pracę w warunkach, o których mowa powyżej;
3) leczeniem cudzoziemca.
7. W postępowaniu o udzielenie zezwolenia na pobyt stały cudzoziemcowi małżonkowi obywatela polskiego, organ będzie obowiązany do ustalenia, czy związek małżeński nie istnieje w celu obejścia przez cudzoziemca przepisów ustawy o cudzoziemcach. Organ będzie obowiązany do ustalenia w szczególności, czy okoliczności sprawy nie wskazują, że:
1) jedno z małżonków przyjęło korzyść majątkową w zamian za wyrażenie zgody na zawarcie małżeństwa, o ile nie wynika to ze zwyczaju ugruntowanego w danym państwie lub grupie społecznej;
2) małżonkowie nie wypełniają prawnych obowiązków wynikających z zawarcia małżeństwa;
3) małżonkowie nie zamieszkują wspólnie;
4) małżonkowie nie spotkali się przed zawarciem małżeństwa;
5) małżonkowie nie mówią językiem zrozumiałym dla obojga;
6) małżonkowie nie są zgodni co do dotyczących ich danych osobowych i innych istotnych okoliczności ich dotyczących;
7) jedno z małżonków lub oboje małżonkowie w przeszłości zawierali już małżeństwa dla pozoru.
8. Przy wykonaniu czynności mających na celu ustalenie okoliczności, o których mowa w ust. 4, nie będzie stosowany art. 79 Kodeksu postępowania administracyjnego.
9. Cudzoziemiec ubiegający się o zezwolenie na pobyt stały będzie obowiązany posiadać znajomość języka polskiego potwierdzoną urzędowym poświadczeniem, o którym mowa w art. 11a ustawy z dnia 7 października 1999 r. o języku polskim (Dz. U. Nr 90, poz. 999, z późn. zm.), świadectwem ukończenia szkoły w Rzeczypospolitej Polskiej lub świadectwem ukończenia szkoły za granicą z wykładowym językiem polskim. Z obowiązku tego będą zwolnione małoletnie dzieci urodzone na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
10. Zezwolenie na pobyt stały będzie udzielane na czas nieoznaczony.
11. Zezwolenie na pobyt stały będzie wygasało z mocy prawa z dniem uzyskania przez cudzoziemca zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego WE.
12. Zezwolenie na pobyt stały będzie wygasało z mocy prawa z dniem uzyskania obywatelstwa polskiego.
13. Cudzoziemcowi będzie odmawiało się udzielenia zezwolenia na pobyt stały, jeżeli:
1) nie spełnia wymogów do udzielenia zezwolenia na pobyt stały;
2) jego dane znajdują się w wykazie cudzoziemców, których pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest niepożądany;
3) jego dane znajdują się w Systemie Informacyjnym Schengen do celów odmowy wjazdu;
4) wymagają tego względy obronności lub bezpieczeństwa państwa albo ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego lub interes Rzeczypospolitej Polskiej;
5) podstawą ubiegania się o zezwolenie jest zawarcie związku małżeńskiego z obywatelem polskim, a związek małżeński został zawarty wyłącznie w celu obejścia przepisów o udzielaniu zezwolenia na pobyt czasowy lub zezwolenia na pobyt stały;
6) w postępowaniu o udzielenie zezwolenia na pobyt stały:
a) złożył wniosek lub dołączył do niego dokumenty zawierające nieprawdziwe dane osobowe lub fałszywe informacje,
b) zeznał nieprawdę lub zataił prawdę albo, w celu użycia za autentyczny, podrobił lub przerobił dokument bądź takiego dokumentu jako autentycznego używał;
7) nie wywiązuje się z zobowiązań podatkowych wobec Skarbu Państwa;
8) cudzoziemiec nie zwrócił kosztów związanych z wydaniem i wykonaniem decyzji o zobowiązaniu do powrotu, które zostały sfinansowane z budżetu państwa.
14. W przypadku gdy dane cudzoziemca będą znajdowały się w Systemie Informacyjnym do celów odmowy wjazdu, będzie można udzielić mu zezwolenia na pobyt stały tylko w razie istnienia poważnych przyczyn, zwłaszcza ze względów humanitarnych lub z powodu zobowiązań międzynarodowych, z uwzględnieniem interesu państwa, które dokonało wpisu do Systemu Informacyjnego Schengen.
15. Cudzoziemcowi będzie cofało się zezwolenie na pobyt stały, jeżeli:
1) wymagają tego względy obronności lub bezpieczeństwa państwa albo ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego bądź interes Rzeczypospolitej Polskiej;
2) wniosek o udzielenie tego zezwolenia lub dołączone do niego dokumenty zawierają nieprawdziwe dane osobowe lub fałszywe informacje;
3) w postępowaniu o udzielenie zezwolenia na pobyt stały cudzoziemiec zeznał nieprawdę lub zataił prawdę albo, w celu użycia za autentyczny, podrobił lub przerobił dokument bądź takiego dokumentu jako autentycznego używał;
4) został skazany prawomocnym wyrokiem w Rzeczypospolitej Polskiej za przestępstwo umyślne na karę co najmniej 3 lat pozbawienia wolności;
5) opuścił na stałe terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
16. Jeżeli podstawą udzielenia zezwolenia na pobyt stały był fakt pozostawania w związku małżeńskim z obywatelem polskim zezwolenie będzie cofane, jeżeli cudzoziemiec rozwiódł w ciągu 3 lat od uzyskania zezwolenia na pobyt stały, jeżeli okoliczności sprawy wskazują, iż podstawą ubiegania się o zezwolenie było zawarcie związku małżeńskiego z obywatelem polskim, a związek małżeński istniał wyłącznie w celu obejścia przepisów ustawy o cudzoziemcach.
17. Jeżeli podstawą udzielenia zezwolenia na pobyt stały był fakt pozostawania w związku małżeńskim z obywatelem polskim zezwolenie będzie mogło być cofane, jeżeli cudzoziemiec rozwiódł w ciągu 3 lat od uzyskania zezwolenia na pobyt stały.
18. W postępowaniu w sprawie cofnięcia zezwolenia na pobyt stały z tego powodu, że cudzoziemiec stanowi zagrożenie dla obronności lub bezpieczeństwa państwa albo dla bezpieczeństwa i porządku publicznego, organ prowadzący postępowanie będzie obowiązany wziąć pod uwagę:
1) okres pobytu cudzoziemca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
2) jego wiek;
3) istnienie związków z Rzeczpospolitą Polską lub brak związków z krajem pochodzenia;
4) skutki dla cudzoziemca i członków jego rodziny, które powstaną w przypadku cofnięcia zezwolenia.
19. W przypadku wydania decyzji o cofnięciu zezwolenia na pobyt stały, organ, który wyda ostateczną decyzję w przedmiotowej sprawie, będzie obowiązany poinformować Straż Graniczną o powyższym fakcie. Straż Graniczna rozważy wówczas, czy nie zachodzą przesłanki do wydania decyzji o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu.
20. Zezwolenie na pobyt stały będzie udzielane na wniosek cudzoziemca.
21. Wniosek o udzielenie zezwolenia na pobyt stały będzie składany na formularzu.
22. Cudzoziemiec będzie mógł złożyć wniosek o udzielenie zezwolenia na pobyt stały tylko osobiście w czasie zgodnego z prawem pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
23. Cudzoziemiec będzie obowiązany uzasadnić wniosek, przedstawić ważny dokument podróży oraz dołączyć do wniosku:
1) fotografie;
2) dokumenty niezbędne do potwierdzenia danych zawartych we wniosku i okoliczności uzasadniających ubieganie się o udzielenie zezwolenia na pobyt stały;
3) tytuł prawny do zajmowania lokalu mieszkalnego, w którym będzie on przebywał, gdy podstawą do ubiegania się o udzielenie zezwolenia na pobyt jest nieprzerwany pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez okres nie krótszy niż 10 lat na podstawie zgody na pobyt tolerowany lub przez okres 5 lat w związku z uzyskaniem statusu uchodźcy lub ochrony uzupełniającej.
24. Za tytuł prawny do zajmowania lokalu mieszkalnego, o którym mowa w ust. 23 pkt 3, nie będzie uznawało się umowy użyczenia lokalu, chyba że użyczającym będzie zstępny, wstępny lub małżonek, rodzice małżonka, lub rodzeństwo cudzoziemca.
25. W szczególnie uzasadnionym przypadku, gdy cudzoziemiec nie będzie posiadał ważnego dokumentu podróży i nie będzie miał możliwości jego uzyskania, będzie mógł przedstawić inny dokument potwierdzający jego tożsamość.
26. Przepis, o którym mowa w ust. 25, nie będzie stosowany do małoletniego dziecka cudzoziemca posiadającego zezwolenie na pobyt stały, urodzonego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz do dziecka obywatela polskiego, które będzie pozostawało pod jego władzą rodzicielską.
27. Wniosek o udzielenie zezwolenia na pobyt stały złożony przez cudzoziemca:
1) przebywającego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej:
a) nielegalnie,
b) na podstawie wizy Schengen upoważniającej tylko do wjazdu i pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej ze względów humanitarnych, ze względu na interes państwa lub zobowiązania międzynarodowe,
c) na podstawie zezwolenia na pobyt czasowy, udzielonego cudzoziemcowi przebywającemu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej nielegalnie, w przypadku gdy:
- przepisy prawa polskiego wymagają od cudzoziemca osobistego stawiennictwa przed polskim organem władzy publicznej,
- wyjątkowa sytuacja osobista wymaga obecności cudzoziemca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
- wymaga tego interes Rzeczypospolitej Polskiej,
- organ właściwy do prowadzenia postępowania w sprawie zwalczania handlu ludźmi stwierdził, że cudzoziemiec jest prawdopodobnie ofiarą handlu ludźmi w rozumieniu art. 115 § 22 kk.,
d) zatrzymanego, umieszczonego w strzeżonym ośrodku, w areszcie dla cudzoziemców, w stosunku do którego został zastosowany środek zapobiegawczy w postaci zakazu opuszczania kraju lub który został pozbawiony wolności wskutek wykonania orzeczeń wydanych na podstawie ustaw;
2) został zobowiązany do powrotu
3) przebywającego za granicą.
- będzie pozostawiało się bez rozpoznania.
28. W przypadku złożenia przez cudzoziemca wniosku w czasie zgodnego z prawem pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, wojewoda będzie zamieszczał w dokumencie podróży cudzoziemca odcisk stempla, potwierdzającego złożenie wniosku o udzielenie zezwolenia na pobyt stały.
29. Jeżeli cudzoziemiec złoży wniosek w czasie zgodnego z prawem pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i wniosek nie będzie zawierał braków formalnych lub braki formalne zostaną uzupełnione w terminie, pobyt cudzoziemca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej będzie uważało się za legalny od dnia złożenia wniosku do czasu wydania decyzji ostatecznej w sprawie zezwolenia na pobyt stały.
30. Przepis ust. 29 nie będzie stosowany w przypadku zawieszenia postępowania w sprawie udzielenia zezwolenia na pobyt stały na wniosek strony.
31. Decyzję w sprawie udzielenia zezwolenia na pobyt stały będzie wydawał wojewoda właściwy ze względu na miejsce pobytu cudzoziemca.
32. Przed wydaniem decyzji o udzieleniu zezwolenia na pobyt stały wojewoda właściwy ze względu na miejsce zamierzonego pobytu cudzoziemca będzie obowiązany zwrócić się do komendanta oddziału Straży Granicznej, komendanta wojewódzkiego Policji i Szefa Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, a w razie potrzeby także do innych organów, z wnioskiem o przekazanie informacji, czy wjazd i pobyt cudzoziemca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej stanowią zagrożenie dla obronności lub bezpieczeństwa państwa albo ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego.
33. W przypadku innym niż wydanie decyzji o udzieleniu zezwolenia na pobyt stały wojewoda właściwy ze względu na miejsce zamierzonego pobytu cudzoziemca będzie informował Szefa Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego o złożeniu przez cudzoziemca wniosku o udzielenie zezwolenia na pobyt stały i sposobie załatwienia sprawy.
34. Organy, o których mowa w ust. 32, będą obowiązane, w terminie 15 dni od dnia otrzymania wniosku, przekazać informacje, czy wjazd i pobyt cudzoziemca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej stanowią zagrożenie dla obronności lub bezpieczeństwa państwa albo ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego.
35. Jeżeli organy, o których mowa w ust. 32, nie przekażą informacji w terminie 15 dni od dnia otrzymania wniosku, wymóg uzyskania informacji będzie uznawało się za spełniony.
36. W szczególnie uzasadnionych przypadkach termin, o którym mowa w ust. 34, będzie mógł być przedłużony do 30 dni, o czym organ będzie zawiadamiał wojewodę.
37. Uzyskanie informacji, o której mowa w ust. 32, nie będzie wymagane w przypadku dzieci poniżej trzynastego roku życia.
38. Jeżeli dane cudzoziemca będą znajdowały się w Systemie Informacyjnym Schengen do celów odmowy wjazdu, a będą zachodziły poważne przyczyny do udzielenia zezwolenia na pobyt stały, zwłaszcza ze względów humanitarnych lub z powodu zobowiązań międzynarodowych, z uwzględnieniem interesu państwa, które dokonało wpisu do Systemu Informacyjnego Schengen oraz przed wydaniem zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego WE, wojewoda będzie zasięgał opinii, o której mowa w art. 25 ust. 1 Konwencji Wykonawczej Schengen, za pośrednictwem Komendanta Głównego Policji.
39. Decyzję o cofnięciu zezwolenia na pobyt stały będzie wydawał wojewoda właściwy ze względu na miejsce pobytu cudzoziemca, z urzędu lub na wniosek Ministra Obrony Narodowej, Szefa Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Komendanta Głównego Straży Granicznej, Komendanta Głównego Policji, komendanta oddziału Straży Granicznej lub komendanta wojewódzkiego Policji.
40. W postępowaniu w sprawie udzielenia lub cofnięcia zezwolenia na pobyt stały, przy wykonywaniu czynności mających na celu ustalenie, czy cudzoziemiec:
1) złożył wniosek lub dołączył do niego dokumenty zawierające nieprawdziwe dane osobowe lub fałszywe informacje;
2) zeznał nieprawdę lub zataił prawdę albo, w celu użycia za autentyczny, podrobił lub przerobił dokument bądź takiego dokumentu jako autentycznego używał
- będzie wyłączone stosowanie art. 79 Kodeksu postępowania administracyjnego.
41. W przypadku, o którym mowa w art. 25 ust. 1 Konwencji Wykonawczej Schengen, wojewoda będzie obowiązany poinformować właściwy organ państwa obszaru Schengen, za pośrednictwem Komendanta Głównego Policji, o wydaniu zezwolenia na pobyt stały.
42. W przypadku, o którym mowa w art. 25 ust. 2 Konwencji Wykonawczej Schengen, wojewoda będzie obowiązany poinformować właściwy organ państwa obszaru Schengen, za pośrednictwem Komendanta Głównego Policji, o braku przesłanek do cofnięcia zezwolenia na pobyt stały.
43. Załatwienie sprawy udzielenia zezwolenia na pobyt stały powinno zakończyć się nie później niż w ciągu 3 miesięcy od dnia wszczęcia postępowania, a w postępowaniu odwoławczym - w ciągu 2 miesięcy od dnia otrzymania odwołania.
Uzasadnienie
Projektowane przepisy ustawy o cudzoziemcach powinny wprowadzać uregulowania umożliwiające cudzoziemcom, którzy od dłuższego czasu przebywają legalnie w Polsce uzyskać zezwolenie na pobyt w Polsce na czas nieoznaczony. Projektowane przepisy przewidują dwa rodzaje zezwoleń udzielanych cudzoziemcom na czas nieoznaczony: zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego WE oraz zezwolenie na pobyt stały.
Zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego WE będzie zezwoleniem o charakterze wspólnotowym. Wprowadzenie do polskiego porządku prawnego tej instytucji wynika z wdrożenia przepisów dyrektywy Rady 2003/109/WE z dnia 25 listopada 2003 r. dotycząca statusu obywateli państw trzecich będących rezydentami długoterminowymi (Dz. Urz. UE L 16 z 23.01.2004, str. 44). Zezwolenie na pobyt stały jest natomiast zezwoleniem o charakterze krajowym, które jest udzielane szczególnym kategoriom cudzoziemców ( małżonkom obywateli polskich, urodzonym w Polsce małoletnim dzieciom cudzoziemców posiadającym zezwolenie na pobyt stały lub zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego WE, małoletnim dzieciom obywateli polskich oraz ofiarom handlu ludźmi) lub cudzoziemcom, którzy są wyłączeni z zakresu dyrektywy Rady 2003/109/WE (cudzoziemcom przebywającemu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w związku z uzyskaniem statusu uchodźcy, ochrony uzupełniającej lub zgody na pobyt tolerowany).
Projektowane przepisy ustawy przewidują wprowadzenie zmian w stosunku do obowiązujących dotychczasową regulacji prawnych. Podstawową zmianą jest zmiana nazwy zezwolenia pobytowego z zezwolenia na osiedlenie się na zezwolenie na pobyt stały. Ustawodawca generalnie pozostał przy tym samym katalogu przesłanek udzielania zezwolenia na pobyt stały co osiedlenie się. Wprowadzono nową przesłankę udzielenia zezwolenia na pobyt stały dla urodzonego w Polsce małoletniego dziecka cudzoziemca posiadającego zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego WE, co ma doprowadzić do zrównania sytuacji małoletnich dzieci cudzoziemców posiadających zezwolenie na pobyt stały i zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego WE. Wprowadzono specjalną przesłanek udzielania zezwolenia na pobyt stały dla ofiar handlu ludźmi. Ponadto projektowane przepisy uwzględniają realizację art. 52 ust. 5 Konstytucji, który stanowi, iż osobom, których pochodzenie polskie zostało stwierdzone zgodnie z ustawą, przyznane zostało prawo do osiedlenia się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na stałe. Konieczność przyjęcia regulacji prawnych w przedmiotowej kwestii została wyrażona przez Trybunał Konstytucyjny w postanowieniu z dnia 27 maja 2003 (S 2/03, OTK-A 2003/5/46, LEX nr 79786), w którym Trybunał Konstytucyjny zasygnalizował Sejmowi Rzeczypospolitej Polskiej potrzebę podjęcia inicjatywy ustawodawczej w przedmiocie unormowania trybu stwierdzania pochodzenia polskiego dla celów wskazanych w art. 52 ust. 5 Konstytucji.
Wprowadzono również zmiany zasad udzielania zezwolenia na pobyt stały małżonkom obywateli polskich. Zezwolenie takie będzie udzielane, jeżeli cudzoziemiec pozostają w związku małżeńskim z obywatelem polskim, co najmniej od 3 lat i 3 lata przebywają w Polsce na podstawie zezwolenia na pobyt czasowy udzielonego z uwagi na pozostawanie w w/w związku lub na podstawie statusu uchodźcy lub ochrony uzupełniającej. Powyższy przepis ma na celu ujednolicenie okresu pozostawania w związku małżeńskim z obywatelem Polski oraz okresu pobytu w Polsce w związku z powyższym faktem. Regulacja prawna przewiduje też możliwość wcześniejszego ubiegania się o zezwolenie na pobyt stały cudzoziemcom objętym ochroną i będących jednocześnie małżonkami obywateli Polski.
Wprowadzono również nową przesłankę cofnięcia zezwolenie na pobyt stały, która przewiduje, iż zezwolenie będzie cofane, jeżeli cudzoziemiec weźmie rozwód z obywatelem polskim w ciągu 3 lat od udzielenia tego zezwolenia, a okoliczności sprawy wskazują, iż związek małżeński istniał w celu obejścia przepisów ustawy o cudzoziemcach. Będzie istniała również możliwość cofnięcia zezwolenia na pobyt stały w w/w sytuacji na zasadzie uznaniowości.
Ponadto projektowane przepisy przewidują, iż cudzoziemiec ubiegający się o udzielenie zezwolenia na pobyt stały będzie obowiązany wykazać znajomość języka polskiego, co ma przyczynić się do jego lepszej integracji cudzoziemców ze społeczeństwem polskim. Zezwolenie na pobyt stały wygasać będzie z mocy prawa z dniem uzyskania obywatelstwa polskiego.
Odnośnie kwestii procedury udzielania zezwolenia na pobyt stały skrócono termin udzielania przez komendanta oddziału SG, komendanta wojewódzkiego Policji, Szefa ABW informacji czy wjazd i pobyt cudzoziemca może stanowić zagrożenie dla obronności lub bezpieczeństwa państwa albo ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego z 30 dni do 15 dni, co ma przyczynić się do skrócenia terminów prowadzonych postępowań administracyjnych.
8.8. Zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego WE.
1. Zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego WE będzie udzielane cudzoziemcowi przebywającemu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, bezpośrednio przed złożeniem wniosku, legalnie i nieprzerwanie, przez okres nie krótszy niż 5 lat, który będzie posiadał:
1) stabilne i regularne źródło dochodu wystarczającego do pokrycia kosztów utrzymania siebie i członków rodziny pozostających na jego utrzymaniu;
2) ubezpieczenie zdrowotne w rozumieniu przepisów o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym lub potwierdzenie pokrycia przez ubezpieczyciela kosztów leczenia na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
2. Do okresu pobytu posiadacza zezwolenia na pobyt czasowy opatrzonego napisem „niebieska karta UE” uprawniającego do uzyskania zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego WE będzie mógł być zaliczany łączny okresy legalnego pobytu w różnych państwach członkowskich Unii Europejskiej, jeżeli cudzoziemiec będzie spełniał łącznie następujące wymogi:
1) przebywał na terytorium Unii Europejskiej przez okres 5 lat na podstawie zezwolenia na pobyt czasowy opatrzonego napisem „niebieska karta UE”;
2) przebywał legalnie i nieprzerwanie na podstawie zezwolenia na pobyt czasowy opatrzonego napisem „niebieska karta UE” w Rzeczypospolitej Polskiej przez okres nie krótszy niż 2 lata bezpośrednio przed złożeniem wniosku o udzielenie tego zezwolenia.
3. Zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego WE nie będzie mogło być udzielone cudzoziemcowi:
1) przebywającemu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w celu odbywania studiów lub szkolenia zawodowego;
2) posiadającemu zgodę na pobyt tolerowany, azyl, status uchodźcy nadany w Rzeczypospolitej Polskiej lub korzystającemu z ochrony uzupełniającej lub ochrony czasowej;
3) ubiegającemu się o nadanie statusu uchodźcy lub o udzielenie azylu;
4) pracownikowi "au pair", sezonowemu, delegowanemu przez usługodawcę w celu transgranicznego świadczenia usług lub usługodawcy świadczącemu usługi transgraniczne;
5) przebywającemu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie wizy Schengen upoważniającej tylko do wjazdu i pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej ze względów humanitarnych, ze względu na interes państwa lub zobowiązania międzynarodowe;
6) został zobowiązany do powrotu;
7) zamierza jako członek rodziny zamieszkiwać wspólnie z pracownikiem migrującym, o którym mowa w Europejskiej Karcie Społecznej, sporządzonej w Turynie dnia 18 października 1961 r.;
8) zamierza podjąć lub kontynuować naukę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
9) przebywa na tym terytorium nielegalnie, jeżeli:
- przepisy prawa polskiego wymagają od cudzoziemca osobistego stawiennictwa przed polskim organem władzy publicznej,
- wyjątkowa sytuacja osobista wymaga obecności cudzoziemca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
- wymaga tego interes Rzeczypospolitej Polskiej,
- organ właściwy do prowadzenia postępowania w sprawie zwalczania handlu ludźmi stwierdził, że cudzoziemiec jest prawdopodobnie ofiarą handlu ludźmi w rozumieniu art. 115 § 22 kk.;
10) zatrzymanemu, umieszczonemu w strzeżonym ośrodku, w areszcie dla cudzoziemców, w stosunku do którego został zastosowany środek zapobiegawczy w postaci zakazu opuszczania kraju lub pozbawionemu wolności wskutek wykonania orzeczeń wydanych na podstawie ustaw.
4. Stabilny i regularny dochód cudzoziemca ubiegającego się o udzielenie zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego WE, powinien wynosić co najmniej kwotę stanowiącą minimalne miesięczne wynagrodzenie. Jednocześnie, dochód przypadający na każdego członka rodziny pozostającego na utrzymaniu cudzoziemca, będzie musiał być wyższy niż wysokość dochodu, od której przyznaje się świadczenia pieniężne z pomocy społecznej na podstawie ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej.
5. Badając stabilne i regularne źródło dochodu cudzoziemca ubiegającego się o udzielenie zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego WE, będzie brało się pod uwagę ostatnie 5 lat pobytu cudzoziemca na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej. W przypadku cudzoziemca posiadającego zezwolenia na pobyt czasowy opatrzonego napisem „niebieska karta UE” w Rzeczypospolitej Polskiej będzie brało się pod uwagę ostatnie 2 lat pobytu cudzoziemca na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej.
6. Cudzoziemiec ubiegający się o zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego WE będzie obowiązany posiadać znajomość języka polskiego potwierdzoną urzędowym poświadczeniem, o którym mowa w art. 11a ustawy z dnia 7 października 1999 r. o języku polskim (Dz. U. Nr 90, poz. 999, z późn. zm.), świadectwem ukończenia szkoły w Rzeczypospolitej Polskiej lub świadectwem ukończenia szkoły za granicą z wykładowym językiem polskim.
7. Do okresu legalnego i nieprzerwanego pięcioletniego pobytu cudzoziemca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, uprawiającego do uzyskania zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego WE, nie będzie zaliczało się pobytu cudzoziemca:
1) zatrzymanego, umieszczonego w strzeżonym ośrodku, w areszcie dla cudzoziemców, w stosunku do którego został zastosowany środek zapobiegawczy w postaci zakazu opuszczania kraju lub pozbawionego wolności na podstawie orzeczeń wydanych na podstawie ustaw;
2) jako pracownika "au pair", sezonowego, delegowanego przez usługodawcę w celu transgranicznego świadczenia usług lub usługodawcy świadczącego usługi transgraniczne;
3) przebywającego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie wizy Schengen upoważniającej tylko do wjazdu i pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej ze względów humanitarnych, ze względu na interes państwa lub zobowiązania międzynarodowe
4) przebywającego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie zezwolenia na pobyt czasowy, udzielanego, w przypadku gdy cudzoziemiec:
a) zamierza jako członek rodziny zamieszkiwać wspólnie z pracownikiem migrującym, o którym mowa w Europejskiej Karcie Społecznej, sporządzonej w Turynie dnia 18 października 1961 r. ,
b) zamierza podjąć lub kontynuować naukę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
c) przebywa na tym terytorium nielegalnie, jeżeli:
- przepisy prawa polskiego wymagają od cudzoziemca osobistego stawiennictwa przed polskim organem władzy publicznej,
- wyjątkowa sytuacja osobista wymaga obecności cudzoziemca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
- wymaga tego interes Rzeczypospolitej Polskiej,
- organ właściwy do prowadzenia postępowania w sprawie zwalczania handlu ludźmi stwierdził, że cudzoziemiec jest prawdopodobnie ofiarą handlu ludźmi w rozumieniu art. 115 § 22 kk.;
5) szefa, członka personelu misji dyplomatycznej, kierownika urzędu konsularnego i członka personelu konsularnego państwa obcego oraz innej osoby zrównanej z nimi na podstawie ustaw, umów lub powszechnie ustalonych zwyczajów międzynarodowych;
6) któremu przedłużono termin opuszczenia Polski określony w decyzji o zobowiązaniu do powrotu.
8. Do okresu legalnego i nieprzerwanego pięcioletniego pobytu cudzoziemca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, uprawiającego do uzyskania zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego WE, będzie zaliczało się połowę okresu pobytu cudzoziemca na podstawie wizy udzielonej w związku z odbywaniem studiów lub szkolenia zawodowego lub na podstawie zezwolenia na pobyt czasowy, udzielonego w związku z faktem, że cudzoziemiec:
1) przybywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w celu podjęcia lub kontynuacji stacjonarnych studiów wyższych lub stacjonarnych studiów doktoranckich na tym terytorium, także w przypadku gdy podjął studia na terytorium innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej, które zamierza kontynuować lub uzupełnić na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
2) zamierza na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej podjąć lub kontynuować szkolenie zawodowe.
9. Pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej uprawniający do uzyskania zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego WE będzie uznawany za nieprzerwany, jeżeli żadna z przerw w nim nie będzie dłuższa niż 6 miesięcy i nie przekroczy łącznie 10 miesięcy w okresach, chyba że przerwa ta będzie spowodowana:
1) wykonywaniem obowiązków zawodowych lub świadczeniem pracy poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, na podstawie umowy zawartej z pracodawcą, którego siedziba znajduje się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
2) towarzyszeniem małżonkowi wykonującemu obowiązki zawodowe lub świadczącemu pracę w warunkach, o których mowa w pkt 1;
3) leczeniem cudzoziemca.
10. W przypadku posiadacza zezwolenia na pobyt czasowy opatrzonego napisem „niebieska karta UE” pięcioletni pobyt na terytorium Unii Europejskiej na podstawie niebieskiej karty UE uprawniający do uzyskania zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego WE będzie uznawany za nieprzerwany, jeżeli żadna z przerw w nim nie będzie dłuższa niż 12 miesięcy i nie przekroczy łącznie 18 miesięcy w okresach, chyba że przerwa ta będzie spowodowana:
1) wykonywaniem obowiązków zawodowych lub świadczeniem pracy poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, na podstawie umowy zawartej z pracodawcą, którego siedziba znajduje się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
2) towarzyszeniem małżonkowi wykonującemu obowiązki zawodowe lub świadczącemu pracę w warunkach, o których mowa w pkt 1;
3) leczeniem cudzoziemca.
11. Zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego WE będzie udzielane na czas nieoznaczony.
12. Zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego WE będzie wygasało z mocy prawa z dniem uzyskania obywatelstwa polskiego.
13. Cudzoziemcowi będzie odmawiało się udzielenia zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego WE, jeżeli:
1) nie spełnia wymogów do udzielenia tego zezwolenia;
2) wymagają tego względy obronności lub bezpieczeństwa państwa albo ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego.
14. Cudzoziemcowi będzie cofało się zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego WE, jeżeli:
1) nabycie zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego WE nastąpiło w sposób niezgodny z prawem;
2) stanowi on rzeczywiste i poważne zagrożenie dla obronności lub bezpieczeństwa państwa albo dla bezpieczeństwa i porządku publicznego;
3) opuścił terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na okres przekraczający 6 lat;
4) opuścił terytorium Unii Europejskiej na okres następujących kolejno po sobie 12 miesięcy;
5) opuści terytorium Unii Europejskiej na okres następujących kolejno po sobie 24 miesięcy, jeżeli poprzednio posiadł niebieską kartę UE lub jest członkiem rodziny cudzoziemca, który taką kartę posiadał;
6) uzyskał na terytorium innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego WE.
15. W postępowaniu w sprawie cofnięcia zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego WE z tego powodu, że cudzoziemiec stanowi rzeczywiste i poważne zagrożenie dla obronności lub bezpieczeństwa państwa albo dla bezpieczeństwa i porządku publicznego, organ prowadzący postępowanie będzie obowiązany wziąć pod uwagę:
1) okres pobytu cudzoziemca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
2) jego wiek;
3) istnienie związków z Rzeczpospolitą Polską lub brak związków z krajem pochodzenia;
4) skutki dla cudzoziemca i członków jego rodziny, które powstaną w przypadku cofnięcia zezwolenia.
16. W przypadku wydania decyzji o cofnięciu zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego WE, organ, który wyda ostateczną decyzję w przedmiotowej sprawie, będzie obowiązany poinformować Straż Graniczną o powyższym fakcie. Straż Graniczna rozważy wówczas, czy nie zachodzą przesłanki do wydania decyzji o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu.
17. W przypadku, gdy zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego WE zostanie cofnięte z powodu opuszczenia przez cudzoziemca terytorium Rzeczpospolitej Polskiej na okres przekraczający 6 lat lub opuszczenia terytorium Unii Europejskiej na okres kolejnych 12 miesięcy, a także z uwagi na uzyskanie zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego WE na terytorium innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej, kolejne zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego WE będzie udzielane, gdy cudzoziemiec ponownie spełni warunki niezbędne do uzyskania tego zezwolenia, z tym że bezpośrednio przed złożeniem wniosku o jego wydanie powinien przebywać legalnie i nieprzerwanie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej co najmniej przez 3 lata.
18. Zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego WE będzie udzielane na wniosek cudzoziemca.
19. Wniosek o udzielenie zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego WE będzie składany na formularzu.
20. Cudzoziemiec będzie mógł złożyć wniosek o udzielenie zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego WE tylko osobiście w czasie zgodnego z prawem pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
21. Cudzoziemiec będzie obowiązany uzasadnić wniosek, przedstawić ważny dokument podróży oraz dołączyć do wniosku:
1) fotografie;
2) dokumenty niezbędne do potwierdzenia danych zawartych we wniosku i okoliczności uzasadniających ubieganie się o udzielenie zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego WE;
3) tytuł prawny do zajmowania lokalu mieszkalnego, w którym będzie on przebywał.
22. Za tytuł prawny do zajmowania lokalu mieszkalnego, o którym mowa w ust. 21 pkt 3, nie będzie uznawało się umowy użyczenia lokalu, chyba że użyczającym będzie zstępny, wstępny lub małżonek, rodzice małżonka, lub rodzeństwo cudzoziemca.
23. W szczególnie uzasadnionym przypadku, gdy cudzoziemiec nie będzie posiadał ważnego dokumentu podróży i nie będzie miał możliwości jego uzyskania, będzie mógł przedstawić inny dokument potwierdzający jego tożsamość.
24. Wniosek o udzielenie zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego WE złożony przez cudzoziemca:
1) przebywającego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej:
a) nielegalnie,
b) w celu odbywania studiów lub szkolenia zawodowego;
c) na podstawie posiadanej zgody na pobyt tolerowany, azylu, statusu uchodźcy nadanego w Rzeczypospolitej Polskiej lub korzystającego z ochrony uzupełniającej lub ochrony czasowej;
d) w związku z ubieganiem się o nadanie statusu uchodźcy lub o udzielenie azylu;
e) pracownika "au pair", sezonowego, delegowanego przez usługodawcę w celu transgranicznego świadczenia usług lub usługodawcy świadczącego usługi transgraniczne,
f) na podstawie zezwolenia na pobyt czasowy udzielanego cudzoziemcowi, który zamierza jako członek rodziny zamieszkiwać wspólnie z pracownikiem migrującym, o którym mowa w Europejskiej Karcie Społecznej, sporządzonej w Turynie dnia 18 października 1961 r.,
g) w związku z zamiarem podjęcia lub kontynuowania nauki na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
h) na podstawie wizy Schengen upoważniającej tylko do wjazdu i pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej ze względów humanitarnych, ze względu na interes państwa lub zobowiązania międzynarodowe,
i) na podstawie zezwolenia na pobyt czasowy, udzielonego cudzoziemcowi przebywającemu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej nielegalnie, w przypadku gdy:
- przepisy prawa polskiego wymagają od cudzoziemca osobistego stawiennictwa przed polskim organem władzy publicznej,
- wyjątkowa sytuacja osobista wymaga obecności cudzoziemca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
- wymaga tego interes Rzeczypospolitej Polskiej,
- organ właściwy do prowadzenia postępowania w sprawie zwalczania handlu ludźmi stwierdził, że cudzoziemiec jest prawdopodobnie ofiarą handlu ludźmi w rozumieniu art. 115 § 22 kk.,
j) zatrzymanego, umieszczonego w strzeżonym ośrodku, w areszcie dla cudzoziemców, w stosunku do którego został zastosowany środek zapobiegawczy w postaci zakazu opuszczania kraju lub który został pozbawiony wolności wskutek wykonania orzeczeń wydanych na podstawie ustaw,
2) przebywającego za granicą,
3) zobowiązanego do powrotu
- będzie pozostawiało się bez rozpoznania.
25. W przypadku złożenia przez cudzoziemca wniosku w czasie zgodnego z prawem pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, wojewoda będzie zamieszczał w dokumencie podróży cudzoziemca odcisk stempla, potwierdzającego złożenie wniosku o udzielenie zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego WE.
26. Jeżeli cudzoziemiec złoży wniosek w czasie zgodnego z prawem pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i wniosek nie będzie zawierał braków formalnych lub braki formalne zostaną uzupełnione w terminie, pobyt cudzoziemca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej będzie uważało się za legalny od dnia złożenia wniosku do czasu wydania decyzji ostatecznej w sprawie zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego WE.
27. Przepis ust. 26 nie będzie stosowany w przypadku zawieszenia postępowania w sprawie udzielenia zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego WE na wniosek strony.
28. Decyzję w sprawie udzielenia zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego WE będzie wydawał wojewoda właściwy ze względu na miejsce pobytu cudzoziemca.
29. Przed wydaniem decyzji o udzieleniu zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego WE wojewoda właściwy ze względu na miejsce zamierzonego pobytu cudzoziemca będzie obowiązany zwrócić się do komendanta oddziału Straży Granicznej, komendanta wojewódzkiego Policji i Szefa Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, a w razie potrzeby także do innych organów, z wnioskiem o przekazanie informacji, czy wjazd i pobyt cudzoziemca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej stanowią zagrożenie dla obronności lub bezpieczeństwa państwa albo ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego.
30. W przypadku innym niż wydanie decyzji o udzieleniu zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego WE, wojewoda właściwy ze względu na miejsce zamierzonego pobytu cudzoziemca będzie informował Szefa Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego o złożeniu przez cudzoziemca wniosku o udzielenie zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego WE i sposobie załatwienia sprawy.
31. Organy, o których mowa w ust. 29, będą obowiązane, w terminie 15 dni od dnia otrzymania wniosku, przekazać informacje, czy wjazd i pobyt cudzoziemca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej stanowią zagrożenie dla obronności lub bezpieczeństwa państwa albo ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego.
32. Jeżeli organy, o których mowa w ust. 29, nie przekażą informacji w terminie 15 dni od dnia otrzymania wniosku, wymóg uzyskania informacji będzie uznawało się za spełniony.
33. W szczególnie uzasadnionych przypadkach termin, o którym mowa w ust. 31, będzie mógł być przedłużony do 30 dni, o czym organ będzie zawiadamiał wojewodę.
34. Uzyskanie informacji, o której mowa w ust. 29, nie będzie wymagane w przypadku dzieci poniżej trzynastego roku życia.
35. Decyzję o cofnięciu zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego WE będzie wydawał wojewoda właściwy ze względu na miejsce pobytu cudzoziemca, z urzędu lub na wniosek Ministra Obrony Narodowej, Szefa Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Komendanta Głównego Straży Granicznej, Komendanta Głównego Policji, komendanta oddziału Straży Granicznej lub komendanta wojewódzkiego Policji.
36. W przypadku gdy cudzoziemiec będzie posiadał zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego WE udzielone przez inne państwo członkowskie Unii Europejskiej, wojewoda będzie obowiązany poinformować Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców o udzieleniu zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego WE w Polsce.
37. W przypadku, o którym mowa w art. 25 ust. 1 Konwencji Wykonawczej Schengen, wojewoda będzie obowiązany poinformować właściwy organ państwa obszaru Schengen, za pośrednictwem Komendanta Głównego Policji, o wydaniu zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego WE.
38. W przypadku, o którym mowa w art. 25 ust. 2 Konwencji Wykonawczej Schengen, wojewoda będzie obowiązany poinformować właściwy organ państwa obszaru Schengen, za pośrednictwem Komendanta Głównego Policji, o braku przesłanek do cofnięcia zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego WE.
39. Załatwienie sprawy udzielenia zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego WE powinno zakończyć się nie później niż w ciągu 3 miesięcy od dnia wszczęcia postępowania, a w postępowaniu odwoławczym - w ciągu 2 miesięcy od dnia otrzymania odwołania.
Uzasadnienie
Zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego WE będzie zezwoleniem o charakterze wspólnotowym. Wprowadzenie do polskiego porządku prawnego tej instytucji wynika z konieczności wdrożenia przepisów dyrektywy Rady 2003/109/WE z dnia 25 listopada 2003 r. dotycząca statusu obywateli państw trzecich będących rezydentami długoterminowymi. Projektowane przepisy pozostają w większości bez zmian w stosunku do dotychczas obowiązujących przepisów prawa i są zgodne z postanowieniem dyrektywy Rady 2003/109/WE.
Nowo projektowane przepisy przewidują dodatkowo konieczność spełnienia przez cudzoziemca ubiegającego się o to zezwolenie warunków integracji poprzez udokumentowanie znajomości języka polskiego, co uwzględnia zapis art. 5 ust. 2 w/w dyrektywy.
Ponadto organ administracji publicznej badając czy cudzoziemiec spełnia przesłankę posiadania stabilnego i regularnego dochodu będzie brał pod uwagę ostatnie 5 lat pobytu cudzoziemca na terytorium naszego kraju. W przypadku cudzoziemca posiadającego zezwolenia na pobyt czasowy opatrzonego napisem „niebieska karta UE” w Rzeczypospolitej Polskiej będzie brało się pod uwagę ostatnie 2 lat pobytu cudzoziemca na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej.
Planowana zmiana obowiązujących przepisów prawnych będzie umożliwiała również ubieganie się o zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego WE cudzoziemcom przebywającym na terytorium Polski na podstawie zezwolenia na pobyt czasowy w celu połączenia z rodziną. Dotychczas obowiązujące regulacje prawne nie stwarzały takiej możliwości wskazanej wyżej grupie cudzoziemców.
Ponadto projekt przewiduje szczególne ułatwienia w uzyskaniu zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego WE dla posiadaczy niebieskiej karty UE. Powyższe regulacje wynikają z konieczności wdrożenia do polskiego porządku prawnego postanowień dyrektywa Rady 2009/50/WE z dnia 25 maja 2009 r. w sprawie warunków wjazdu i pobytu obywateli państw trzecich w celu podjęcia pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji (Dz.U. L 155 z 18.6.2009, str. 17—29). Powyższe rozwiązania nie były przewidziane w dotychczas obowiązujących przepisach prawa.
Projektowane regulacje prawne uwzględniają również zmiany w dotychczas obowiązujących przepisach prawnych wynikające z wdrożenia do polskiego porządku prawnego dyrektywy Parlamentu i Rady 2008/115/WE z dnia 16 grudnia 2008r. w sprawie wspólnych norm i procedur stosowanych przez państwa członkowskie w odniesieniu do powrotów nielegalnie przebywających obywateli państw trzecich. Przewidziane rozwiązania prawne przewidują, iż cudzoziemiec, w stosunku do którego wydano decyzję o zobowiązaniu do powrotu nie będzie mógł ubiegać się o zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego WE, a złożony przez niego wniosek będzie pozostawiony bez rozpoznania. Ponadto legalny pobyt cudzoziemca, któremu przedłużono termin do opuszczenia Polski określony w decyzji o zobowiązaniu do powrotu nie będzie zaliczany do terminu legalnego pobytu uprawniającego do uzyskania przedmiotowego zezwolenia.
Odnośnie kwestii procedury udzielania zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego WE skrócono termin udzielania przez komendanta oddziału SG, komendanta wojewódzkiego Policji, Szefa ABW informacji czy wjazd i pobyt cudzoziemca może stanowić zagrożenie dla obronności lub bezpieczeństwa państwa albo ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego z 30 dni do 15 dni, co ma przyczynić się do skrócenia terminów prowadzonych postępowań administracyjnych.
Ponadto nowym rozwiązaniem jest wprowadzenie zapisu, zgodnie z którym zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego WE będzie wygasać z mocy prawa z dniem uzyskania obywatelstwa polskiego.
8.9. Dokumenty wydawane cudzoziemcom
1. Cudzoziemcom będą wydawane następujące dokumenty:
1) karta pobytu;
2) polski dokument podróży dla cudzoziemca;
3) polski dokument tożsamości cudzoziemca;
4) tymczasowy polski dokument podróży dla cudzoziemca;
5) dokument potwierdzający posiadanie zgody na pobyt tolerowany.
2. Karta pobytu będzie wydawana z urzędu cudzoziemcowi, który uzyskał:
1) zezwolenie na pobyt czasowy;
2) zezwolenie na pobyt stały;
3) zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego WE;
4) status uchodźcy;
5) ochronę uzupełniającą.
3. Karta pobytu, w okresie jej ważności, będzie potwierdzała tożsamość cudzoziemca podczas jego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz będzie uprawniała, wraz z dokumentem podróży, do wielokrotnego przekraczania granicy bez konieczności uzyskania wizy.
4. Karta pobytu wydana cudzoziemcowi, który uzyskał:
1) zezwolenie na pobyt czasowy, będzie ważna przez okres tego zezwolenia;
2) zezwolenie na pobyt stały, będzie ważna przez okres 10 lat;
3) zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego WE, będzie ważna przez okres 5 lat;
4) status uchodźcy, będzie ważna przez okres 3;
5) ochronę uzupełniającą będzie ważna przez okres 2 lat.
5. Karta pobytu będzie wydawana po pobraniu danych biometrycznych cudzoziemca. Od cudzoziemca będą pobierane odciski linii papilarnych i będzie on poddany fotografowaniu.
6. W przypadku cudzoziemca w wieku powyżej 6 lat pobranie odcisków linii papilarnych będzie obowiązkowe.
7. W karcie pobytu będą zamieszczane następujące dane:
1) imię (imiona) i nazwisko cudzoziemca oraz imiona rodziców;
2) data, miejsce i kraj urodzenia;
3) adres zameldowania na pobyt stały lub czasowy; w przypadku braku zameldowania na pobyt czasowy trwający ponad 2 miesiące dane o adresie nie będą zamieszczane;
4) obywatelstwo;
5) płeć;
6) numer Powszechnego Elektronicznego Systemu Ewidencji Ludności (PESEL) - w przypadku gdy został nadany;
7) informacja o rodzaju wydanego zezwolenia;
8) adnotacja „naukowiec” w przypadku zezwolenia na pobyt czasowy udzielonego cudzoziemcowi będącemu naukowcem, który przybywa lub przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w celu prowadzenia badań naukowych na podstawie umowy o przyjęciu w celu realizacji projektu badawczego, zawartej z placówką naukową zatwierdzoną przez ministra właściwego do spraw nauki lub zezwolenia na pobyt czasowy udzielonego cudzoziemcowi posiadającemu dokument pobytowy, o którym mowa w art. 1 ust. 2 lit. a rozporządzenia Rady (WE) nr 1030/2002 z dnia 13 czerwca 2002 r. ustanawiającego jednolity wzór dokumentów pobytowych dla obywateli państw trzecich (Dz. Urz. UE L 157 z 15.06.2002, str. 1-7) z adnotacją „naukowiec”, wydany przez inne państwo członkowskie Unii Europejskiej;
9) adnotacja „Niebieska Karta UE” w przypadku zezwolenia na pobyt czasowy udzielonego w związku z wykonywaniem w Rzeczypospolitej Polskiej pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji;
10) adnotacja „praca” w przypadku zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony udzielonego w związku z wykonywaniem w Rzeczypospolitej Polskiej pracy;
11) dane biometryczne.
8. Cudzoziemiec będzie obowiązany wymienić posiadaną kartę pobytu w przypadku:
1) zmiany danych w niej zamieszczonych;
2) zmiany wyglądu utrudniającej ustalenie jego tożsamości;
3) uszkodzenia w stopniu utrudniającym posługiwanie się nią;
4) upływu terminu ważności karty pobytu wydanej w związku z uzyskaniem zezwolenia na pobyt stały, zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego WE, statusu uchodźcy lub ochrony uzupełniającej;
5) jej utraty lub zniszczenia.
9. Wniosek o wymianę karty pobytu będzie zawierał:
1) dane cudzoziemca w zakresie niezbędnym do wymiany karty pobytu;
2) adres zameldowania na pobyt stały lub pobyt czasowy trwający ponad 2 miesiące.
10. Cudzoziemiec ubiegający się o wymianę karty pobytu będzie obowiązany przedstawić ważny dokument podróży i dołączyć do wniosku:
1) fotografię;
2) dokumenty niezbędne do potwierdzenia danych i okoliczności podanych we wniosku.
11. W szczególnie uzasadnionym przypadku, jeżeli cudzoziemiec ubiegający się o wymianę karty pobytu nie będzie posiadał i nie będzie miał możliwości uzyskania ważnego dokumentu podróży, będzie miał możliwość przedstawienia innego dokumentu potwierdzającego jego tożsamość.
12. W przypadku utraty karty pobytu cudzoziemiec będzie obowiązany zawiadomić o tym fakcie organ, który ją wydał, w terminie 3 dni od dnia utraty karty. W przypadku gdy cudzoziemiec odnajdzie utraconą kartę pobytu będzie obowiązany, w terminie 3 dni od dnia jej znalezienia, zawiadomić o tym organ, który ją wydał i zwrócić niezwłocznie znalezioną kartę pobytu, jeżeli w miejsce utraconej karty pobytu zostanie mu już wydana nowa.
13. Cudzoziemiec będzie obowiązany niezwłocznie zwrócić kartę pobytu po doręczeniu dokumentu potwierdzającego nabycie obywatelstwa polskiego. Karta pobytu będzie zwracana organowi, który ją wydał.
14. Karta pobytu będzie podlegała zwrotowi również w przypadku zgonu cudzoziemca. Obowiązek zwrotu będzie ciążył na osobach obowiązanych do zgłoszenia zgonu zgodnie z przepisami o aktach stanu cywilnego.
15. Cudzoziemcowi, który będzie opuszczał terytorium Rzeczypospolitej Polskiej wskutek cofnięcia zezwolenia na pobyt czasowy, zezwolenia na pobyt stały lub zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego WE, oraz pozbawienia statusu uchodźcy lub ochrony uzupełniającej, będzie wydawane zaświadczenie o zwrocie karty pobytu ważne do czasu opuszczenia terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
16. Karta pobytu będzie stawała się nieważna z mocy prawa w przypadku wydania ostatecznej decyzji o cofnięciu zezwolenia na pobyt czasowy, zezwolenia na pobyt stały, zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego WE, oraz ostatecznej decyzji o pozbawieniu statusu uchodźcy lub ochrony uzupełniającej. Po doręczeniu tej decyzji cudzoziemiec będzie obowiązany do niezwłocznego zwrotu karty pobytu organowi, który ją wydał.
17. Jeżeli cudzoziemiec nie dopełni powyższego obowiązku, organ który stwierdzi, że cudzoziemiec posługuje się nieważną kartą pobytu, będzie obowiązany do zatrzymania karty pobytu i jej zwrotu organowi, który ją wydał.
18. W przypadku okazania przez cudzoziemca, w czasie kontroli granicznej lub kontroli legalności pobytu cudzoziemców, nieważnej karty pobytu organ dokonujący kontroli będzie obowiązany do:
1) zatrzymania karty pobytu;
2) wydania zaświadczenia potwierdzającego zatrzymanie karty pobytu;
3) zwrócenia karty pobytu organowi, który ją wydał;
4) odnotowania w dokumentacji służbowej realizacji czynności, o których mowa w pkt 1-3.
19. Kartę pobytu będzie wydawał wojewoda, który udzielił zezwolenia na pobyt czasowy, zezwolenia na pobyt stały lub zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego WE.
20. Cudzoziemcowi, który uzyskał status uchodźcy lub ochronę uzupełniającą, kartę pobytu będzie wydawał Szef Urzędu do Spraw Cudzoziemców.
21. Wymiany karty pobytu będzie dokonywał wojewoda właściwy ze względu na miejsce aktualnego pobytu cudzoziemca, a w przypadku kart pobytu wydanych przez Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców – Szef Urzędu.
22. Cudzoziemiec będzie obowiązany odebrać kartę pobytu osobiście, a w przypadku małoletniego poniżej 13 roku życia odbioru będzie dokonywał jego przedstawiciel ustawowy lub kurator.
23. Cudzoziemiec odbierając kartę pobytu będzie sprawdzał za pomocą czytnika elektronicznego, czy dane osobowe i dane biometryczne zamieszczone w karcie są zgodne ze stanem faktycznym.
24. Odmowa wydania lub wymiany karty pobytu będzie następowała w formie decyzji.
25. Karta pobytu będzie wydawana i wymieniana po uiszczeniu należnej opłaty.
26. Cudzoziemiec nie będzie ponosił opłaty za wydanie:
1) karty pobytu, jeżeli poprzednio wydana zawierała wady techniczne;
2) pierwszej karty pobytu wydanej cudzoziemcowi, który uzyska w Rzeczypospolitej Polskiej:
a) status uchodźcy,
b) ochronę uzupełniającą,
c) zezwolenie na pobyt stały jako członek najbliższej rodziny repatriant.a
27. Dochody z opłat za wydanie i wymianę karty pobytu będą stanowiły dochód budżetu państwa.
28. Polski dokument podróży dla cudzoziemca będzie wydawany cudzoziemcowi posiadającemu zezwolenie na pobyt stały, zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego WE lub korzystającemu z ochrony uzupełniającej, który utracił dokument podróży albo gdy dokument podróży uległ zniszczeniu bądź utracił ważność, a uzyskanie przez niego nowego dokumentu podróży nie będzie możliwe.
29. Polski dokument podróży dla cudzoziemca będzie uprawniał, w okresie jego ważności, do wielokrotnego przekraczania granicy.
30. Polski dokument podróży dla cudzoziemca będzie ważny przez okres do 1 roku.
31. Posiadanie polskiego dokumentu podróży nie będzie zwalniało cudzoziemca z obowiązku podjęcia działań w celu uzyskania dokumentu podróży.
32. W polskim dokumencie podróży dla cudzoziemca będą zamieszczane następujące dane:
1) imię (imiona) i nazwisko cudzoziemca;
2) data, miejsce i kraj urodzenia;
3) obywatelstwo;
4) płeć;
5) imiona i nazwiska, data, miejsce i kraj urodzenia oraz płeć towarzyszących cudzoziemcowi jego dzieci lub innych małoletnich znajdujących się pod jego opieką.
Polski dokument podróży dla cudzoziemca będzie zawierał także nazwę organu wydającego, datę wydania i datę upływu ważności dokumentu oraz będzie mógł zawierać fotografię i podpis posiadacza, a także zakodowany zapis danych, o których mowa w pkt 1-5.
Polski dokument podróży dla cudzoziemca będzie mógł zawierać również fotografie towarzyszących cudzoziemcowi jego dzieci lub innych małoletnich znajdujących się pod jego opieką.
33. Cudzoziemiec będzie obowiązany wymienić posiadany polski dokument podróży dla cudzoziemca w przypadku:
1) zmiany danych w nim zamieszczonych;
2) zmiany wyglądu utrudniającej ustalenie jego tożsamości;
3) uszkodzenia w stopniu utrudniającym posługiwanie się nim;
4) jego utraty lub zniszczenia.
34. Wydanie i wymiana polskiego dokumentu podróży dla cudzoziemca będzie następowała na wniosek cudzoziemca.
Wniosek będzie zawierał:
1) dane cudzoziemca oraz objętych wnioskiem dzieci i innych osób wpisanych do dokumentu podróży, w zakresie niezbędnym do wydania lub wymiany dokumentu;
2) adres zameldowania na pobyt stały lub pobyt czasowy trwający ponad 2 miesiące.
35. Cudzoziemiec, który będzie ubiegał się o wydanie lub wymianę polskiego dokumentu podróży dla cudzoziemca, będzie obowiązany przedstawić dokument potwierdzający jego tożsamość i dołączyć do wniosku:
1) fotografie osób objętych wnioskiem;
2) dokumenty niezbędne do potwierdzenia danych i okoliczności podanych we wniosku.
36. Cudzoziemiec, który utraci polski dokument podróży dla cudzoziemca będzie obowiązany zawiadomić o tym wojewodę, który go wydał, w terminie 3 dni od dnia jego utraty. W przypadku znalezienia utraconego dokumentu cudzoziemiec będzie obowiązany, w terminie 3 dni od dnia jego znalezienia, zawiadomić wojewodę i zwrócić niezwłocznie znaleziony dokument, jeżeli w miejsce utraconego polskiego dokumentu podróży dla cudzoziemca wydano już nowy.
37. Cudzoziemiec będzie obowiązany zwrócić niezwłocznie polski dokument podróży dla cudzoziemca po doręczeniu dokumentu podróży lub ostatecznej decyzji o cofnięciu zezwolenia na pobyt stały lub zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego WE. Polski dokument podróży dla cudzoziemca będzie zwracany organowi, który go wydał.
38. Polski dokument podróży dla cudzoziemca będzie podlegał zwrotowi również w razie zgonu cudzoziemca. Obowiązek zwrotu będzie ciążył na osobach obowiązanych do zgłoszenia zgonu zgodnie z przepisami o aktach stanu cywilnego.
39. Cudzoziemcowi, który będzie opuszczał terytorium Rzeczypospolitej Polskiej wskutek cofnięcia zezwolenia na pobyt stały lub zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego WE, będzie wydawane zaświadczenie o zwrocie polskiego dokumentu podróży dla cudzoziemca, ważne do czasu opuszczenia terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
40. Polski dokument podróży dla cudzoziemca będzie wydawał wojewoda właściwy ze względu na miejsce aktualnego pobytu cudzoziemca.
41. Polski dokument podróży dla cudzoziemca będzie wymieniał wojewoda właściwy ze względu na miejsce pobytu cudzoziemca.
42. Cudzoziemiec będzie obowiązany odebrać polski dokument podróży dla cudzoziemca osobiście, a w przypadku małoletniego poniżej 13 roku życia odbioru będzie dokonywał jego przedstawiciel ustawowy lub kurator.
43. Odmowa wydania lub wymiany polskiego dokumentu podróży dla cudzoziemca będzie następowała w drodze decyzji.
44. Polski dokument podróży dla cudzoziemca będzie wydawany i wymieniany po uiszczeniu należnej opłaty.
45. Opłata nie będzie pobierana za wydanie polskiego dokumentu podróży dla cudzoziemca, jeżeli poprzednio wydany zawierał wady techniczne.
46. Dochody z opłat za wydanie i wymianę polskiego dokumentu podróży dla cudzoziemca będą stanowiły dochód budżetu państwa.
47. Polski dokument tożsamości cudzoziemca będzie mógł być wydany:
1) małoletniemu cudzoziemcowi urodzonemu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przebywającemu na tym terytorium bez opieki rodziców, który nie posiada dokumentu podróży, jeżeli nie sprzeciwia się temu interes Rzeczypospolitej Polskiej oraz przemawia za tym dobro dziecka, a uzyskanie przez niego dokumentu podróży będzie napotykało trudne do przezwyciężenia przeszkody;
2) cudzoziemcowi, wobec którego organ właściwy do prowadzenia postępowania w sprawie zwalczania handlu ludźmi stwierdził, że jest prawdopodobnie ofiarą handlu ludźmi w rozumieniu art. 115 § 22 kk. i przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej bez ważnego dokumentu podróży, podjął współpracę z organem właściwym do prowadzenia postępowania w sprawie zwalczania handlu ludźmi a uzyskanie innego dokumentu potwierdzającego jego tożsamość jest niemożliwe.
48. W szczególnie uzasadnionych przypadkach polski dokument tożsamości cudzoziemca będzie mógł być wydany cudzoziemcowi, który nie posiada żadnego obywatelstwa i przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej bez dokumentu podróży, jeżeli przemawia za tym interes Rzeczypospolitej Polskiej oraz gdy uzyskanie przez cudzoziemca innego dokumentu potwierdzającego tożsamość nie jest możliwe.
49. Polski dokument tożsamości cudzoziemca będzie ważny rok.
50. Po upływie terminu ważności polskiego dokumentu tożsamości cudzoziemca będzie możliwe wydanie kolejnego takiego dokumentu na okres nie dłuższy niż 2 lata.
51. Polski dokument tożsamości cudzoziemca będzie potwierdzał tożsamość cudzoziemca podczas pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i nie będzie potwierdzał jego obywatelstwa. Dokument ten nie będzie uprawniał do przekroczenia granicy.
52. Posiadanie przez cudzoziemca polskiego dokumentu tożsamości cudzoziemca nie będzie zwalniało cudzoziemca z obowiązku uzyskania wizy, zezwolenia na pobyt czasowy, zezwolenia na pobyt stały lub zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego WE.
53. W polskim dokumencie tożsamości cudzoziemca będą zamieszczane następujące dane:
1) imię (imiona) i nazwisko cudzoziemca oraz imiona rodziców;
2) data, miejsce i kraj urodzenia;
3) adres zameldowania na pobyt stały lub czasowy; w przypadku braku zameldowania na pobyt czasowy trwający ponad 2 miesiące dane o adresie nie będą zamieszczane;
4) płeć, wzrost w centymetrach i kolor oczu.
Polski dokument tożsamości cudzoziemca będzie zawierał także nazwę organu wydającego, datę wydania i datę upływu ważności dokumentu oraz będzie mógł zawierać fotografię i podpis posiadacza, a także zakodowany zapis danych, o których mowa w pkt 1-4.
54. Cudzoziemiec będzie obowiązany wymienić posiadany polski dokument tożsamości cudzoziemca w przypadku:
1) zmiany danych w nim zamieszczonych;
2) zmiany wyglądu utrudniającej ustalenie jego tożsamości;
3) uszkodzenia w stopniu utrudniającym posługiwanie się nim;
4) jego utraty lub zniszczenia.
55. Wydanie i wymiana polskiego dokumentu tożsamości cudzoziemca będą następowały na wniosek zainteresowanego.
56. W przypadku małoletniego cudzoziemca urodzonego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, przebywającego na tym terytorium bez opieki rodziców, który nie posiada dokumentu podróży wniosek składa przedstawiciel ustawowy lub wydanie albo wymiana dokumentu następuje z urzędu.
57. Wniosek o wydanie lub wymianę polskiego dokumentu tożsamości cudzoziemca będzie zawierał:
1) dane cudzoziemca, w zakresie niezbędnym do wydania lub wymiany dokumentu;
2) adres zameldowania na pobyt stały lub pobyt czasowy trwający ponad 2 miesiące.
58. Cudzoziemiec, który będzie ubiegał się o wydanie lub wymianę polskiego dokumentu tożsamości cudzoziemca, będzie obowiązany przedstawić dokument potwierdzający jego tożsamość i dołączyć do wniosku:
1) fotografię;
2) dokumenty niezbędne do potwierdzenia danych i okoliczności podanych we wniosku.
59. Cudzoziemiec, który utraci polski dokument tożsamości cudzoziemca będzie obowiązany zawiadomić o tym wojewodę, który go wydał, w terminie 3 dni od dnia jego utraty. W przypadku znalezienia utraconego dokumentu cudzoziemiec jest obowiązany, w terminie 3 dni od dnia jego znalezienia, zawiadomić o tym wojewodę i zwrócić niezwłocznie znaleziony dokument, jeżeli w miejsce utraconego polskiego dokumentu tożsamości cudzoziemca wydano już nowy.
60. Cudzoziemiec będzie obowiązany zwrócić niezwłocznie polski dokument tożsamości cudzoziemca po doręczeniu dokumentu potwierdzającego nabycie obywatelstwa polskiego lub obywatelstwa innego państwa. Polski dokument tożsamości cudzoziemca będzie zwracany organowi, który go wydał.
61. Cudzoziemiec będzie obowiązany zwrócić niezwłocznie polski dokument tożsamości podróży cudzoziemca po doręczeniu dokumentu potwierdzającego nabycie obywatelstwa polskiego lub obywatelstwa innego państwa.
62. Polski dokument tożsamości cudzoziemca będzie podlegał zwrotowi również w razie zgonu cudzoziemca. Obowiązek zwrotu będzie ciążył na osobach obowiązanych do zgłoszenia zgonu zgodnie z przepisami o aktach stanu cywilnego.
63. Cudzoziemcowi, który będzie opuszczał terytorium Rzeczypospolitej Polskiej wskutek cofnięcia zezwolenia na pobyt czasowy, zezwolenia na pobyt stały lub zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego WE będzie wydawane zaświadczenie o zwrocie polskiego dokumentu tożsamości cudzoziemca, ważne do czasu opuszczenia terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
64. Polski dokument tożsamości cudzoziemca będzie wydawał wojewoda właściwy ze względu na miejsce aktualnego pobytu cudzoziemca po uzyskaniu zgody Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców.
65. Polski dokument tożsamości cudzoziemca będzie wymieniał wojewoda właściwy ze względu na miejsce pobytu cudzoziemca.
66. Cudzoziemiec będzie obowiązany odebrać polski dokument tożsamości cudzoziemca osobiście, a w przypadku małoletniego poniżej 13 roku życia odbioru będzie dokonywał jego przedstawiciel ustawowy lub kurator.
67. Odmowa wydania lub wymiany polskiego dokument tożsamości cudzoziemca będzie następowała w drodze decyzji.
68. Polski dokument tożsamości cudzoziemca będzie wydawany i wymieniany po uiszczeniu należnej opłaty.
69. Opłata nie będzie pobierana, jeżeli polski dokument tożsamości cudzoziemca jest wydawany z urzędu lub gdy wydany dokument zawierał wady techniczne.
70. Dochody z opłat za wydanie i wymianę polskiego dokumentu podróży dla cudzoziemca będą stanowiły dochód budżetu państwa.
71. Tymczasowy polski dokument podróży dla cudzoziemca będzie wydawany cudzoziemcowi posiadającemu zezwolenie na pobyt stały, zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego WE lub zgodę na pobyt tolerowany, posiadającemu status uchodźcy lub korzystającemu z ochrony uzupełniającej, który podczas pobytu za granicą utracił swój dokument podróży albo którego dokument podróży uległ zniszczeniu bądź utracił ważność, zamierzającemu powrócić na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, gdy uzyskanie przez niego innego dokumentu podróży nie jest możliwe.
72. Tymczasowy polski dokument podróży dla cudzoziemca będzie mógł być wydany:
1) cudzoziemcowi podlegającemu relokacji lub przesiedleniu, który nie posiada ważnego dokumentu podróży,
2) cudzoziemcowi przebywającemu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, który nie posiada dokumentu podróży kraju pochodzenia albo którego dokument podróży uległ zniszczeniu bądź utracił ważność, zamierzającemu opuścić to terytorium, gdy uzyskanie przez niego innego dokumentu podróży nie jest możliwe.
73. Tymczasowy polski dokument podróży dla cudzoziemca będzie uprawniał:
1) cudzoziemca posiadającego zezwolenie na pobyt stały, zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego WE lub zgodę na pobyt tolerowany, posiadającego status uchodźcy lub korzystającego z ochrony uzupełniającej, który podczas pobytu za granicą utracił swój dokument podróży albo którego dokument podróży uległ zniszczeniu bądź utracił ważność, zamierzającemu powrócić na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
2) cudzoziemca podlegającego relokacji lub przesiedleniu, który nie posiada ważnego dokumentu podróży
- do jednokrotnego wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
3) cudzoziemca przebywającego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, który nie posiada dokumentu podróży kraju pochodzenia albo którego dokument podróży uległ zniszczeniu bądź utracił ważność, zamierzającego opuścić to terytorium - do wyjazdu z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
74. Tymczasowy polski dokument podróży dla cudzoziemca będzie ważny przez okres w nim oznaczony, nie dłuższy jednak niż 7 dni.
75. W tymczasowym polskim dokumencie podróży dla cudzoziemca będą zamieszczane następujące dane:
1) imię (imiona) i nazwisko cudzoziemca oraz imiona rodziców;
2) data, miejsce i kraj urodzenia;
3) obywatelstwo;
4) płeć, wzrost w centymetrach i kolor oczu;
5) imiona i nazwiska, data, miejsce i kraj urodzenia oraz płeć towarzyszących cudzoziemcowi jego dzieci lub innych małoletnich znajdujących się pod jego opieką.
Tymczasowy polski dokument podróży dla cudzoziemca będzie zawierał także nazwę organu wydającego, datę wydania i datę upływu ważności dokumentu oraz będzie mógł zawierać fotografię i podpis posiadacza, a także zakodowany zapis danych, o których mowa w pkt 1-5.
Tymczasowy polski dokument podróży dla cudzoziemca będzie mógł zawierać również fotografie towarzyszących cudzoziemcowi jego dzieci lub innych małoletnich znajdujących się pod jego opieką.
Tymczasowy polski dokument podróży dla cudzoziemca będzie mógł zawierać również imię i nazwisko, stanowisko służbowe oraz podpis osoby wydającej dokument.
76. Wydanie tymczasowego polskiego dokumentu podróży dla cudzoziemca będzie następowało na wniosek cudzoziemca a w przypadku dotyczącym cudzoziemca podlegającego relokacji lub przesiedleniu, na wniosek Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców.
77. Tymczasowy polski dokument podróży dla cudzoziemca przebywającego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, który nie posiada dokumentu podróży kraju pochodzenia albo którego dokument podróży uległ zniszczeniu bądź utracił ważność, zamierzającego opuścić to terytorium będzie mógł być wydawany także z urzędu.
78. Wniosek o wydanie tymczasowego polskiego dokumentu podróży dla cudzoziemca będzie zawierał dane cudzoziemca oraz towarzyszących mu dzieci.
79. Cudzoziemiec, który będzie ubiegał się o wydanie tymczasowego polskiego dokumentu podróży dla cudzoziemca, będzie obowiązany przedstawić dokument potwierdzający jego tożsamość i dołączyć do wniosku:
1) fotografie osób objętych wnioskiem;
2) dokumenty niezbędne do potwierdzenia danych i okoliczności podanych we wniosku.
80. Tymczasowy polski dokument podróży dla cudzoziemca będzie wydawany;
1) za granicą, przez konsula,
2) w Rzeczypospolitej Polskiej, przez wojewodę właściwego ze względu na miejsce pobytu cudzoziemca, a w szczególnie uzasadnionych przypadkach przez komendanta placówki Straży Granicznej.
81. Odmowa wydania lub wymiany tymczasowego polskiego dokumentu podróży dla cudzoziemca będzie następowała w drodze decyzji.
82. Decyzja konsula będzie ostateczna.
83. Organem wyższego stopnia w stosunku do komendanta placówki Straży Granicznej w sprawach dotyczących odmowy wydania lub unieważnienia tymczasowego polskiego dokumentu podróży dla cudzoziemca będzie Komendant Główny Straży Granicznej
84. Cudzoziemiec będzie obowiązany odebrać tymczasowy polski dokument podróży dla cudzoziemca osobiście, a w przypadku małoletniego poniżej 13 roku życia odbioru będzie dokonywał jego przedstawiciel ustawowy lub kurator.
85. Tymczasowy polski dokument podróży dla cudzoziemca będzie wydawany po uiszczeniu należnej opłaty.
86. Opłata nie będzie pobierana za wydanie tymczasowego polskiego dokumentu podróży dla cudzoziemca, jeżeli poprzednio wydany dokument zawierał wady techniczne lub jeżeli jest wydawany cudzoziemcowi relokowanemu lub przesiedlanemu albo podlegającemu wydaleniu z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
87. Dochody z opłat za wydanie tymczasowego polskiego dokumentu podróży dla cudzoziemca będą stanowiły dochód budżetu państwa.
88. Dokument potwierdzający posiadanie zgody na pobyt tolerowany będzie wydawany z urzędu cudzoziemcowi, któremu udzielono zgody na pobyt tolerowany przez organ, który udzielił zgody na pobyt tolerowany. Ten sam organ będzie właściwy do wymiany tego dokumentu.
89. Dokument potwierdzający posiadanie zgody na pobyt tolerowany będzie wydawany na okres 2 lat.
90. W dokumencie potwierdzającym posiadanie zgody na pobyt tolerowany będą zamieszczane następujące dane:
1) imię (imiona) i nazwisko cudzoziemca oraz imiona rodziców;
2) data, miejsce i kraj urodzenia;
3) adres zameldowania na pobyt stały lub czasowy; w przypadku braku zameldowania na pobyt czasowy trwający ponad 2 miesiące dane o adresie nie będą zamieszczane;
4) obywatelstwo;
5) płeć, wzrost w centymetrach i kolor oczu;
6) numer Powszechnego Elektronicznego Systemu Ewidencji Ludności (PESEL) - w przypadku gdy został nadany;
7) informacja o rodzaju wydanego zezwolenia;
8) fotografia.
91. Cudzoziemiec będzie obowiązany wymienić dokument potwierdzający posiadanie zgody na pobyt tolerowany w przypadku:
1) zmiany danych w nim zamieszczonych;
2) zmiany wyglądu utrudniającej ustalenie jego tożsamości;
3) uszkodzenia w stopniu utrudniającym posługiwanie się nim;
4) jego utraty lub zniszczenia;
5) po upływie okresu jego ważności.
92. Cudzoziemcy uczniowie szkoły pochodzący z państw trzecich, uczestniczący w wycieczce szkolnej do innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej na zasadach określonych w decyzji Rady 94/795/WSiSW z dnia 30 listopada 1994 r. w sprawie wspólnych działań przyjętych przez Radę na podstawie art. K. 3 ust. 2 lit. b) Traktatu o Unii Europejskiej w sprawie ułatwień podróży dla uczniów pochodzących z państw trzecich przebywających w Państwach Członkowskich będą mogli być objęci listą podróżujących dla wycieczek w Unii Europejskiej, która będzie sporządzana przez dyrektora szkoły.
93. Dane dotyczące cudzoziemców objętych listą podróżujących dla wycieczek w Unii Europejskiej oraz ich prawo do ponownego wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej będzie potwierdzał na wniosek dyrektora szkoły, wojewoda właściwy dla siedziby szkoły.
94. Organ wydający dokument dla cudzoziemca będzie mógł wydać decyzję o unieważnieniu dokumentu, jeżeli został on wydany osobie nieuprawnionej.
Uzasadnienie
Przepisy niniejszego rozdziału będą regulowały kwestie kart pobytu wydawanych cudzoziemcom, którym udzielono tytuł pobytowy w Polsce, w tym cudzoziemcom, którzy uzyskali w Polsce status uchodźcy lub ochronę uzupełniającą. Projektowane regulacje prawne uwzględniają przede wszystkim przepisy rozporządzenia Rady (WE) nr 1030/2002 z dnia 13 czerwca 2002 r. ustanawiającego jednolity wzór dokumentów pobytowych dla obywateli państw trzecich (Dz. Urz. UE L 157 z 15.06.2002, str. 1-7) oraz wprowadzają obowiązek zamieszczania danych biometrycznych w kartach pobytu. Ponadto przepisy będą regulowały kwestie zamieszczania w przypadku udzielania zezwoleń na pobyt czasowy określonym grupom cudzoziemców specjalnych adnotacji, co wynika z konieczności implementacji przepisów dyrektywy Rady 2003/109/WE z dnia 25 listopada 2003 r. dotyczącej statusu obywateli państw trzecich, będących rezydentami długoterminowymi (Dz. Urz. WE L 016 z 23.01.2004), dyrektywy Rady 2009/50/WE z dnia 25 maja 2009 r. w sprawie warunków wjazdu i pobytu obywateli państw trzecich w celu podjęcia pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji (Dz. Urz. L 155 z 18.6.2009, str. 17—29) oraz dyrektywy Rady 2005/71/WE z dnia 12 października 2005 r. w sprawie szczególnej procedury przyjmowania obywateli państw trzecich w celu prowadzenia badań naukowych (Dz. Urz. UE L 289 z 3.11.2005, str. 15-22).
Ponadto w rozdziale uregulowane są kwestie przesłanek oraz trybu wydawania cudzoziemcom polskiego dokumentu podróży dla cudzoziemca, polskiego dokument tożsamości cudzoziemca oraz tymczasowego polskiego dokumentu podróży dla cudzoziemca.
8.10. Kontrola legalności pobytu cudzoziemców na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
1. Straż Graniczna i Policja będą prowadzić kontrolę legalności pobytu cudzoziemców na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w celu ustalenia stanu faktycznego w zakresie przestrzegania przepisów dotyczących warunków wjazdu i pobytu cudzoziemców na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
2. Szef Urzędu do Spraw Cudzoziemców i wojewoda będą mogli prowadzić kontrolę legalności pobytu cudzoziemców na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w zakresie niezbędnym do prowadzenia przez te organy postępowań w sprawach cudzoziemców.
3. Organy Służby Celnej będą mogły prowadzić kontrolę legalności pobytu cudzoziemców na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
4. Kontrola legalności pobytu cudzoziemców na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej będzie przeprowadzana przez co najmniej dwóch funkcjonariuszy Straży Granicznej, Policji, Służby Celnej, zwanych dalej „funkcjonariuszami” lub przez co najmniej dwóch upoważnionych pracowników Urzędu do spraw Cudzoziemców albo urzędu wojewódzkiego, zwanych dalej „pracownikami”. Kontrola ta będzie mogła być przeprowadzana wspólnie przez funkcjonariuszy oraz pracowników. Kontrola będzie przeprowadzana przez co najmniej dwie osoby.
5. W przypadku kontroli legalności pobytu cudzoziemców na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przeprowadzanej w siedzibie Urzędu do Spraw Cudzoziemców albo urzędu wojewódzkiego, będzie ona mogła zostać przeprowadzona przez jednego pracownika.
6. Kontrola legalności pobytu cudzoziemców na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej będzie mogła zostać przeprowadzona przez jednego funkcjonariusza, jeżeli w toku innych czynności służbowych wykonywanych przez jednego funkcjonariusza ujawniono okoliczności uzasadniające jej przeprowadzenie.
7. Funkcjonariusz będzie przeprowadzał kontrolę legalności pobytu cudzoziemców na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej po okazaniu legitymacji służbowej lub znaku identyfikacyjnego.
8. Pracownik będzie przeprowadzał kontrolę legalności pobytu cudzoziemców na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej po okazaniu upoważnienia do przeprowadzania kontroli oraz legitymacji służbowej. Upoważnienie do przeprowadzenia kontroli legalności pobytu cudzoziemców na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej będzie zawierało wskazanie podstawy prawnej, oznaczenie organu, datę i miejsce wystawienia, imię i nazwisko pracownika uprawnionego do przeprowadzania kontroli, określenie zakresu przedmiotowego kontroli, wskazanie daty ważności upoważnienia, podpis osoby udzielającej upoważnienia z podaniem zajmowanego stanowiska.
9. Funkcjonariusz oraz upoważniony pracownik przeprowadzający kontrolę legalności pobytu cudzoziemców na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej będą mogli żądać okazania:
1) dokumentów uprawniających cudzoziemca do pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
2) środków utrzymania na czas trwania planowanego pobytu oraz na powrót do państwa pochodzenia lub na tranzyt albo dokumentu potwierdzającego możliwość uzyskania takich środków zgodnie z prawem od cudzoziemca przebywającego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie zezwolenia na pobyt czasowy, wizy lub umowy międzynarodowej o zniesieniu obowiązku wizowego lub jednostronnego zniesienia obowiązku wizowego, lub wobec którego stosuje się częściowe lub całkowite zniesienie obowiązku wizowego, zgodnie z rozporządzeniem Rady (WE) nr 539/2001 z dnia 15 marca 2001 r. wymieniającym państwa trzecie, których obywatele muszą posiadać wizy podczas przekraczania granic zewnętrznych, oraz te, których obywatele są zwolnieni z tego wymogu;
3) dokumentów uprawniających cudzoziemca do wykonywania pracy, prowadzenia działalności gospodarczej oraz powierzenia wykonywania pracy cudzoziemcowi;
4) dokumentów uzasadniających cel i warunki pobytu cudzoziemca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
10. Cudzoziemiec poddany kontroli legalności pobytu cudzoziemców na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej będzie obowiązany okazać dokumenty oraz środki utrzymania, o których mowa w ust. 9 pkt 2, jeżeli są wymagane.
11. Obowiązek okazania środków utrzymania na czas planowanego pobytu oraz na powrót do państwa pochodzenia lub na tranzyt albo dokumentu potwierdzającego możliwość uzyskania takich środków zgodnie z prawem nie będą dotyczyć cudzoziemca, który przybył na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w celu połączenia z rodziną do osoby, która posiada status uchodźcy.
12. Funkcjonariusz oraz pracownik będą pobierali od cudzoziemca odciski linii papilarnych w celu ustalenia tożsamości, jeżeli w toku kontroli legalności pobytu cudzoziemców na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej cudzoziemiec nie okaże dokumentu, na podstawie którego będzie można ustalić jego tożsamość, lub w przypadku, gdy zachodzi uzasadnione podejrzenie co do autentyczności dokumentu okazanego przez cudzoziemca.
13. Funkcjonariusz oraz pracownik w toku kontroli legalności pobytu cudzoziemców na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej będą mogli pobrać od cudzoziemca odciski linii papilarnych w celu weryfikacji tożsamości posiadacza wizy Schengen lub w celu stwierdzenia jej autentyczności, w razie wątpliwości co do tożsamości cudzoziemca lub autentyczności wizy Schengen.
14. Ustalenie tożsamości cudzoziemca, weryfikacja tożsamości posiadacza wizy Schengen lub stwierdzenie autentyczności tej wizy będzie odbywać się co do zasady przez sprawdzenie odcisków linii papilarnych od cudzoziemca w Wizowym Systemie Informacyjnym.
15. Po przeprowadzeniu kontroli legalności pobytu cudzoziemców na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej:
1) w przypadku stwierdzenia, że pobyt cudzoziemca jest niezgodny z przepisami dotyczącymi warunków wjazdu i pobytu cudzoziemców na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej funkcjonariusz oraz pracownik będą sporządzali protokół kontroli legalności pobytu cudzoziemców na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
2) w przypadku stwierdzenia, że pobyt cudzoziemca jest zgodny z przepisami dotyczącymi warunków wjazdu i pobytu cudzoziemców na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej:
a) funkcjonariusz będzie odnotowywał fakt przeprowadzenia kontroli w notatniku służbowym lub będzie sporządzał notatkę służbową,
b) pracownik będzie sporządzał notatkę służbową.
16. Protokół kontroli legalności pobytu cudzoziemców na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej będzie zawierał w szczególności:
1) stopień, imię i nazwisko oraz numer legitymacji służbowej funkcjonariusza
lub imię i nazwisko pracownika oraz numer i datę wystawienia upoważnienia, nazwę organu, który wydał upoważnienie;
2) datę i miejsce sporządzenia protokołu;
3) datę i godzinę rozpoczęcia i zakończenia kontroli;
4) miejsce przeprowadzenia kontroli;
5) imię i nazwisko, datę urodzenia oraz obywatelstwo kontrolowanego cudzoziemca;
6) miejsce pobytu, adres zamieszkania cudzoziemca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
7) opis okoliczności uzasadniających przeprowadzenie kontroli;
8) opis skontrolowanych dokumentów z podaniem ich numeru, okresu ważności oraz nazwy organu, który wydał dokument;
9) wynik kontroli;
10) podpis funkcjonariusza lub pracownika sporządzającego protokół;
11) podpis cudzoziemca lub adnotację o przyczynach jego braku.
17. Cudzoziemiec, na żądanie, będzie otrzymywał kopię protokołu kontroli legalności pobytu cudzoziemców na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
18. Odmowa podpisania protokołu kontroli legalności pobytu cudzoziemców na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez cudzoziemca nie będzie stanowiła przeszkody do podpisania go przez funkcjonariusza lub pracownika organu przeprowadzającego kontrolę legalności pobytu oraz pozostawienia cudzoziemcowi odpisu protokołu.
19. Notatka służbowa będzie zawierała w szczególności:
1) datę i miejsce sporządzenia notatki;
2) datę i godzinę rozpoczęcia i zakończenia kontroli;
3) imię i nazwisko, datę urodzenia oraz obywatelstwo kontrolowanego cudzoziemca;
4) miejsce pobytu, adres zamieszkania cudzoziemca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
5) wynik kontroli;
6) podpis funkcjonariusza lub pracownika sporządzającego notatkę.
20. W przypadku gdy w przeprowadzeniu kontroli legalności pobytu cudzoziemców na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej będzie brał udział tłumacz, protokół lub notatka służbowa powinny zawierać imię i nazwisko oraz podpis tłumacza.
21. Organy administracji rządowej i samorządowej będą obowiązane do współdziałania z organami Straży Granicznej, Policji, Służby Celnej, Szefem Urzędu do Spraw Cudzoziemców oraz wojewodą w zakresie wykonywania kontroli legalności pobytu cudzoziemców na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Uzasadnienie
Uregulowania dotyczące kontroli legalności pobytu cudzoziemców na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przewidywane w ustawie o cudzoziemcach powinny zapewniać prawidłowy sposób przeprowadzania tej kontroli. Dodatkowo, mając na uwadze realizację podczas kontroli postanowień rozporządzenia (WE) Nr 767/2008 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 9 lipca 2008 r. w sprawie Wizowego Systemu Informatycznego (VIS) oraz wymiany danych pomiędzy państwami członkowskimi na temat wiz Schengen (rozporządzenie w sprawie VIS) (Dz. Urz. UE L 218 z 13.08.2008, s. 60), ustawa powinna wskazywać możliwości pobierania od cudzoziemców odcisków linii papilarnych podczas kontroli legalności pobytu cudzoziemców na terytorium Polski.
Przepisy ustawy powinny określać zamknięty krąg podmiotów uprawnionych do przeprowadzania kontroli legalności pobytu cudzoziemców na terytorium Polski. Straż Graniczna i Policja będą prowadziły kontrolę legalności pobytu cudzoziemców na terytorium Polski w celu ustalenia stanu faktycznego w zakresie przestrzegania przepisów dotyczących legalności pobytu cudzoziemców na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Szef Urzędu do Spraw Cudzoziemców i wojewoda będą mogli prowadzić kontrolę legalności pobytu cudzoziemców na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w zakresie niezbędnym do prowadzenia przez te organy postępowań w sprawach cudzoziemców. Organy Służby Celnej będą miały możliwość prowadzenia kontroli legalności pobytu cudzoziemców na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Organy Straży Granicznej, Policji, Służby Celnej, Szef Urzędu do Spraw Cudzoziemców oraz wojewoda będą obowiązani do współdziałania z innymi organami administracji rządowej i samorządowej w zakresie wykonywania kontroli legalności pobytu cudzoziemców na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
8.11. Zobowiązanie cudzoziemca do powrotu
1. Decyzja o zobowiązaniu do powrotu będzie wydawana cudzoziemcowi, w przypadku gdy:
1) przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej bez ważnej wizy lub innego ważnego dokumentu uprawniającego do wjazdu i pobytu na tym terytorium, jeżeli są wymagane;
2) nie opuścił terytorium Rzeczypospolitej Polskiej po wykorzystaniu dopuszczalnego czasu pobytu na terytorium państw obszaru Schengen, do którego był uprawniony bez konieczności posiadania wizy w okresie 6 miesięcy liczonych od dnia pierwszego wjazdu, chyba, że umowy międzynarodowe stanowią inaczej;
3) nie opuścił terytorium Rzeczypospolitej Polskiej po wykorzystaniu dopuszczalnego czasu pobytu wskazanego w wizie Schengen w danym okresie sześciomiesięcznym liczonym od dnia pierwszego wjazdu lub po wykorzystaniu dopuszczalnego czasu pobytu wskazanego w wizie krajowej;
4) wykonuje lub wykonywał pracę bez wymaganego zezwolenia na pracę lub oświadczenia o zamiarze powierzenia wykonywania pracy, zarejestrowanego w powiatowym urzędzie pracy lub został ukarany karą grzywny za nielegalne wykonywanie pracy albo podjął działalność gospodarczą niezgodnie z przepisami obowiązującymi w tym zakresie w Rzeczypospolitej Polskiej;
5) nie posiada środków finansowych niezbędnych do pokrycia kosztów pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i nie ma on możliwości wskazania wiarygodnych źródeł ich uzyskania;
6) jego dane są wpisane do wykazu cudzoziemców, których pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest niepożądany;
7) jego dane znajdują się w Systemie Informacyjnym Schengen do celów odmowy wjazdu, jeżeli cudzoziemiec przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w ruchu bezwizowym lub na podstawie wizy Schengen, z wyłączeniem wizy upoważniającej tylko do wjazdu i pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
8) dalszy pobyt cudzoziemca stanowiłby zagrożenie dla obronności lub bezpieczeństwa państwa lub ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego albo naruszałby interes Rzeczypospolitej Polskiej;
9) niezgodnie z przepisami przekroczył lub usiłował przekroczyć granicę;
10) został prawomocnie skazany w Rzeczypospolitej Polskiej na karę pozbawienia wolności podlegającą wykonaniu i istnieją podstawy do przeprowadzenia postępowania o przekazanie go za granicę w celu wykonania orzeczonej wobec niego kary;
11) przebywa poza strefą przygraniczną, w której zgodnie z zezwoleniem na przekraczanie granicy w ramach małego ruchu granicznego może przebywać;
12) przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej po upływie okresu pobytu, do którego był uprawniony na podstawie zezwolenia na przekraczanie granicy
w ramach małego ruchu granicznego;
13) dalszy pobyt cudzoziemca będzie stanowił zagrożenie dla zdrowia publicznego lub stosunków międzynarodowych państwa członkowskiego;
14) cel i warunki pobytu są niezgodne z deklarowanymi przy wjeździe na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
2. Przy istnieniu przesłanek określonych w ust. 1 decyzja o zobowiązaniu do powrotu nie będzie wydawana, gdy cudzoziemiec:
1) posiada status uchodźcy, korzysta z ochrony uzupełniającej lub z ochrony humanitarnej;
2) posiada zgodę na pobyt tolerowany;
3) posiada zezwolenie na pobyt czasowy z uwagi na konieczność poszanowania prawa do życia rodzinnego w rozumieniu Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, sporządzonej w Rzymie dnia 4 listopada 1950 r., lub prawa dziecka określone w Konwencji o prawach dziecka, przyjętej przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych dnia 20 listopada 1989 r. (Dz. U. z 1991 r. Nr 120, poz. 526 oraz z 2000 r. Nr 2, poz. 11);
4) jest małżonkiem obywatela polskiego albo cudzoziemca posiadającego zezwolenie na pobyt stały lub zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego WE na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i jego dalszy pobyt nie stanowi zagrożenia dla obronności lub bezpieczeństwa państwa lub bezpieczeństwa i porządku publicznego, chyba że celem istnienia małżeństwa jest obejście przepisów ustawy o cudzoziemcach;
5) przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie:
a) wizy Schengen upoważniającej tylko do wjazdu i pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w celu przyjazdu ze względów humanitarnych, ze względu na interes państwa lub zobowiązania międzynarodowe,
b) zezwolenia na pobyt czasowy ze względu na okoliczności wymagające krótkotrwałego pobytu,
c) na podstawie zezwolenia na pobyt czasowy udzielonego cudzoziemcowi, który jest ofiarą handlu ludźmi;
6) posiada zezwolenie na pobyt stały lub zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego WE na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
7) posiada ważne zezwolenie pobytowe lub inne zezwolenie uprawniające do pobytu, wydane przez inne państwo obszaru Schengen, z zastrzeżeniem ust. 1 pkt 12 niniejszego rozdziału założeń i jego dalszy pobyt nie stanowi zagrożenia dla obronności lub bezpieczeństwa państwa lub bezpieczeństwa i porządku publicznego;
8) jest czasowo oddelegowany w celu świadczenia usług na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez pracodawcę mającego siedzibę na terytorium państwa członkowskiego Unii Europejskiej, państwa członkowskiego Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub Konfederacji Szwajcarskiej oraz uprawniony do przebywania i zatrudnienia na terytorium tego państwa, jeżeli decyzja o zobowiązaniu do powrotu miałaby zostać wydana z uwagi na przebywanie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej bez ważnej wizy, jeżeli jest wymagana, lub innego ważnego dokumentu uprawniającego do wjazdu i pobytu na tym terytorium lub ze względu na niezgodne z przepisami przekroczenie lub usiłowanie przekroczenia granicy;
9) może zostać przekazany niezwłocznie do państwa trzeciego na podstawie umowy o przekazywaniu i przyjmowaniu osób po uprzednim zatrzymaniu w związku z nielegalnym przekroczeniem granicy zewnętrznej;
10) może być niezwłocznie doprowadzony do granicy, jeżeli został zatrzymany w strefie nadgranicznej bezpośrednio po nieumyślnym przekroczeniu granicy niezgodnie z przepisami;
11) może zostać przekazany niezwłocznie do innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej, państwa członkowskiego Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub Konfederacji Szwajcarskiej na podstawie umowy o przekazaniu i przyjmowaniu osób.
3. Postępowanie w sprawie zobowiązaniu do powrotu będzie podległo zawieszeniu w przypadku wszczęcia postępowania w sprawie: nadania cudzoziemcowi statusu uchodźcy lub zezwolenia na pobyt czasowy z uwagi na konieczność poszanowania prawa do życia rodzinnego w rozumieniu Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, sporządzonej w Rzymie dnia 4 listopada 1950 r., lub prawa dziecka określone w Konwencji o prawach dziecka, przyjętej przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych dnia 20 listopada 1989 r. (Dz. U. z 1991 r. Nr 120, poz. 526 oraz z 2000 r. Nr 2, poz. 11).
4. Cudzoziemiec, wobec którego będzie zachodzić którakolwiek z przesłanek wydania decyzji o zobowiązaniu do powrotu, o których mowa w ust. 1 pkt 1-6, 8-11 oraz 13-14 niniejszego rozdziału założeń, posiadający ważne zezwolenie na pobyt lub inne zezwolenie upoważniające do pobytu wydane przez inne państwo członkowskie obszaru Schengen, ma obowiązek natychmiast udać się na terytorium tego państwa członkowskiego, o czym będzie pouczany przez organ właściwy do wydania decyzji o zobowiązaniu do powrotu.
5. W postępowaniu w sprawie zobowiązania do powrotu cudzoziemca małżonka obywatela polskiego albo cudzoziemca posiadającego zezwolenie na pobyt stały lub zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego WE na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, organ będzie obowiązany ustalić, czy celem istnienia małżeństwa jest obejście przepisów ustawy o cudzoziemcach, o ile nie wszczęto postępowania o rozwód lub separację. Organ, lub na jego wniosek Straż Graniczna, będzie obowiązany ustalić , czy okoliczności sprawy nie wskazują, że:
1) jedno z małżonków przyjęło korzyść majątkową w zamian za wyrażenie zgody na zawarcie małżeństwa, o ile nie wynikało to ze zwyczaju ugruntowanego w danym państwie lub grupie społecznej;
2) małżonkowie nie wypełniają prawnych obowiązków wynikających z zawarcia małżeństwa;
3) małżonkowie nie zamieszkują wspólnie;
4) małżonkowie nie spotkali się przed zawarciem małżeństwa;
5) małżonkowie nie mówią językiem zrozumiałym dla obojga;
6) małżonkowie nie są zgodni co do dotyczących ich danych osobowych i innych istotnych okoliczności ich dotyczących;
7) jedno z małżonków lub oboje małżonkowie w przeszłości zawierali już małżeństwa dla pozoru.
6. Przy wykonaniu czynności mających na celu ustalenie okoliczności, o których mowa w ust. 5, nie będzie stosowany art. 79 Kodeksu postępowania administracyjnego.
7. W decyzji o zobowiązaniu do powrotu będzie określany termin dobrowolnego powrotu, który będzie wynosił od 7 do 30 dni.
8. Określony w decyzji o zobowiązaniu do powrotu termin dobrowolnego powrotu będzie mógł, w razie konieczności, wynosić do 1 roku, jeżeli:
1) przepisy prawa polskiego będą wymagały od cudzoziemca osobistego stawiennictwa przed polskim organem władzy publicznej;
2) będzie to wynikać z wyjątkowej sytuacji osobistej wymagającej obecności cudzoziemca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
3) będzie tego wymagać interes Rzeczypospolitej Polskiej.
9. W decyzji o zobowiązaniu do powrotu nie będzie określany termin dobrowolnego powrotu cudzoziemca w przypadku:
1) wystąpienia ryzyka ucieczki cudzoziemca;
2) gdy dalszy pobyt cudzoziemca stanowiłby zagrożenie dla obronności lub bezpieczeństwa państwa lub ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego albo naruszałby interes Rzeczypospolitej Polskiej.
Uznaje się, że ryzyko ucieczki cudzoziemca występuje w szczególności w następujących przypadkach:
1) deklaracji cudzoziemca o niepodporządkowaniu się obowiązkom wynikającym z otrzymania decyzji o zobowiązaniu do powrotu;
2) braku jakichkolwiek dokumentów poświadczających tożsamości cudzoziemca po jego uprzednim przekroczeniu granicy wbrew przepisom;
3) wjazdu i pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w trakcie zakazu ponownego wjazdu na terytorium Unii Europejskiej.
10. W decyzji o zobowiązaniu do powrotu wydawanej bez określania terminu dobrowolnego powrotu, będzie wskazywany kraj powrotu cudzoziemca a decyzji będzie nadawany rygor natychmiastowej wykonalności.
11. Organ, który wydał decyzję o zobowiązaniu do powrotu, będzie mógł, na wniosek cudzoziemca, przedłużyć termin dobrowolnego powrotu w niej określony, jeżeli:
1) przepisy prawa polskiego wymagają od cudzoziemca osobistego stawiennictwa przed polskim organem władzy publicznej;
2) konieczność przedłużenia terminu dobrowolnego powrotu wynika
z wyjątkowej sytuacji osobistej wymagającej obecności cudzoziemca
na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
3) wymaga tego interes Rzeczypospolitej Polskiej.
12. Przedłużenie terminu dobrowolnego powrotu będzie mogło nastąpić jednorazowo a łączny okres do wykonania decyzji o zobowiązaniu do powrotu nie może być dłuższy niż 1 rok.
13. Jeżeli decyzja o zobowiązaniu do powrotu będzie niewykonalna z przyczyn niezależnych od organu wykonującego decyzję o zobowiązaniu do powrotu i od cudzoziemca, organ właściwy do jej wykonania będzie występował do wojewody właściwego ze względu na miejsce pobytu cudzoziemca z wnioskiem o wydanie zgody na pobyt tolerowany.
14. Decyzja o zobowiązaniu do powrotu będzie podlegać przymusowemu wykonaniu przez doprowadzenie cudzoziemca do granicy albo do granicy państwa, do którego powraca, lub do portu lotniczego albo morskiego tego państwa, jeżeli:
1) nie został w niej wyznaczony termin dobrowolnego powrotu;
2) decyzja o zobowiązaniu do powrotu nie została dobrowolnie wykonana przez cudzoziemca w określonym w decyzji terminie lub w terminie wyznaczonym w decyzji o przedłużeniu terminu dobrowolnego powrotu;
3) po wydaniu decyzji o zobowiązaniu do powrotu:
a) powstało ryzyko ucieczki lub
b) ujawniły się względy obronności lub bezpieczeństwa państwa albo ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego albo interes Rzeczypospolitej Polskiej.
15. Obowiązek doprowadzenia cudzoziemca do granicy będzie wykonywał komendant oddziału Straży Granicznej lub komendant placówki Straży Granicznej właściwy
ze względu na miejsce pobytu cudzoziemca.
16. Obowiązek doprowadzenia cudzoziemca od granicy do portu lotniczego albo morskiego państwa, do którego następuje powrót, będzie wykonywał Komendant Główny Straży Granicznej lub komendant oddziału Straży Granicznej właściwy
ze względu na miejsce, w którym cudzoziemiec przekracza granicę.
17. Komendant placówki Straży Granicznej właściwy ze względu na miejsce, w którym cudzoziemiec przekracza granicę, będzie odnotowywał w rejestrze spraw dotyczących zobowiązania do powrotu datę opuszczenia przez cudzoziemca terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
18. Decyzja o zobowiązaniu do powrotu nie będzie podlegała wykonaniu w następujących przypadkach:
1) w stosunku do cudzoziemca toczy się postępowanie o nadanie statusu uchodźcy;
2) cudzoziemiec posiada zgodę na pobyt tolerowany;
3) cudzoziemiec przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie:
a) wizy Schengen upoważniającej tylko do wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej ze względów humanitarnych, ze względu na interes państwa lub zobowiązania międzynarodowe,
b) zezwolenia na pobyt czasowy ze względu na okoliczności wymagające krótkotrwałego pobytu.
19. Decyzja o zobowiązaniu do powrotu będzie wygasała z mocy prawa jeżeli:
1) cudzoziemiec posiada status uchodźcy, korzysta z ochrony uzupełniającej lub z ochrony humanitarnej;
2) cudzoziemiec jest małżonkiem obywatela polskiego albo cudzoziemca posiadającego zezwolenie na pobyt stały lub zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego WE na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i jego dalszy pobyt nie stanowi zagrożenia dla obronności lub bezpieczeństwa państwa lub bezpieczeństwa i porządku publicznego, chyba że celem istnienia małżeństwa jest obejście przepisów ustawy o cudzoziemcach;
3) cudzoziemiec przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie zezwolenia na pobyt czasowy udzielonego cudzoziemcowi:
a) który jest ofiarą handlu ludźmi,
b) z uwagi na konieczność poszanowania prawa do życia rodzinnego w rozumieniu Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, sporządzonej w Rzymie dnia 4 listopada 1950 r., lub prawa dziecka określone w Konwencji o prawach dziecka, przyjętej przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych dnia 20 listopada 1989 r. (Dz. U. z 1991 r. Nr 120, poz. 526 oraz z 2000 r. Nr 2, poz. 11).
20. Decyzja o zobowiązaniu do powrotu w której wyznacza się termin dobrowolnego powrotu będzie wydawana:
1) z urzędu, przez komendanta oddziału Straży Granicznej lub komendanta placówki Straży Granicznej lub komendanta wojewódzkiego lub powiatowego (miejskiego) Policji, który ujawnił fakt albo zdarzenie uzasadniające wydanie decyzji który ujawnił fakt albo zdarzenie stanowiące podstawę wydania decyzji;
2) na wniosek, Ministra Obrony Narodowej, Szefa Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Szefa Agencji Wywiadu, organu Służby Celnej przez komendanta oddziału Straży Granicznej lub komendanta wojewódzkiego Policji właściwego ze względu na miejsce pobytu cudzoziemca lub miejsce ujawnienia faktu albo zdarzenia będącego podstawą wystąpienia z wnioskiem o wydanie decyzji o zobowiązaniu do powrotu.
21. W pozostałych przypadkach decyzje o zobowiązaniu do powrotu będą wydawane przez wojewodę właściwego ze względu na miejsce zdarzenia, które uzasadnia wydanie decyzji, z urzędu lub na wniosek Ministra Obrony Narodowej, Szefa Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Szefa Agencji Wywiadu, komendanta oddziału Straży Granicznej lub komendanta placówki Straży Granicznej, komendanta wojewódzkiego lub powiatowego (miejskiego) Policji lub organu Służby Celnej.
22. Organ właściwy do wydania decyzji o zobowiązaniu do powrotu będzie też organem właściwym do pouczenia cudzoziemca posiadającego ważne zezwolenie na pobyt lub inne zezwolenie uprawniające do pobytu, wydane przez inne państwo obszaru Schengen, o obowiązku niezwłocznego wyjazdu na terytorium tego państwa członkowskiego. Organ ten będzie odnotowywał dokonanie pouczenia cudzoziemca w rejestrze, o którym mowa w ust. 1 pkt 5 rozdziału założeń „Rejestry, ewidencja i wykaz w sprawach cudzoziemców”.
23. W przypadku gdy cudzoziemiec przekroczył granicę wbrew przepisom prawa, a następnie nie uzyskał zezwolenia lub prawa do pobytu na tym terytorium, decyzja o zobowiązaniu do powrotu będzie wydawana na standardowym formularzu.
24. Organ prowadzący postępowanie w sprawie wydania decyzji o zobowiązaniu do powrotu będzie obowiązany w razie konieczności do zapewnienia pomocy tłumacza.
25. Cudzoziemiec w zakresie prowadzonego postępowania postępowanie w sprawie wydania decyzji o zobowiązaniu do powrotu będzie miał prawo kontaktowania się z organizacjami pozarządowymi zajmującymi się udzielaniem pomocy prawnej.
26. Na wniosek cudzoziemca organ, który wydał decyzję o zobowiązaniu do powrotu, będzie obowiązany do dokonania, w języku zrozumiałym dla cudzoziemca, ustnego lub pisemnego tłumaczenia decyzji, w szczególności części dotyczącej pouczenia, w jakim trybie służy od niej odwołanie. Od decyzji o zobowiązaniu do powrotu oraz od decyzji o przedłużeniu terminu dobrowolnego powrotu będzie przysługiwało odwołanie do Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców.
27. Decyzja o zobowiązaniu do powrotu będzie mogła być przekazywana za pośrednictwem urządzeń umożliwiających odczyt i zapis znaków pisma na nośniku papierowym oraz za pośrednictwem sieci telekomunikacyjnej i doręczana cudzoziemcowi w formie uzyskanej w wyniku takiego przekazu.
28. Organ, który wydał decyzję o zobowiązaniu do powrotu będzie odnotowywał wydanie decyzji o zobowiązaniu do powrotu w dokumencie podróży cudzoziemca oraz niezwłocznie będzie informował o jej wydaniu organ, który wystąpił z wnioskiem o wydanie decyzji o zobowiązaniu do powrotu.
29. W przypadku przekazania decyzji o zobowiązaniu do powrotu za pośrednictwem urządzeń umożliwiających odczyt i zapis znaków pisma na nośniku papierowym lub za pośrednictwem sieci telekomunikacyjnych i doręczenia cudzoziemcowi decyzji
w formie uzyskanej w wyniku takiego przekazu, wydanie decyzji o zobowiązaniu do powrotu w dokumencie podróży cudzoziemca będzie odnotowywał organ obowiązany do wykonania decyzji.
30. Organ występujący z wnioskiem o wydanie decyzji o zobowiązaniu do powrotu lub komendant wojewódzki Policji właściwy ze względu na siedzibę wojewody, który wydał decyzję na wniosek Ministra Obrony Narodowej, organu Służby Celnej lub z urzędu będzie pobierał od cudzoziemca, któremu wydano decyzję o zobowiązaniu do powrotu, odciski linii papilarnych, jeżeli nie zostały one pobrane w przypadku zatrzymania cudzoziemca:
1) w związku z przekroczeniem granicy niezgodnie z przepisami;
2) wobec którego zachodzą okoliczności uzasadniające wydanie decyzji o zobowiązaniu do powrotu.
30. Organ występujący z wnioskiem o wydanie decyzji o zobowiązaniu do powrotu lub komendant wojewódzki Policji właściwy ze względu na siedzibę wojewody, który wydał decyzję na wniosek Ministra Obrony Narodowej, organu Służby Celnej lub z urzędu będzie ponadto sporządzał fotografię cudzoziemca, chyba że fotografia została sporządzona wcześniej w postępowaniu karnym na podstawie art. 74 § 2 pkt 1 Kodeksu postępowania karnego lub w postępowaniu o nadanie statusu uchodźcy na podstawie art. 29 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
31. Odciski linii papilarnych od cudzoziemca będą pobierane za pomocą kart daktyloskopijnych lub urządzenia do elektronicznego pobierania odcisków.
32. Cudzoziemca małoletniego będzie można zobowiązać do powrotu tylko pod opieką przedstawiciela ustawowego, chyba że decyzja o zobowiązaniu do powrotu będzie wykonywana w taki sposób, że małoletniego przekazuje się przedstawicielowi ustawowemu albo przedstawicielowi właściwych władz państwa, do którego następuje powrót.
33. Decyzja o zobowiązaniu do powrotu cudzoziemca małoletniego do kraju jego pochodzenia lub do innego państwa będzie wykonywana tylko wtedy, gdy małoletni będzie miał tam zapewnioną opiekę rodziców, innych osób pełnoletnich lub instytucji opiekuńczych, zgodnie ze standardami określonymi przez Konwencję o prawach dziecka, przyjętą przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych dnia
20 listopada 1989 r. (Dz. U. z 1991 r. Nr 120, poz. 526, z późn. zm.).
34. Przedstawiciele organizacji pozarządowych będą mogli uczestniczyć w czynnościach związanych z przymusowym wykonaniem decyzji o zobowiązaniu do powrotu.
35. W decyzji o zobowiązaniu do powrotu lub w decyzji o przedłużeniu terminu dobrowolnego powrotu można zobowiązać cudzoziemca do:
1) zgłaszania się w określonych odstępach czasu do organu wskazanego
w decyzji,
2) wpłaty zabezpieczenia pieniężnego w wysokości określonej w decyzji, do czasu okazania biletu na podróż powrotną,
3) przekazanie do depozytu organowi wskazanemu w decyzji dokumentu podróży do czasu okazania biletu na podróż powrotną,
4) przebywania w wyznaczonym w decyzji miejscu
- do czasu wykonania decyzji o zobowiązaniu do powrotu.
36. Cudzoziemcowi nie będzie wolno opuścić miejsca zamieszkania wyznaczonego w decyzji o zobowiązaniu do powrotu lub w decyzji o przedłużeniu termin dobrowolnego powrotu bez zgody organu, który wydał decyzję.
37. Koszty związane z wydaniem i wykonaniem decyzji o zobowiązaniu do powrotu, z wyłączeniem przypadków, o których mowa w ust. 47-50, będzie ponosił cudzoziemiec.
38. Zapraszający będzie ponosił koszty związane z wydaniem i wykonaniem decyzji
o zobowiązaniu do powrotu, w przypadku gdy cudzoziemiec, którego zaprosił, wjechał na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w okresie, na który został zaproszony, i okoliczności uzasadniające jego zobowiązanie do powrotu wystąpiły:
1) podczas pobytu na tym terytorium w okresie objętym zaproszeniem lub
2) po upływie okresu objętego zaproszeniem, gdy cudzoziemiec nie uzyskał przedłużenia wizy, zezwolenia na pobyt czasowy, zezwolenia na pobyt stały, zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego WE lub nie korzysta z ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, o której mowa w art. 3 ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, i pozostał na tym terytorium.
39. Pracodawca lub osoba, która powierzyła cudzoziemcowi wykonywanie innej pracy zarobkowej lub pełnienie funkcji, będzie ponosić koszty związane z wydaniem
i wykonaniem decyzji o zobowiązaniu do powrotu, w przypadku gdy zobowiązanie do powrotu nastąpi w związku z wykonywaniem przez cudzoziemca pracy niezgodnie
z przepisami ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy.
40. Jeżeli cudzoziemcowi, który został zaproszony, będzie wydana decyzja
o zobowiązaniu do powrotu w związku z wykonywaniem pracy niezgodnie
z przepisami ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, koszty związane z wydaniem i wykonaniem decyzji o zobowiązaniu do powrotu będzie ponosił pracodawca lub osoba, która powierzyła cudzoziemcowi wykonywanie innej pracy zarobkowej lub pełnienie funkcji.
41. Placówka naukowa, która przyjęła cudzoziemca w celu realizacji projektu badawczego poniesie koszty związane wydaniem i wykonaniem decyzji o zobowiązaniu tego cudzoziemca do powrotu, jeżeli decyzja o zobowiązaniu do powrotu została wydana i wykonana ze środków publicznych przed upływem 6 miesięcy od dnia wygaśnięcia umowy o przyjęciu, a podstawą jej wydania był pobyt cudzoziemca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej bez ważnej wizy, jeżeli jest wymagana, lub innego ważnego dokumentu uprawniającego do wjazdu i pobytu na tym terytorium.
42. Do kosztów związanych z wydaniem i wykonaniem decyzji o zobowiązaniu do powrotu będzie się zaliczać, w szczególności koszty:
1) postępowania;
2) pobrania odcisków linii papilarnych oraz koszty wykonania fotografii;
3) pobytu w strzeżonym ośrodku lub areszcie dla cudzoziemców;
4) badań lekarskich;
5) pomocy udzielonej przez państwo członkowskie Unii Europejskiej w związku
z zastosowaniem tranzytu drogą powietrzną przez jego terytorium;
6) przejazdu cudzoziemca do granicy albo do granicy państwa, do którego się udaje lub zostaje doprowadzony, lub do portu lotniczego albo morskiego tego państwa;
7) doprowadzenia do granicy.
43. Koszty związane z wydaniem i wykonaniem decyzji o zobowiązaniu do powrotu będą naliczane w przypadku wydania decyzji o zobowiązaniu do powrotu, w której nie będzie określony termin dobrowolnego wyjazdu, lub w innym przypadku jej przymusowego wykonania.
44. Wysokość kosztów związanych z wydaniem i wykonaniem decyzji o zobowiązaniu do powrotu, podmioty zobowiązane do uiszczenia należności z tytułu ich poniesienia oraz termin i sposób ich uiszczenia będzie ustalał, w drodze decyzji, organ Straży Granicznej właściwy wykonania decyzji o zobowiązaniu do powrotu.
45. Organ, który wydał decyzję dotyczącą kosztów związanych z wydaniem i wykonaniem decyzji o zobowiązaniem do powrotu, będzie mógł ją zmienić, w przypadku gdy po jej wydaniu, koszty te ulegną zmianie.
46. Decyzji dotyczącej kosztów związanych z wydaniem i wykonaniem decyzji o zobowiązaniu do powrotu oraz decyzji o zmianie przedmiotowych kosztów będzie nadany rygor natychmiastowej wykonalności.
47. Od decyzji dotyczącej kosztów związanych z wydaniem i wykonaniem decyzji
o zobowiązaniu do powrotu oraz decyzji o zmianie kosztów związanych z wydaniem
i wykonaniem decyzji o zobowiązaniu do powrotu będzie przysługiwało odwołanie do Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców.
48. W przypadku nieuiszczenia w terminie należności z tytułu kosztów związanych
z wydaniem i wykonaniem decyzji o zobowiązaniu do powrotu będą one podlegały egzekucji w trybie przepisów ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2005 r. Nr 229, poz. 1954, z późn. zm.). Postępowanie egzekucyjne będzie mogło być wszczęte bez uprzedniego doręczenia upomnienia.
49. Do czasu uiszczenia należności z tytułu kosztów związanych z wydaniem
i wykonaniem decyzji o zobowiązaniu do powrotu przez podmiot do tego obowiązany, koszty te będą pokrywane przez Skarb Państwa. Dodatkowo jeżeli należności związane z wydaniem i wykonaniem decyzji o zobowiązaniu do powrotu nie będą mogły być wyegzekwowane, będą pokrywane przez Skarb Państwa.
50. Wpływy z uiszczonych należności z tytułu kosztów związanych z wydaniem
i wykonaniem decyzji o zobowiązaniu do powrotu będą stanowić dochód budżetu państwa.
51. Do cudzoziemców oraz członków ich rodzin posiadających uprawnienie
do wykonywania pracy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na zasadach określonych w aktach prawnych wydanych przez organy powołane na mocy Układu ustanawiającego stowarzyszenie między Europejską Wspólnotą Gospodarczą a Turcją, podpisanego w Ankarze dnia 12 września 1963 r., nie będzie stosować się przepisów
o zobowiązaniu do powrotu. W zakresie uregulowanym w tych przepisach będą miały zastosowanie przepisy rozdziału 5 ustawy z dnia 14 lipca 2006 r. o wjeździe na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, pobycie oraz wyjeździe z tego terytorium obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej i członków ich rodzin.
52. Cudzoziemcowi, który spełnia przesłanki do przekazania na podstawie dwustronnych lub wielostronnych umów międzynarodowych w szczególnie uzasadnionych przypadkach, ze względu na stan zdrowia będzie można wstrzymać termin przekazania do kraju trzeciego. Cudzoziemcowi temu w przypadku wystąpienia zagrożenia życia lub zdrowia będzie zapewniona opieka medyczna.
53. Cudzoziemcy:
1) ubiegający się o nadanie statusu uchodźcy:
a) których wniosek ze względów formalnych został pozostawiony bez rozpoznania,
b) którzy otrzymali decyzję o odmowie nadania statusu uchodźcy, ochrony uzupełniającej i odmowie udzielenia ochrony humanitarnej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
2) którzy po złożeniu wniosku o nadanie statusu uchodźcy zrezygnowali
z ubiegania się o ten status,
3) którzy otrzymali decyzję o odmowie udzielenia azylu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
4) którzy otrzymali decyzję o zobowiązaniu do powrotu, z wyjątkiem decyzji o zobowiązaniu do powrotu, w której nie będzie określony termin dobrowolnego powrotu, lub w innym przypadku, gdy decyzja ta będzie podlegać przymusowemu wykonaniu,
5) co do których ustalono, na podstawie zgromadzonego przez właściwy organ materiału dowodowego, że są ofiarami handlu ludźmi lub którzy mogą być świadkami w tych sprawach
- będą mogli ubiegać się o pomoc w dobrowolnym powrocie.
54. Pomoc w dobrowolnym powrocie obejmuje pokrycie:
1) kosztów podróży;
2) opłat administracyjnych związanych z uzyskaniem dokumentu podróży oraz niezbędnych wiz i zezwoleń;
3) kosztów wyżywienia w podróży;
4) kosztów opieki medycznej;
5) kosztów organizacji przez podmiot, o którym mowa w ust.66, dobrowolnego powrotu.
55. Cudzoziemiec, o którym mowa w ust. 67 będzie informowany o możliwości korzystania z pomocy w dobrowolnym powrocie. Cudzoziemcowi będzie mogła być udzielona kolejna pomoc w dobrowolnym powrocie nie wcześniej niż po 2 latach od daty poprzedniego opuszczenia terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
56. Podmiot, w którego zakresie działania znajdują się sprawy związane z organizacją dobrowolnych powrotów, będzie mógł zapewnić cudzoziemcowi, na jego wniosek, pomoc w dobrowolnym powrocie po uzyskaniu zgody Komendanta Głównego Straży Granicznej. Dobrowolne powroty podlegają finansowaniu z budżetu państwa z części, której dysponentem jest minister właściwy do spraw wewnętrznych, ze środków będących w dyspozycji Komendanta Głównego Straży Granicznej.
57. W decyzji o zobowiązaniu do powrotu, będzie się orzekało o zakazie ponownego wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej państw obszaru Schengen i określało okresu tego zakazu. Jeżeli cudzoziemiec wykona w terminie pierwszą decyzję o zobowiązaniu do powrotu, to orzeczenie o zakazu ponownego wjazdu nie będzie skutkowało wpisem danych cudzoziemca do wykazu osób niepożądanych.
58. Organ wydający decyzję o zobowiązaniu do powrotu będzie obowiązany przed jej wydaniem do dokonania w dostępnych bazach danych sprawdzeń, czy cudzoziemiec, który spełnia przesłanki do wydania decyzji o zobowiązaniu do powrotu, nie posiada tytułu pobytowego w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej.
59. Orzekany w decyzji o zobowiązaniu do powrotu zakaz ponownego wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej lub państw obszaru Schengen będzie określony w następujących granicach:
1) od 6 miesięcy do 3 lat gdy:
a) cudzoziemiec przebywał na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej bez ważnej wizy, jeżeli jest wymagana, lub innego ważnego dokumentu uprawniającego do wjazdu i pobytu na tym terytorium,
b) cudzoziemiec nie opuścił terytorium Rzeczypospolitej Polskiej po wykorzystaniu dopuszczalnego czasu pobytu na terytorium państw obszaru Schengen przez 3 miesiące w okresie 6 miesięcy liczonych od dnia pierwszego wjazdu,
c) cudzoziemiec nie posiadał środków finansowych niezbędnych do pokrycia kosztów pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i nie miał możliwości wskazania wiarygodnych źródeł ich uzyskania,
d) cudzoziemiec przebywał poza strefą przygraniczną, w której zgodnie z zezwoleniem na przekraczanie granicy w ramach małego ruchu granicznego mógł przebywać,
e) cudzoziemiec przebywał na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej po upływie okresu pobytu, do którego był uprawniony na podstawie zezwolenia na przekraczanie granicy w ramach małego ruchu granicznego;
2) od 1 roku do 3 lat gdy:
a) cudzoziemiec wykonuje lub wykonywał pracę bez wymaganego zezwolenia na pracę lub oświadczenia o zamiarze powierzenia wykonywania pracy, zarejestrowanego w powiatowym urzędzie pracy lub został ukarany karą grzywny za nielegalne wykonywanie pracy albo podjął działalność gospodarczą niezgodnie z przepisami obowiązującymi w tym zakresie w Rzeczypospolitej Polskiej,
b) cudzoziemiec niezgodne z przepisami przekroczył lub usiłował przekroczyć granicę;
3) od 3 lat do 5 lat gdy:
a) cudzoziemiec został skazany w Rzeczypospolitej Polskiej prawomocnym orzeczeniem na karę pozbawienia wolności podlegającą wykonaniu, gdy istnieją podstawy do przeprowadzenia postępowania o przekazanie go za granicę w celu wykonania orzeczonej wobec niego kary,
b) cudzoziemiec stanowi zagrożenie dla zdrowia publicznego lub stosunków międzynarodowych Rzeczypospolitej Polskiej lub któregoś z państw członkowskich.
60. W decyzji o zobowiązaniu do powrotu będzie orzeczony, na okres 5 lat, zakaz ponownego wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz na terytorium państw obszaru Schengen, jeżeli dalszy pobyt cudzoziemca stanowiłby zagrożenie dla obronności lub bezpieczeństwa państwa lub ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego albo naruszałby interes Rzeczypospolitej Polskiej.
61. Zakaz ponownego wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz zakaz ponownego wjazdu na terytorium państw obszaru Schengen nie będzie orzekany,
w przypadku gdy cudzoziemcowi udzielono pomocy w dobrowolnym powrocie.
62. Organ wydający decyzję o zobowiązaniu do powrotu, na wniosek cudzoziemca będzie mógł cofnąć zakaz ponownego wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz na terytorium państw obszaru Schengen, w przypadku gdy cudzoziemiec wykaże, że:
1) wykonał wszystkie postanowienia decyzji o zobowiązaniu do powrotu;
2) ponowny wjazd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub na terytorium państw obszaru Schengen ma nastąpić ze względów humanitarnych.
63. Decyzja o zobowiązaniu do powrotu będzie powodować z mocy prawa unieważnienie wizy krajowej, cofnięcie zezwolenia na pobyt czasowy oraz zezwolenia na pracę. Ponadto, decyzja o zobowiązaniu do powrotu wydana w związku z przebywaniem cudzoziemca poza strefą przygraniczną, w której zgodnie z zezwoleniem na przekraczanie granicy w ramach małego ruchu granicznego mógł przebywać lub w związku z przebywaniem cudzoziemca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej po upływie okresu pobytu, do którego był uprawniony na podstawie zezwolenia na przekraczanie granicy w ramach małego ruchu granicznego, będzie powodować z mocy prawa unieważnienie zezwolenia na przekraczanie granicy w ramach małego ruchu granicznego.
Uzasadnienie:
Przepisy regulują postępowanie w zakresie procedury dotyczącej zobowiązania cudzoziemca nielegalnie przebywającego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej do powrotu, zgodnie z postanowieniami dyrektywy Parlamentu i Rady 2008/115/WE z dnia 16 grudnia 2008r. w sprawie wspólnych norm i procedur stosowanych przez państwa członkowskie w odniesieniu do powrotów nielegalnie przebywających obywateli państw trzecich (Dz. Urz. UE L 348 z 24.12.2008, str. 98).
W obecnym stanie prawnym wydawane są dwie decyzje: o zobowiązaniu do opuszczenia terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz o wydaleniu.
Zgodnie z projektem założeń będą one zastąpione jedną decyzją o zobowiązaniu do powrotu, w której określany będzie termin dobrowolnego powrotu . Niepodporządkowanie się tej decyzji będzie skutkowało wdrożeniem postępowania polegającego na przymusowym jej wykonaniu. Tylko w przypadku ryzyka ucieczki lub zagrożenia dla obronności lub bezpieczeństwa państwa lub ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego albo groźby naruszenia interesu Rzeczypospolitej Polskiej termin ten nie będzie określany a decyzji nada się rygor natychmiastowej wykonalności.
Przewiduje się możliwość przedłużenia terminu dobrowolnego powrotu określonego w decyzji
Zachowane zostaną regulacje gwarantujące ochronę przed wydaniem takiej decyzji, z tym że na czas postępowania w sprawie: nadania cudzoziemcowi statusu uchodźcy lub zezwolenia na pobyt czasowy z uwagi na konieczność poszanowania prawa do życia rodzinnego w rozumieniu Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, sporządzonej w Rzymie dnia 4 listopada 1950 r., lub prawa dziecka określone w Konwencji o prawach dziecka, przyjętej przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych dnia 20 listopada 1989 r. (Dz. U. z 1991 r. Nr 120, poz. 526 oraz z 2000 r. Nr 2, poz. 11), postępowanie o zobowiązaniu do powrotu będzie zawieszane. Określone zostaną przypadki, w których decyzja o zobowiązaniu do powrotu będzie wygasała z mocy prawa.
Odmiennie niż dotychczas nie będą rozpatrywane w tym postępowaniu przesłanki przemawiające za udzieleniem ochrony. Organ prowadzący postępowanie będzie jednak zobowiązany pouczyć cudzoziemca o możliwości złożenia wniosku o jej udzielenie i w razie skorzystania przez cudzoziemca z tego uprawnienia, zawiesi postępowanie do czasu załatwienia wniosku.
Nowym rozwiązaniem będzie orzekanie w decyzji o zobowiązaniu do powrotu zakazu ponownego wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej lub państw obszaru Schengen w granicach określonych w ustawie.
W celu wykonania postanowień dyrektywy przewiduje się wprowadzenie instytucji pomocy w dobrowolnym powrocie, promowanej w ten sposób, że w razie skorzystania z niej przez cudzoziemca, nie będzie orzekany zakaz ponownego wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz zakaz ponownego wjazdu na terytorium państw obszaru Schengen
8.12. Zgoda na pobyt tolerowany
1. Cudzoziemcowi będzie się udzielało zgody na pobyt tolerowany na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli zobowiązanie go do powrotu:
1) mogłoby nastąpić jedynie do kraju, w którym zagrożone byłoby jego prawo do życia, wolności i bezpieczeństwa osobistego, w którym mógłby zostać poddany torturom albo nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu albo karaniu lub być zmuszony do pracy lub pozbawiony prawa do rzetelnego procesu sądowego albo być ukarany bez podstawy prawnej w rozumieniu Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, sporządzonej w Rzymie dnia 4 listopada 1950 r. (Dz. U. z 1993 r. Nr 61, poz. 284 i 285, z 1995 r. Nr 36, poz. 175, 176 i 177, z 1998 r. Nr 147, poz. 962 oraz z 2002 r. Nr 127, poz. 1084), a zaszły przeszkody prawne do udzielenia mu ochrony humanitarnej;
2) jest niewykonalne z przyczyn niezależnych od organu wykonującego decyzję o zobowiązaniu do powrotu i od cudzoziemca.
2. Cudzoziemcowi będzie można udzielić zgody na pobyt tolerowany na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli zobowiązanie go do powrotu mogłoby nastąpić jedynie do kraju, do którego wydanie cudzoziemca jest niedopuszczalne na podstawie orzeczenia sądu o niedopuszczalności wydania cudzoziemca albo na podstawie rozstrzygnięcia Ministra Sprawiedliwości o odmowie jego wydania, uwzględniając przyczynę, z powodu której odmówiono wydania cudzoziemca, oraz interes Rzeczypospolitej Polskiej.
3. Przepisu ust. 1 i 2 nie będzie się stosowało w przypadku, gdy pobyt cudzoziemca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej będzie stanowił zagrożenie obronności lub bezpieczeństwa państwa albo bezpieczeństwa i porządku publicznego.
4. Cudzoziemcowi, któremu udzielono zgody na pobyt tolerowany, przysługują uprawnienia cudzoziemca, któremu udzielono zezwolenia na pobyt czasowy, o ile przepisy ustawy lub innych ustaw nie stanowią inaczej.
5. Cudzoziemcowi, któremu udzielono zgody na pobyt tolerowany, będzie się wydawało dokument potwierdzający posiadanie zgody na pobyt tolerowany, który nie będzie uprawniał do przekraczania granicy, ani do podróżowania po obszarze Schengen.
6. W decyzji o udzieleniu zgody na pobyt tolerowany będzie się zobowiązywać cudzoziemca do zgłaszania się w określonych odstępach czasu do organu wskazanego w decyzji oraz do zawiadamiania tego organu o każdej zmianie miejsca pobytu.
7. Zgodę na pobyt tolerowany będzie się cofać, jeżeli:
1) ustanie przyczyna, dla której została ona udzielona;
2) cudzoziemiec opuścił terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
3) dalsze jej obowiązywanie mogłoby spowodować zagrożenie dla obronności lub bezpieczeństwa państwa albo bezpieczeństwa i porządku publicznego;
4) cudzoziemiec będzie uchylał się od nałożonego w tej decyzji obowiązku zgłaszania się w określonych odstępach czasu do wskazanego w niej organu lub zawiadomienia tego organu o każdej zmianie miejsca pobytu.
8. Decyzji o cofnięciu zgody na pobyt tolerowany będzie się nadawać rygor natychmiastowej wykonalności.
9. Straż Graniczna będzie mogła wystąpić do wojewody z wnioskiem o udzielenie cudzoziemcowi zgody na pobyt tolerowany. Powyższy wniosek będzie mógł być złożony w trakcie postępowania w sprawie o zobowiązanie cudzoziemca do powrotu, jak i po wydaniu tej decyzji. W drugim z w/w przypadków decyzja o zobowiązaniu do powrotu będzie wygasała z mocy prawa.
10. Zgoda na pobyt tolerowany w sytuacji, o której mowa w ust. 2, będzie wydawana, na wniosek cudzoziemca, przez wojewodę właściwego ze względu na miejsce pobytu cudzoziemca.
Uzasadnienie:
W rozdziale zostaną uregulowane przesłanki udzielania cudzoziemcom zgody na pobyt tolerowany na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Instytucja zgody na pobyt tolerowany była dotychczas uregulowana w ustawie z dnia 13 czerwca 2003 r. o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (t.j. Dz. U. z 2009 r., Nr 189, poz. 1472 z późn. zm.). W związku z planowanym kompleksowym uregulowaniem powrotów cudzoziemców w ustawie o cudzoziemcach zasadne jest przeniesienie i modyfikacja tych regulacji w ustawie o cudzoziemcach.
8.13. Tranzyt cudzoziemca drogą powietrzną
1. Postępowanie w sprawie przejazdu cudzoziemca przez obszar portu lotniczego, zwanego dalej „tranzytem drogą powietrzną”, innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej w celu wykonania decyzji o wydaleniu, rozpocznie się od złożenia wniosku przez Komendanta Głównego Straży Granicznej o zezwolenie na tranzyt drogą powietrzną. Wniosek ten będzie można złożyć, gdy doprowadzenie cudzoziemca do portu lotniczego państwa, do którego ma być wydalony nie będzie możliwe z uzasadnionych praktycznych powodów przy wykorzystaniu lotu bezpośredniego z terytorium Rzeczpospolitej Polskiej. Przewidziano, że wniosek będzie składany do centralnego organu innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej.
2. W przypadku gdy będzie to niezbędne, wniosek o zezwolenie na tranzyt drogą powietrzną dotyczył będzie również osób odpowiedzialnych za cudzoziemca podczas tranzytu, w tym osób sprawujących nad nim opiekę medyczną i tłumaczy, zwanych dalej „eskortą”.
3. Doręczenia wniosku o zezwolenie na tranzyt drogą powietrzną centralnemu organowi państwa członkowskiego dokonywać będzie Komendant Główny Straży Granicznej, co najmniej 48 godzin przed rozpoczęciem tranzytu. Przewiduje się możliwość nie stosowania tego terminu w szczególnie pilnych przypadkach.
4. Wykonanie tranzytu drogą powietrzną będzie można rozpocząć po uzyskaniu zezwolenia na tranzyt udzielonego przez organ centralny innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej, chyba że co innego będzie wynikało z dwustronnych lub wielostronnych porozumień lub umów.
5. Komendant Główny Straży Granicznej będzie uzgadniał z centralnym organem innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej zakres pomocy w tranzycie drogą powietrzną i sposób jego przeprowadzenia zapewniający zakończenie tranzytu w czasie nie dłuższym niż 24 godziny. W przypadku, gdy tranzyt drogą powietrzną nie będzie mógł być zakończony w powyższym terminie, Komendant Główny Straży Granicznej będzie mógł uzgodnić z organem centralnym innego państwa członkowskiego jego przedłużenie, nie więcej jednak niż o 48 godzin.
6. Cudzoziemcowi, który opuścił terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w związku z rozpoczęciem tranzytu drogą powietrzną, będzie zezwalało się na ponowny wjazd na to terytorium w następujących przypadkach:
1) centralny organ państwa członkowskiego Unii Europejskiej cofnął zezwolenie na tranzyt drogą powietrzną;
2) podczas tranzytu drogą powietrzną cudzoziemiec wjechał bez zezwolenia na terytorium państwa członkowskiego Unii Europejskiej, na którego obszarze znajduje się port lotniczy, przez który jest wykonywany tranzyt;
3) wydalenie cudzoziemca do kraju przeznaczenia lub innego państwa tranzytu lub jego wejście na pokład statku powietrznego okazało się bezskuteczne;
4) wykonanie tranzytu jest niemożliwe z innego powodu.
7. Koszty związane z ponownym wjazdem cudzoziemca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej będzie ponosił Skarb Państwa, który zapewni także zwrot kosztów pomocy udzielonej przez państwo członkowskie Unii Europejskiej w związku z zastosowaniem tranzytu drogą powietrzną przez jego terytorium. Wskazane koszty będą pokrywane z budżetu państwa z części, której dysponentem jest minister właściwy do spraw wewnętrznych, ze środków będących w dyspozycji Komendanta Głównego Straży Granicznej.
8. Jeżeli wykonanie decyzji o wydaleniu cudzoziemca z terytorium innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej nie będzie możliwe przy wykorzystaniu lotu bezpośredniego do kraju przeznaczenia, Komendant Główny Straży Granicznej, na wniosek centralnego organu tego państwa członkowskiego Unii Europejskiej, będzie udzielał zezwolenia na tranzyt cudzoziemca drogą powietrzną przez obszar polskiego lotniska w celu wykonania wydanej przez to państwo decyzji o wydaleniu cudzoziemca.
9. Komendant Główny Straży Granicznej będzie zawiadamiał o udzieleniu lub odmowie udzielenia zezwolenia na tranzyt drogą powietrzną centralny organ innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej w terminie 48 godzin od otrzymania wniosku. W uzasadnionych przypadkach termin ten będzie mógł być przedłużony o kolejne 48 godzin.
10. Komendant Główny Straży Granicznej będzie mógł odmówić udzielenia zezwolenia na tranzyt drogą powietrzną w następujących przypadkach:
1) cudzoziemiec jest oskarżony w Rzeczypospolitej Polskiej o popełnienie przestępstwa lub jest poszukiwany w celu wykonania wyroku;
2) tranzyt cudzoziemca przez terytorium innych państw lub przyjęcie cudzoziemca przez państwo, do którego jest wydalany, nie są wykonalne;
3) wykonanie decyzji o wydaleniu cudzoziemca wymaga zmiany lotniska na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
4) cudzoziemiec stanowi zagrożenie dla porządku i bezpieczeństwa publicznego, zdrowia publicznego lub interesu Rzeczypospolitej Polskiej;
5) udzielenie pomocy innemu państwu członkowskiemu Unii Europejskiej w wykonaniu tranzytu jest niemożliwe.
11. Komendant Główny Straży Granicznej będzie mógł cofnąć zezwolenie na tranzyt drogą powietrzną, jeżeli już po jego udzieleniu, ujawnią się okoliczności, z powodu których będzie odmawiało się udzielenia tego zezwolenia.
12. Komendant Główny Straży Granicznej będzie zawiadamiał centralny organ innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej:
1) o odmowie udzielenia lub cofnięciu zezwolenia na tranzyt drogą powietrzną;
2) o najbliższym terminie, w którym wykonanie tranzytu drogą powietrzną będzie możliwe – w przypadku odmowy udzielenia lub cofnięcia zezwolenia na tranzyt drogą powietrzną ze względu na brak możliwości udzielenia pomocy innemu państwu członkowskiemu Unii Europejskiej w jego wykonaniu.
13. Komendant Główny Straży Granicznej, na wniosek centralnego organu innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej, będzie mógł udzielić pomocy w tranzycie drogą powietrzną przez obszar polskiego lotniska, polegającej w szczególności na:
1) przejęciu cudzoziemca na pokładzie statku powietrznego i konwojowaniu go w obszarze lotniska;
2) zapewnieniu cudzoziemcowi oraz jego eskorcie:
a) niezbędnej opieki medycznej,
b) wyżywienia;
3) odbiorze, przechowywaniu i przekazywaniu dokumentów podróży cudzoziemca;
4) powiadamianiu centralnego organu innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej o miejscu i czasie odlotu cudzoziemca, jeżeli tranzyt odbywa się bez eskorty;
5) przekazywaniu centralnemu organowi innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej istotnych informacji dotyczących wykonania tranzytu;
6) zapewnieniu cudzoziemcowi zakwaterowania w czasie wykonywania tranzytu;
7) przeciwdziałaniu próbom uniemożliwienia wykonania tranzytu podejmowanym przez cudzoziemca.
14. Po zakończeniu tranzytu drogą powietrzną przez obszar polskiego lotniska Komendant Główny Straży Granicznej będzie występował do centralnego organu innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej o pokrycie kosztów udzielonej pomocy.
15. Funkcjonariusze innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej, należący do eskorty, podczas wykonywania tranzytu drogą powietrzną przez obszar polskiego lotniska:
1) będą uprawnieni do stosowania wobec cudzoziemca środków przymusu bezpośredniego przez użycie siły fizycznej w postaci chwytów obezwładniających oraz podobnych technik obrony lub ataku w celu odparcia czynnej napaści lub kajdanek w celu zapobiegnięcia czynnej napaści;
2) będą mogli współdziałać z funkcjonariuszami Straży Granicznej, stosując środki przymusu bezpośredniego odpowiadające potrzebie wynikającej z istniejącej sytuacji i niezbędne do osiągnięcia podporządkowania się wydanym poleceniom, zgodnie z warunkami użycia środków przymusu bezpośredniego przez funkcjonariuszy Straży Granicznej, określonymi w ustawie z dnia 12 października 1990 r. o Straży Granicznej, gdy wystąpi bezpośrednie i poważne zagrożenie podjęcia przez cudzoziemca ucieczki, okaleczenia siebie lub osób trzecich lub zniszczenia mienia.
16. Funkcjonariusze innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej, należący do eskorty, podczas wykonywania tranzytu drogą powietrzną przez obszar polskiego lotniska, będą posiadali upoważnienie do wykonywania tranzytu drogą powietrzną, będą nosili ubranie cywilne i nie będą mogli być uzbrojeni.
17. Wyłącza się stosowanie przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego i o postępowaniu przed sądami administracyjnymi w odniesieniu do spraw uregulowanych w rozdziale dotyczącym tranzytu cudzoziemca drogą powietrzną przez terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Uzasadnienie
Projektowane przepisy ustawy o cudzoziemcach powinny wprowadzać uregulowania umożliwiające tranzyt cudzoziemca drogą powietrzną przez port lotniczy innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej w celu wykonania decyzji o wydaleniu. Przepisy przedmiotowego rozdziału wdrażają postanowienia dyrektywy Rady 2003/110/WE z dnia 25 listopada 2003 r. w sprawie pomocy w przypadkach tranzytu do celów deportacji drogą powietrzną.
8.14. Wykonanie decyzji o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu wydanej przez organ innego państwa członkowskiego
1. Ostateczna decyzja organu innego państwa członkowskiego, zwanego dalej „wydającym państwem członkowskim”, o wydaniu decyzji o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu będzie mogła być wykonana przez organy obowiązane do przymusowego wykonania tej decyzji w związku z:
1) poważnym i aktualnym zagrożeniem dla porządku publicznego lub bezpieczeństwa narodowego innego państwa członkowskiego w przypadkach:
a) skazania cudzoziemca przez to państwo za przestępstwo zagrożone karą co najmniej 1 roku pozbawienia wolności lub
b) uzasadnionego podejrzenia popełnienia lub zamiaru popełnienia przez cudzoziemca poważnego przestępstwa karnego na terytorium państwa członkowskiego;
2) naruszeniem przepisów innego państwa członkowskiego dotyczących wjazdu lub pobytu cudzoziemców.
2. Określenie „państwo członkowskie” stosowane w tym rozdziale projektu założeń oznacza państwo członkowskie stosujące dyrektywę Rady 2001/40/WE z dnia 28 maja 2001 r. w sprawie wzajemnego uznawania decyzji o wydalaniu obywateli państw trzecich.
3. Jeżeli decyzja o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu wydana przez organ wydającego państwa członkowskiego będzie dotyczyła cudzoziemca posiadającego zezwolenie na pobyt czasowy, zezwolenie na pobyt stały lub zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego WE, Komendant Główny Straży Granicznej będzie obowiązany wystąpić do wojewody właściwego ze względu na miejsce pobytu cudzoziemca z wnioskiem o ustalenie, czy zachodzą przesłanki do ich cofnięcia.
4. Komendant Główny Straży Granicznej, za pomocą wszelkich dostępnych środków współpracy i wymiany informacji, w tym za pośrednictwem Biura SIRENE, o którym mowa w art. 35 ustawy z dnia 24 sierpnia 2007 r. o udziale Rzeczypospolitej Polskiej w Systemie Informacyjnym Schengen oraz Systemie Informacji Wizowej (Dz. U. Nr 165, poz. 1170, z późn. zm.), będzie obowiązany do przeprowadzania konsultacji z właściwym organem:
1) wydającego państwa członkowskiego w celu potwierdzenia, że decyzja o zobowiązaniu do powrotu jest w dalszym ciągu wykonalna;
2) państwa członkowskiego, które wydało zezwolenie pobytowe cudzoziemcowi zobowiązanemu do powrotu, w celu ustalenia, czy zachodzą przesłanki do cofnięcia tego zezwolenia.
5. Decyzja o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu wydana przez organ wydającego państwa członkowskiego nie będzie wykonywana w następujących okolicznościach:
1) zachodzą przesłanki do udzielenia cudzoziemcowi zgody na pobyt tolerowany;
2) cudzoziemiec jest małżonkiem obywatela polskiego albo cudzoziemca posiadającego zezwolenie na pobyt stały lub zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego WE;
3) wobec cudzoziemca toczy się postępowanie o nadanie statusu uchodźcy;
4) cudzoziemiec przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie wizy Schengen upoważniającej tylko do wjazdu i pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej ze względów humanitarnych, ze względu na interes państwa lub zobowiązania międzynarodowe lub na podstawie zezwolenia na pobyt czasowy udzielonego w przypadku, gdy cudzoziemiec:
a) jest ofiarą handlu ludźmi w rozumieniu art. 115 § 22 kk. i spełnia łącznie następujące warunki:
- przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
- podjął współpracę z organem właściwym do prowadzenia postępowania w sprawie zwalczania handlu ludźmi,
- zerwał kontakty z osobami podejrzanymi o popełnienie czynów zabronionych związanych z handlem ludźmi, lub
b) przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej nielegalnie, jeżeli:
- przepisy prawa polskiego wymagają od cudzoziemca osobistego stawiennictwa przed polskim organem władzy publicznej,
- wyjątkowa sytuacja osobista wymaga obecności cudzoziemca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
- wymaga tego interes Rzeczypospolitej Polskiej,
- organ właściwy do prowadzenia postępowania w sprawie zwalczania handlu ludźmi stwierdzi, że cudzoziemiec jest prawdopodobnie ofiarą handlu ludźmi w rozumieniu art. 115 § 22 kk.;
5) cudzoziemiec posiada zezwolenie na pobyt czasowy, zezwolenie na pobyt stały lub zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego WE, status uchodźcy, ochronę uzupełniającą lub zgodę na pobyt tolerowany;
6) cudzoziemiec jest pozbawiony wolności na skutek wykonania orzeczeń wydanych na podstawie ustaw lub zastosowany wobec niego zostanie środek zapobiegawczy w postaci zakazu opuszczania kraju;
7) właściwy organ wydającego państwa członkowskiego:
a) nie przekazał dokumentów niezbędnych do potwierdzenia, że decyzja o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu jest w dalszym ciągu wykonalna,
b) nie potwierdził gotowości zwrotu kosztów wykonania tej decyzji.
6. Decyzja o zobowiązaniu cudzoziemca lub członków jego rodziny do powrotu, posiadających dostęp do rynku pracy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na zasadach określonych w aktach prawnych wydanych przez organy powołane na mocy Układu ustanawiającego stowarzyszenie między Europejską Wspólnotą Gospodarczą a Turcją, podpisanego w Ankarze dnia 12 września 1963 r., wydana przez organ innego państwa członkowskiego, będzie mogła być wykonana tylko wtedy, gdy jednocześnie zachodzić będą przesłanki do wydalenia cudzoziemca z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, określone w przepisach rozdziału 5 ustawy z dnia 14 lipca 2006 r. o wjeździe na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, pobycie oraz wyjeździe z tego terytorium obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej i członków ich rodzin.
7. Wykonanie decyzji o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu wydanej przez organ wydającego państwa członkowskiego spowoduje z mocy prawa unieważnienie wizy krajowej lub zezwolenia na przekraczanie granicy w ramach małego ruchu granicznego oraz cofnięcie zezwolenia na pracę.
8. Cudzoziemca, którego będzie dotyczyła decyzja organu wydającego państwa członkowskiego podlegająca wykonaniu przez polskie organy, będzie doprowadzało się do granicy albo granicy państwa, do którego zostanie wydalony, lub do portu lotniczego albo morskiego tego państwa.
9. Jeżeli właściwy organ innego państwa członkowskiego nie cofnie zezwolenia pobytowego wydanego cudzoziemcowi, o którym mowa w ust. 8, cudzoziemiec będzie mógł być doprowadzony do granicy tego państwa lub do portu lotniczego albo morskiego tego państwa.
10. O opuszczeniu terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez cudzoziemca, o którym mowa w ust. 8 lub 9, Komendant Główny Straży Granicznej będzie obowiązany poinformować właściwy organ wydającego państwa członkowskiego.
11. Cudzoziemca małoletniego będzie można zobowiązać do powrotu do kraju jego pochodzenia tylko pod opieką przedstawiciela ustawowego, chyba że decyzja o zobowiązaniu do powrotu będzie wykonywana w taki sposób, że małoletni będzie przekazywany przedstawicielowi ustawowemu albo przedstawicielowi właściwych władz państwa, do którego nastąpi wydalenie.
12. Decyzja o zobowiązaniu cudzoziemca małoletniego do powrotu do kraju jego pochodzenia lub do innego państwa będzie wykonywana tylko wtedy, gdy małoletni będzie miał tam zapewnioną opiekę rodziców, innych osób pełnoletnich lub instytucji opiekuńczych, zgodnie ze standardami określonymi przez Konwencję o prawach dziecka, przyjętą przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych dnia 20 listopada 1989 r. (Dz. U. z 1991 r. Nr 120, poz. 526 oraz z 2000 r. Nr 2, poz. 11).
13. Decyzja o zobowiązaniu do powrotu będzie podlegała przymusowemu wykonaniu przez doprowadzenie cudzoziemca do granicy albo do granicy państwa, do którego będzie zobowiązany powrócić, lub do portu lotniczego albo morskiego tego państwa, jeżeli:
1) cudzoziemiec przebywa w strzeżonym ośrodku lub w areszcie w celu wydalenia;
2) cudzoziemiec nie opuścił terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w terminie określonym w decyzji o zobowiązaniu do powrotu;
3) wymagają tego względy obronności lub bezpieczeństwa państwa albo ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego albo interes Rzeczypospolitej Polskiej;
4) decyzja została wydana w związku z faktem, że cudzoziemiec nie opuścił w sposób dobrowolny terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w terminie określonym w decyzji:
a) o zobowiązaniu do opuszczenia tego terytorium,
b) odmowie udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy,
c) cofnięciu zezwolenia na pobyt czasowy.
14. Obowiązek doprowadzenia cudzoziemca do granicy będzie wykonywał komendant oddziału Straży Granicznej właściwy ze względu na miejsce pobytu cudzoziemca.
15. Obowiązek doprowadzenia cudzoziemca od granicy do portu lotniczego albo morskiego państwa, do którego następuje powrót, będzie wykonywał Komendant Główny Straży Granicznej lub komendant oddziału Straży Granicznej właściwy ze względu na miejsce, w którym cudzoziemiec przekraczał będzie granicę.
16. Komendant placówki Straży Granicznej będzie odnotowywał w rejestrze spraw dotyczących zobowiązania do powrotu datę opuszczenia przez cudzoziemca terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub będzie informował o tym niezwłocznie wojewodę, który wydał decyzję o zobowiązaniu do powrotu.
17. Do wykonania decyzji o zobowiązaniu do powrotu wydanej przez organ wydającego państwa członkowskiego będą miały zastosowanie przepisy następujących rozdziałów projektu założeń do projektu ustawy o cudzoziemcach:
1) tranzyt cudzoziemca drogą powietrzną;
2) postępowanie w sprawie zatrzymania cudzoziemca, umieszczenia go w strzeżonym ośrodku lub zastosowania wobec niego aresztu w celu wydalenia;
3) pobyt cudzoziemców w strzeżonym ośrodku lub w areszcie w celu wydalenia.
18. Koszty wykonania decyzji o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu wydanej przez organ wydającego państwa członkowskiego będzie ponosił cudzoziemiec.
19. Jeżeli cudzoziemiec nie uiści należności z tytułu kosztów wykonania decyzji o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu wydanej przez organ wydającego państwa członkowskiego, Komendant Główny Straży Granicznej będzie występował z pisemnym wnioskiem o zwrot tych kosztów do właściwego organu wydającego państwa członkowskiego.
20. Do czasu uiszczenia przez cudzoziemca należności z tytułu kosztów wykonania decyzji organu wydającego państwa członkowskiego o zobowiązaniu do powrotu lub ich zwrotu przez wydające państwo członkowskie koszty te będą finansowane z budżetu państwa z części, której dysponentem jest minister właściwy do spraw wewnętrznych, ze środków będących w dyspozycji Komendanta Głównego Straży Granicznej.
21. Koszty wykonania decyzji o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu wydanej przez właściwe organy polskie, poniesione przez organy innego państwa członkowskiego, będą finansowane z budżetu państwa z części, której dysponentem jest minister właściwy do spraw wewnętrznych, ze środków będących w dyspozycji Komendanta Głównego Straży Granicznej.
22. Do wniosku o zwrot kosztów wykonania decyzji o zobowiązaniu do powrotu wydanej przez organ wydającego państwa członkowskiego oraz do zwrotu kosztów wykonania decyzji o zobowiązania cudzoziemca do powrotu wydanej przez właściwe organy polskie, poniesionych przez organy innego państwa członkowskiego, będzie miała zastosowanie decyzja Rady z dnia 23 lutego 2004 r. określająca kryteria oraz uzgodnienia praktyczne dotyczące rekompensaty dysproporcji finansowych wynikających ze stosowania dyrektywy Rady 2001/40/WE z dnia 28 maja 2001 r. w sprawie wzajemnego uznawania decyzji o wydalaniu obywateli państw trzecich (Dz. Urz. WE L 60 z 27.02.2004, str. 55; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 1, t. 5, str. 25).
23. Komendant Główny Straży Granicznej będzie pełnił funkcję krajowego punktu kontaktowego państwa członkowskiego w rozumieniu art. 3 ust. 4 decyzji Rady z dnia 23 lutego 2004 r. określającej kryteria oraz uzgodnienia praktyczne dotyczące rekompensaty dysproporcji finansowych wynikających ze stosowania dyrektywy Rady 2001/40/WE w sprawie wzajemnego uznawania decyzji o wydalaniu obywateli państw trzecich, a w szczególności będzie:
1) uzgadniał wysokość i sposób zwrotu kosztów wykonania decyzji o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu wydanej przez właściwe organy polskie, poniesionych przez organy innego państwa członkowskiego;
2) przekazywał dokumenty właściwym organom państwa członkowskiego, które wykonywały będą decyzję o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu wydaną przez właściwe organy polskie, w celu potwierdzenia, że decyzja o zobowiązaniu do powrotu jest w dalszym ciągu wykonalna;
3) przekazywał właściwym organom państwa członkowskiego, które wykonują decyzję o zobowiązaniu do powrotu wydaną przez inne państwo członkowskie, informacje, czy zachodzą przesłanki do cofnięcia cudzoziemcowi, którego decyzja będzie dotyczyć, zezwolenia na pobyt czasowy, zezwolenia na pobyt stały, zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego WE.
Uzasadnienie
Przepisy rozdziału o wykonaniu decyzji o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu wydanej przez organ innego państwa członkowskiego wdrażają do polskiego porządku prawnego postanowienia dyrektywy Rady 2001/40/WE z dnia 28 maja 2001 r. w sprawie wzajemnego uznawania decyzji o wydaleniu obywateli państw trzecich i związanej z nią decyzji Rady 2004/191/WE z dnia 23 lutego 2004 r. określającej kryteria oraz uzgodnienia praktyczne dotyczące rekompensaty dysproporcji finansowych wynikających ze stosowania dyrektywy 2001/40/WE z dnia 28 maja 2001 r. w sprawie wzajemnego uznawania decyzji o wydaleniu obywateli państw trzecich.
8.15. Postępowanie w sprawie zatrzymania cudzoziemca, umieszczenie go w strzeżonym ośrodku lub zastosowanie wobec niego aresztu dla cudzoziemców
1. Cudzoziemiec, wobec którego zachodzą okoliczności uzasadniające wydanie decyzji
o zobowiązaniu do powrotu albo który uchyla się od wykonania obowiązków określonych w decyzji o zobowiązaniu do powrotu, będzie mógł być zatrzymany na okres nie dłuższy niż 48 godzin.
2. Organem uprawnionym do zatrzymania cudzoziemca będzie Straż Graniczna lub Policja.
3. Organ, który zatrzyma cudzoziemca, niezwłocznie będzie pobierał odciski jego linii papilarnych oraz, w zależności od okoliczności:
1) wystąpi do sądu z wnioskiem o umieszczenie cudzoziemca w strzeżonym ośrodku lub zastosowanie wobec niego aresztu dla cudzoziemców;
2) wystąpi do wojewody z wnioskiem o wydanie decyzji o cofnięciu zezwolenia na pobyt stały lub zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego WE;
3) wystąpi do komendanta oddziału Straży Granicznej lub komendanta placówki Straży Granicznej z wnioskiem o wydanie decyzji o zobowiązaniu do powrotu,
w przypadku gdy organem zatrzymującym jest Policja.
4. Zatrzymanego cudzoziemca będzie zwalniać się:
1) jeżeli w ciągu 48 godzin od chwili zatrzymania nie zostanie przekazany do dyspozycji sądu wraz z wnioskiem o umieszczenie w strzeżonym ośrodku albo
o zastosowanie aresztu dla cudzoziemców;
2) jeżeli w ciągu 24 godzin od chwili przekazania do dyspozycji sądu nie zostanie doręczone mu postanowienia o umieszczeniu w strzeżonym ośrodku albo
o zastosowaniu aresztu dla cudzoziemców;
3) na polecenie sądu;
4) jeżeli ustanie przyczyna zatrzymania.
5. W zakresie nieuregulowanym w ustawie do zatrzymania cudzoziemca będą miały zastosowanie przepisy Kodeks postępowania karnego, z wyłączeniem art. 248 § 3.
6. W przypadku zaistnienia przeszkody uniemożliwiającej doprowadzenie lub przyjęcie cudzoziemca do aresztu dla cudzoziemców, cudzoziemiec będzie mógł być umieszczony w wydzielonym pomieszczeniu Straży Granicznej lub Policji przeznaczonym dla osób zatrzymanych, do czasu usunięcia tej przeszkody.
7. Wobec cudzoziemca umieszczonego w wydzielonym pomieszczeniu
Straży Granicznej lub Policji będą miały zastosowanie odpowiednio przepisy
o pobycie w areszcie dla cudzoziemców.
8. Organ, który zatrzymał małoletniego cudzoziemca przebywającego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej bez opieki, będzie mógł wystąpić do sądu właściwego
ze względu na miejsce zatrzymania małoletniego z wnioskiem o umieszczenie
go w placówce opiekuńczo-wychowawczej lub w strzeżonym ośrodku.
9. Koszty związane z umieszczeniem i pobytem małoletniego cudzoziemca w placówce opiekuńczo-wychowawczej będą finansowane z budżetu państwa z części,
której dysponentem jest minister właściwy do spraw wewnętrznych, ze środków będących w dyspozycji Komendanta Głównego Straży Granicznej lub Komendanta Głównego Policji.
10. Cudzoziemiec przyjmowany do strzeżonego ośrodka lub aresztu dla cudzoziemców, który podaje się za małoletniego, w przypadku wątpliwości co do jego wieku będzie, za jego zgodą lub za zgodą przedstawiciela ustawowego, poddany badaniom lekarskim w celu ustalenia rzeczywistego wieku. Wyniki badań lekarskich powinny wskazywać wiek osoby i podawać granicę błędu. W przypadku braku zgody na przeprowadzenie badań lekarskich, cudzoziemca podającego się za małoletniego będzie uważać się za osobę pełnoletnią.
11. Cudzoziemiec będzie umieszczany w strzeżonym ośrodku, jeżeli:
1) istnieje ryzyko ucieczki cudzoziemca, wobec którego prowadzone jest postępowanie w sprawie o zobowiązanie do powrotu;
2) cudzoziemcowi wydano decyzję o zobowiązaniu do powrotu bez orzekania
o terminie opuszczenia terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
3) cudzoziemiec nie opuścił terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w terminie określonym w decyzji o zobowiązaniu do powrotu.
12. Cudzoziemca będzie można umieścić w strzeżonym ośrodku, jeżeli przekroczy lub będzie usiłował przekroczyć granicę wbrew przepisom.
13. Areszt dla cudzoziemców będzie stosowany wobec cudzoziemca, jeżeli będzie zachodzić którakolwiek z okoliczności, o których mowa w ust. 11, oraz wystąpi obawa, że cudzoziemiec nie podporządkuje się zasadom pobytu obowiązującym w strzeżonym ośrodku.
14. Postanowienia o umieszczeniu cudzoziemca w strzeżonym ośrodku lub
o zastosowaniu wobec niego aresztu dla cudzoziemców nie będzie wydawane, jeżeli mogłoby to spowodować niebezpieczeństwo dla jego życia lub zdrowia.
15. Umieszczenie cudzoziemca w strzeżonym ośrodku lub zastosowanie wobec niego aresztu dla cudzoziemców będzie następowało na mocy postanowienia sądu. Postanowienie będzie wydawać na wniosek organu Straży Granicznej lub Policji, odpowiednio od okoliczności, sąd rejonowy właściwy ze względu na miejsce pobytu cudzoziemca lub sąd rejonowy właściwy ze względu na siedzibę organu występującego z wnioskiem. Postępowanie w przedmiotowej sprawie będzie prowadzone na podstawie przepisów Kodeksu postępowania karnego. Funkcje oskarżyciela publicznego będzie mógł pełnić funkcjonariusz Straży Granicznej albo Policji.
16. Wniosek o umieszczenie cudzoziemca w strzeżonym ośrodku albo o zastosowanie wobec niego aresztu w celu wydalenia powinien zawierać:
1) imię (imiona), nazwisko, płeć oraz imiona rodziców;
2) datę, miejsce i kraj urodzenia;
3) obywatelstwo;
4) dotychczasowe miejsce zamieszkania;
5) podstawę prawną wniosku;
6) wskazanie strzeżonego ośrodka lub aresztu w celu wydalenia, w którym cudzoziemiec powinien być umieszczony;
7) wskazanie okresu, na jaki umieszcza się cudzoziemca w strzeżonym ośrodku lub stosuje areszt w celu wydalenia;
8) uzasadnienie.
17. Sąd rejonowy właściwy ze względu na miejsce położenia strzeżonego ośrodka
lub aresztu dla cudzoziemców, w którym umieszczono cudzoziemca, będzie sprawował nadzór nad wykonaniem postanowienia o umieszczeniu cudzoziemca
w strzeżonym ośrodku lub postanowienia o zastosowaniu wobec niego aresztu dla cudzoziemców.
18. Sąd, wydając postanowienie o umieszczeniu cudzoziemca w strzeżonym ośrodku lub zastosowaniu wobec niego aresztu dla cudzoziemców, będzie podejmował niezbędne czynności w celu ochrony mienia cudzoziemca oraz będzie zawiadamiał o wydanym postanowieniu:
1) właściwe przedstawicielstwo dyplomatyczne lub urząd konsularny - za zgodą cudzoziemca, którego postanowienie dotyczy;
2) sąd opiekuńczy, jeżeli zachodzi potrzeba ustanowienia opieki nad małoletnimi pozostającymi pod jego opieką;
3) organ opieki społecznej, jeżeli zachodzi potrzeba otoczenia opieką osoby niedołężnej lub chorej, którą cudzoziemiec się opiekował;
4) osobę wskazaną przez cudzoziemca.
19. O podjętych czynnościach i wydanych zarządzeniach oraz o przysługujących cudzoziemcowi prawach w postępowaniu przed sądem sąd będzie powiadamiał cudzoziemca w języku dla niego zrozumiałym.
20. Sąd, wydając postanowienie o umieszczeniu cudzoziemca w strzeżonym ośrodku lub o zastosowaniu wobec niego aresztu dla cudzoziemców, będzie oznaczał okres pobytu w strzeżonym ośrodku lub w areszcie dla cudzoziemców, nie dłuższy jednak niż
6 miesięcy.
21. Okres pobytu w strzeżonym ośrodku lub areszcie dla cudzoziemców może być przedłużony na czas określony, w przypadku gdy pomimo należytych starań mających na celu wykonanie decyzji o zobowiązaniu do powrotu istnieje uzasadnione przypuszczenie, że wykonanie tej decyzji może potrwać dłużej, pod warunkiem, że:
1) cudzoziemiec, któremu wydano decyzję o zobowiązaniu do powrotu nie współpracuje z organem Straży Granicznej w zakresie wykonania tej decyzji;
2) wykonanie decyzji o zobowiązaniu do powrotu jest aktualnie niemożliwe
z powodu opóźnień w uzyskiwaniu niezbędnych dokumentów na powrót cudzoziemca od państw trzecich.
22. Okres pobytu w strzeżonym ośrodku oraz w areszcie dla cudzoziemców nie będzie mógł przekroczyć 18 miesięcy, z tym, że każde kolejne postanowienie sądu w tej sprawie będzie wydawane na okres nie dłuższy niż 3 miesiące. Do wyżej wymienionego okresu nie wlicza się okresu pobytu cudzoziemca w strzeżonym ośrodku lub areszcie dla cudzoziemców w związku ze złożonym przez niego wnioskiem o nadanie statusu uchodźcy.
23. Sąd rejonowy właściwy ze względu na miejsce położenia strzeżonego ośrodka
lub aresztu dla cudzoziemców, w którym umieszczono cudzoziemca, będzie wydawał postanowienie o przedłużeniu okresu pobytu cudzoziemca w strzeżonym ośrodku lub areszcie dla cudzoziemców na wniosek organu Straży Granicznej zobowiązanego do wykonania decyzji o zobowiązaniu do powrotu.
24. Na postanowienie o przedłużeniu okresu pobytu cudzoziemca w strzeżonym ośrodku lub areszcie dla cudzoziemców będzie przysługiwać cudzoziemcowi zażalenie do właściwego sądu okręgowego, w terminie 7 dni od dnia doręczenia postanowienia. Sąd będzie rozpatrywać zażalenie niezwłocznie.
25. Postanowienie o zwolnieniu cudzoziemca ze strzeżonego ośrodka lub aresztu dla cudzoziemców będzie wydawane w przypadku:
1) ustania przyczyn uzasadniających stosowanie tych środków;
2) stwierdzenia, że zachodzą okoliczności spowodowania niebezpieczeństwa dla życia i zdrowia;
3) stwierdzenia innych okoliczności niż niebezpieczeństwo dla życia i zdrowia, uniemożliwiających stosowanie tych środków;
4) ustalenia, na podstawie zgromadzonego materiału dowodowego, że cudzoziemiec jest ofiarą lub świadkiem handlu ludźmi;
5) zastosowania wobec cudzoziemca tymczasowego aresztowania albo innego środka prawnego skutkującego pozbawieniem wolności.
26. Postanowienie o zwolnieniu cudzoziemca wydawane jest przez sąd właściwy co do miejsca pobytu cudzoziemca na wniosek cudzoziemca lub organu Straży Granicznej, któremu strzeżony ośrodek dla cudzoziemców lub areszt dla cudzoziemców podlega.
27. Cudzoziemca umieszczonego w strzeżonym ośrodku albo w areszcie dla cudzoziemców będzie zwalniać się w przypadku:
1) upływu okresu pobytu określonego w postanowieniu, o którym mowa w ust. 25;
2) doręczenia cudzoziemcowi decyzji w sprawie:
a) uchylenia lub stwierdzenia nieważności decyzji o zobowiązaniu do powrotu,
b) nadania cudzoziemcowi statusu uchodźcy, udzielenia ochrony uzupełniającej, ochrony humanitarnej lub udzielenia azylu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
c) udzielenia zgody na pobyt tolerowany na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
3) wydania postanowienia o zwolnieniu cudzoziemca ze strzeżonego ośrodka albo
z aresztu dla cudzoziemców;
4) wykonania decyzji o zobowiązaniu do powrotu.
28. Organ, któremu podlega strzeżony ośrodek lub areszt dla cudzoziemców, niezwłocznie będzie informował sąd, który wydał postanowienie o umieszczeniu cudzoziemca w strzeżonym ośrodku albo o zastosowaniu wobec niego aresztu dla cudzoziemców, o zwolnieniu cudzoziemca ze strzeżonego ośrodka lub z aresztu dla cudzoziemców.
29. Cudzoziemcowi będzie przysługiwało od Skarbu Państwa odszkodowanie za poniesioną szkodę oraz zadośćuczynienie za doznaną krzywdę w przypadku niewątpliwie niesłusznego umieszczenia w strzeżonym ośrodku lub zastosowania wobec niego aresztu dla cudzoziemców.
30. Sprawy, o których mowa w ust. 28, będą prowadzone na podstawie przepisów Kodeksu postępowania karnego, dotyczących odszkodowania za niesłuszne skazanie, tymczasowe aresztowanie lub zatrzymanie.
31. Strzeżone ośrodki i areszt dla cudzoziemców będą finansowane z budżetu państwa
z części, której dysponentem jest minister właściwy do spraw wewnętrznych.
Uzasadnienie
Przepisy przedstawione w rozdziale wprowadzają wyczerpujące unormowania w zakresie zatrzymania cudzoziemca, umieszczenia go w strzeżonym ośrodku lub zastosowania wobec niego aresztu dla cudzoziemców. Unormowania dotyczą w szczególności przesłanek do zatrzymania cudzoziemca, podstaw do zwolnienia cudzoziemca, pozycji prawnej zatrzymanego cudzoziemca oraz uprawnień i obowiązków organów dokonujących zatrzymania. Przepisy enumeratywnie wymieniają obowiązki, jakie mają być wykonywane przez organ zatrzymujący cudzoziemca ze względu na wystąpienie podstaw do wykonania decyzji o zobowiązaniu do powrotu. W zakresie uprawnień zatrzymanego cudzoziemca przepisy są zgodne z prawami osób zatrzymanych określonych w Kodeksie postępowania karnego. Istotne znaczenie ma ustawowe ograniczenie okresu zatrzymania cudzoziemca
nie dłużej niż 48 godzin, w ciągu którego powinien on być oddany do dyspozycji sądu. Cudzoziemiec zatrzymany na podstawie przesłanek określonych w przepisach jest umieszczany w strzeżonym ośrodku lub areszcie dla cudzoziemców.
Przepisy stanowią pełną implementację dyrektywy Parlamentu i Rady 2008/115/WE z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie wspólnych norm i procedur stosowanych przez państwa członkowskie w odniesieniu do powrotów nielegalnie przebywających obywateli państw trzecich.
8.16. Pobyt cudzoziemców w strzeżonym ośrodku lub w areszcie dla cudzoziemców
1. Pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej cudzoziemca zatrzymanego, umieszczonego w strzeżonym ośrodku, w areszcie dla cudzoziemców, w stosunku do którego został zastosowany środek zapobiegawczy w postaci zakazu opuszczania kraju lub pozbawionego wolności wskutek wykonania orzeczeń wydanych na podstawie ustaw, będzie uznawany za legalny.
2. Cudzoziemiec będzie przyjmowany do strzeżonego ośrodka lub aresztu dla cudzoziemców na podstawie postanowienia sądu o umieszczeniu cudzoziemca
w strzeżonym ośrodku lub o zastosowaniu wobec cudzoziemca aresztu dla cudzoziemców.
3. Cudzoziemiec będzie obowiązany przekazać do depozytu strzeżonego ośrodka lub aresztu dla cudzoziemców:
1) dokumenty tożsamości, pieniądze i przedmioty wartościowe;
2) urządzenia techniczne służące do rejestrowania i odtwarzania informacji;
3) sprzęt audiowizualny, komputerowy oraz inne przedmioty, jeżeli kierownik ośrodka albo organ Straży Granicznej, któremu ośrodek lub areszt podlega, nie zezwoli na ich posiadanie w pokoju dla cudzoziemców lub w celi mieszkalnej;
4) przedmioty, które mogą stanowić zagrożenie dla porządku lub bezpieczeństwa
w ośrodku lub areszcie.
4. Cudzoziemiec przy przyjęciu do aresztu dla cudzoziemców będzie obowiązany przekazać do depozytu także przedmioty, których wymiary lub ilość mogłyby naruszać porządek pobytu w areszcie.
5. Cudzoziemca przyjmowanego do strzeżonego ośrodka lub aresztu dla cudzoziemców będzie należało pouczyć, w zrozumiałym dla niego języku, o przysługujących mu prawach i obowiązkach oraz będzie należało zapoznać go z przepisami regulującymi pobyt w strzeżonym ośrodku lub areszcie dla cudzoziemców.
6. Cudzoziemiec przyjęty do strzeżonego ośrodka lub aresztu dla cudzoziemców będzie poddany niezwłocznie badaniu lekarskiemu oraz w miarę potrzeby zabiegom sanitarnym.
7. Lekarz przeprowadzający badanie cudzoziemca przyjętego do ośrodka lub aresztu
dla cudzoziemców oraz sprawujący opiekę medyczną nad cudzoziemcami
w strzeżonym ośrodku lub areszcie dla cudzoziemców będzie obowiązany do prowadzenia dokumentacji medycznej według odrębnych przepisów.
8. Koszty badań lekarskich cudzoziemca przyjętego do strzeżonego ośrodka lub aresztu dla cudzoziemców będą finansowane z budżetu państwa z części, której dysponentem jest minister właściwy do spraw wewnętrznych.
9. Cudzoziemiec przyjęty do strzeżonego ośrodka będzie umieszczany w pokoju dla cudzoziemców, a cudzoziemiec przyjęty do aresztu dla cudzoziemców w celi mieszkalnej.
10. Cudzoziemcy odmiennej płci będą umieszczani oddzielnie.
11. Cudzoziemcowi umieszczonemu w strzeżonym ośrodku wraz z małoletnim pozostającym pod jego opieką będzie zapewniany, w miarę możliwości, wspólny pokój dla cudzoziemców.
12. Małoletni przebywający w strzeżonym ośrodku bez opiekuna będzie umieszczany w wyodrębnionej części ośrodka w sposób uniemożliwiający kontakt z osobami dorosłymi umieszczonymi w ośrodku.
13. Cudzoziemcy, którzy zadeklarują, że są osobami sobie najbliższymi, będą umieszczani, na ich pisemny wniosek, w miarę możliwości, w jednym pokoju dla cudzoziemców.
14. Cudzoziemiec umieszczony w strzeżonym ośrodku lub przebywający w areszcie
dla cudzoziemców będzie miał prawo do:
1) kontaktowania się z polskimi organami państwowymi, a także
z przedstawicielstwem dyplomatycznym lub urzędem konsularnym państwa obcego, w sprawach osobistych i urzędowych;
2) kontaktowania się z organizacjami pozarządowymi lub międzynarodowymi zajmującymi się udzielaniem pomocy, w tym pomocy prawnej;
3) kontaktowania się z pełnomocnikiem;
4) rozporządzania przekazanymi do depozytu przedmiotami, z wyłączeniem:
a) dokumentów tożsamości,
b) pieniędzy zabezpieczonych na pokrycie kosztów związanych z wykonaniem decyzji o zobowiązaniu do powrotu;
5) korzystania z opieki lekarskiej i umieszczenia w zakładzie opieki zdrowotnej, jeżeli stan jego zdrowia tego wymaga;
6) niezakłóconego snu w godzinach 2200-600, a w dni świąteczne do godziny 700 oraz w innym czasie, jeżeli nie jest to sprzeczne z porządkiem pobytu w ośrodku lub areszcie;
7) korzystania z urządzeń sanitarnych i środków czystości niezbędnych do utrzymania higieny osobistej;
8) otrzymywania nieodpłatnie odzieży, bielizny i obuwia dostosowanych do pory roku, o ile rzeczy będące jego własnością nie nadają się do użytku lub ich używanie jest niedopuszczalne ze względów higienicznych albo może on dokonać ich zakupu z własnych środków finansowych;
9) posiadania przedmiotów kultu religijnego, wykonywania praktyk religijnych
i korzystania z posług religijnych oraz słuchania lub oglądania w pomieszczeniach mieszkalnych lub w miejscu przebywania nabożeństw transmitowanych przez środki masowego przekazu, w sposób niezakłócający ustalonego porządku pobytu w ośrodku lub w areszcie;
10) korzystania z prasy, zakupu prasy z własnych środków finansowych i posiadania jej w pokoju dla cudzoziemców lub w celi mieszkalnej;
11) korzystania z biblioteki;
12) użytkowania sprzętu rekreacyjno-sportowego w czasie i miejscu określonych przez kierownika ośrodka lub funkcjonariusza odpowiadającego za funkcjonowanie aresztu dla cudzoziemców;
13) zakupu z własnych środków finansowych artykułów żywnościowych
i przedmiotów osobistego użytku, służących do utrzymania higieny osobistej, oraz posiadania ich w pokoju dla cudzoziemców lub w celi mieszkalnej; posiadanie tych przedmiotów w celi mieszkalnej jest możliwe, jeżeli one same lub ich opakowania nie stanowią zagrożenia dla porządku lub bezpieczeństwa w areszcie;
14) zakupu z własnych środków finansowych materiałów piśmiennych, książek, gier świetlicowych i posiadania ich w pokoju dla cudzoziemców lub w celi mieszkalnej;
15) otrzymywania paczek z odzieżą, obuwiem i innymi przedmiotami osobistego użytku oraz ze środkami opatrunkowymi i higienicznymi, a także z lekami, które mogą być przekazane za zgodą lekarza, po sprawdzeniu ich zawartości
w obecności cudzoziemca;
16) prowadzenia korespondencji oraz korzystania ze środków łączności na własny koszt; w sytuacjach losowych cudzoziemcowi można zezwolić na korzystanie
ze środków łączności lub wysyłanie korespondencji na koszt ośrodka lub aresztu;
17) składania próśb, skarg i wniosków do:
a) kierownika ośrodka albo organu Straży Granicznej, któremu ośrodek podlega,
b) funkcjonariusza odpowiadającego za funkcjonowanie aresztu albo organu Straży Granicznej, któremu areszt podlega;
18) widzeń z osobami bliskimi w specjalnie do tego przeznaczonych pomieszczeniach, za zgodą organu Straży Granicznej, któremu ośrodek lub areszt podlega, lub osoby przez ten organ upoważnionej.
15. Za zezwoleniem organu Straży Granicznej, któremu strzeżony ośrodek lub areszt
dla cudzoziemców podlega, lub osoby przez ten organ upoważnionej, cudzoziemiec będzie mógł korzystać z innych uprawnień niż określone w ust. 14.
16. Cudzoziemiec umieszczony w strzeżonym ośrodku, poza uprawnieniami, o których mowa w ust. 14, będzie miał ponadto prawo do:
1) zakupu z własnych środków finansowych wyrobów tytoniowych i posiadania ich w pokoju dla cudzoziemców;
2) poruszania się po terenie ośrodka w czasie i miejscu wyznaczonych przez kierownika ośrodka.
17. Małoletni przebywający w strzeżonym ośrodku będzie mógł uczestniczyć, w czasie
i miejscu określonych przez kierownika ośrodka lub funkcjonariusza odpowiadającego za funkcjonowanie ośrodka, w zajęciach edukacyjnych, w szczególności w zajęciach dydaktyczno-wychowawczych i rekreacyjno-sportowych. Program zajęć powinien być dostosowany do wieku małoletniego i okresu jego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
18. Cudzoziemiec przebywający w areszcie dla cudzoziemców poza uprawnieniami,
o których mowa w ust. 14 będzie miał ponadto prawo do:
1) odbywania codziennie co najmniej dwugodzinnego spaceru na wolnym powietrzu, chyba że co innego wynika z zaleceń lekarza;
2) kontaktowania się z innymi cudzoziemcami przebywającymi w areszcie,
za zezwoleniem funkcjonariusza pełniącego służbę w areszcie, w określonych miejscu i czasie;
3) użytkowania gier świetlicowych, bez uprawiania gier hazardowych, w czasie
i miejscu określonych przez funkcjonariusza pełniącego służbę w areszcie;
4) zakupu z własnych środków finansowych wyrobów tytoniowych i palenia tytoniu, za zezwoleniem funkcjonariusza pełniącego służbę w areszcie, w miejscu do tego wyznaczonym.
19. Kierownik strzeżonego ośrodka lub funkcjonariusz odpowiadający za funkcjonowanie aresztu dla cudzoziemców albo organ Straży Granicznej, któremu ośrodek lub areszt podlega, będzie mógł zezwolić cudzoziemcowi na posiadanie w pokoju dla cudzoziemców lub celi mieszkalnej sprzętu audiowizualnego, komputerowego oraz innych przedmiotów, w tym podnoszących estetykę pomieszczenia lub będących wyrazem kulturalnych zainteresowań cudzoziemca.
20. Cudzoziemiec umieszczony w strzeżonym ośrodku lub przebywający w areszcie
dla cudzoziemców będzie otrzymywał świadczenia zdrowotne, leki, artykuły sanitarne oraz posiłki i napoje. Świadczenia zdrowotne, leki i artykuły sanitarne cudzoziemiec będzie otrzymywał na zasadach określonych w ustawie z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny wykonawczy (Dz. U. Nr 90, poz. 557, z późn. zm.), stosowanych wobec osób osadzonych w zakładach karnych i aresztach śledczych.
21. Cudzoziemiec umieszczony w strzeżonym ośrodku lub przebywający w areszcie
dla cudzoziemców będzie obowiązany:
1) przestrzegać regulaminu pobytu w ośrodku lub areszcie;
2) wykonywać polecenia administracji ośrodka lub funkcjonariusza pełniącego służbę w areszcie;
3) przestrzegać ciszy nocnej w godzinach 2200-600, a w dni świąteczne do godziny 700;
4) przestrzegać zasad współżycia społecznego;
5) dbać o higienę osobistą i czystość pomieszczeń;
6) korzystać z wyposażenia ośrodka lub aresztu w należyty sposób;
7) w przypadku wystąpienia objawów choroby niezwłocznie powiadomić o tym administrację ośrodka lub funkcjonariusza pełniącego służbę w areszcie;
8) w przypadku stwierdzenia samookaleczenia lub innego groźnego w skutkach zdarzenia niezwłocznie powiadomić funkcjonariusza pełniącego służbę
w areszcie.
22. Cudzoziemcowi umieszczonemu w strzeżonym ośrodku będzie zabronione:
1) samowolne oddalanie się poza teren ośrodka lub przebywanie w miejscach,
do których administracja ośrodka wydała zakaz wstępu;
2) zakłócanie spokoju i porządku pobytu w ośrodku;
3) posiadanie, poza depozytem, urządzeń technicznych służących do rejestrowania
i odtwarzania informacji, a także przedmiotów, które mogą stanowić zagrożenie dla porządku lub bezpieczeństwa w ośrodku;
4) posiadanie w pokojach dla cudzoziemców przedmiotów, których wymiary lub ilość naruszają porządek pobytu w ośrodku;
5) spożywanie alkoholu oraz przyjmowanie środków odurzających lub substancji psychotropowych;
6) palenie wyrobów tytoniowych poza miejscami do tego wyznaczonymi;
7) odmawianie przyjmowania posiłków dostarczanych przez administrację ośrodka, powodowanie u siebie uszkodzeń ciała lub rozstroju zdrowia, jak również nakłanianie lub pomaganie w dokonywaniu takich czynów - w celu wymuszenia określonej decyzji lub postępowania;
8) porozumiewanie się z osobami postronnymi oraz cudzoziemcami umieszczonymi w innych pokojach dla cudzoziemców, jeżeli naruszałoby to porządek w ośrodku;
9) dokonywanie samowolnej zmiany pokoju dla cudzoziemców i miejsca wyznaczonego do spania;
10) urządzanie gier hazardowych i uczestniczenie w nich.
23. Cudzoziemiec umieszczony w strzeżonym ośrodku będzie podlegał odpowiedzialności dyscyplinarnej za zawinione naruszenie nakazów lub zakazów wynikających
z ustawy, regulaminu lub innych przepisów wydanych na jej podstawie albo ustalonych w ośrodku.
24. Karami dyscyplinarnymi będą:
1) pozbawienie prawa do udziału w niektórych zajęciach kulturalno-oświatowych lub z zakresu kultury fizycznej i sportu, z wyjątkiem korzystania z książek
i prasy, na okres do 14 dni;
2) pozbawienie prawa dokonywania zakupów artykułów żywnościowych
i wyrobów tytoniowych oraz innych artykułów dopuszczonych do sprzedaży
w ośrodku strzeżonym, na okres do 14 dni;
3) pozbawienie prawa do widzeń z osobami bliskimi lub ograniczenie czasowe tych widzeń.
25. W przypadku, gdy na skutek działania cudzoziemca odmawiającego przyjmowania posiłków jego życiu zagraża poważne niebezpieczeństwo, co zostanie stwierdzone przez co najmniej dwóch lekarzy, będzie możliwe dokonanie koniecznego zabiegu lekarskiego, w tym zabiegu chirurgicznego.
26. W przypadku sprzeciwu cudzoziemca na wniosek organu, któremu podlega strzeżony ośrodek lub areszt dla cudzoziemców o dokonaniu zabiegu lekarskiego, z wyłączeniem zabiegu chirurgicznego będzie orzekał właściwy ze względu na miejsce pobytu cudzoziemca sąd rejonowy. W postanowieniu sąd będzie określał sposób oraz miejsce dokonania zabiegu lekarskiego.
27. W przypadku bezpośredniego zagrożenia życia cudzoziemca, o konieczności dokonania zabiegu lekarskiego będzie decydował lekarz.
28. W areszcie dla cudzoziemców będzie mogła przebywać kobieta do siódmego miesiąca ciąży.
29. Organ Straży Granicznej, któremu podlega areszt dla cudzoziemców, będzie obowiązany odpowiednio wcześnie, przed upływem szóstego miesiąca ciąży kobiety przebywającej w areszcie, wystąpić do sądu z wnioskiem o umieszczenie jej w strzeżonym ośrodku.
30. Cudzoziemcowi zwalnianemu ze strzeżonego ośrodka lub aresztu dla cudzoziemców będą wydawane, przekazane przez niego do depozytu, przedmioty i pieniądze, jeżeli nie będą zabezpieczone na pokrycie kosztów związanych z wykonaniem decyzji o zobowiązaniu do powrotu.
31. Przed przystąpieniem do wykonania decyzji o zobowiązaniu do powrotu cudzoziemca umieszczonego w strzeżonym ośrodku lub przebywającego w areszcie dla cudzoziemców, dokumenty tożsamości i przedmioty pozostawione przez cudzoziemca w depozycie będzie pobierał z depozytu dowódca konwoju i zwracał je cudzoziemcowi w placówce Straży Granicznej, w której następuje wydalenie z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, albo na granicy państwa lub w porcie lotniczym albo morskim państwa, do którego następuje wydalenie.
32. Przedmioty przekazane przez cudzoziemca do depozytu strzeżonego ośrodka
lub aresztu dla cudzoziemców, które mogą stanowić zagrożenie dla porządku
lub bezpieczeństwa będą ulegały przepadkowi.
33. Na wniosek cudzoziemca zwalnianego ze strzeżonego ośrodka lub aresztu dla cudzoziemców, przedmioty przekazane przez niego do depozytu będą mogły być wydane osobie upoważnionej przez niego na piśmie lub określonej przez niego instytucji, lub organizacji. Koszty wydania przedmiotów z depozytu będzie ponosił cudzoziemiec.
34. Sędzia penitencjarny będzie sprawował nadzór nad legalnością i prawidłowością pobytu cudzoziemców w strzeżonych ośrodkach i aresztach dla cudzoziemców.
Będzie on miał prawo wstępu na teren strzeżonego ośrodka lub aresztu dla cudzoziemców w każdym czasie oraz prawo do poruszania się po ich terenie, przeglądania dokumentów i żądania wyjaśnień od administracji ośrodka lub aresztu.
35. W przypadku pobytu cudzoziemca w strzeżonym ośrodku lub areszcie dla cudzoziemców przez okres powyżej 12 miesięcy, sędzia penitencjarny, z urzędu, co najmniej raz na kwartał będzie badał, czy przesłanki, które uzasadniały umieszczenie cudzoziemca w strzeżonym ośrodku lub areszcie dla cudzoziemców nadal istnieją.
Uzasadnienie
Przepisy dotyczące pobytu cudzoziemca w strzeżonym ośrodku lub areszcie dla cudzoziemców powinny obejmować swoim zakresem uprawnienia Straży Granicznej w zakresie obowiązków nałożonych na cudzoziemców w celu właściwego wykonania decyzji
o zobowiązaniu do powrotu w przypadku zastosowania środka detencyjnego. Uregulowania dotyczące warunków pobytu cudzoziemców w strzeżonym ośrodku, oprócz praw i obowiązków, powinny określać również kary dyscyplinarne za zawinione naruszenie nakazów lub zakazów wynikających z ustawy, regulaminu lub innych przepisów wydanych na jej podstawie albo ustalonych w ośrodku. Uregulowanie w ustawie przedmiotowych zagadnień wydaje się zasadne w świetle stwierdzonych przypadków naruszeń przez cudzoziemców przepisów organizacyjno-porządkowych obowiązujących w ośrodkach strzeżonych.
8.17. Rejestry, ewidencja i wykaz w sprawach cudzoziemców
1. W sprawach z zakresu wjazdu, pobytu i wyjazdu cudzoziemców z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej będzie prowadzić się w systemie informatycznym:
1) rejestry spraw dotyczących:
a) wiz,
b) zezwoleń na pobyt czasowy,
c) zezwoleń na pobyt stały,
d) wydania polskich dokumentów tożsamości cudzoziemca,
e) wydania tymczasowych polskich dokumentów podróży dla cudzoziemca,
f) zobowiązania do powrotu,
g) wydalenia z Rzeczypospolitej Polskiej obywateli UE oraz członków ich rodzin,
h) osób, którym udzielono zezwolenia na wjazd, o którym mowa w ust. 21 rozdziału założeń „Przekraczanie granicy”,
i) osób zatrzymanych w strefie nadgranicznej i doprowadzonych do granicy,
j) zezwoleń na pobyt rezydenta długoterminowego WE,
k) cudzoziemców, od których pobierać się będzie odciski linii papilarnych, w sytuacjach, o których mowa ust. 29 rozdziału założeń „Przekraczanie granicy”, ust. 29 rozdziału założeń „Zobowiązanie cudzoziemca do powrotu” oraz ust. 3 rozdziału założeń „Postępowanie w sprawie zatrzymania cudzoziemca, umieszczenie go w strzeżonym ośrodku lub zastosowanie wobec niego aresztu dla cudzoziemców”,
l) wydania polskich dokumentów podróży dla cudzoziemca,
m) odmowy wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
n) wykonania decyzji o zobowiązaniu do powrotu wydanej przez organ innego państwa członkowskiego stosującego dyrektywę Rady nr 2001/40/WE z dnia 28 maja 2001 r. w sprawie wzajemnego uznawania decyzji o wydalaniu obywateli państw trzecich;
2) rejestr odcisków linii papilarnych, pobranych od cudzoziemców, w sytuacjach, o których mowa w ust. 30 rozdziału założeń „Przekraczanie granicy”, ust. 38 rozdziału założeń „Zobowiązanie cudzoziemca do powrotu” oraz ust. 3 rozdziału założeń „Postępowanie w sprawie zatrzymania cudzoziemca, umieszczenie go w strzeżonym ośrodku lub zastosowanie wobec niego aresztu dla cudzoziemców”;
3) ewidencję zaproszeń;
4) wykaz cudzoziemców, których pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest niepożądany, zwany dalej "wykazem",
5) rejestr dokonania pouczeń cudzoziemców posiadających ważne zezwolenie na pobyt lub inne zezwolenie uprawniające do pobytu, wydane przez inne państwo obszaru Schengen, o obowiązku niezwłocznego wyjazdu na terytorium tego państwa członkowskiego
6) rejestr spraw o udzielenie zgody na pobyt tolerowany.
2. Rejestr wykonania decyzji o zobowiązaniu do powrotu wydanej przez organ innego państwa członkowskiego stosującego dyrektywę Rady nr 2001/40/WE oraz rejestr dokonania pouczeń cudzoziemców posiadających ważne zezwolenie na pobyt lub inne zezwolenie uprawniające do pobytu, wydane przez inne państwo obszaru Schengen, będzie mógł być prowadzony w systemie kartotecznym.
3. W sprawach z zakresu małego ruchu granicznego będzie prowadzony w systemie informatycznym:
1) rejestr wniosków o wydanie zezwolenia na przekraczanie granicy w ramach małego ruchu granicznego oraz wydanych, unieważnionych lub cofniętych zezwoleń, o którym mowa w art. 12 ust. 2 rozporządzenia nr 1931/2006;
2) rejestr przypadków nadużycia zasad małego ruchu granicznego oraz sankcji za nadużycie tych zasad, o którym mowa w art. 17 ust. 3 rozporządzenia nr 1931/2006.
4. Rejestr wniosków o wydanie zezwolenia na przekraczanie granicy w ramach małego ruchu granicznego oraz wydanych, unieważnionych lub cofniętych zezwoleń będzie prowadził konsul, komendant wojewódzki Policji, komendant powiatowy (miejski) Policji, komendant placówki Straży Granicznej, komendant oddziału Straży Granicznej, każdy w zakresie swojej właściwości.
5. Rejestr przypadków nadużycia zasad małego ruchu granicznego oraz sankcji za nadużycie tych zasad będzie prowadził komendant wojewódzki Policji, komendant powiatowy (miejski) Policji, komendant placówki Straży Granicznej, komendant oddziału Straży Granicznej i wojewoda, każdy w zakresie swojej właściwości.
6. W rejestrze wniosków o wydanie zezwolenia na przekraczanie granicy w ramach małego ruchu granicznego oraz o wydanych, unieważnionych lub cofniętych zezwoleniach, będą gromadzone informacje o:
1) wnioskach i wydanych decyzjach administracyjnych w sprawach wydania lub cofnięcia zezwolenia;
2) dacie wydania, numerze, serii oraz terminie upływu ważności zezwolenia na przekraczanie granicy w ramach małego ruchu granicznego;
3) imieniu (imionach), nazwisku (nazwiskach), dacie urodzenia, obywatelstwie i miejscu zamieszkania cudzoziemca;
4) utraconych, uszkodzonych lub zniszczonych zezwoleniach na przekraczanie granicy w ramach małego ruchu granicznego.
7. W rejestrze przypadków nadużycia zasad małego ruchu granicznego oraz sankcji za nadużycie tych zasad będą gromadzone informacje o:
1) imieniu (imionach), nazwisku (nazwiskach), dacie urodzenia, obywatelstwie i miejscu zamieszkania cudzoziemca, który przebywał na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej poza strefą przygraniczną, w której zgodnie z zezwoleniem mógł przebywać, lub po upływie okresu pobytu, do którego był uprawniony na podstawie zezwolenia;
2) grzywnach nałożonych na cudzoziemca za przebywanie:
a) poza strefą przygraniczną, w której zgodnie z zezwoleniem na przekraczanie granicy w ramach małego ruchu granicznego mógł przebywać, lub
b) na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej po upływie okresu pobytu określonego w zezwoleniu na przekraczanie granicy w ramach małego ruchu granicznego;
3) decyzjach o zobowiązaniu do powrotu, wydanych w związku z naruszeniem przez cudzoziemca zasad małego ruchu granicznego;
4) decyzjach o unieważnieniu zezwolenia na przekraczanie granicy w ramach małego ruchu granicznego.
8. Rejestry w sprawach z zakresu wjazdu, pobytu i wyjazdu cudzoziemców z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej będą prowadzić następujące organy:
1) rejestr spraw dotyczących wiz będzie prowadzić komendant placówki Straży Granicznej, komendant oddziału Straży Granicznej, Komendant Główny Straży Granicznej, wojewoda, konsul, minister właściwy do spraw zagranicznych i Szef Urzędu do Spraw Cudzoziemców, każdy w zakresie swojej właściwości;
2) rejestry spraw dotyczących zezwoleń na pobyt czasowy, zezwoleń na pobyt stały, wydania polskich dokumentów tożsamości cudzoziemca, wydalenia z Rzeczypospolitej Polskiej, zezwoleń na pobyt rezydenta długoterminowego WE, wydania polskich dokumentów podróży dla cudzoziemca będzie prowadzić wojewoda;
3) rejestr spraw dotyczących wydania tymczasowych polskich dokumentów podróży dla cudzoziemca będzie prowadzić wojewoda, konsul i komendant placówki Straży Granicznej, każdy w zakresie swojej właściwości;
4) rejestry spraw dotyczących zobowiązania do powrotu oraz cudzoziemców, od których pobierać się będzie odciski linii papilarnych, w sytuacjach, o których mowa w ust. 29 rozdziału założeń „Przekraczanie granicy”, ust. 29 rozdziału założeń „Zobowiązanie cudzoziemca do powrotu” oraz ust. 3 rozdziału założeń „Postępowanie w sprawie zatrzymania cudzoziemca, umieszczenie go w strzeżonym ośrodku lub zastosowanie wobec niego aresztu dla cudzoziemców”, będzie prowadzić, komendant oddziału Straży Granicznej i komendant placówki Straży Granicznej, każdy w zakresie swojej właściwości;
5) rejestr spraw dotyczących osób, którym udzielono zezwolenia na wjazd, o którym mowa w ust. 21 rozdziału założeń „Przekraczanie granicy”, będzie prowadzić Komendant Główny Straży Granicznej;
6) rejestr spraw dotyczących osób zatrzymanych w strefie nadgranicznej i doprowadzonych do granicy będzie prowadzić komendant oddziału Straży Granicznej;
7) rejestr spraw dotyczących odmowy wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej będzie prowadzić komendant placówki Straży Granicznej i Komendant Główny Straży Granicznej, każdy w zakresie swojej właściwości;
8) rejestr spraw dotyczących wykonania decyzji o zobowiązaniu do powrotu wydanej przez organ innego państwa członkowskiego stosującego dyrektywę Rady nr 2001/40/WE z dnia 28 maja 2001 r. w sprawie wzajemnego uznawania decyzji o wydalaniu obywateli państw trzecich będzie prowadzić Komendant Główny Straży Granicznej;
9) rejestr odcisków linii papilarnych, pobranych od cudzoziemców, w sytuacjach, o których mowa w ust. 29 rozdziału założeń „Przekraczanie granicy”, ust. 29 rozdziału założeń „Zobowiązanie cudzoziemca do powrotu” oraz ust. 3 rozdziału założeń „Postępowanie w sprawie zatrzymania cudzoziemca, umieszczenie go w strzeżonym ośrodku lub zastosowanie wobec niego aresztu dla cudzoziemców” będzie prowadzić Komendant Główny Policji;
10) rejestr dokonania pouczeń cudzoziemców posiadających ważne zezwolenie na pobyt lub inne zezwolenie uprawniające do pobytu, wydane przez inne państwo obszaru Schengen, o obowiązku niezwłocznego wyjazdu na terytorium tego państwa członkowskiego będzie prowadzić komendant oddziału Straży Granicznej i komendant placówki Straży Granicznej, każdy w zakresie swojej właściwości.
9. Ewidencję zaproszeń będzie prowadzić wojewoda.
10. Wykaz będzie prowadzić Szef Urzędu do Spraw Cudzoziemców.
11. W rejestrach, które będą prowadzone w sprawach z zakresu wjazdu, pobytu i wyjazdu cudzoziemców z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, będą przechowywane następujące informacje oraz dane:
1) w rejestrze spraw dotyczących wiz będą przechowywane informacje o wnioskach, wydanych postanowieniach, decyzjach administracyjnych i wyrokach sądu, a ponadto dane osobowe, przetwarzane zgodnie z ustawą o cudzoziemcach, dotyczące cudzoziemców objętych postępowaniami w sprawie wydania i przedłużenia wizy Schengen lub wizy krajowej oraz unieważnienia lub cofnięcia wizy Schengen lub wizy krajowej;
2) w rejestrze spraw dotyczących zezwoleń na pobyt czasowy będą przechowywane informacje o wnioskach, wydanych postanowieniach, decyzjach administracyjnych i wyrokach sądu, a ponadto dane osobowe, przetwarzane zgodnie z ustawą o cudzoziemcach, dotyczące cudzoziemców objętych postępowaniami o wydanie i cofnięcie zezwolenia na pobyt czasowy oraz data wydania, numer, seria oraz termin upływu ważności karty pobytu;
3) w rejestrze spraw dotyczących zezwoleń na pobyt stały będą przechowywane informacje o wnioskach, wydanych postanowieniach, decyzjach administracyjnych i wyrokach sądu, a ponadto dane osobowe, przetwarzane zgodnie z ustawą o cudzoziemcach, dotyczące cudzoziemców objętych postępowaniami o wydanie i cofnięcie zezwolenia na pobyt stały oraz data wydania, numer, seria oraz termin upływu ważności karty pobytu;
4) w rejestrze spraw dotyczących zezwoleń na pobyt rezydenta długoterminowego WE będą przechowywane informacje o wnioskach, wydanych postanowieniach, decyzjach administracyjnych i wyrokach sądu, a ponadto dane osobowe, przetwarzane zgodnie z ustawą o cudzoziemcach, dotyczące cudzoziemców objętych postępowaniami o wydanie i cofnięcie zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego WE oraz data wydania, numer, seria oraz termin upływu ważności karty pobytu;
5) w rejestrze spraw dotyczących odmowy wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej będą przechowywane informacje o wnioskach, wydanych postanowieniach, decyzjach administracyjnych i wyrokach sądu, a ponadto dane osobowe, przetwarzane zgodnie z ustawą o cudzoziemcach, dotyczące cudzoziemców objętych postępowaniami w sprawie wydania decyzji o odmowie wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
6) w rejestrach spraw dotyczących wydania polskich dokumentów tożsamości cudzoziemca, wydania tymczasowych polskich dokumentów podróży dla cudzoziemca oraz wydania polskich dokumentów podróży dla cudzoziemca będą przechowywane imię (imiona) i nazwisko, data i miejsce urodzenia oraz obywatelstwo cudzoziemca, data wydania, numer, seria oraz termin upływu ważności polskiego dokumentu tożsamości cudzoziemca, tymczasowego polskiego dokumentu podróży dla cudzoziemca lub polskiego dokumentu podróży dla cudzoziemca, a także informacje o wnioskach o wydanie i wymianę oraz decyzjach o odmowie wydania tych dokumentów;
7) w rejestrze spraw dotyczących zobowiązania do powrotu będą przechowywane dane cudzoziemców zobowiązanych do powrotu, informacje o decyzjach w sprawie zobowiązania do powrotu oraz o dacie opuszczenia przez cudzoziemca terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
8) w rejestrze spraw dotyczących wydalenia z Rzeczypospolitej Polskiej obywateli UE lub członków ich rodzin będą przechowywane dane obywateli UE lub członków ich rodzin wydalonych z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz informacje o decyzjach w sprawie wydalenia z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz o dacie opuszczenia przez cudzoziemca terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
9) w rejestrze spraw dotyczących osób, którym udzielono zezwolenia na wjazd, o którym mowa w ust. 20 rozdziału założeń „Przekraczanie granicy”, będą przechowywane dane osób, którym udzielono zezwolenia na wjazd, o którym mowa w ust. 20 rozdziału założeń „Przekraczanie granicy”;
10) w rejestrze spraw dotyczących osób zatrzymanych w strefie nadgranicznej i doprowadzonych do granicy będą przechowywane dane osób zatrzymanych w strefie nadgranicznej i doprowadzonych do granicy;
11) w rejestrze spraw dotyczących cudzoziemców, od których pobierać się będzie odciski linii papilarnych, w sytuacjach, o których mowa w ust. 29 rozdziału założeń „Przekraczanie granicy”, ust. 29 rozdziału założeń „Zobowiązanie cudzoziemca do powrotu” oraz ust. 3 rozdziału założeń „Postępowanie w sprawie zatrzymania cudzoziemca, umieszczenie go w strzeżonym ośrodku lub zastosowanie wobec niego aresztu dla cudzoziemców”, będą przechowywane imię (imiona) i nazwisko, data i miejsce urodzenia oraz obywatelstwo cudzoziemca, od którego pobrano odciski linii papilarnych, podstawa prawna pobrania odcisków linii papilarnych, stopień oraz imię i nazwisko osoby pobierającej odciski linii papilarnych;
12) w rejestrze spraw dotyczących wykonania decyzji o zobowiązaniu do powrotu wydanej przez organ innego państwa członkowskiego stosującego dyrektywę Rady nr 2001/40/WE z dnia 28 maja 2001 r. w sprawie wzajemnego uznawania decyzji o wydalaniu obywateli państw trzecich, będą przechowywane dane cudzoziemców, w stosunku do których wykonano decyzję o zobowiązaniu do powrotu wydaną przez organ wydającego państwa członkowskiego, oraz informacje o dacie opuszczenia przez cudzoziemca terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
13) w rejestrze dokonania pouczeń cudzoziemców posiadających ważne zezwolenie na pobyt lub inne zezwolenie uprawniające do pobytu, wydane przez inne państwo obszaru Schengen, o obowiązku niezwłocznego wyjazdu na terytorium tego państwa członkowskiego będą przechowywane dane cudzoziemców, którzy zostali pouczeni o obowiązku niezwłocznego wyjazdu na terytorium państwa członkowskiego, którego zezwolenie na pobyt lub inne zezwolenie uprawniające do pobytu posiadają.
12. W rejestrze odcisków linii papilarnych, pobranych od cudzoziemca, w sytuacjach, o których mowa w ust. 29 rozdziału założeń „Przekraczanie granicy”, ust. 29 rozdziału założeń „Zobowiązanie cudzoziemca do powrotu” oraz ust. 3 rozdziału założeń „Postępowanie w sprawie zatrzymania cudzoziemca, umieszczenie go w strzeżonym ośrodku lub zastosowanie wobec niego aresztu dla cudzoziemców” będzie umieszczana podstawa prawna pobrania odcisków linii papilarnych, data pobrania odcisków i informacje o kartach daktyloskopijnych lub o pobraniu odcisków za pomocą urządzenia do elektronicznego pobierania odcisków oraz następujące dane cudzoziemca:
1) imię (imiona) i nazwisko;
2) datę i miejsce urodzenia;
3) obywatelstwo.
13. W ewidencji zaproszeń będą przechowywane dane zapraszającego i cudzoziemca, które zamieszcza się w zaproszeniu.
14. Organy, które będą pobierać odciski linii papilarnych cudzoziemca, będą obowiązane do przekazywania Komendantowi Głównemu Policji odcisków linii papilarnych pobranych za pomocą kart daktyloskopijnych lub urządzenia do elektronicznego pobierania odcisków, podstawy prawnej pobrania odcisków linii papilarnych, daty pobrania odcisków i informacji o kartach daktyloskopijnych lub o pobraniu odcisków za pomocą urządzenia do elektronicznego pobierania odcisków, a także następujących danych cudzoziemca:
1) imienia (imion) i nazwiska;
2) daty i miejsca urodzenia;
3) obywatelstwa.
15. Szef Urzędu do Spraw Cudzoziemców będzie tworzył oraz prowadził w systemie teleinformatycznym krajowy zbiór rejestrów, ewidencji i wykazu w sprawach cudzoziemców o nazwie "System Pobyt".
16. System Pobyt będzie składał się z:
1) rejestrów spraw dotyczących: wiz, zezwoleń na pobyt czasowy, zezwoleń na pobyt stały, wydania polskich dokumentów tożsamości cudzoziemca, wydania tymczasowych polskich dokumentów podróży dla cudzoziemca, zobowiązania do powrotu, wydalenia z Rzeczypospolitej Polskiej obywateli UE lub członków ich rodzin, osób, którym udzielono zezwolenia, o którym mowa w ust. 20 rozdziału założeń „Przekraczanie granicy”, zezwoleń na pobyt rezydenta długoterminowego WE, wydania polskich dokumentów podróży dla cudzoziemca, odmowy wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, z wyjątkiem rejestrów prowadzonych przez konsula i ministra właściwego do spraw zagranicznych;
2) ewidencji zaproszeń;
3) wykazu;
4) rejestru wniosków o wydanie zezwolenia na przekraczanie granicy w ramach małego ruchu granicznego oraz wydanych, unieważnionych lub cofniętych zezwoleń, o którym mowa w art. 12 ust. 2 rozporządzenia nr 1931/2006 oraz rejestru przypadków nadużycia zasad małego ruchu granicznego oraz sankcji za nadużycie tych zasad, o którym mowa w art. 17 ust. 3 rozporządzenia nr 1931/2006;
5) rejestru spraw o nadanie statusu uchodźcy i udzielenie ochrony uzupełniającej oraz o udzielenie pomocy cudzoziemcom ubiegającym się o nadanie statusu uchodźcy;
6) rejestru spraw o zobowiązanie do powrotu osób posiadających status uchodźcy;
7) rejestru spraw o udzielenie azylu;
8) rejestru spraw o udzielenie zgody na pobyt tolerowany;
9) rejestru spraw o udzielenie ochrony czasowej;
10) rejestru spraw prowadzonych na podstawie rozporządzenia Rady (WE) nr 343/2003 z dnia 18 lutego 2003 r. ustanawiającego kryteria i mechanizmy określania Państwa Członkowskiego, które jest odpowiedzialne za rozpatrzenie wniosku o azyl złożonego w jednym z Państw Członkowskich przez obywatela kraju trzeciego (Dz. Urz. UE L 050 z 25.02.2003, str. 1; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 19, t. 6, str. 109);
11) rejestru pobytu obywatela Unii Europejskiej;
12) rejestru kart pobytu członka rodziny obywatela Unii Europejskiej;
13) rejestru dokumentów potwierdzających prawo stałego pobytu;
14) rejestru kart stałego pobytu członka rodziny obywatela Unii Europejskiej;
15) rejestrów wniosków, wydanych postanowień i decyzji w sprawach:
a) wydanie wizy krajowej w celu repatriacji,
b) o udzielenie pomocy repatriantom ze środków budżetu państwa,
c) o uznanie za repatrianta;
16) ewidencji osób ubiegających się o wydanie wizy krajowej w celu repatriacji i członków ich rodzin, nieposiadających w Rzeczypospolitej Polskiej zapewnionego lokalu mieszkalnego lub źródła utrzymania;
17) centralnego rejestru danych o nabyciu i utracie obywatelstwa polskiego,
18) rejestru dokonania pouczeń cudzoziemców posiadających ważne zezwolenie na pobyt lub inne zezwolenie uprawniające do pobytu, wydane przez inne państwo obszaru Schengen, o obowiązku niezwłocznego wyjazdu na terytorium tego państwa członkowskiego.
17. Dane przetwarzane w Systemie Pobyt, w rejestrze spraw dotyczących cudzoziemców, od których będą pobierane odciski linii papilarnych, w sytuacjach, o których mowa w ust. 29 rozdziału założeń „Przekraczanie granicy”, ust. 29 rozdziału założeń „Zobowiązanie cudzoziemca do powrotu” oraz ust. 3 rozdziału założeń „Postępowanie w sprawie zatrzymania cudzoziemca, umieszczenie go w strzeżonym ośrodku lub zastosowanie wobec niego aresztu dla cudzoziemców”, w rejestrze spraw dotyczących wykonania decyzji o zobowiązaniu do powrotu wydanej przez organ innego państwa członkowskiego stosującego dyrektywę Rady nr 2001/40/WE z dnia 28 maja 2001 r. w sprawie wzajemnego uznawania decyzji o wydalaniu obywateli państw trzecich, w rejestrze odcisków linii papilarnych pobranych od cudzoziemca, w sytuacjach, o których mowa w ust. 29 rozdziału założeń „Przekraczanie granicy”, ust. 29 rozdziału założeń „Zobowiązanie cudzoziemca do powrotu” oraz ust. 3 rozdziału założeń „Postępowanie w sprawie zatrzymania cudzoziemca, umieszczenie go w strzeżonym ośrodku lub zastosowanie wobec niego aresztu dla cudzoziemców”, oraz w rejestrze dokonania pouczeń cudzoziemców posiadających ważne zezwolenie na pobyt lub inne zezwolenie uprawniające do pobytu, wydane przez inne państwo obszaru Schengen, o obowiązku niezwłocznego wyjazdu na terytorium tego państwa członkowskiego będą udostępniane :
1) organom Policji,
2) organom Straży Granicznej,
3) Szefowi Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego,
4) Szefowi Agencji Wywiadu,
5) Szefowi Centralnego Biura Antykorupcyjnego,
6) Ministrowi Obrony Narodowej,
7) ministrowi właściwemu do spraw finansów publicznych,
8) ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych,
9) ministrowi właściwemu do spraw zagranicznych;
10) Radzie do Spraw Uchodźców,
11) sądowi,
12) sądowi administracyjnemu,
13) prokuratorowi,
14) wojewodzie,
15) konsulowi,
16) Szefowi Służby Kontrwywiadu Wojskowego i Szefowi Służby Wywiadu Wojskowego,
17) Komendantowi Głównemu Żandarmerii Wojskowej,
18) organom Służby Celnej,
19) organom kontroli skarbowej,
20) strażom gminnym (miejskim)
- w zakresie niezbędnym do realizacji ich ustawowych zadań.
21) Polskiemu Czerwonemu Krzyżowi – w zakresie danych osób poszukiwanych.
18. Dane przetwarzane w Systemie Pobyt, w rejestrze spraw dotyczących cudzoziemców, od których pobierać się będzie odciski linii papilarnych, w sytuacjach, o których mowa w ust. 29 rozdziału założeń „Przekraczanie granicy”, ust. 29 rozdziału założeń „Zobowiązanie cudzoziemca do powrotu” oraz ust. 3 rozdziału założeń „Postępowanie w sprawie zatrzymania cudzoziemca, umieszczenie go w strzeżonym ośrodku lub zastosowanie wobec niego aresztu dla cudzoziemców”, w rejestrze spraw dotyczących wykonania decyzji o zobowiązaniu do powrotu wydanej przez organ innego państwa członkowskiego stosującego dyrektywę Rady nr 2001/40/WE z dnia 28 maja 2001 r. w sprawie wzajemnego uznawania decyzji o wydalaniu obywateli państw trzecich, w rejestrze odcisków linii papilarnych pobranych od cudzoziemca, w sytuacjach, o których mowa w ust. 29 rozdziału założeń „Przekraczanie granicy”, ust. 29 rozdziału założeń „Zobowiązanie cudzoziemca do powrotu” oraz ust. 3 rozdziału założeń „Postępowanie w sprawie zatrzymania cudzoziemca, umieszczenie go w strzeżonym ośrodku lub zastosowanie wobec niego aresztu dla cudzoziemców”, oraz w rejestrze dokonania pouczeń cudzoziemców posiadających ważne zezwolenie na pobyt lub inne zezwolenie uprawniające do pobytu, wydane przez inne państwo obszaru Schengen, o obowiązku niezwłocznego wyjazdu na terytorium tego państwa członkowskiego będą udostępniane na pisemny wniosek uprawnionego podmiotu, z tym że wniosek o udostępnienie danych przetwarzanych w rejestrze odcisków linii papilarnych pobranych od cudzoziemca, któremu wydano decyzję o zobowiązaniu do powrotu, będzie mógł złożyć także Szef Urzędu do Spraw Cudzoziemców.
19. Dane przetwarzane w Systemie Pobyt, w rejestrze spraw dotyczących cudzoziemców, od których pobierać się będzie odciski linii papilarnych, w sytuacjach, o których mowa w ust. 29 rozdziału założeń „Przekraczanie granicy”, ust. 29 rozdziału założeń „Zobowiązanie cudzoziemca do powrotu” oraz ust. 3 rozdziału założeń „Postępowanie w sprawie zatrzymania cudzoziemca, umieszczenie go w strzeżonym ośrodku lub zastosowanie wobec niego aresztu dla cudzoziemców”, w rejestrze spraw dotyczących wykonania decyzji o zobowiązaniu do powrotu wydanej przez organ innego państwa członkowskiego stosującego dyrektywę Rady nr 2001/40/WE z dnia 28 maja 2001 r. w sprawie wzajemnego uznawania decyzji o wydalaniu obywateli państw trzecich, oraz w rejestrze odcisków linii papilarnych pobranych od cudzoziemca, w sytuacjach, o których mowa w ust. 29 rozdziału założeń „Przekraczanie granicy”, ust. 29 rozdziału założeń „Zobowiązanie cudzoziemca do powrotu” oraz ust. 3 rozdziału założeń „Postępowanie w sprawie zatrzymania cudzoziemca, umieszczenie go w strzeżonym ośrodku lub zastosowanie wobec niego aresztu dla cudzoziemców”, oraz w rejestrze dokonania pouczeń cudzoziemców posiadających ważne zezwolenie na pobyt lub inne zezwolenie uprawniające do pobytu, wydane przez inne państwo obszaru Schengen, o obowiązku niezwłocznego wyjazdu na terytorium tego państwa członkowskiego będzie można udostępniać, bez konieczności składania pisemnego wniosku, za pomocą urządzeń do teletransmisji danych, uprawnionym podmiotom.
20. Organ obowiązany do prowadzenia :
1) rejestrów spraw dotyczących: wiz, zezwoleń na pobyt czasowy, zezwoleń na pobyt stały, wydania polskich dokumentów tożsamości cudzoziemca, wydania tymczasowych polskich dokumentów podróży dla cudzoziemca, zobowiązania do powrotu, wydalenia z Rzeczypospolitej Polskiej obywateli UE oraz członków ich rodzin, osób, którym udzielono zezwolenia na wjazd, o którym mowa w ust. 20 rozdziału założeń „Przekraczanie granicy”, zezwoleń na pobyt rezydenta długoterminowego WE, cudzoziemców, od których będą pobierane odciski linii papilarnych, w sytuacjach, o których mowa w ust. 29 rozdziału założeń „Przekraczanie granicy”, ust. 29 rozdziału założeń „Zobowiązanie cudzoziemca do powrotu” oraz ust. 3 rozdziału założeń „Postępowanie w sprawie zatrzymania cudzoziemca, umieszczenie go w strzeżonym ośrodku lub zastosowanie wobec niego aresztu dla cudzoziemców”, wydania polskich dokumentów podróży dla cudzoziemca oraz wykonania decyzji o zobowiązaniu do powrotu wydanej przez organ innego państwa członkowskiego stosującego dyrektywę Rady nr 2001/40/WE z dnia 28 maja 2001 r. w sprawie wzajemnego uznawania decyzji o wydalaniu obywateli państw trzecich,
2) rejestru odcisków linii papilarnych, pobranych od cudzoziemców, w sytuacjach, o których mowa w ust. 29 rozdziału założeń „Przekraczanie granicy”, ust. 29 rozdziału założeń „Zobowiązanie cudzoziemca do powrotu” oraz ust. 3 rozdziału założeń „Postępowanie w sprawie zatrzymania cudzoziemca, umieszczenie go w strzeżonym ośrodku lub zastosowanie wobec niego aresztu dla cudzoziemców”,
3) ewidencji zaproszeń,
4) rejestru wniosków o wydanie zezwolenia na przekraczanie granicy w ramach małego ruchu granicznego oraz wydanych, unieważnionych lub cofniętych zezwoleń, rejestru przypadków nadużycia zasad małego ruchu granicznego oraz sankcji za nadużycie tych zasad,
5) rejestru spraw : o nadanie statusu uchodźcy i udzielenie ochrony uzupełniającej oraz o udzielenie pomocy cudzoziemcom ubiegającym się o nadanie statusu uchodźcy, o zobowiązanie do powrotu osób posiadających status uchodźcy, o udzielenie azylu, o udzielenie zgody na pobyt tolerowany, o udzielenie ochrony czasowej,
6) rejestru spraw prowadzonych na podstawie rozporządzenia Rady (WE) nr 343/2003 z dnia 18 lutego 2003 r. ustanawiającego kryteria i mechanizmy określania Państwa Członkowskiego, które jest odpowiedzialne za rozpatrzenie wniosku o azyl złożonego w jednym z Państw Członkowskich przez obywatela kraju trzeciego ,
7) rejestrów: pobytu obywatela Unii Europejskiej, kart pobytu członka rodziny obywatela Unii Europejskiej, dokumentów potwierdzających prawo stałego pobytu, kart stałego pobytu członka rodziny obywatela Unii Europejskiej,
8) rejestrów wniosków, wydanych postanowień i decyzji w sprawach:
a) wydanie wizy krajowej w celu repatriacji,
b) o udzielenie pomocy repatriantom ze środków budżetu państwa,
c) o uznanie za repatrianta,
9) ewidencji osób ubiegających się o wydanie wizy wjazdowej w celu repatriacji i członków ich rodzin, nieposiadających w Rzeczypospolitej Polskiej zapewnionego lokalu mieszkalnego lub źródła utrzymania,
10) centralnego rejestru danych o nabyciu i utracie obywatelstwa polskiego,
11) rejestru dokonania pouczeń cudzoziemców posiadających ważne zezwolenie na pobyt lub inne zezwolenie uprawniające do pobytu, wydane przez inne państwo obszaru Schengen, o obowiązku niezwłocznego wyjazdu na terytorium tego państwa członkowskiego,
będzie posiadał dostęp do danych przetwarzanych w Systemie Pobyt, w rejestrze cudzoziemców, od których będą pobierane odciski linii papilarnych, w sytuacjach, o których mowa w ust. 29 rozdziału założeń „Przekraczanie granicy”, ust. 29 rozdziału założeń „Zobowiązanie cudzoziemca do powrotu” oraz ust. 3 rozdziału założeń „Postępowanie w sprawie zatrzymania cudzoziemca, umieszczenie go w strzeżonym ośrodku lub zastosowanie wobec niego aresztu dla cudzoziemców” i w rejestrze wykonania decyzji o zobowiązaniu do powrotu wydanej przez organ innego państwa członkowskiego stosującego dyrektywę Rady nr 2001/40/WE z dnia 28 maja 2001 r. w sprawie wzajemnego uznawania decyzji o wydalaniu obywateli państw trzecich, oraz w rejestrze odcisków linii papilarnych pobranych od cudzoziemca, w sytuacjach, o których mowa w ust. 29 rozdziału założeń „Przekraczanie granicy”, ust. 29 rozdziału założeń „Zobowiązanie cudzoziemca do powrotu” oraz ust. 3 rozdziału założeń „Postępowanie w sprawie zatrzymania cudzoziemca, umieszczenie go w strzeżonym ośrodku lub zastosowanie wobec niego aresztu dla cudzoziemców” i w rejestrze dokonania pouczeń cudzoziemców posiadających ważne zezwolenie na pobyt lub inne zezwolenie uprawniające do pobytu, wydane przez inne państwo obszaru Schengen, o obowiązku niezwłocznego wyjazdu na terytorium tego państwa członkowskiego, w zakresie danych gromadzonych w rejestrach i ewidencji, które ten organ prowadzi.
21. Dane przetwarzane w Systemie Pobyt będzie udostępniał Szef Urzędu do Spraw Cudzoziemców, dane przetwarzane w rejestrze cudzoziemców, od których pobierać się będzie odciski linii papilarnych, w sytuacjach, o których mowa w ust. 29 rozdziału założeń „Przekraczanie granicy”, ust. 29 rozdziału założeń „Zobowiązanie cudzoziemca do powrotu” oraz ust. 3 rozdziału założeń „Postępowanie w sprawie zatrzymania cudzoziemca, umieszczenie go w strzeżonym ośrodku lub zastosowanie wobec niego aresztu dla cudzoziemców” - komendant wojewódzki Policji, komendant powiatowy (miejski) Policji, komendant oddziału Straży Granicznej lub komendant placówki Straży Granicznej, każdy w zakresie swojej właściwości, dane przetwarzane w rejestrze wykonania decyzji o zobowiązaniu do powrotu wydanej przez organ innego państwa członkowskiego stosującego dyrektywę Rady nr 2001/40/WE z dnia 28 maja 2001 r. w sprawie wzajemnego uznawania decyzji o wydalaniu obywateli państw trzecich - Komendant Główny Straży Granicznej, dane przetwarzane w rejestrze odcisków linii papilarnych pobranych od cudzoziemca, w sytuacjach, o których mowa w ust. 29 rozdziału założeń „Przekraczanie granicy”, ust. 29 rozdziału założeń „Zobowiązanie cudzoziemca do powrotu” oraz ust. 3 rozdziału założeń „Postępowanie w sprawie zatrzymania cudzoziemca, umieszczenie go w strzeżonym ośrodku lub zastosowanie wobec niego aresztu dla cudzoziemców” - Komendant Główny Policji, a dane przetwarzane w rejestrze dokonania pouczeń cudzoziemców posiadających ważne zezwolenie na pobyt lub inne zezwolenie uprawniające do pobytu, wydane przez inne państwo obszaru Schengen, o obowiązku niezwłocznego wyjazdu na terytorium tego państwa członkowskiego - komendant oddziału Straży Granicznej lub komendant placówki Straży Granicznej, każdy w zakresie swojej właściwości.
22. Ust. 17-21 niniejszego rozdziału założeń nie będą stosowane do przetwarzania odcisków linii papilarnych pobranych od cudzoziemca w celu ich zamieszczenia w dokumencie podróży przewidzianym w Konwencji Genewskiej, przetwarzanych w rejestrze spraw o nadanie statusu uchodźcy i udzielenie ochrony uzupełniającej oraz o udzielenie pomocy cudzoziemcom ubiegającym się o nadanie statusu uchodźcy.
23. Informacje zawarte w Systemie Pobyt będą mogły być przekazywane za granicę, gdy zezwolą na to umowy międzynarodowe, którymi jest związana Rzeczpospolita Polska.
24. Szef Urzędu do Spraw Cudzoziemców będzie sprawował nadzór nad prawidłowością działania Systemu Pobyt poprzez:
1) możliwość weryfikowania, czy osoby posiadające dostęp do Systemu Pobyt odbyły przeszkolenie w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa przetwarzanych w Systemie Pobyt danych i zasad ich ochrony oraz czy posiadają upoważnienie do przetwarzania danych w Systemie Pobyt zgodnie z art. 37 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (Dz. U. z 2002 r. Nr 101, poz. 926, z późn. zm.);
2) sprawdzanie, czy jest zapewniona odpowiednia fizyczna oraz logiczna ochrona Systemu Pobyt przez organy mające do niego bezpośredni dostęp.
25. W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości w działaniu Systemu Pobyt lub jego zabezpieczeniach powstałych z winy organów mających do niego bezpośredni dostęp, Szef Urzędu do Spraw Cudzoziemców będzie uprawniony do zablokowania bezpośredniego dostępu do Systemu dla danego organu – do czasu usunięcia nieprawidłowości.
26. Dane statystyczne wygenerowane na podstawie Systemu Pobyt, niezawierające danych osobowych cudzoziemców, będą mogły być udostępniane na pisemny wniosek zainteresowanych osób lub instytucji.
Uzasadnienie
W sprawach z zakresu wjazdu, pobytu i wyjazdu cudzoziemców z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej będzie prowadzony w systemie informatycznym nowy rejestr spraw dotyczących zobowiązania do powrotu, w związku z zastąpieniem wydawania decyzji o wydaleniu w stosunku do obywateli krajów trzecich decyzjami o zobowiązaniu do powrotu, oraz nowy rejestr dokonania pouczeń cudzoziemców posiadających ważne zezwolenie na pobyt lub inne zezwolenie uprawniające do pobytu, wydane przez inne państwo obszaru Schengen, o obowiązku niezwłocznego wyjazdu na terytorium tego państwa członkowskiego. Prowadzenie tych rejestrów będzie wynikało z przepisów nowej ustawy o cudzoziemcach, mających na celu wdrożenie dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2008/115/WE z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie wspólnych norm i procedur stosowanych przez państwa członkowskie w odniesieniu do powrotów nielegalnie przebywających obywateli państw trzecich do polskiego prawa krajowego.
W rozdziale niniejszym przewiduje się ponadto:
1) rozszerzenie, w stosunku do obecnie obowiązującej, listy organów, którym udostępnia się dane osobowe z krajowego zbioru rejestrów, ewidencji i wykazu w sprawach cudzoziemców o nazwie System Pobyt;
2) sprecyzowanie zasad nadzoru nad prawidłowością działania Systemu Pobyt;
3) uporządkowanie trybu dostępu do Systemu Pobyt, sposobu przydzielania identyfikatorów użytkownika i upoważnienia do przetwarzania danych w Systemie Pobyt.
Powyższe zmiany uwarunkowane są koniecznością dostosowania przepisów do potrzeb organów administracji państwowej oraz zmieniających się uregulowań dotyczących systemów informatycznych i trybu dostępu do nich. W związku z powyższym lista organów uprawnionych do dostępu do danych zawartych w Systemie Pobyt została uzupełniona o:
1) organy Służby Celnej;
2) organy kontroli skarbowej;
3) straże gminne;
4) Polski Czerwony Krzyż.
Zgodnie z ustawowym lub statutowym (PCK) zakresem zadań tych organów prowadzą one postępowania wobec cudzoziemców. Dostęp do danych przetwarzanych w Systemie Pobyt jest im niezbędny do prawidłowej ich realizacji.
Tryb dostępu do Systemu Pobyt, sposób przydzielania osobom upoważnionym identyfikatorów użytkownika oraz wzór upoważnienia do przetwarzania danych w Systemie Pobyt zostaną określone osobnym rozporządzeniem ministra właściwego do spraw wewnętrznych.
8.18. Wykaz cudzoziemców, których pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest niepożądany
1. Do wykazu cudzoziemców, których pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest niepożądany będą wpisywane i przechowywane dane cudzoziemca, wobec którego będzie zachodziła którakolwiek z następujących okoliczności:
1) została wydana ostateczna decyzja o zobowiązaniu do powrotu z orzeczonym zakazem wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub z zakazem wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i strefy Schengen;
2) cudzoziemiec został skazany prawomocnym wyrokiem:
a) w Rzeczypospolitej Polskiej za przestępstwo umyślne lub przestępstwo skarbowe na karę grzywny lub karę pozbawienia wolności do jednego roku,
b) w innym państwie niż państwo obszaru Schengen za przestępstwo stanowiące zbrodnię pospolitą również w rozumieniu prawa polskiego,
c) w państwie obszaru Schengen za przestępstwo na karę pozbawienia wolności powyżej jednego roku;
3) wjazd lub pobyt cudzoziemca są niepożądane ze względu na zobowiązania wynikające z postanowień ratyfikowanych umów międzynarodowych obowiązujących Rzeczpospolitą Polską;
4) wjazd lub pobyt cudzoziemca są niepożądane ze względu na zagrożenie dla obronności lub bezpieczeństwa państwa albo bezpieczeństwa i porządku publicznego albo mogłyby naruszyć interes Rzeczypospolitej Polskiej;
5) cudzoziemiec został przekazany do państwa trzeciego na podstawie umowy o przekazywaniu i przyjmowaniu osób po uprzednim zatrzymaniu w związku z nielegalnym przekroczeniem granicy zewnętrznej.
2. Jeżeli decyzjom, o którym mowa w ust. 1, nadano rygor natychmiastowej wykonalności, dane cudzoziemca będzie można umieścić w wykazie na ich podstawie, nawet jeżeli decyzje te nie będą ostateczne.
3. W wykazie nie będzie zamieszczało się lub będzie wykreślało się z niego dane cudzoziemca:
1) małżonka obywatela polskiego oraz przebywającego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej małżonka cudzoziemca posiadającego zezwolenie na pobyt stały lub zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego WE, chyba że wstąpi jedna z poniższych okoliczności:
a) jego pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej stanowi zagrożenie dla obronności lub bezpieczeństwa państwa albo bezpieczeństwa i porządku publicznego,
b) została wydana ostateczna decyzja o odmowie wydania zezwolenia na pobyt czasowy, wydana w związku ze stwierdzeniem, że podstawą ubiegania się cudzoziemca o zezwolenie było zawarcie związku małżeńskiego z obywatelem polskim lub cudzoziemcem zamieszkującym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, o którym mowa w pkt 1, a związek małżeński został zawarty w celu obejścia przepisów o udzielaniu zezwolenia na pobyt czasowy,
c) została wydana ostateczna decyzja o odmowie wydania zezwolenia na pobyt stały, wydana w związku ze stwierdzeniem, iż podstawą ubiegania się cudzoziemca o zezwolenie było zawarcie związku małżeńskiego z obywatelem polskim, a związek małżeński został zawarty wyłącznie w celu obejścia przepisów o udzielaniu zezwolenia na pobyt czasowy lub zezwolenia na pobyt stały,
d) została wydana ostateczna decyzja o zobowiązaniu do powrotu, gdyż stwierdzono, że dalszy pobyt cudzoziemca stanowi zagrożenie dla obronności lub bezpieczeństwa państwa lub bezpieczeństwa i porządku publicznego, lub gdy stwierdzono, że związek małżeński cudzoziemca z obywatelem polskim lub cudzoziemcem posiadającym zezwolenie na pobyt stały lub zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego WE został zawarty w celu uniknięcia zobowiązania do powrotu;
2) małoletniego, chyba że jego pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej stanowi zagrożenie dla obronności lub bezpieczeństwa państwa albo bezpieczeństwa i porządku publicznego;
3) jeżeli została zapłacona kara grzywny orzeczona wobec cudzoziemca w prawomocnym wyroku sądowym w Rzeczypospolitej Polskiej za przestępstwo umyślne lub przestępstwo skarbowe i jest to jedyna kara, jaką orzeczono wobec cudzoziemca;
4) posiadającego zezwolenie na pobyt stały lub zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego WE wydane na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
5) posiadającego ochronę uzupełniającą, status uchodźcy, zgodę na pobyt tolerowany wydaną ze względów humanitarnych wydane na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
6) jeżeli została wydana decyzja orzekająca o cofnięciu zakazu wjazdu.
4. W wykazie będzie zawieszany wpis danych cudzoziemca, jeżeli:
1) cudzoziemiec posiada zgodę na pobyt tolerowany wydaną w wyniku niemożności wykonania decyzji o zobowiązaniu do powrotu;
2) cudzoziemiec posiada ochronę czasową;
3) jeżeli zostało wydane przez sąd postanowienie o wstrzymaniu wykonania decyzji będącej podstawą figurowania danych cudzoziemca w wykazie cudzoziemców, których pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest niepożądany.
5. Wpis w wykazie będzie zawieszany do ostatniego dnia terminu ważności karty pobytu wydanej w związku z udzieleniem zgody na pobyt tolerowany lub ochrony czasowej. Zwieszenie wpisu będzie przedłużane na kolejne okresy w przypadku wydawania kolejnych kart pobytu.
6. W przypadku cofnięcia zgody na pobyt tolerowany lub ochrony czasowej wpis będzie odwieszany.
7. Organ wydający decyzję o cofnięciu zgody na pobyt tolerowany będzie informował organ, który wydał decyzję o zobowiązaniu do powrotu, a ten z urzędu będzie wydawał decyzję o zmianie decyzji o zobowiązaniu do powrotu w części dotyczącej terminu zobowiązania do powrotu oraz w części dotyczącej zakazu wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i strefy Schengen. Po odwieszeniu wpis będzie przechowywany w wykazie i w Systemie Informacyjnym Schengen przez okres wskazany w decyzji o zmianie decyzji o zobowiązaniu do powrotu.
8. Dane cudzoziemca będą umieszczane w wykazie na okres:
1) orzeczony w decyzji o zobowiązaniu do powrotu, jeżeli zawiera ona zakaz ponownego wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub zakaz ponownego wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz strefy Schengen;
2) 3 lat od dnia przekazania cudzoziemca do państwa trzeciego na podstawie umowy o przekazywaniu i przyjmowaniu osób po uprzednim zatrzymaniu w związku z nielegalnym przekroczeniem granicy zewnętrznej;
3) 5 lat od dnia zakończenia wykonania kary pozbawienia wolności odbywanej na podstawie wyroków, będących podstawą do umieszczenia danych w wykazie, jeżeli cudzoziemiec został skazany na karę co najmniej 3 lat pozbawienia wolności;
4) 3 lat od dnia zakończenia wykonania kary pozbawienia wolności odbywanej na podstawie wyroków, będących podstawą do umieszczenia danych w wykazie, jeżeli cudzoziemiec został skazany na karę pozbawienia wolności poniżej 3 lat;
5) 3 lat od dnia uprawomocnienia się wyroków, będących podstawą do umieszczenia danych w wykazie, jeżeli orzeczono wobec cudzoziemca karę grzywny;
6) warunkowego zawieszenia kary pozbawienia wolności od dnia uprawomocnienia się wyroku, o którym mowa w ust. 1 pkt 3, jeżeli wobec cudzoziemca orzeczono karę pozbawienia wolności wraz z warunkowym zawieszeniem jej wykonania;
7) wynikający z umów międzynarodowych obowiązujących Rzeczpospolitą Polską, będących podstawą do umieszczenia danych cudzoziemca w wykazie;
8) do 5 lat w przypadku wpisów, gdy wjazd lub pobyt cudzoziemca są niepożądane ze względu na zagrożenie dla obronności lub bezpieczeństwa państwa albo bezpieczeństwa i porządku publicznego albo mogłyby naruszyć interes Rzeczypospolitej Polskiej, z możliwością przedłużenia na kolejne okresy nieprzekraczające 5 lat.
9. Początkiem okresu, na który zamieszcza się w wykazie dane cudzoziemca w przypadku wydania decyzji o zobowiązaniu do powrotu jest data wykonania decyzji, a w przypadku braku informacji o wykonaniu decyzji – ostatni dzień terminu opuszczenia terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, a jeżeli w decyzji nie określono tego terminu, data wydania decyzji.
10. W przypadku uzyskania przez Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców po wpisaniu danych cudzoziemca do wykazu informacji o wykonaniu decyzji, będącej podstawą wpisu, termin obowiązywania wpisu zostanie naliczony ponownie od dnia wykonania tej decyzji.
11. Dane cudzoziemca wykreśla się z wykazu po upływie okresów, o których mowa ust. 8.
12. W wykazie będzie się umieszczało podstawę prawną i faktyczną wpisu oraz następujące dane cudzoziemca:
1) imię (imiona) i nazwisko (także inne imiona i nazwiska, jeżeli cudzoziemiec używa bądź używał);
2) nazwisko rodowe;
3) imiona rodziców i nazwisko rodowe matki;
4) datę i miejsce urodzenia;
5) płeć;
6) obywatelstwo;
7) miejsce zamieszkania;
8) serię i numer dokumentu podróży.
13. W wykazie będzie można umieścić również dane określone w przepisie dotyczącym danych, które mogą być przetwarzane w ramach postępowań i w rejestrach prowadzonych na podstawie niniejszej ustawy, w szczególności zdjęcie cudzoziemca oraz odciski linii papilarnych.
14. Wpisu do wykazu, przedłużenia obowiązywania wpisu oraz wykreślenia tego wpisu będzie dokonywał Szef Urzędu do Spraw Cudzoziemców z urzędu lub na wniosek wymienionych organów:
1) Ministra Obrony Narodowej;
2) ministra właściwego do spraw finansów publicznych;
3) ministra właściwego do spraw zagranicznych;
4) Komendanta Głównego Policji;
5) Komendanta Głównego Straży Granicznej;
6) Szefa Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego;
7) Szefa Agencji Wywiadu;
8) Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu;
9) Wojewody.
15. Jeżeli Szef Urzędu do Spraw Cudzoziemców nie uwzględni wniosku organu, o którym mowa w ust. 14, organ ten będzie mógł zwrócić się z wnioskiem o rozstrzygnięcie sprawy do ministra właściwego do spraw wewnętrznych. W takim przypadku minister właściwy do spraw wewnętrznych będzie mógł uwzględnić wniosek organu i nakazać Szefowi Urzędu do Spraw Cudzoziemców dokonanie wpisu do wykazu, przedłużenie go lub wykreślenie.
16. Organy administracji rządowej, które posiądą informacje o okolicznościach uzasadniających wpisanie danych cudzoziemca do wykazu, jak również o okolicznościach uzasadniających ich wykreślenie lub zawieszenie, czy też przedłużenie obowiązywania wpisu, będą obowiązane do przekazania ich Szefowi Urzędu do Spraw Cudzoziemców.
17. Organ, który wyda decyzję, która jest postawą do umieszczenia danych cudzoziemca w wykazie, będzie obowiązany do przekazania Szefowi Urzędu do Spraw Cudzoziemców tej decyzji, gdy stanie się ostateczna.
18. Organ, który wyda decyzję, która jest postawą do usunięcia danych cudzoziemca z wykazu, będzie obowiązany do przekazania Szefowi Urzędu do Spraw Cudzoziemców tej decyzji, gdy stanie się ostateczna.
19. Sąd, który skazał cudzoziemca prawomocnym wyrokiem w Rzeczypospolitej Polskiej za przestępstwo umyślne lub przestępstwo skarbowe na karę grzywny lub karę pozbawienia wolności do jednego roku lub w państwie obszaru Schengen za przestępstwo na karę pozbawienia wolności powyżej jednego roku, będzie obowiązany do przekazania Szefowi Urzędu do Spraw Cudzoziemców odpisu prawomocnego wyroku, a także wszelkich orzeczeń zmieniających powyższe wyroki.
20. Sąd, który skazał cudzoziemca w/w wyrokami z zastosowaniem warunkowego zawieszenia wykonania kary, będzie obowiązany do przekazania Szefowi Urzędu do Spraw Cudzoziemców odpisu orzeczenia, na mocy którego zarządzono wykonanie kary, której wykonanie zostało warunkowo zawieszone.
21. Sąd, który orzekł w sprawie warunkowego przedterminowego zwolnienia cudzoziemca z odbywania kary pozbawienia wolności, będzie obowiązany do przekazania odpisu orzeczenia w tej sprawie.
22. Dane cudzoziemca, z wyłączeniem danych obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej, państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub Konfederacji Szwajcarskiej, przechowywane w wykazie:
1) na podstawie ostatecznej decyzji o zobowiązaniu do powrotu zawierającej zakaz ponownego wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz strefy Schengen,
2) na podstawie prawomocnego wyroku:
a) w Rzeczypospolitej Polskiej za przestępstwo umyślne lub przestępstwo skarbowe na karę grzywny lub karę pozbawienia wolności do jednego roku,
b) w innym państwie niż państwo obszaru Schengen za przestępstwo stanowiące zbrodnię pospolitą również w rozumieniu prawa polskiego,
c) w państwie obszaru Schengen za przestępstwo na karę pozbawienia wolności powyżej jednego roku,
3) jeżeli wjazd lub pobyt cudzoziemca są niepożądane ze względu na zagrożenie dla obronności lub bezpieczeństwa państwa albo bezpieczeństwa i porządku publicznego albo mogłyby naruszyć interes Rzeczypospolitej Polskiej,
4) w związku z przekazaniem cudzoziemca do państwa trzeciego na podstawie umowy o przekazywaniu i przyjmowaniu osób po uprzednim zatrzymaniu w związku z nielegalnym przekroczeniem granicy zewnętrznej,
5) na podstawie art. 77 ustawy z dnia 14 lipca 2006 r. o wjeździe na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, pobycie oraz wyjeździe z tego terytorium obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej i członków ich rodzin
- będą przekazywane do Systemu Informacyjnego Schengen do celów odmowy wjazdu na okres przechowywania ich w wykazie.
23. Cudzoziemiec będzie mógł złożyć wniosek o:
1) udzielenie informacji o wpisaniu jego danych osobowych do wykazu lub do Systemu Informacyjnego Schengen;
2) sprostowanie jego danych osobowych zawartych w wykazie lub w Systemie Informacyjnym Schengen, jeżeli stwierdzi, że nie są prawdziwe;
3) wykreślenie jego danych osobowych zawartych w wykazie lub w Systemie Informacyjnym Schengen, jeżeli zostały tam umieszczone w wyniku błędu.
24. Wniosek w sprawie danych zawartych w Systemie Informacyjnym Schengen będzie mógł dotyczyć tylko danych wpisanych przez Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców do celów odmowy wjazdu.
25. Cudzoziemiec będzie składał wniosek do Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców na formularzu. Wzór formularza będzie określony w rozporządzeniu wydanym przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych.
26. Szef Urzędu do Spraw Cudzoziemców będzie obowiązany do rozpatrzenia wniosku, o którym mowa w ust. 23 i udzielenia odpowiedzi w terminie 30 dni od dnia jego otrzymania.
27. Do postępowania w sprawach, o których mowa w ust. 23, będzie stosowało się przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego o zaświadczeniach.
28. W postępowaniu wszczętym na wniosek, o którym mowa powyżej, Szef Urzędu do Spraw Cudzoziemców będzie udzielał cudzoziemcowi tylko informacji o wpisaniu jego danych osobowych do wykazu lub Systemu Informacyjnego Schengen do celów odmowy wjazdu, terminie obowiązywania wpisu, podstawie prawnej wpisu, a w przypadkach, jeżeli podstawą wpisu będzie:
1) decyzja o zobowiązaniu do powrotu,
2) prawomocny wyrok:
a) w Rzeczypospolitej Polskiej za przestępstwo umyślne lub przestępstwo skarbowe na karę grzywny lub karę pozbawienia wolności do jednego roku,
b) w innym państwie niż państwo obszaru Schengen za przestępstwo stanowiące zbrodnię pospolitą również w rozumieniu prawa polskiego,
c) w państwie obszaru Schengen za przestępstwo na karę pozbawienia wolności powyżej jednego roku,
3) przekazanie cudzoziemca do państwa trzeciego na podstawie umowy o przekazywaniu i przyjmowaniu osób po uprzednim zatrzymaniu w związku z nielegalnym przekroczeniem granicy zewnętrznej;
- także o podstawie faktycznej wpisu.
29. Szef Urzędu do Spraw Cudzoziemców będzie umożliwiał cudzoziemcowi, którego dane zostały umieszczone w wykazie, na jego wniosek, przeglądanie dokumentów dotyczących wpisu do wykazu w zakresie: jego danych osobowych, terminu obowiązywania wpisu, podstawy prawnej wpisu, a w przypadkach, o których mowa w ust. 1 pkt 1 dotyczących także podstawy faktycznej wpisu. Przepisu art. 73 Kodeksu postępowania administracyjnego nie będzie się stosowało.
30. Powyższy przepis będzie stosowało się także do przeglądania dokumentów dotyczących wpisu danych cudzoziemca do Systemu Informacyjnego Schengen dokonanego przez Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców do celów odmowy wjazdu.
31. W postępowaniach, o których mowa w ust. 23, pisma będą doręczane za granicą za pośrednictwem konsula pod adresem wskazanym przez cudzoziemca we wniosku.
Uzasadnienie
Rozdział reguluje kwestie związane z wpisywaniem danych cudzoziemców do wykazu cudzoziemców, których pobyt jest na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej niepożądany.
8.19. Odpowiedzialność przewoźnika
1. Przewoźnik, zamierzający przywieźć drogą powietrzną lub morską cudzoziemca do granicy, zobowiązany będzie do podjęcia działania dla upewnienia się, że cudzoziemiec planujący wjechać na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej posiada ważny dokument podróży uprawniający do przekroczenia granicy, wymaganą wizę lub inny ważny dokument uprawniający do wjazdu i pobytu na tym terytorium, zezwolenie na wjazd do innego państwa lub zezwolenie na pobyt w innym państwie, jeżeli zezwolenia takie będą wymagane. Obowiązek ten dotyczył będzie również przewoźników wykonujących regularne przewozy osób w międzynarodowym transporcie drogowym, z wyjątkiem ruchu przygranicznego.
2. Przewoźnik, który drogą powietrzną, morską lub lądową przywiezie cudzoziemca do granicy, zobowiązany będzie do niezwłocznego odwiezienia go do kraju, z którego go przywiózł do granicy, a gdy będzie to niemożliwe – do kraju, w którym cudzoziemcowi wystawiono dokument podróży, na podstawie którego podróżował, lub do każdego innego kraju, który zapewni, że go przyjmie, w przypadku gdy:
1) cudzoziemcowi odmówi się wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
2) cudzoziemcowi podróżującemu przez terytorium Rzeczypospolitej Polskiej tranzytem władze państwa docelowego lub graniczącego z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej odmówią wjazdu lub przewoźnik, który miał go przewieźć do tego państwa, odmówi wykonania przewozu.
3. W przypadku, gdy nie będzie możliwe wykonanie w/w obowiązku, przewoźnik będzie miął obowiązek na swój koszt zapewnienia innego środku transportu w celu niezwłocznego opuszczenia przez cudzoziemca terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
4. W opisanej wyżej sytuacji, cudzoziemcowi będzie mógł być wydany, w drodze decyzji:
1) nakaz przebywania w określonym miejscu do czasu opuszczenia terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
2) zakaz opuszczania statku powietrznego lub morskiego;
3) nakaz opuszczenia terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na pokładzie innego statku powietrznego lub morskiego niż ten, na którym przybył.
5. Decyzje w sprawach, o których mowa powyżej, wydawał będzie właściwy komendant placówki Straży Granicznej, nadając im rygor natychmiastowej wykonalności.
6. Od decyzji komendanta placówki Straży Granicznej przysługiwać będzie odwołanie do Komendanta Głównego Straży Granicznej.
7. Na przewoźnika, który drogą powietrzną lub morską przywiezie do granicy cudzoziemca nieposiadającego ważnego dokumentu podróży uprawniającego do przekroczenia granicy, wymaganej wizy lub innego ważnego dokumentu uprawniającego do wjazdu i pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, zezwolenia na wjazd do innego państwa lub zezwolenia na pobyt w innym państwie, jeżeli zezwolenia są wymagane, nałożona zostanie kara administracyjna w wysokości stanowiącej równowartość od 3.000 do 5.000 euro za każdą przywiezioną osobę, z tym że suma kar za jednorazowy przywóz grupy osób nie będzie mogła przekroczyć równowartości 500.000 euro.
8. Powyższa kara administracyjna będzie mogła zostać nałożona także na przewoźników wykonujących regularne przewozy osób w międzynarodowym transporcie drogowym, z wyjątkiem ruchu przygranicznego.
9. Przeliczenia równowartości euro, o której mowa powyżej, na złote dokonywana będzie się według średniego kursu ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski dla tej waluty w dniu wydania decyzji o nałożeniu kary administracyjnej.
10. Kara administracyjna, o której wyżej mowa, na wniosek komendanta placówki Straży Granicznej, w której odmówiono cudzoziemcowi wjazdu, zostanie nałożona na przewoźnika, w drodze decyzji, przez wojewodę właściwego ze względu na siedzibę organu występującego z wnioskiem.
11. W przypadku cudzoziemca, któremu zostanie odmówiony wjazd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, lub który podróżował będzie tranzytem, a państwo docelowe odmówi mu wjazdu lub dalszy przewoźnik odmówi wykonania przewozu, koszty pobytu cudzoziemca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej do czasu opuszczenia przez niego tego terytorium ponosił będzie przewoźnik.
12. Dopuszcza się również zapewnienie konwoju w przypadku, gdy zachowanie cudzoziemca, któremu odmówiono wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, będzie uzasadniało przypuszczenie, że może on spowodować zagrożenie bezpieczeństwa w międzynarodowej komunikacji lądowej, lotniczej lub morskiej. Konwój zapewni wówczas komendant właściwej placówki Straży Granicznej na wniosek upoważnionego przedstawiciela przewoźnika i na koszt przewoźnika.
13. Koszty w/w konwoju obejmować będą koszty bezpośrednio związane z przewozem, a także koszty świadczeń przysługujących konwojentom z tytułu podróży służbowej poza granicami kraju.
Uzasadnienie
Powyższe zapisy projektowanej ustawy o cudzoziemcach uwzględniają regulacje zawarte w art. 26 Konwencji Wykonawczej z dnia 19 czerwca 1990 r. do Układu z Schengen z dnia 14 czerwca 1985 r. między Rządami Państw Unii Gospodarczej Beneluksu, Republiki Federalnej Niemiec oraz Republiki Francuskiej w sprawie stopniowego znoszenia kontroli na wspólnych granicach (Dz. Urz. UE L 239 z 22.09.2000r., str. 19, z późn. zm.) oraz w Dyrektywie Rady 2001/51/WE z dnia 28 czerwca 2001 r. uzupełniającej postanowienia art. 26 Konwencji Wykonawczej do Układu z Schengen z dnia 14 czerwca 1985 r.
8.20. Szef Urzędu do Spraw Cudzoziemców
1. Szef Urzędu do Spraw Cudzoziemców jako centralny organ administracji rządowej będzie właściwy w sprawach wjazdu cudzoziemców na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, przejazdu przez to terytorium, pobytu na nim i wyjazdu z niego, nadawania statusu uchodźcy, udzielania ochrony uzupełniającej, udzielania ochrony humanitarnej, udzielania cudzoziemcom azylu, wyrażania zgody na pobyt tolerowany oraz udzielania ochrony czasowej, z wyjątkiem spraw zastrzeżonych dla innych organów.
2. Minister właściwy do spraw wewnętrznych będzie sprawował nadzór nad Szefem Urzędu do Spraw Cudzoziemców.
3. Szef Urzędu do Spraw Cudzoziemców będzie powoływany przez Prezesa Rady Ministrów, spośród osób wyłonionych w drodze otwartego i konkurencyjnego naboru, na wniosek ministra właściwego do spraw wewnętrznych.
4. Szef Urzędu do Spraw Cudzoziemców będzie odwoływany przez Prezesa Rady Ministrów.
5. Minister właściwy do spraw wewnętrznych, na wniosek Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców będzie powoływał zastępców Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców, spośród osób wyłonionych w drodze otwartego i konkurencyjnego naboru.
6. Zastępcy Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców będą odwoływani na wniosek Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych.
7. Stanowisko Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców będzie mogła zajmować osoba, która:
1) posiada tytuł zawodowy magistra lub równorzędny;
2) jest obywatelem polskim;
3) korzysta z pełni praw publicznych;
4) nie była w przeszłości skazana prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe;
5) posiada kompetencje kierownicze;
6) posiada co najmniej 6-letni staż pracy, w tym co najmniej 3-letni staż pracy na stanowisku kierowniczym;
7) posiada wykształcenie i wiedzę z zakresu spraw należących do właściwości Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców.
8. Informacja o naborze na stanowisko Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców będzie ogłaszana przez umieszczenie ogłoszenia w miejscu powszechnie dostępnym w siedzibie Urzędu oraz w Biuletynie Informacji Publicznej Urzędu i Biuletynie Informacji Publicznej Kancelarii Prezesa Rady Ministrów. Ogłoszenie będzie zawierało:
1) nazwę i adres Urzędu;
2) określenie stanowiska;
3) wymagania związane ze stanowiskiem wynikające z przepisów prawa;
4) zakres zadań wykonywanych na stanowisku;
5) wskazanie wymaganych dokumentów;
6) termin i miejsce składania dokumentów;
7) informację o metodach i technikach naboru.
9. Termin składania dokumentów nie będzie mógł być krótszy niż 10 dni od dnia opublikowania ogłoszenia w Biuletynie Informacji Publicznej Kancelarii Prezesa Rady Ministrów.
10. Nabór na stanowisko Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców będzie przeprowadzał zespół, powołany przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych, liczący co najmniej 3 osoby, których wiedza i doświadczenie będą dawały rękojmię wyłonienia najlepszych kandydatów.
11. W toku naboru zespół będzie oceniał doświadczenie zawodowe kandydata, wiedzę niezbędną do wykonywania zadań na stanowisku, na które będzie przeprowadzany nabór, oraz kompetencje kierownicze.
12. Ocena wiedzy i kompetencji kierowniczych będzie mogła być dokonana na zlecenie zespołu przez osobę niebędącą członkiem zespołu, która posiada odpowiednie kwalifikacje do dokonania tej oceny.
13. Członkowie zespołu oraz osoby, które na zlecenie zespołu będą oceniać wiedzę i kompetencje kierownicze kandydata, będą miały obowiązek zachowania w tajemnicy informacji dotyczących osób ubiegających się o stanowisko, uzyskanych w trakcie naboru.
14. W toku naboru zespół będzie wyłaniał nie więcej niż 3 kandydatów, których przedstawi ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych.
15. Z przeprowadzonego naboru zespół będzie sporządzał protokół zawierający:
1) nazwę i adres Urzędu;
2) określenie stanowiska, na które był prowadzony nabór, oraz liczbę kandydatów;
3) imiona, nazwiska i adresy nie więcej niż 3 najlepszych kandydatów uszeregowanych według poziomu spełniania przez nich wymagań określonych w ogłoszeniu o naborze;
4) informację o zastosowanych metodach i technikach naboru;
5) uzasadnienie dokonanego wyboru albo powody niewyłonienia kandydata;
6) skład zespołu.
16. Wynik naboru będzie ogłaszany niezwłocznie przez umieszczenie informacji w Biuletynie Informacji Publicznej Urzędu i Biuletynie Informacji Publicznej Kancelarii Prezesa Rady Ministrów.
17. Informacja o wyniku naboru będzie zawierała:
1) nazwę i adres Urzędu;
2) określenie stanowiska, na które był prowadzony nabór;
3) imiona, nazwiska wybranych kandydatów oraz ich miejsca zamieszkania w rozumieniu przepisów Kodeksu cywilnego albo informację o niewyłonieniu kandydata.
18. Ogłoszenia o naborze oraz o wyniku tego naboru będzie umieszczane bezpłatnie w Biuletynie Informacji Publicznej Kancelarii Prezesa Rady Ministrów.
19. Zespół przeprowadzający nabór na stanowiska zastępców Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców będzie powoływał Szef Urzędu do Spraw Cudzoziemców.
20. Przeprowadzanie naboru na stanowiska zastępcy Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców będzie odbywało się według zasad określonych w ust. 7-18.
21. Szef Urzędu do Spraw Cudzoziemców będzie wykonywać swoje zadania przy pomocy Urzędu do Spraw Cudzoziemców będącego urzędem administracji rządowej.
22. Szef Urzędu do Spraw Cudzoziemców będzie mógł wykonywać swoje zadania przy pomocy delegatur Urzędu do Spraw Cudzoziemców.
23. W Urzędzie do Spraw Cudzoziemców będą mogli być zatrudniani funkcjonariusze Straży Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej, Policji, Biura Ochrony Rządu, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Agencji Wywiadu, na zasadach określonych w odrębnych przepisach.
24. Do zadań Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców będzie należało:
1) wydawanie decyzji i postanowień w I instancji oraz rozpatrywanie odwołań od decyzji i zażaleń na postanowienia wydane w I instancji przez inne organy w sprawach uregulowanych:
a) w ustawie o cudzoziemcach,
b) w ustawie z dnia 13 czerwca 2003 r. o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
c) w ustawie z dnia 14 lipca 2006 r. o wjeździe na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, pobycie oraz wyjeździe z tego terytorium obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej i członków ich rodzin;
2) wydawanie decyzji w sprawie udzielenia zezwolenia na osiedlenie się, o którym mowa w art. 15 ustawy z dnia 9 listopada 2000 r. o repatriacji;
3) zapewnienie pomocy cudzoziemcom ubiegającym się o nadanie statusu uchodźcy, w zakresie i na zasadach określonych w ustawie z dnia 13 czerwca 2003 r. o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
4) organizowanie i prowadzenie szkoleń w zakresie spraw należących do kompetencji Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców;
5) przekazywanie właściwym organom innych państw obszaru Schengen, za pośrednictwem Komendanta Głównego Policji, informacji dotyczących podstawy prawnej i faktycznej wpisu do celów określonych w art. 25 Konwencji Wykonawczej Schengen;
6) kontrola wykonywania przez wojewodów zadań określonych w ustawach wymienionych w pkt 1;
7) wykonywanie funkcji polskiego centralnego organu wizowego;
8) przekazywanie organom państw członkowskich Unii Europejskiej informacji o:
a) udzieleniu zezwolenia na pobyt czasowy cudzoziemcowi posiadającemu zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego WE, udzielone przez inne państwo członkowskie Unii Europejskiej, odmowie udzielenia kolejnego zezwolenia na pobyt czasowy lub cofnięciu tego zezwolenia cudzoziemcowi posiadającemu zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego WE, udzielone przez inne państwo członkowskie Unii Europejskiej, lub członkowi jego rodziny,
b) udzieleniu cudzoziemcowi zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego WE, gdy cudzoziemiec posiada takie zezwolenie udzielone przez inne państwo członkowskie Unii Europejskiej;
9) przekazywanie właściwym organom państw członkowskich Unii Europejskiej, na ich wniosek, informacji o pobycie cudzoziemca, któremu udzielono zezwolenia na pobyt czasowy w związku z okolicznością, że przybywał lub przebywał na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w celu podjęcia lub kontynuacji stacjonarnych studiów wyższych lub stacjonarnych studiów doktoranckich na tym terytorium, a także w przypadku gdy podjął studia na terytorium innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej, które zamierzał kontynuować lub uzupełnić na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli cudzoziemiec zamierza na terytorium państw członkowskich Unii Europejskiej kontynuować lub uzupełnić studia, podjęte na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
10) pełnienie funkcji krajowego punktu kontaktowego, o którym mowa w art. 12 ust. 2 rozporządzenia nr 1931/2006, oraz przekazywanie właściwym organom państw stosujących to rozporządzenie oraz Komisji Europejskiej informacji przechowywanych w rejestrze przypadków nadużycia zasad małego ruchu granicznego oraz sankcji za nadużycie tych zasad, o którym mowa w art. 17 ust. 3 rozporządzenia nr 1931/2006;
11) wykonywanie innych zadań określonych w ustawie oraz w przepisach odrębnych.
25. Szef Urzędu do Spraw Cudzoziemców będzie organem wyższego stopnia w rozumieniu Kodeksu postępowania administracyjnego w stosunku do wojewody w sprawach uregulowanych w następujących ustawach:
1) w ustawie o cudzoziemcach;
2) w ustawie z dnia 13 czerwca 2003 r. o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
3) w ustawie z dnia 14 lipca 2006 r. o wjeździe na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, pobycie oraz wyjeździe z tego terytorium obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej i członków ich rodzin.
26. Szef Urzędu do Spraw Cudzoziemców będzie używał pieczęci okrągłej z wizerunkiem orła ustalonym według wzoru godła państwowego.
Uzasadnienie
Rozdział reguluje kwestie zakresu właściwości Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców, jako centralnego organu administracji rządowej. Ponadto określone są w nim zadania, jakie wykonuje Szef Urzędu do Spraw Cudzoziemców.
Ponadto niniejszy rozdział zawiera regulacje dotyczące sposobu organizowania naboru na stanowisko Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców oraz stanowisko zastępcy Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców.
9. Upoważnienia do wydania aktów wykonawczych
9.1.Rozporządzenia wykonawcze wydane przez Radę Ministrów
Rada Ministrów będzie upoważniona do wydania następującego aktu wykonawczego:
Rozporządzenie w sprawie listy państw, których obywatele będą obowiązani uiścić opłatę związaną z wjazdem na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jej wysokości oraz organów właściwych do jej pobrania lub kontroli jej uiszczenia
1. Rozporządzenie będzie określało:
1) Listę państw, których obywatele będą obowiązani uiścić opłatę związaną z wjazdem na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
2) Wysokość opłaty za przekraczanie granicy państwowej;
3) Organy właściwe do pobierania opłaty lub kontroli jej uiszczania.
2. Wytyczne co do treści rozporządzenia:
1) Jeżeli wymagało tego będzie zachowanie zasady wzajemności w stosunkach z innymi państwami Rada Ministrów będzie mogła określając, w drodze rozporządzenia, listę państw, których obywatele są obowiązani uiścić wskazaną wyżej opłatę. Rozporządzenie będzie również określało wysokość tej opłaty oraz organy właściwe do jej pobrania lub kontroli jej uiszczenia.
2) Określając wysokość opłaty Rada Ministrów będzie zobowiązana uwzględnić wysokość opłat za przekroczenie granicy państwowej, stosowanych wobec obywateli polskich w państwach, których obywatele będą obowiązani do uiszczenia opłaty. Natomiast przy wyznaczaniu organów właściwych do pobierania opłaty lub kontroli jej uiszczania Rada Ministrów będzie zobligowana wziąć pod uwagę względy organizacyjno-porządkowe na granicy oraz czy wobec obywateli państw objętych rozporządzeniem istnieje obowiązek wizowy lub czy mają oni możliwość uiszczenia opłaty przed przekroczeniem granicy.
9.2. Rozporządzenia wykonawcze wydane przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych
1. Minister będzie upoważniony do wydania następujących aktów wykonawczych:
1) w sprawie wywiadu środowiskowego przeprowadzanego przez funkcjonariuszy Straży Granicznej w postępowaniach prowadzonych wobec cudzoziemców;
2) w sprawie trybu sprawdzania lokalu przez funkcjonariuszy Straży Granicznej;
3) w sprawie środków utrzymania, które powinien posiadać cudzoziemiec wjeżdżający na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, oraz dokumentów potwierdzających możliwość uzyskania takich środków;
4) w sprawie sposobu odnotowywania w dokumencie podróży cudzoziemca wydania decyzji o odmowie wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskie;
5) w sprawie określenia wzoru formularza wniosku o wydanie zezwolenia na przekraczanie granicy w ramach małego ruchu granicznego oraz wzoru zezwolenia na przekraczanie granicy w ramach małego ruchu granicznego;
6) w sprawie trybu postępowania po zatrzymaniu podczas kontroli granicznej zezwolenia na przekraczanie granicy w ramach małego ruchu granicznego;
7) w sprawie wzoru zaproszenia i formularza wniosku o wpisanie zaproszenia do ewidencji zaproszeń oraz wysokości środków utrzymania, które powinien posiadać zapraszany cudzoziemiec;
8) w sprawie wiz;
9) w sprawie kryteriów opiniowania wniosków wizowych w kraju;
10) w sprawie formularza wniosku o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy, zezwolenia na pobyt stały oraz zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego WE, liczby fotografii i wymogów dotyczących fotografii dołączanych do wniosków o udzielenie tych zezwoleń oraz wzór stempla potwierdzającego złożenie wniosku o udzielenie zezwolenia na pobyty czasowy, zezwolenia na pobyt stały oraz zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego WE;
11) w sprawie dokumentów mogących potwierdzić spełnienie przesłanek udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy;
12) w sprawie opłat pobieranych od cudzoziemców za wydanie i wymianę karty pobytu i innych dokumentów w sprawach cudzoziemców;
13) w sprawie wzorów karty pobytu i dokumentów w sprawach cudzoziemców, formularzy wniosków o ich wydanie lub wymianę oraz fotografii dołączanych do wniosku;
14) w sprawie wzoru formularza listy podróżujących dla wycieczek w Unii Europejskiej;
15) w sprawie sposobu przeprowadzania kontroli legalności pobytu cudzoziemców na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
16) w sprawie trybu postępowania organów w postępowaniu w sprawie zobowiązania cudzoziemca do powrotu oraz sposobu odnotowywania w dokumencie podróży wydania decyzji o zobowiązania cudzoziemca do powrotu;
17) w sprawie szczegółowego sposobu obliczania niektórych kosztów wykonania decyzji o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu;
18) w sprawie szczegółowego sposobu i trybu organizacji dobrowolnych powrotów oraz wzoru formularza wniosku o zamiarze dobrowolnego powrotu;
19) w sprawie trybu wykonywania doprowadzeń z uwzględnieniem sposobu przeprowadzenia tych doprowadzeń oraz obowiązków i uprawnień funkcjonariuszy wykonujących doprowadzenia;
20) w sprawie wzoru formularza na którym wydaje się decyzję o zobowiązaniu do powrotu;
21) w sprawie udziału przedstawicieli organizacji pozarządowych w działaniach związanych z wykonaniem decyzji o zobowiązaniu do powrotu, w której nie został określony termin dobrowolnego wyjazdu, a także zakresu czynności podlegających finansowaniu z budżetu państwa;
22) w sprawie wzoru dokumentu wydawanego cudzoziemcom, którym udzielono zgody na pobyt tolerowany;
23) w sprawie określenia wzoru formularza wniosku o zezwolenie na tranzyt drogą powietrzną;
24) w sprawie wzoru karty daktyloskopijnej, na której pobiera się odciski linii papilarnych od cudzoziemca;
25) w sprawie tworzenia i likwidacji strzeżonych ośrodków;
26) w sprawie wzoru wniosku o umieszczenie cudzoziemca w strzeżonym ośrodku albo o zastosowanie wobec niego aresztu dla cudzoziemców;
27) w sprawie warunków, jakim powinny odpowiadać strzeżone ośrodki
i areszty dla cudzoziemców oraz regulaminu organizacyjno-porządkowego pobytu cudzoziemców w strzeżonym ośrodku i areszcie dla cudzoziemców;
28) w sprawie sposobu ochrony strzeżonych ośrodków i aresztów dla cudzoziemców;
29) w sprawie trybu dostępu do Systemu Pobyt, sposobu przydzielania osobom upoważnionym identyfikatorów użytkownika oraz wzoru upoważnienia do przetwarzania danych w Systemie Pobyt;
30) w sprawie wniosku o udzielenie informacji z wykazu cudzoziemców, których pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest niepożądany lub do Systemu Informacyjnego Schengen;
2. Minister właściwy do spraw wewnętrznych w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw administracji publicznej będzie mógł, w drodze rozporządzenia, tworzyć i znosić delegatury Urzędu do Spraw Cudzoziemców, określając ich właściwość terytorialną oraz zakres działania, w tym uprawnienia kierownika delegatury do wydawania, z upoważnienia Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców, decyzji administracyjnych, w przypadku uzasadnionym istotnym wzrostem liczby wniosków o nadanie statusu uchodźcy, o którym mowa w ustawie z dnia 13 czerwca 2003 r. o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
9.2.1 Rozporządzenie w sprawie wywiadu środowiskowego przeprowadzanego przez funkcjonariuszy Straży Granicznej w postępowaniach prowadzonych wobec cudzoziemców
1. Rozporządzenie wydawane przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych będzie określało sposób i tryb przeprowadzania wywiadu środowiskowego, zakres wywiadu oraz miejsce i czas jego przeprowadzania, a także formę sprawozdania z przeprowadzonego wywiadu, uwzględniając konieczność zebrania informacji niezbędnych do postępowań prowadzonych na podstawie ustawy.
2. Wytyczne co do treści rozporządzenia
1) Minister właściwy do spraw wewnętrznych w celu zapewnienia możliwości realizacji przez funkcjonariuszy Straży Granicznej czynności polegających na przeprowadzeniu wywiady środowiskowego będzie obowiązany określać sposób i tryb jego przeprowadzania, zakres wywiadu oraz miejsce i czas jego przeprowadzania, a także formę sprawozdania z przeprowadzonego wywiadu. Określając wyżej wymienione czynności minister będzie obowiązany uwzględnić konieczność zebrania informacji niezbędnych do postępowań prowadzonych na podstawie ustawy o cudzoziemcach.
9.2.2 Rozporządzenie w sprawie trybu sprawdzania lokalu przez funkcjonariuszy Straży Granicznej
1. Rozporządzenie wykonawcze będzie określało trybu sprawdzania lokalu we wskazanym przez cudzoziemca miejscu jego pobytu, dokumenty upoważniające do przeprowadzenia sprawdzenia, a także sposób dokumentowania opisanych wyżej czynności.
2. Wytyczne co do treści rozporządzenia:
1) Wydając rozporządzenie minister właściwy do spraw wewnętrznych będzie obowiązany uwzględniając konieczność właściwej organizacji przeprowadzania sprawdzenia lokalu oraz uzyskania przez Straż Graniczą informacji o faktycznym miejscu i okolicznościach pobytu cudzoziemca.
9.2.3 Rozporządzenie w sprawie w sprawie środków utrzymania, które powinien posiadać cudzoziemiec wjeżdżający na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, oraz dokumentów potwierdzających możliwość uzyskania takich środków
1. Rozporządzenie będzie określało wysokość środków utrzymania, które powinien posiadać cudzoziemiec wjeżdżający na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na czas trwania planowanego pobytu na tym terytorium oraz na powrót do państwa pochodzenia lub na tranzyt, dokumenty, które mogą potwierdzić możliwość uzyskania takich środków zgodnie z prawem oraz cel i czas trwania planowanego pobytu, jeżeli ze względu na cel lub czas trwania planowanego pobytu następuje zróżnicowanie wysokości środków.
2. Wytyczne co do treści rozporządzenia
1) Rozporządzenie powinno być wydane w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw zagranicznych.
2) Określona w rozporządzeniu wysokość środków utrzymania może być zróżnicowana w zależności od celu lub czasu trwania planowanego pobytu i powinna zapewniać możliwość pokrycia przez cudzoziemca kosztów zakwaterowania, wyżywienia, tranzytu i powrotu do państwa pochodzenia. Rodzaj dokumentów określonych w rozporządzeniu powinien zapewniać możliwość potwierdzenia posiadania przez cudzoziemca środków utrzymania w wymaganej wysokości.
9.2.4 Rozporządzenie w sprawie sposobu odnotowywania w dokumencie podróży cudzoziemca wydania decyzji o odmowie wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
1. Rozporządzenie wykonawcze powinno określi sposób odnotowywania w dokumencie podróży cudzoziemca wydania decyzji o odmowie wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
2. Wytyczne co do treści rozporządzenia
1) Sposób odnotowywania w dokumencie podróży cudzoziemca wydania decyzji o odmowie wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej powinien zapewniać możliwość ustalenia podczas kontroli dokumentu podróży cudzoziemca, czy i w jakim dniu decyzja taka została wydana.
9.2.5 Rozporządzenie w sprawie wzoru formularza wniosku o wydanie zezwolenia na przekraczanie granicy w ramach małego ruchu granicznego oraz wzoru zezwolenia na przekraczanie granicy w ramach małego ruchu granicznego
1. Rozporządzenie wykonawcze wydawane przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw zagranicznych określi:
1) wzór formularza wniosku o wydanie zezwolenia na przekraczanie granicy w ramach małego ruchu granicznego;
2) wzór zezwolenia na przekraczanie granicy w ramach małego ruchu granicznego.
2. Wytyczne co do treści rozporządzenia:
1) Rozporządzenie powinno być wydane w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw zagranicznych.
2) Wzór formularza wniosku o wydanie zezwolenia na przekraczanie granicy w ramach małego ruchu granicznego powinien uwzględniać dane, o których mowa w przepisach projektowanej ustawy, w zakresie niezbędnym do wydania zezwolenia oraz liczbę i wymogi dotyczące dołączanych do wniosku fotografii.
3) Wzór zezwolenia na przekraczanie granicy w ramach małego ruchu granicznego, powinien uwzględniać wymogi określone w przepisach prawa oraz w przepisach art. 7 ust. 3 i art. 15 ust. 4 rozporządzenia nr 1931/2006.
9.2.6 Rozporządzenie w sprawie trybu postępowania po zatrzymaniu podczas kontroli granicznej zezwolenia na przekraczanie granicy w ramach małego ruchu granicznego
1. Rozporządzenie określa, tryb postępowania po zatrzymaniu podczas kontroli granicznej zezwolenia na przekraczanie granicy w ramach małego ruchu granicznego oraz wzór zaświadczenia o zatrzymaniu zezwolenia, uwzględniając konieczność uniemożliwienia korzystania z tego zezwolenia.
2. Wytyczne co do treści rozporządzenia
1) Rozporządzenie powinno być wydane w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw zagranicznych i powinno określić tryb postępowania po zatrzymaniu podczas kontroli granicznej zezwolenia na przekraczanie granicy w ramach małego ruchu granicznego oraz wzór zaświadczenia o zatrzymaniu zezwolenia, uwzględniając konieczność uniemożliwienia korzystania z tego zezwolenia.
9.2.7. Rozporządzenie w sprawie wzoru zaproszenia i formularza wniosku o wpisanie zaproszenia do ewidencji zaproszeń oraz wysokości środków utrzymania, które powinien posiadać zapraszany cudzoziemiec
1. Rozporządzenie w sprawie wzoru zaproszenia i formularza wniosku o wpisanie zaproszenia do ewidencji zaproszeń powinno określać:
1) wzór zaproszenia;
2) wzór formularza wniosku o wpisanie zaproszenia do ewidencji zaproszeń.
2. Wytyczne co do treści rozporządzenia
1) Wzór zaproszenia oraz wzór formularza wniosku o wpisanie zaproszenia do ewidencji zaproszeń powinny uwzględniać określone w ustawie dane, które powinny znajdować się w zaproszeniu.
2) Wzór formularza wniosku o wpisanie zaproszenia do ewidencji zaproszeń, powinien uwzględniać także nazwiska poprzednie i cel wjazdu osoby zapraszanej oraz dane dotyczące sytuacji finansowej i warunków mieszkaniowych zapraszającego.
3) W przypadku zmiany wzoru zaproszenia w rozporządzeniu, można określić termin ważności zaproszeń wydanych na blankietach dotychczasowego wzoru oraz termin, do którego mogą być stosowane blankiety dotychczasowego wzoru.
4) Należy określić wysokości środków utrzymania, które powinie posiadać zapraszany cudzoziemiec na czas trwania planowanego pobytu oraz na powrót do państwa pochodzenia lub zamieszkania lub na tranzyt do państwa trzeciego, które udzieli pozwolenia na wjazd, przy uwzględnieniu jego więzi rodzinnych z zapraszającym.
9.2.8 Rozporządzenie w sprawie wiz
1. Rozporządzenie w sprawie wiz określi:
1) oznaczenie wiz Schengen lub wiz krajowych, z wyłączeniem tranzytowej wizy lotniskowej, o której mowa w art. 2 pkt 5 Wspólnotowego Kodeksu Wizowego, wizy Schengen wydawanej w celu tranzytu oraz wiz wydawanych szefom i członkom personelu misji dyplomatycznych, kierownikom urzędów konsularnych i członkom personelu konsularnego państw obcych oraz innym osobom zrównanym z nimi pod względem przywilejów i immunitetów na podstawie ustaw, umów lub powszechnie ustalonych zwyczajów międzynarodowych oraz członkom ich rodzin;
2) wzór blankietu wizowego;
3) wzory formularzy wniosków o wydanie wizy krajowej lub przedłużenie wizy Schengen lub wizy krajowej i wymogi dotyczące fotografii dołączanej do wniosku o wydanie wizy krajowej lub wniosku o przedłużenie wizy Schengen lub wizy krajowej;
4) sposób odnotowywania przyjęcia wniosku o wydanie wizy krajowej;
5) sposób przekazywania przez konsula Szefowi Urzędu do Spraw Cudzoziemców danych z wniosku o wydanie wizy oraz informacji o wydaniu wizy Schengen przez konsula, Komendanta Głównego Straży Granicznej i ministra właściwego do spraw zagranicznych;
6) wzór stempla potwierdzającego złożenie wniosku o przedłużenie wizy Schengen lub wizy krajowej;
7) sposób unieważniania naklejki wizowej wizy krajowej w przypadku jeżeli zawierała ona błąd;
8) sposób odnotowywania przez konsula, ministra właściwego do spraw zagranicznych, komendanta placówki Straży Granicznej lub komendanta oddziału Straży Granicznej wydania decyzji o unieważnieniu lub cofnięciu wizy Schengen lub wizy krajowej w dokumencie podróży, polskim dokumencie tożsamości cudzoziemca lub na osobnym blankiecie wizowym;
9) wzór formularza, na którym wydaje się decyzję o odmowie wydania wizy krajowej, unieważnieniu lub cofnięciu wizy krajowej;
10) sposób zamieszczania naklejki wizowej wizy krajowej w dokumencie podróży, polskim dokumencie tożsamości cudzoziemca lub na osobnym blankiecie wizowym.
2. Wytyczne co do treści rozporządzenia
1) Minister właściwy do spraw wewnętrznych w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw zagranicznych będzie zobowiązany określi, w drodze rozporządzenia oznaczenie wiz Schengen lub wiz krajowych, z wyłączeniem tranzytowej wizy lotniskowej, o której mowa w art. 2 pkt 5 Wspólnotowego Kodeksu Wizowego, wizy Schengen wydawanej w celu tranzytu, oraz wiz wydawanych szefom i członkom personelu misji dyplomatycznych, kierownikom urzędów konsularnych i członkom personelu konsularnego państw obcych oraz innym osobom zrównanym z nimi pod względem przywilejów i immunitetów na podstawie ustaw, umów lub powszechnie ustalonych zwyczajów międzynarodowych oraz członkom ich rodzin. Określając oznaczenia wiz należy uwzględniając typy i cele wydania wizy określone ustawie o cudzoziemcach.
2) Ponadto rozporządzenie będzie określało wzór blankietu wizowego, wzory formularzy wniosków o wydanie wizy krajowej lub przedłużenie wizy Schengen lub wizy krajowej uwzględniając określone w ustawie dane, które powinny znajdować się w wizie i wymogi dotyczące fotografii dołączanej do wniosku o wydanie wizy krajowej lub wniosku o przedłużenie wizy Schengen lub wizy krajowej, sposób odnotowywania przyjęcia wniosku o wydanie wizy krajowej. Ponadto rozporządzenie określi sposób przeprowadzania konsultacji z centralnym organem wizowym, wzór stempla potwierdzającego złożenie wniosku o przedłużenie wizy Schengen lub wizy krajowe, sposób unieważniania naklejki wizowej wizy krajowej. Ponadto rozporządzeniu ureguluję sposób odnotowywania przez konsula, ministra właściwego do spraw zagranicznych, komendanta placówki Straży Granicznej lub komendanta oddziału Straży Granicznej wydania decyzji o unieważnieniu lub cofnięciu wizy Schengen lub wizy krajowej w dokumencie podróży, polskim dokumencie tożsamości cudzoziemca lub na osobnym blankiecie wizowym, wzór formularza, na którym wydawana będzie decyzję o odmowie wydania wizy krajowej, unieważnieniu lub cofnięciu wizy krajowej, sposób zamieszczania naklejki wizowej wizy krajowej w dokumencie podróży, polskim dokumencie tożsamości cudzoziemca lub na osobnym blankiecie wizowym. Określając wszystkie powyższe kwestie konieczne będzie branie pod uwagę prawidłową realizację polityki wizowej i zwalczanie nielegalnej imigracji.
3) Ponadto sposób odnotowywania przyjęcia wniosku o wydanie wizy krajowej, zamieszczania wizy krajowej w dokumencie podróży, polskim dokumencie tożsamości cudzoziemca lub na osobnym blankiecie wizowym, anulowania wizy krajowej, odnotowywania wydania decyzji o unieważnieniu lub cofnięciu wizy krajowej powinien zapewniać możliwość kontroli wykonania tych czynności.
4) Przeprowadzanie konsultacji wizowych z centralnym organem wizowym powinno zapewniać ich sprawną realizację oraz bezpieczne przekazywanie danych.
9.2.9 Rozporządzenie w sprawie kryteriów opiniowania wniosków wizowych w kraju
1. Minister właściwy do spraw wewnętrznych będzie upoważniony do wydania w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw zagranicznych aktu wykonawczego w sprawie określenia zasad kryteriów opiniowania wniosków wizowych w kraju, w szczególności zawierającego tryb określania kategorii tych wniosków wizowych podlegających opiniowaniu a także tryb ustalania list obywateli państw trzecich o których mowa w art. 22 kodeksu wizowego, a także określania list na potrzeby reprezentacji wizowej.
2. Wytyczne co do treści rozporządzenia
1) Rozporządzenie będzie wydawane w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw zagranicznych. Rozporządzenie będzie określało kryteria opiniowania wniosków wizowych w kraju, w szczególności zawierać będzie tryb określania kategorii wniosków wizowych podlegających opiniowaniu. Ponadto określony w nim zostanie tryb ustalania list obywateli państw trzecich, o których mowa w art. 22 kodeksu wizowego, a także określania list na potrzeby reprezentacji wizowej.
9.2.10 Rozporządzenie w sprawie formularza wniosku o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy, zezwolenia na pobyt stały oraz zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego WE liczby fotografii i wymogów dotyczących fotografii dołączanych do wniosków o udzielenie tych zezwoleń oraz wzoru stempla potwierdzającego złożenie wniosku o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy, zezwolenia na pobyt stały oraz zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego WE.
1. Rozporządzenie wykonawcze powinno określić wzór formularza wniosku o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy, liczbę fotografii i wymogi dotyczące fotografii dołączanych do wniosku o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy oraz wzór stempla potwierdzającego złożenie wniosku o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy. Wzór formularza wniosku o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy powinien uwzględniać poszczególne cele pobytu cudzoziemców w Polsce, a szczególności zezwolenie na pobyt czasowy w celu wykonywania pracy, niebieską kartę UE oraz zezwolenie na pobyt czasowy w celu połączenia z rodziną. Ponadto w rozporządzeniu powinien być określony wzór formularza wniosku o udzielenie zezwolenia na pobyt stały i zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego WE, liczba fotografii i wymogi dotyczące fotografii dołączanych do wniosku o udzielenie w/w zezwoleń oraz wzór stempla potwierdzającego złożenie wniosku o udzielenie w/w zezwoleń.
2. Wytyczne co do treści rozporządzenia
1) Formularz wniosku o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy powinien zawierać:
a) dane cudzoziemca,
b) miejsce aktualnego i zamierzonego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
c) imię, nazwisko, datę urodzenia, płeć, obywatelstwo i miejsce zamieszkania członków rodziny cudzoziemca zamieszkałych w Rzeczypospolitej Polskiej, z określeniem stopnia pokrewieństwa,
d) informacje o:
- podróżach i pobytach zagranicznych w okresie ostatnich 5 lat,
- poprzednich pobytach w Rzeczypospolitej Polskiej,
e) wskazanie środków utrzymania,
f) informacje dotyczące podmiotu powierzającego wykonywanie pracy cudzoziemcowi w przypadku zezwolenia na pobyt w celu wykonywania pracy, niebieskiej karty UE lub zezwolenia na pobyt czasowy w celu prowadzenia działalności gospodarczej,
g) informacje dotyczące pracy, która będzie powierzona cudzoziemcowi w przypadku zezwolenia na pobyt w celu wykonywania pracy, niebieskiej karty UE lub zezwolenia na pobyt czasowy w celu prowadzenia działalności gospodarczej;
2) Ponadto w rozporządzeniu powinny być uwzględnione następujące dane cudzoziemca:
a) imię (imiona) i nazwisko,
b) nazwisko poprzednie,
c) nazwisko rodowe,
d) płeć,
e) imię ojca,
f) imię i nazwisko rodowe matki,
g) data urodzenia lub wiek,
h) miejsce i kraj urodzenia,
i) odciski linii papilarnych,
j) obywatelstwo,
k) narodowość,
l) stan cywilny,
m) wykształcenie,
n) zawód wykonywany,
o) miejsce pracy,
p) miejsce zamieszkania lub pobytu,
q) informacje o karalności, o prowadzonych przeciwko niemu postępowaniach karnych i postępowaniach w sprawach o wykroczenia oraz o wydanych w stosunku do niego orzeczeniach w postępowaniu sądowym lub administracyjnym,
r) stosunek do służby wojskowej,
s) informacje o podróżach i pobytach zagranicznych w okresie ostatnich 5 lat,
t) numer Powszechnego Elektronicznego Systemu Ewidencji Ludności (PESEL),
u) wizerunek twarzy
- w zakresie jakim są one niezbędne do udzielenia w/w zezwoleń.
3) Formularz wniosku o udzielenie zezwolenia na pobyt stały lub zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego WE powinien zawierać:
a) dane cudzoziemca, w zakresie niezbędnym do udzielenia zezwolenia,
b) informację o podróżach i pobytach zagranicznych odbytych w okresie ostatnich 5 lat,
c) imię, nazwisko, datę urodzenia, płeć, obywatelstwo i miejsce zamieszkania członków rodziny cudzoziemca zamieszkałych w Rzeczypospolitej Polskiej, z określeniem stopnia pokrewieństwa,
d) wskazanie środków utrzymania.
4) Jednocześnie rozporządzenie powinno uwzględniać następujące dane cudzoziemca:
a) imię (imiona) i nazwisko,
b) nazwisko poprzednie,
c) nazwisko rodowe,
d) płeć,
e) imię ojca,
f) imię i nazwisko rodowe matki,
g) data urodzenia lub wiek,
h) miejsce i kraj urodzenia,
i) odciski linii papilarnych,
j) obywatelstwo,
k) narodowość,
l) stan cywilny,
m) wykształcenie,
n) zawód wykonywany,
o) miejsce pracy
p) miejsce zamieszkania lub pobytu,
q) informacje o karalności, o prowadzonych przeciwko niemu postępowaniach karnych i postępowaniach w sprawach o wykroczenia oraz o wydanych w stosunku do niego orzeczeniach w postępowaniu sądowym lub administracyjnym,
r) stosunek do służby wojskowej,
s) informacje o podróżach i pobytach zagranicznych w okresie ostatnich 5 lat,
t) numer Powszechnego Elektronicznego Systemu Ewidencji Ludności (PESEL),
u) wizerunek twarzy
- w zakresie jakim są one niezbędne do udzielenia zezwolenia.
9.2.11 Rozporządzenie w sprawie dokumentów mogących potwierdzić spełnienie przesłanek udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy
1. Minister właściwy do spraw wewnętrznych określi w rozporządzeniu dokumenty mogące potwierdzić spełnienie przesłanek udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy.
2. Wytyczne co do treści rozporządzenia
1) Minister właściwy do spraw wewnętrznych określając listę dokumenty mogące potwierdzić spełnienie przesłanek udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy, będzie zobowiązany podstawy udzielania poszczególnych zezwoleń na pobyt czasowy oraz uwzględnić konieczność zapewnienia sprawności przeprowadzanego postępowania administracyjnego.
9.2.12 Rozporządzenie sprawie opłat pobieranych od cudzoziemców za wydanie i wymianę karty pobytu i innych dokumentów w sprawach cudzoziemców
1. Minister właściwy do spraw wewnętrznych w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw finansów publicznych powinien określić wysokość opłat pobieranych w Rzeczypospolitej Polskiej za wydanie i wymianę karty pobytu, polskiego dokumentu podróży dla cudzoziemca i polskiego dokumentu tożsamości cudzoziemca oraz za wydanie tymczasowego polskiego dokumentu podróży dla cudzoziemca, oraz tryb ich uiszczania.
2. Wytyczne co do treści rozporządzenia
1) Wydając rozporządzenie konieczne będzie uwzględnienie:
a) jednostkowej koszty wytworzenia i wydania lub wymiany karty pobytu, polskiego dokumentu podróży dla cudzoziemca i polskiego dokumentu tożsamości cudzoziemca oraz wydania tymczasowego polskiego dokumentu podróży dla cudzoziemca,
b) możliwość podwyższenia opłat za wymianę karty pobytu, polskiego dokumentu podróży dla cudzoziemca i polskiego dokumentu tożsamości cudzoziemca w przypadku zawinionej ich utraty albo zniszczenia, w zależności od ilości zdarzeń powodujących konieczność wydania nowej karty pobytu lub dokumentu,
c) przypadki, w których będzie pobierana opłata ulgowa za wydanie lub wymianę karty pobytu, polskiego dokumentu podróży dla cudzoziemca i polskiego dokumentu tożsamości cudzoziemca, ze wskazaniem dokumentów wymaganych do uzyskania ulg.
9.2.13 Rozporządzenie w sprawie wzorów karty pobytu i dokumentów w sprawach cudzoziemców, formularzy wniosków o ich wydanie lub wymianę oraz fotografii dołączanych do wniosku
1. Rozporządzenie będzie określało wzorów karty pobytu i dokumentów w sprawach cudzoziemców, formularzy wniosków o ich wydanie lub wymianę oraz fotografii dołączanych do wniosku.
2. Wytyczne co do treści rozporządzenia
1) Określony w rozporządzeniu wzory karty pobytu, polskiego dokumentu podróży dla cudzoziemca, polskiego dokumentu tożsamości cudzoziemca, tymczasowego polskiego dokumentu podróży dla cudzoziemca, będzie musiał uwzględniać dane określone w ustawie, które powinny być zawarte w w/w dokumentach.
2) Ponadto rozporządzenie powinno określać wzory formularzy wniosków o wydanie lub wymianę polskiego dokumentu podróży dla cudzoziemca, polskiego dokumentu tożsamości cudzoziemca, wniosku o wydanie tymczasowego polskiego dokumentu podróży dla cudzoziemca, wniosku o wymianę karty pobytu oraz liczbę fotografii i wymogi dotyczące fotografii dołączanych do wniosku. We wzorach formularzy wniosków, o których wyżej mowa powinno uwzględniać się dane dotyczące cudzoziemca, o których mowa ustawie w zakresie niezbędnym do wydania i wymiany karty pobytu, polskiego dokumentu podróży dla cudzoziemca, polskiego dokumentu tożsamości cudzoziemca i tymczasowego polskiego dokumentu podróży dla cudzoziemca oraz dane, o których mowa w art. 76 i 78 ust. 1.
3) W przypadku zmiany wzorów karty pobytu, polskiego dokumentu podróży dla cudzoziemca, polskiego dokumentu tożsamości cudzoziemca lub tymczasowego polskiego dokumentu podróży dla cudzoziemca, w rozporządzeniu, o którym mowa w ust. 1, można określić termin ważności tych kart pobytu lub dokumentów wydanych na blankietach dotychczasowego wzoru oraz termin, do którego mogą być stosowane blankiety dotychczasowego wzoru.
9.2.14 Rozporządzenie w sprawie wzoru formularza listy podróżujących dla wycieczek w Unii Europejskiej
1. Rozporządzenie będzie określało wzór formularza listy podróżujących dla wycieczek Unii Europejskiej.
2. Wytyczne co do treści rozporządzenia
1) Minister właściwy do spraw wewnętrznych, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw zagranicznych oraz ministrem właściwym do spraw oświaty i wychowania, określając wzór formularza listy podróżujących dla wycieczek Unii Europejskiej będzie zobowiązany uwzględnić postanowienia załącznika do decyzji Rady 94/795/WSiSW z dnia 30 listopada 1994 r. w sprawie wspólnych działań przyjętych przez Radę na podstawie art. K.3 ust. 2 lit. b) Traktatu o Unii Europejskiej w sprawie ułatwień podróży dla uczniów pochodzących z państw trzecich przebywających w Państwach Członkowskich (Dz. Urz. WE L 327 z 19.12.1994).
9.2.15 Rozporządzenie w sprawie sposobu przeprowadzania kontroli legalności pobytu cudzoziemców na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
1. Rozporządzenie będzie określało sposób przeprowadzania kontroli legalności pobytu cudzoziemców na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
2. Wytyczne co do treści rozporządzenia
1) Rozporządzenie wykonawcze wydane przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych będzie określać, szczegółowy tryb przeprowadzania kontroli legalności pobytu, rodzaje kontrolowanych dokumentów oraz wzory stosowanych dokumentów. Wydając rozporządzenie minister właściwy do spraw wewnętrznych będzie zobowiązany uwzględnić konieczność zapewnienia sprawności przeprowadzanej kontroli oraz prawidłowego dokumentowania przeprowadzonych czynności kontrolnych.
9.2.16 Rozporządzenie w sprawie trybu postępowania organów w postępowaniu w sprawie zobowiązania cudzoziemca do powrotu oraz sposobu odnotowywania w dokumencie podróży wydania decyzji o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu.
1. Rozporządzenie wykonawcze wydane przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych będzie określało trybu postępowania organów w postępowaniu w sprawie zobowiązania cudzoziemca do powrotu oraz sposobu odnotowywania w dokumencie podróży wydania decyzji o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu.
2. Wytyczne co do treści rozporządzenia
1) Rozporządzenie będzie określać:
a) tryb postępowania organów w postępowaniu w sprawie zobowiązania do powrotu, a w szczególności: kryteria, jakim powinien odpowiadać wniosek o zobowiązanie do powrotu oraz czynności, które powinny być podjęte w przypadku, gdy cudzoziemiec podlegający wydaleniu nie będzie posiadał dokumentu podróży, uwzględniając potrzebę zapewnienia sprawności i prawidłowości postępowania,
b) sposób odnotowywania w dokumencie podróży wydania decyzji
o zobowiązaniu do powrotu, zapewniający możliwość ustalenia podczas kontroli dokumentu podróży cudzoziemca, że taka decyzja została wydana.
9.2.17 Rozporządzenie w sprawie szczegółowego sposobu obliczania niektórych kosztów wykonania decyzji o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu;
1. Rozporządzenie wydawane przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw finansów będzie określał szczegółowy sposobu obliczania niektórych kosztów wykonania decyzji o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu.
2. Wytyczne co do treści rozporządzenia:
1) Rozporządzenie wykonawcze wydane przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw finansów publicznych będzie regulowało szczegółowy sposób obliczania kosztów, uwzględniając rodzaj użytego do wykonania decyzji o zobowiązaniu do powrotu środka transportu, liczbę doprowadzających do granicy, długość trasy przejazdu, koszty wyżywienia i zakwaterowania, wartość użytych materiałów do pobrania odcisków linii papilarnych oraz koszty wykonania fotografii.
9.2.18 Rozporządzenie w sprawie szczegółowego sposobu i trybu organizacji dobrowolnych powrotów oraz wzoru formularza wniosku o zamiarze dobrowolnego powrotu.
1. Rozporządzanie wydane przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych będzie określać szczegółowy sposób i tryb postępowania przy organizacji dobrowolnych powrotów oraz wzór formularza wniosku o zamiarze dobrowolnego powrotu.
2. Wytyczne co do treści rozporządzenia
1) Wydając rozporządzenie minister właściwy do spraw wewnętrznych będzie zobowiązany uwzględnić podział czynności wykonywanych przez podmioty uprawnione do organizacji dobrowolnych powrotów.
9.2.19 Rozporządzenie w sprawie trybu wykonywania doprowadzeń z uwzględnieniem sposobu przeprowadzenia tych doprowadzeń oraz obowiązków i uprawnień funkcjonariuszy wykonujących doprowadzenia
1. Rozporządzenie wykonawcze wydane przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych określać będzie szczegółowy tryb wykonywania doprowadzeń z uwzględnieniem sposobu przeprowadzenia tych doprowadzeń oraz obowiązków i uprawnień funkcjonariuszy wykonujących doprowadzenia.
2. Wytyczne co do treści rozporządzenia
1) Określenie szczegółowego trybu wykonywania doprowadzeń z uwzględnieniem sposobu przeprowadzenia tych doprowadzeń oraz obowiązków i uprawnień funkcjonariuszy wykonujących doprowadzenia powinno uwzględniać zapewnienia sprawności doprowadzeń.
9.2.20 Rozporządzenie w sprawie wzoru formularza na którym wydaje się decyzję o zobowiązaniu do powrotu.
1. Rozporządzenie wykonawcze wydane przez ministra właściwego spraw wewnętrznych
i administracji określi wzór standardowego formularza decyzji o zobowiązaniu do powrotu.
2. Wytyczne co do treści rozporządzenia
1) Rozporządzenie standardowego formularza na którym będzie wydawana decyzja o zobowiązaniu do powrotu powinien uwzględniać elementy, które powinny znajdować się w decyzji o zobowiązaniu do powrotu oraz powinien zapewniać sprawności prowadzonych postępowań administracyjnych.
9.2.21 Rozporządzenie w sprawie udziału przedstawicieli organizacji pozarządowych w działaniach związanych z wykonaniem decyzji o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu, w której nie został określony termin dobrowolnego wyjazdu, a także zakresu czynności podlegających finansowaniu z budżetu państwa.
1. Rozporządzenie wykonawcze będzie określać zakres czynności przedstawicieli organizacji pozarządowych podejmowanych w ramach udziału w działaniach związanych z wykonywaniem decyzji o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu, w której nie został określony termin dobrowolnego wyjazdu, a także zakres czynności przedstawicieli organizacji pozarządowych podlegających finansowaniu z budżetu państwa.
2. Wytyczne co do treści rozporządzenia:
1) Wydając rozporządzenie minister właściwy do spraw wewnętrznych uwzględni uprawnienia przedstawicieli organizacji pozarządowych do udziału w czynnościach związanych z wykonaniem decyzji o zobowiązaniu do powrotu,
mając na względzie zapewnienie sprawności oraz prawidłowości wykonywania tych działań.
9.2.22 Rozporządzenie w sprawie wzoru dokumentu wydawanego cudzoziemcom, którym udzielono zgody na pobyt tolerowany
1. Rozporządzenie wykonawcze będzie określać wzór dokumentu wydawanego cudzoziemcom, którym udzielono zgody na pobyt tolerowany z uwagi na niemożność wykonania decyzji o zobowiązaniu do powrotu z przyczyn niezależnych od organu zobowiązanego do jej wykonania.
2. Wytyczne co do treści rozporządzenia:
1) Określony w rozporządzeniu wzory dokumentów wydawanych cudzoziemcom, którym udzielono zgody na pobyt tolerowany, będzie musiał uwzględniać dane określone w ustawie, które powinny być zawarte w w/w dokumentach.
9.2.23 Rozporządzenie w sprawie wzoru formularza wniosku o zezwolenie na tranzyt drogą powietrzną
1. Rozporządzenie powinno określać wzór formularza wniosku o zezwolenia na tranzyt drogą powietrzną.
2. Wytyczne co do treści rozporządzenia
1) Rozporządzenie powinno uwzględniać postanowienia dyrektywy Rady 2003/110/UE z dnia 25 listopada 2003 r. w sprawie pomocy w przypadkach tranzytu do celów deportacji drogą powietrzną (Dz. Urz. UE L 321 z 6.12.2003).
9.2.24 Rozporządzenie w sprawie wzoru karty daktyloskopijnej, na której pobiera się odciski linii papilarnych od cudzoziemca
1. Minister właściwy do spraw wewnętrznych będzie określał, w drodze rozporządzenia, wzór karty daktyloskopijnej, na której pobiera się odciski linii papilarnych od cudzoziemca.
2. Wytyczne co do treści rozporządzenia
1) Rozporządzenie powinno uwzględniać opisane w ustawie przypadki., w których pobiera się od cudzoziemca odciski linii papilarnych oraz uwzględniać przyczynę pobierania odcisków linii papilarnych od cudzoziemca.
9.2.25 Rozporządzenie w sprawie tworzenia i likwidacji strzeżonych ośrodków
1. Minister właściwy do spraw wewnętrznych będzie tworzył i likwidował strzeżone ośrodki.
2. Wytyczne co do treści rozporządzenia
1) Wydając rozporządzenie minister właściwy do spraw wewnętrznych będzie określał organ Straży Granicznej, któremu ośrodek ma podlegać, oraz będzie mógł wskazać okres niezbędny na zorganizowanie jego funkcjonowania, mając na względzie istniejące potrzeby w tym zakresie.
9.2.26 Rozporządzenie w sprawie wzoru wniosku o umieszczenie cudzoziemca w strzeżonym ośrodku albo o zastosowanie wobec niego aresztu dla cudzoziemców
1. Rozporządzenie wykonawcze wydane przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych będzie określało wzór wniosku o umieszczenie cudzoziemca w strzeżonym ośrodku albo o zastosowanie wobec niego aresztu dla cudzoziemców.
2. Wytyczne co do treści rozporządzenia
1) Wydając rozporządzenie minister właściwy do spraw wewnętrznych będzie brał pod uwagę konieczność zapewnienia sprawnego prowadzenia postępowań w sprawie umieszczenia cudzoziemca w strzeżonym ośrodku albo o zastosowanie wobec niego aresztu dla cudzoziemców
9.2.27 Rozporządzenie w sprawie warunków, jakim powinny odpowiadać strzeżone ośrodki i areszty dla cudzoziemców oraz regulaminu organizacyjno-porządkowego pobytu cudzoziemców w strzeżonym ośrodku i areszcie dla cudzoziemców
1. Rozporządzenie będzie określać, warunki, jakim powinny odpowiadać strzeżone ośrodki i areszty dla cudzoziemców oraz regulamin organizacyjno-porządkowy pobytu cudzoziemców w strzeżonym ośrodku i areszcie dla cudzoziemców.
2. Wytyczne co do treści rozporządzenia
1) Rozporządzenie powinno uwzględniać w szczególności warunki rozmieszczania w pokojach dla cudzoziemców i celach mieszkalnych, porządek wewnętrzny ośrodka i aresztu a także warunki otrzymywania posiłków i napojów przez cudzoziemców tam umieszczanych oraz wartość dziennej normy wyżywienia, uwzględniając w szczególności wiek, stan zdrowia oraz wymogi religijne i kulturowe żywienia cudzoziemców.
9.2.28 Rozporządzenie w sprawie sposobu ochrony strzeżonych ośrodków i aresztów dla cudzoziemców
1. Rozporządzenie wykonawcze wydane przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych będzie mogło określić, sposoby ochrony strzeżonych ośrodków i aresztów dla cudzoziemców.
2. Wytyczne co do treści rozporządzenia
1) Wydając rozporządzenie minister właściwy do spraw wewnętrznych będzie musiał mieć na względzie strukturę organizacyjną Straży Granicznej, obowiązki funkcjonariuszy Straży Granicznej pełniących służbę w strzeżonych ośrodkach lub aresztach dla cudzoziemców, a także warunki wstępu na teren ośrodków i aresztów osób niebędących funkcjonariuszami lub pracownikami Straży Granicznej.
9.2.29 Rozporządzenie w sprawie trybu dostępu do Systemu Pobyt, sposobie przydzielania osobom upoważnionym identyfikatorów użytkownika oraz wzoru upoważnienia do przetwarzania danych w Systemie Pobyt
1. Tryb dostępu do Systemu Pobyt, sposób przydzielania osobom upoważnionym identyfikatorów użytkownika oraz wzór upoważnienia do przetwarzania danych w Systemie Pobyt zostaną określone osobnym rozporządzeniem ministra właściwego do spraw wewnętrznych.
2. Wytyczne co do treści rozporządzenia
1) Wydając rozporządzenie minister właściwy do spraw wewnętrznych będzie miał na uwadze konieczność zapewnienia precyzyjnego trybu dostępu do Systemu Pobyt, sposobu przydzielania osobom upoważnionym identyfikatorów użytkownika oraz wzoru upoważnienia do przetwarzania danych w Systemie Pobyt.
9.2.30 Rozporządzenie w sprawie wniosku o udzielenie informacji z wykazu cudzoziemców, których pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest niepożądany lub do Systemu Informacyjnego Schengen
1. Rozporządzenie będzie określało wzór wniosku o udzielenie informacji z wykazu cudzoziemców, których pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest niepożądany lub do Systemu Informacyjnego Schengen.
2. Wytyczne co do treści rozporządzenia
1) Formularz wniosku powinien uwzględniać możliwość wnioskowania przez cudzoziemca o udzielenie informacji o wpisaniu jego danych osobowych do wykazu lub do Systemu Informacyjnego Schengen, sprostowanie jego danych osobowych zawartych w wykazie lub w Systemie Informacyjnym Schengen, jeżeli stwierdzi, że nie są prawdziwe oraz wykreślenie jego danych osobowych zawartych w wykazie lub w Systemie Informacyjnym Schengen, jeżeli zostały tam umieszczone w wyniku błędu.
2) Wniosek powinien uwzględniać fakt, iż wniosek w sprawie danych zawartych w Systemie Informacyjnym Schengen będzie mógł dotyczyć tylko danych wpisanych przez Szefa Urzędu do spraw Cudzoziemców do celów odmowy wjazdu.
9,2,31 rozporządzenia w sprawie tworzenia i znoszenia delegatur Urzędu do Spraw Cudzoziemców
1 Rozporządzenie, będzie miało na celu utworzenie lub zniesienie delegatur Urzędu.
2 Wytyczne do treści rozporządzenia
1) Wydanie rozporządzenia stanowi czynność fakultatywną.
2) Treść rozporządzenia, będzie określała właściwość terytorialną oraz zakres działania delegatur w tym uprawnienia kierownika delegatury do wydawania, z upoważnienia Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców, decyzji administracyjnych, w przypadku uzasadnionym istotnym wzrostem liczby wniosków o nadanie statusu uchodźcy, o którym mowa w ustawie z dnia 13 czerwca 2003 r. o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
9.3 Rozporządzenia wykonawcze wydane przez ministra właściwego do spraw zdrowia
1. Minister będzie upoważniony do wydania następujących aktów wykonawczych:
1) Rozporządzenie w sprawie wykazu i kryteriów występowania chorób, których rozpoznanie lub podejrzenie wystąpienia może stanowić podstawę odmowy wjazdu cudzoziemca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
9.3.1 Rozporządzenie w sprawie wykazu i kryteriów występowania chorób, których rozpoznanie lub podejrzenie wystąpienia może stanowić podstawę odmowy wjazdu cudzoziemca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
1. Minister właściwy do spraw zdrowia będzie zobowiązany określić, w drodze rozporządzenia:
1) wykaz chorób mogących stanowić zagrożenie dla zdrowia publicznego, których rozpoznanie lub podejrzenie wystąpienia może stanowić podstawę odmowy wjazdu cudzoziemca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
2) kryteria pozwalające rozpoznać lub podejrzewać wystąpienie chorób mogących stanowić zagrożenie dla zdrowia publicznego, o których mowa w pkt 1.
2. Wytyczne co do treści rozporządzenia
1) Wydając rozporządzenie minister właściwy do spraw zdrowia będzie obowiązany uwzględniając tylko choroby epidemiczne określone przez Światową Organizację Zdrowia oraz inne choroby wysoce zakaźne i szczególnie niebezpieczne, które podlegają zwalczaniu u obywateli polskich na podstawie przepisów ustawy z dnia 6 września 2001 r. o chorobach zakaźnych i zakażeniach (Dz. U. Nr 126, poz. 1384, z późn. zm.). Ponadto minister właściwy do spraw zdrowia powinien uwzględnić zasadę humanitarnego traktowania cudzoziemców i zapobiegania zagrożeniu dla zdrowia publicznego w obszarze przejścia granicznego.
9.4 Rozporządzenia wykonawcze wydane przez ministra właściwego do spraw zagranicznych
1. Minister będzie upoważniony do wydania następujących aktów wykonawczych:
1) Rozporządzenia w sprawie w sprawie dokumentów oraz wiz dla szefów i członków personelu misji dyplomatycznych, kierowników urzędów konsularnych i członków personelu konsularnego państw obcych, innych osób oraz członków ich rodzin.
9.4.1 Rozporządzenie w sprawie w sprawie dokumentów oraz wiz dla szefów i członków personelu misji dyplomatycznych, kierowników urzędów konsularnych i członków personelu konsularnego państw obcych, innych osób oraz członków ich rodzin
1. Minister właściwy do spraw zagranicznych będzie zobowiązany określić w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw wewnętrznych, w drodze rozporządzenia:
1) dokumenty potwierdzające pełnienie funkcji szefów i członków personelu misji dyplomatycznych, kierowników urzędów konsularnych i członków personelu konsularnego państw obcych oraz innych osób zrównanych z nimi pod względem przywilejów i immunitetów na podstawie ustaw, umów lub powszechnie ustalonych zwyczajów międzynarodowych, a także status członków ich rodzin,
2) wzory dokumentów, o których mowa w pkt 1,
3) oznaczenie wiz Schengen lub wiz krajowych wydawanych osobom, o których mowa w pkt 1.
2. Wytyczne co do treści rozporządzenia
1) Określając dokumenty oraz oznaczenia wiz dla szefów i członków personelu misji dyplomatycznych, kierowników urzędów konsularnych i członków personelu konsularnego państw obcych, innych osób oraz członków ich rodzin minister właściwy do spraw zagranicznych będzie obowiązany uwzględniając obowiązujące w tym zakresie umowy lub powszechnie ustalone zwyczaje międzynarodowe.
9.5 Rozporządzenia wykonawcze wydane przez ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego
1. Minister będzie upoważniony do wydania następujących aktów wykonawczych:
1) Rozporządzenie w sprawie minimalnych kwot, jakie powinni posiadać cudzoziemcy podejmujący lub kontynuacji w Polsce naukę, studia oraz prowadzący badania naukowe na pokrycie kosztów utrzymania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i powrotu oraz dokumenty, które mogą potwierdzić możliwość uzyskania takich środków zgodnie z prawem.
9.5.1 Rozporządzenie w sprawie minimalnych kwot, jakie powinni posiadać cudzoziemcy podejmujący lub kontynuujący w Polsce naukę, studia oraz prowadzący badania naukowe na pokrycie kosztów utrzymania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i powrotu oraz dokumentów, które mogą potwierdzić możliwość uzyskania takich środków zgodnie z prawem.
1. Ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego w porozumieniu z ministrem właściwym spraw wewnętrznych, ministrem właściwym do spraw szkolnictwa wyższego oraz ministrem właściwym do spraw nauki określi w drodze rozporządzenia minimalne kwoty, jakie będzie musiał posiadać cudzoziemcy na pokrycie kosztów utrzymania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i powrotu oraz dokumenty, które będą mogły potwierdzić możliwość uzyskania takich środków zgodnie z prawem.
2. Wytyczne co do treści rozporządzenia
1) Kwota określona w rozporządzeniu będzie musiała umożliwiać pokrycie kosztów utrzymania na terytorium Polski cudzoziemca i członków rodziny pozostających na jego utrzymaniu, bez konieczności korzystania z pomocy społecznej na podstawie ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej.
9.6 Rozporządzenia wydane przez ministra właściwego do spraw pracy
1. Minister będzie upoważniony do wydania następujących aktów wykonawczych:
1) Rozporządzenie w sprawie trybu przeprowadzania przez starostę działań mających na celu udzielenie wojewodzie informacji na temat możliwości zaspokojenia potrzeb kadrowych pracodawcy oraz wzór i tryb przekazywania w/w informacji;
2) Rozporządzenie w sprawie wysokości progu wynagrodzenia wymaganego od cudzoziemców ubiegających się o niebieską kratę UE.
9.6.1 Rozporządzenie w sprawie trybu przeprowadzania przez starostę działań mających na celu udzielenie wojewodzie informacji na temat możliwości zaspokojenia potrzeb kadrowych pracodawcy oraz wzoru i trybu przekazywania w/w informacji
1. Minister właściwy do spraw pracy w drodze rozporządzenia określi trybu przeprowadzania przez starostę działań mających na celu udzielenie wojewodzie informacji na temat możliwości zaspokojenia potrzeb kadrowych pracodawcy oraz wzór i tryb przekazywania w/w informacji.
2. Wytyczne co do treści rozporządzenia
1) Minister właściwy do spraw pracy w drodze rozporządzenia określi trybu przeprowadzania przez starostę działań mających na celu udzielenie wojewodzie informacji na temat możliwości zaspokojenia potrzeb kadrowych pracodawcy oraz wzór i tryb przekazywania w/w informacji mając na uwadze specyfikę wykonywanej przez cudzoziemca pracy oraz zapewnienie właściwej organizacji postępowania w sprawie wydania zezwoleń na pobyt czasowy w celu wykonywania pracy.
9.6.2 Rozporządzenie w sprawie wysokości progu wynagrodzenia wymaganego od cudzoziemców ubiegających się o niebieską kartę UE
1. Minister właściwy do spraw pracy w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw wewnętrznych będzie zobowiązany określić, w drodze rozporządzenia wysokości progu wynagrodzenia wymaganego od cudzoziemców ubiegających się o niebieską kartę UE.
2. Wytyczne co do treści rozporządzenia
1) Wysokość progu wynagrodzenia wymaganego od cudzoziemców ubiegających się o wydania niebieskiej karty UE określana przez ministra właściwy do spraw pracy nie będzie mogła być niższy niż półtora raza średniego rocznego wynagrodzenia brutto w Polsce. W drodze odstępstwa do celów zatrudnienia w zawodach, w których istnieje szczególne zapotrzebowanie na pracowników i które należą do głównych grup 1 i 2 ISCO, próg wynagrodzenia określony przez ministra właściwego do spraw pracy będzie mógł być co najmniej 1,2 razy większy niż średnie roczne wynagrodzenie brutto w Polsce. We wskazanym wyżej przypadku minister właściwy do spraw pracy będzie obowiązany przekazywać każdego roku Komisji Europejskiej wykaz zawodów, dla których ustalono takie odstępstwo.
9.7 Rozporządzenia wykonawcze wydane przez ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego
1. Minister będzie upoważniony do wydania następujących aktów wykonawczych:
1) Rozporządzenia w sprawie wzór zaświadczenia jednostki prowadzącej studia o przyjęciu cudzoziemca na studia, lub o kontynuowaniu przez niego studiów
9.7.1 Rozporządzenie w sprawie wzoru zaświadczenia jednostki prowadzącej studia o przyjęciu cudzoziemca na studia, lub o kontynuowaniu przez niego studiów
1. Minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw wewnętrznych określi, w drodze rozporządzenia, wzór zaświadczenia jednostki prowadzącej studia o przyjęciu cudzoziemca na studia, lub o kontynuowaniu przez niego studiów.
2. Wytyczne co do treści rozporządzenia
1) Określając wzór zaświadczenia jednostki prowadzącej studia o przyjęciu cudzoziemca na studia, lub o kontynuowaniu przez niego studiów powinien zawierać w szczególności: imię i nazwisko cudzoziemca, datę i miejsce jego urodzenia, obywatelstwo, nazwę i adres jednostki prowadzącej studia, termin rozpoczęcia nauki oraz okres nauki, na jaki cudzoziemiec został zakwalifikowany. Zaświadczenie powinno także uwzględniać rodzaje i kierunki studiów lub specjalności zawodowe.
10. Przepisy karne
1. Kto zabierze w celu przywłaszczenia lub przywłaszczy sobie dokument podróży, kartę pobytu, polski dokument podróży dla cudzoziemca, tymczasowy polski dokument podróży dla cudzoziemca, polski dokument tożsamości cudzoziemca lub takiego dokumentu będzie używał, będzie podlegał grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
2. Kto:
1) będzie przebywał na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, nie posiadając do tego tytułu prawnego,
2) na żądanie uprawnionych organów nie okaże dokumentów i zezwoleń uprawniających go do pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub środków finansowych niezbędnych do pokrycia kosztów pobytu na tym terytorium,
3) będzie uchylał się od obowiązku wymiany karty pobytu, polskiego dokumentu podróży dla cudzoziemca lub polskiego dokumentu tożsamości cudzoziemca,
4) nie wykona obowiązku opuszczenia terytorium Rzeczypospolitej Polskiej określonego w decyzji o zobowiązaniu do powrotu lub w decyzji o przedłużeniu terminu dobrowolnego wyjazdu,
5) nie wykona obowiązku zgłaszania się w określonych odstępach czasu do organu wskazanego w decyzji o zobowiązaniu do powrotu,
6) opuści miejsce zamieszkania wyznaczone mu w decyzji o zobowiązaniu do powrotu,
7) nie zawiadomi o utracie karty pobytu, polskiego dokumentu podróży dla cudzoziemca lub polskiego dokumentu tożsamości cudzoziemca, w terminie 3 dni od dnia utraty,
8) nie zwróci znalezionej karty pobytu, polskiego dokumentu podróży dla cudzoziemca lub polskiego dokumentu tożsamości cudzoziemca w przypadku, gdy wydano mu nową kartę pobytu lub nowy dokument, w terminie 3 dni od dnia znalezienia,
9) nie zwróci nieważnej lub unieważnionej karty pobytu,
10) wjedzie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie zezwolenia na przekraczanie granicy w ramach małego ruchu granicznego i:
a) będzie przebywał poza strefą przygraniczną, w ramach której posiadacz zezwolenia jest uprawniony do przemieszczania się, albo
b) nie opuści terytorium Rzeczypospolitej Polskiej po upływie okresu pobytu określonego w tym zezwoleniu
- będzie podlegał karze grzywny.
3. Orzekanie w sprawach, o których mowa w ust. 2 niniejszego rozdziału założeń będzie następowało w trybie przepisów Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia.
4. Wyrok nakazowy wydany w postępowaniu nakazowym będzie natychmiast wykonalny.
Uzasadnienie:
Zabór w celu przywłaszczenia lub przywłaszczenie sobie dokumentu podróży, karty pobytu, polskiego dokument podróży dla cudzoziemca, tymczasowego polskiego dokumentu podróży dla cudzoziemca, polskiego dokumentu tożsamości cudzoziemca lub takiego dokumentu używanie powinien podlegać grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2, zgodnie z dotychczasowymi przepisami ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o cudzoziemcach.
Naruszanie przez cudzoziemców obowiązujących przepisów w zakresie wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, przejazdu przez to terytorium, pobytu na nim i wyjazdu cudzoziemców z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz nie wykonywanie obowiązków wynikających z tych przepisów lub nałożonych na cudzoziemców na podstawie tych przepisów powinno podlegać karaniu w trybie przepisów Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia. Postanowienia zamieszczone w ust. 2 niniejszego rozdziału założeń zostały dostosowane do zmian przewidzianych w projekcie założeń, w stosunku do obowiązujących regulacji ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o cudzoziemcach.
11. Zmiany w przepisach obowiązujących
1. Ustawa z dnia 24 marca 1920 r. o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców (Dz. U. z 2004 r. Nr 167, poz. 1758, z późn. zm.)
W ustawie konieczne będzie dostosowanie przepisów do zmian wynikających ze zmiany nazw zezwoleń pobytowych i zastąpienia nazwy zezwolenie na zamieszkanie na czas oznaczony nazwą zezwolenie na pobyt czasowy oraz nazwy zezwolenie na osiedlenie się nazwą zezwolenie na pobyt stały.
2. Ustawa z dnia 15 lutego 1962 r. o obywatelstwie polskim (Dz. U. z 2000 r. Nr 28, poz. 353, z późn. zm.)
W ustawie konieczne będzie dostosowanie przepisów do zmian wynikających ze zmiany nazw zezwoleń pobytowych i zastąpienia nazwy zezwolenie na zamieszkanie na czas oznaczony nazwą zezwolenie na pobyt czasowy oraz nazwy zezwolenie na osiedlenie się nazwą zezwolenie na pobyt stały.
3. Ustawa z dnia 10 kwietnia 1974 r. o ewidencji ludności i dowodach osobistych (Dz. U. z 2006 r. Nr 139, poz. 993, z późn. zm.)
W ustawie konieczne będzie dostosowanie przepisów do zmian wynikających ze zmiany nazw zezwoleń pobytowych i zastąpienia nazwy zezwolenie na zamieszkanie na czas oznaczony nazwą zezwolenie na pobyt czasowy oraz nazwy zezwolenie na osiedlenie się nazwą zezwolenie na pobyt stały.
Konieczne będą również dostosowanie przepisów do zmian wynikających ze zmiany nazw zezwoleń pobytowych w ustawie z dnia 24 września 2010 r. o ewidencji ludności (Dz. U. Nr 214, poz. 1427), która wchodzi w życie z dniem 1 sierpnia 2011 r.
4. Ustawa z dnia 12 października 1990 r. o Straży Granicznej (Dz. U. z 2005 r. Nr 234, poz. 1997, z późn. zm.)
Konieczne będzie wprowadzenie przepisów określających właściwość rzeczową Straży Granicznej do rozpoznawania zapobiegania i wykrywania przestępstw oraz ścigania ich sprawców, o przestępstwa określone w art. 189a k.k. oraz w art. 8 Przepisów wprowadzających Kodeks karny.
5. Ustawa z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. z 2008 r. Nr 50, poz. 291, z późn. zm.)
W ustawie konieczne będzie dostosowanie przepisów do zmian wynikających ze zmiany nazw zezwoleń pobytowych i zastąpienia nazwy zezwolenie na zamieszkanie na czas oznaczony nazwą zezwolenie na pobyt czasowy oraz nazwy zezwolenie na osiedlenie się nazwą zezwolenie na pobyt stały.
6. Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, z późn. zm.)
W ustawie konieczne będzie dostosowanie przepisów do zmian wynikających ze zmiany nazw zezwoleń pobytowych i zastąpienia nazwy zezwolenie na zamieszkanie na czas oznaczony nazwą zezwolenie na pobyt czasowy oraz nazwy zezwolenie na osiedlenie się nazwą zezwolenie na pobyt stały.
7. Ustawa z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (Dz. U. z 2008 r. Nr 136, poz. 857, z późn. zm.)
W ustawie konieczne będzie dostosowanie przepisów do zmian wynikających ze zmiany nazw zezwoleń pobytowych i zastąpienia nazwy zezwolenie na zamieszkanie na czas oznaczony nazwą zezwolenie na pobyt czasowy oraz nazwy zezwolenie na osiedlenie się nazwą zezwolenie na pobyt stały.
8. Ustawa z dnia 9 listopada 2000 r. o repatriacji (Dz. U. z 2004 r. Nr 53, poz. 532, z późn. zm.)
W ustawie konieczne będzie dostosowanie przepisów do zmian wynikających ze zmiany nazw zezwoleń pobytowych i zastąpienia nazwy zezwolenie na zamieszkanie na czas oznaczony nazwą zezwolenie na pobyt czasowy oraz nazwy zezwolenie na osiedlenie się nazwą zezwolenie na pobyt stały.
9. Ustawa z dnia 13 czerwca 2003 r. o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2009 r. Nr 189, poz. 1472, z późn. zm.)
1) W ustawie należy zmienić przepisy dotyczące wydawania decyzji o odmowie nadania statusu uchodźcy w ten sposób, że w decyzji tej nie będzie się orzekać o wydaleniu ani o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu. Decyzja o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu będzie mogła być wydana po zakończeniu postępowania w sprawie odmowy nadania statusu uchodźcy. Organ, który wyda decyzje o odmowie nadania statusu uchodźcy będzie zobowiązany do informowania właściwego organu o jej wydaniu.
2) Konieczne jest dostosowanie przepisów ustawy do zmian wynikających ze zmiany nazw zezwoleń pobytowych i zastąpienia nazwy zezwolenie na zamieszkanie na czas oznaczony nazwą zezwolenie na pobyt czasowy oraz nazwy zezwolenie na osiedlenie się nazwą zezwolenie na pobyt stały.
3) Przewiduje się ponadto wprowadzenie zmian do przepisów regulujących udzielanie cudzoziemcom zgody na pobyt tolerowany poprzez rozdzielenie przesłanek udzielania cudzoziemcom ochrony od innych przesłanek objętych obecnie tą instytucją.
Cudzoziemcom, którzy obecnie są uprawnieni do uzyskania zgody na pobyt tolerowany na podstawie art. 97 ust. 1 pkt 1 będzie się udzielać ochrony humanitarnej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Ochrona humanitarna będzie udzielana w postępowaniu o nadanie statusu uchodźcy. Przesłanki odmowy udzielenia ochrony humanitarnej będą analogiczne do przesłanek odmowy udzielenia ochrony uzupełniającej.
10. Ustawa z dnia 27 czerwca 2003 r. o rencie socjalnej (Dz. U. Nr 135, poz. 1268, z późn. zm.)
W ustawie konieczne będzie dostosowanie przepisów do zmian wynikających ze zmiany nazw zezwoleń pobytowych i zastąpienia nazwy zezwolenie na zamieszkanie na czas oznaczony nazwą zezwolenie na pobyt czasowy oraz nazwy zezwolenie na osiedlenie się nazwą zezwolenie na pobyt stały.
11. Ustawa z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2006 r. Nr 139, poz. 992, z późn. zm.)
W ustawie konieczne będzie dostosowanie przepisów do zmian wynikających ze zmiany nazw zezwoleń pobytowych i zastąpienia nazwy zezwolenie na zamieszkanie na czas oznaczony nazwą zezwolenie na pobyt czasowy oraz nazwy zezwolenie na osiedlenie się nazwą zezwolenie na pobyt stały.
12. Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2009 r. Nr 175, poz. 1362, z późn. zm.)
W ustawie konieczne będzie dostosowanie przepisów do zmian wynikających ze zmiany nazw zezwoleń pobytowych i zastąpienia nazwy zezwolenie na zamieszkanie na czas oznaczony nazwą zezwolenie na pobyt czasowy oraz nazwy zezwolenie na osiedlenie się nazwą zezwolenie na pobyt stały.
Ponadto z zakresu podmiotów uprawnionych do korzystania z opieki społecznej będą wyłączeni cudzoziemcy posiadający zgodę na pobyt tolerowany.
13. Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2008 r. Nr 69 poz. 415, z późn. zm.)
1) W ustawie należy uwzględnić możliwość wykonywania pracy przez cudzoziemca na podstawie zezwolenia na pobyt czasowy w celu wykonywania pracy, zezwolenia na pobyt czasowy w celu prowadzenia działalności gospodarczej oraz niebieskiej karcie UE.
2) Konieczne będzie również uwzględnienie zmian nazw zezwoleń pobytowych. Konieczne będzie zastąpienie nazwy zezwolenie na zamieszkanie na czas oznaczony nazwą zezwolenie na pobyt czasowy oraz zastąpienie nazwy zezwolenia na osiedlenie się nazwą zezwolenie na pobyt stały.
14. Ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2007 r. Nr 155, poz. 1095, z późn. zm.)
W ustawie konieczne będzie dostosowanie przepisów do zmian wynikających ze zmiany nazw zezwoleń pobytowych i zastąpienia nazwy zezwolenie na zamieszkanie na czas oznaczony nazwą zezwolenie na pobyt czasowy oraz nazwy zezwolenie na osiedlenie się nazwą zezwolenie na pobyt stały.
Ponadto z zakresu podmiotów uprawnionych do prowadzenia działalności gospodarczej na zasadach dotyczących obywateli polskich należy wyłączyć cudzoziemców posiadających zgodę na pobyt tolerowany.
15. Ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. 2008 r. Nr 164, poz. 1027, z późn. zm.)
W ustawie konieczne będzie dostosowanie przepisów do zmian wynikających ze zmiany nazw zezwoleń pobytowych i zastąpienia nazwy zezwolenie na zamieszkanie na czas oznaczony nazwą zezwolenie na pobyt czasowy oraz nazwy zezwolenie na osiedlenie się nazwą zezwolenie na pobyt stały.
16. Ustawa z dnia 27 lipca 2005 r. - Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz. U. Nr 164, poz. 1365, z późn. zm.)
W ustawie konieczne będzie dostosowanie przepisów do zmian wynikających ze zmiany nazw zezwoleń pobytowych i zastąpienia nazwy zezwolenie na zamieszkanie na czas oznaczony nazwą zezwolenie na pobyt czasowy oraz nazwy zezwolenie na osiedlenie się nazwą zezwolenie na pobyt stały.
17. Ustawa z dnia 16 listopada 2006 r. o opłacie skarbowej (Dz. U. Nr 225, poz. 1635, z późn. zm.)
W ustawie konieczne będzie dostosowanie przepisów do zmian wynikających ze zmiany nazw zezwoleń pobytowych i zastąpienia nazwy zezwolenie na zamieszkanie na czas oznaczony nazwą zezwolenie na pobyt czasowy oraz nazwy zezwolenie na osiedlenie się nazwą zezwolenie na pobyt stały.
18. Ustawa z dnia 7 września 2007 r. o Karcie Polaka (Dz. U. Nr 180, poz. 1280, z późn. zm.)
W ustawie konieczne będzie dostosowanie przepisów do zmian wynikających ze zmiany nazw zezwoleń pobytowych i zastąpienia nazwy zezwolenie na zamieszkanie na czas oznaczony nazwą zezwolenie na pobyt czasowy oraz nazwy zezwolenie na osiedlenie się nazwą zezwolenie na pobyt stały.
19. Ustawa z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (Dz. U. z 2009 r. Nr 1, poz. 7, z późn. zm.)
W ustawie konieczne będzie dostosowanie przepisów do zmian wynikających ze zmiany nazw zezwoleń pobytowych i zastąpienia nazwy zezwolenie na zamieszkanie na czas oznaczony nazwą zezwolenie na pobyt czasowy oraz nazwy zezwolenie na osiedlenie się nazwą zezwolenie na pobyt stały.
20. Ustawa z dnia 14 lipca 2006 r. o wjeździe na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, pobycie oraz wyjeździe z tego terytorium obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej i członków ich rodzin (Dz. U. Nr 144, poz. 1043 z późn. zm.)
W ustawie konieczne będzie wprowadzenie przepisu określającego w sposób enumeratywny, które przepisy ustawy o cudzoziemcach będą miały zastosowanie do obywateli UE oraz do członków ich rodzin dołączających do nich lub przebywających z nimi.
Należy także uwzględnić orzeczenie Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości w sprawie C-292/89 Antonissen, dotyczące prawa pobytu obywateli UE poszukujących pracy przez okres 6 miesięcy bez konieczności spełniania warunków pobytu.
W przepisach regulujących prawo pobytu obywateli UE przez okres przekraczający 3 miesiące należy uwzględnić możliwość posiadania przez nich prywatnego ubezpieczenia zdrowotnego.
12. Wpływ ustawy o cudzoziemcach na stosunki powstałe pod działaniem przepisów dotychczasowych
1. Projektowana ustawa wprowadzi znaczące zmiany w stosunkach społecznych oraz administracyjno-prawnych powstałych pod działaniem ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o cudzoziemcach.
2. Znaczny wpływ na dotychczas panujące stosunki społeczne i administracyjno-prawne będzie miało wprowadzenie zmian w zakresie dotyczącym zasad wjazdu i pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
3. W związku ze zmianami nazw zezwoleń pobytowych, polegającymi na zastąpieniu zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony zezwoleniem na pobyt czasowy oraz zezwolenia na osiedlenie się zezwoleniem na pobyt stały, należy przyjąć, że zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony i zezwolenia na osiedlenie się udzielone na podstawie ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o cudzoziemcach zachowają ważność przez okres, na jaki zostały wydane.
4. Do postępowań w sprawach zezwoleń na zamieszkanie na czas oznaczony i zezwoleń na osiedlenie się, które zostały wszczęte przed dniem wejścia w życie projektowanej ustawy i nie zostały zakończone decyzją ostateczną, powinny mieć zastosowanie przepisy nowej ustawy.
5. Zaproszenia wpisane do ewidencji zaproszeń, wizy, karty pobytu i inne dokumenty w sprawach cudzoziemców wydane na podstawie dotychczasowych przepisów zachowają ważność przez okres, na jaki zostały wydane.
6. W związku z wprowadzeniem w projektowanej ustawie zasady, że karta pobytu będzie wydawana po pobraniu danych biometrycznych cudzoziemca, należy przyjąć, że karty pobytu wydane na podstawie dotychczasowej ustawy będą podlegać nieodpłatnej wymianie w ciągu roku, licząc od dnia wejścia w życie ustawy. Po tym terminie wymiana będzie odpłatna.
7. Dane cudzoziemców, zgromadzone w wykazie cudzoziemców, których pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest niepożądany, na podstawie dotychczasowych przepisów, będą przechowywane przez okres, na jaki zostały w nim zamieszczone.
8. Wpisy do rejestrów prowadzonych na podstawie dotychczasowych przepisów z dniem wejścia w życie ustawy staną się wpisami do rejestrów prowadzonych na podstawie projektowanej ustawy.
9. Akty wykonawcze wydane na podstawie dotychczasowych przepisów pozostaną w mocy do czasu wydania nowych aktów wykonawczych, nie dłużej jednak niż przez 12 miesięcy od dnia wejścia w życie projektowanej ustawy.
10. Cudzoziemcowi przebywającemu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej nieprzerwanie co najmniej od dnia 20 grudnia 2007r., którego pobyt na tym terytorium w dniu wejścia w życie ustawy będzie nielegalny, wojewoda właściwy ze względu na miejsce pobytu cudzoziemca udzieli zezwolenia na pobyt czasowy na okres 2 lat, o ile nie spowoduje to zagrożenia dla obronności lub bezpieczeństwa państwa albo bezpieczeństwa i porządku publicznego lub nie naruszy interesu Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli cudzoziemiec złoży wniosek o udzielenie tego zezwolenia w terminie 6 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy.
11. Cudzoziemcowi będzie się odmawiało udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy, o którym mowa w ust. 10 jeżeli :
1) w postępowaniu w sprawie udzielenia tego zezwolenia zostaną przedstawione dokumenty zawierające nieprawdziwe dane osobowe lub fałszywe informacje lub w celu użycia za autentyczny, podrobi lub przerobi dokument bądź będzie używał takiego dokumentu jako autentycznego lub,
2) w stosunku do cudzoziemca została wydana decyzja orzekająca o wydaleniu z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, w związku z ubieganiem się o udzielenie na tym terytorium ochrony.
12. Do oceny, czy pobyt cudzoziemca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest nieprzerwany, będzie się stosowało ust. 3 Podrozdziału 8.7. „Zezwolenie na pobyt stały i zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego WE”.
13. Pobyt cudzoziemca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej będzie się uważać za nieprzerwany, jeżeli nic innego nie będzie wynikać ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego lub okoliczności sprawy.
14. W postępowaniu w sprawie zezwolenia na pobyt czasowy, o którym mowa w ust. 10 nie będą miały zastosowania przesłanki udzielenia i odmowy udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy, określone w Rozdziale 8.6. „Zezwolenie na pobyt czasowy”.
15. W postępowaniu w sprawie zezwolenia na pobyt czasowy oraz do udzielonego zezwolenia na pobyt czasowy będzie miał zastosowanie Podrozdział 8.6.1. „Zezwolenie na pobyt czasowy – część ogólna”, z wyjątkiem ust. 19 i 27 (26), a ust. 4 i 25 będzie miał zastosowanie odpowiednio.
16. Przed wydaniem decyzji o udzieleniu zezwolenia na pobyt czasowy cudzoziemcowi, którego dane będą znajdować się w wykazie cudzoziemców, których pobyt jest na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej niepożądany, wojewoda będzie obowiązany zwrócić się o przekazanie informacji w zakresie niezbędnym do ustalenia, czy pobyt cudzoziemca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej stanowi zagrożenie dla obronności lub bezpieczeństwa państwa albo bezpieczeństwa i porządku publicznego także do Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców.
17. Komendant oddziału Straży Granicznej lub komendant placówki Straży Granicznej właściwy ze względu na siedzibę wojewody, do którego zostanie złożony wniosek o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy, o którym mowa w ust. 10 będzie pobierał od cudzoziemca, którego wniosek dotyczy, odciski linii papilarnych, za pomocą kart daktyloskopijnych lub urządzenia do elektronicznego pobierania odcisków.
18. W przypadku gdy cudzoziemiec, w trakcie ubiegania się o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy, o którym mowa w ust. 10 złoży wniosek o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy na innej podstawie prawnej, wniosek o udzielenie zezwolenia na pobyt stały lub zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego WE, wniosek taki pozostawia się bez rozpoznania.
19. Pobytu cudzoziemca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie zezwolenia na pobyt czasowy, o którym mowa w ust. 10 nie będzie zaliczało się do okresu legalnego
i nieprzerwanego pobytu cudzoziemca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, uprawiającego do uzyskania zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego WE.
20. Cudzoziemiec posiadający zezwolenie na pobyt czasowy, o którym mowa w ust. 10 będzie miał prawo wykonywać na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej pracę bez zezwolenia na pracę, pod warunkiem posiadania pisemnego oświadczenia pracodawcy
o zamiarze powierzenia cudzoziemcowi wykonywania pracy.
21. Cudzoziemiec, któremu udzielono zezwolenia na pobyt czasowy, o którym mowa w ust. 10 będzie obowiązany podpisać oświadczenie o zapoznaniu się z obowiązkami związanymi z uzyskaniem tego zezwolenia.
22. Przepis ust. 2 pkt 11 w rozdziale „Zobowiązanie cudzoziemca do powrotu” będzie stosowany do umów o przekazywaniu i przyjmowaniu osób obowiązujących w dniu 13 stycznia 2008 r.”
13. Przewidywany termin wejścia w życie ustawy
Przewiduje się, że ustawa o cudzoziemcach powinna wejść w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.
14. Ocena skutków regulacji
14.1.Wpływ ustawy o cudzoziemcach na sektor finansów publicznych.
14.1.1. Wpływ projektowanej ustawy na budżet państwa.
Skutki finansowe związane z wejściem w życie projektowanej ustawy obejmą:
1) koszty związane z powierzeniem nowych zadań Szefowi Urzędu do Spraw Cudzoziemców:
a) w związku ze zmianą przepisów ustawy o cudzoziemcach w zakresie procedury wydawania decyzji o udzieleniu zezwolenia na pobyt czasowy w celu wykonywania pracy konieczne będzie zapewnienie przez Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców skutecznej realizacji przedmiotowych zadań. Należy również podkreślić, iż projektowane przepisy prawa przewidują również nowy rodzaj zezwolenia na pobyt czasowy w celu wykonywania pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji – „niebieską kartę UE”. Na gruncie obecnie obowiązujących przepisów prawa cudzoziemcowi, który chce podjąć w Polsce pracę wydawane są dwie odrębne akty administracyjne: zezwolenie na prace oraz zezwolenie na zamieszkanie na czas oznaczony. Obie decyzje zostaną zastąpione jednym aktem administracyjnym zezwoleniem na pobyt czasowy w celu wykonywania pracy. Do tej pory odwołania od decyzji w sprawie zezwolenia na pracę rozpatrywał minister właściwy do spraw pracy, natomiast odwołania od decyzji w sprawie udzielenia zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony Szef Urzędu do Spraw Cudzoziemców. Projektowane przepisy przewidują, iż organem odwoławczym od decyzji w sprawie zezwolenia na pobyt czasowy w celu wykonywania pracy, będzie jedynie Szef Urzędu do Spraw Cudzoziemców. Należy zatem przyjąć, iż w wyniku zmian w obowiązujących przepisach prawa zwiększy się liczba rozpatrywanych przez Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców odwołań. Szacując liczbę prowadzonych ewentualnie postępowań odwoławczych od wydawanych przez wojewodę decyzji w sprawie udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy w celu wykonywania pracy można wziąć pod uwagę dane statystyczne dotyczące liczby decyzji w sprawie odmowy wydania zezwolenia na pracę w roku 2008 i 2009. W roku 2008 r. wydano ogółem 254 decyzje o odmowie wydania zezwolenia na pracę, a w 2009 r. wydano 261 w/w decyzji. Dla porównania można wskazać, iż w 2008 r. wydano 1674 negatywne decyzje w sprawie udzielenia zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony, od 608 decyzji wniesiono odwołania. W 2009 r. wojewodowie wydali 2738 negatywnych decyzji w sprawie udzielenia zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony, do Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców wpłynęło 1432 odwołań. Przyjmując zatem, iż tylko od połowy decyzji w sprawie zezwolenia na pracę wniesione było odwołanie, wówczas w 2008 roku prowadzonych było około 127 postępowań odwoławczych od decyzji o odmowie wydania zezwolenia na pracę, a w 2009 r. 130 tego typu postępowań. Należy zatem przyjmować, iż po wejściu w życie projektowanych przepisów prawa Szef Urzędu do Spraw Cudzoziemców zobowiązany będzie do prowadzenia dodatkowo około 130 postępowań administracyjnych w sprawie zezwolenia na pobyt czasowy w celu wykonywania pracy. Należy również liczyć się ze wzrostem liczby postępowań administracyjnych wynikającym z wprowadzenia zezwolenia na pobyt czasowy w celu wykonywania pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji, który jest jednak trudny do oszacowania. W tym miejscu trzeba również podkreślić, iż liczba prowadzonych w stosunku do cudzoziemców postępowań administracyjnych co roku wzrasta. Konieczne będzie zatem zatrudnienie w Urzędzie do Spraw Cudzoziemców 2 dodatkowych osób. Szacowane koszty związane ze zwiększeniem liczby osób zatrudnionych w Urzędzie do Spraw Cudzoziemców mogą wynieść rocznie ok. 57 205, 68 zł w przeliczeniu na 1 etat, zaś koszty wynagrodzenia 2 pracowników w skali rocznej to 114 411,36 zł,
b) w związku ze zmianą przepisów ustawy o cudzoziemcach w zakresie procedury wydawania decyzji o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu konieczne będzie zapewnienie przez Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców skutecznej realizacji przedmiotowego zadania. Na gruncie obecnie obowiązujących przepisów prawa wydawane są dwie odrębne decyzje: decyzja o zobowiązaniu do opuszczenia kraju oraz decyzja o wydaleniu. Obie decyzje zostaną zastąpione jedną decyzją o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu. Do tej pory w przypadku decyzji o zobowiązaniu do opuszczenia Polski Szef Urzędu do Spraw Cudzoziemców nie był organem II instancji, należy zatem przyjąć, iż w wyniku zmian w obowiązujących przepisach prawa zwiększy się liczba rozpatrywanych przez Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców odwołań. Szacując liczbę prowadzonych ewentualnie postępowań odwoławczych od wydawanych przez właściwy organ Straży Granicznej decyzji o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu wzięto pod uwagę dane statystyczne dotyczące liczby prowadzonych postępowań w sprawie zobowiązania do opuszczenia terytorium Polski w latach 2008 – 2009 oraz liczbę decyzji w sprawie wydalenia wydanych w w/w latach. W 2008r. wydano 3 431 decyzji o zobowiązaniu do opuszczenia Polski oraz 2 184 decyzje o wydaleniu, a w 2009r. wydano 6 335 decyzji o zobowiązaniu do opuszczenia Polski oraz 9 716 decyzji o wydaleniu. W 2008r. wojewodowie wydali 425 decyzji w sprawie zobowiązania do opuszczenia Polski w wyniku postępowania odwoławczego, a w 2009r. – 680 tego typu decyzji. Natomiast Szef Urzędu do Spraw Cudzoziemców wydał w 2008r. 253 decyzje jako organ II instancji w postępowaniach w sprawie wydalenia, a w 2009r. wydał 331 w/w decyzji. Należy zatem przyjąć, iż w związku z wejściem w życie projektowanej regulacji prawnej Szef Urzędu do Spraw Cudzoziemców będzie zobowiązany prowadzić dodatkowo około 700 postępowań administracyjnych. Dla porównania można jedynie wskazać, iż w 2008 r. do Szefa Urzędu do spraw Cudzoziemców wpłynęło ogółem 2127 odwołań, a 2009r.- 3126 odwołań. W prowadzenie postępowań administracyjnych w w/w sprawach było zaangażowanych 11 pracowników, a od października 2009r. 12 pracowników. Należy zatem przyjąć, iż liczba rozpatrywanych przez Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców wzrośnie o jedna czwartą, konieczne będzie zatem proporcjonalne zwiększenie zatrudnienia. Należy również wziąć do uwagę fakt, iż co roku liczba prowadzonych w II instancji postępowań administracyjnych wzrasta. Biorąc pod uwagę przytoczone wyżej argumenty, należy zatem uznać, iż konieczne będzie zatrudnienie 5 dodatkowych osób. Szacowane koszty związane ze zwiększeniem liczby osób zatrudnionych w Urzędzie do spraw Cudzoziemców mogą wynieść rocznie ok. 57 205, 68 zł w przeliczeniu na 1 etat, zaś koszty wynagrodzenia 5 pracowników w skali rocznej to 286 028,4 zł;
2) koszty związane z dokonaniem nowych tłumaczeń pouczeń dla cudzoziemców o zasadach i trybie postępowania oraz o przysługujących im prawach i ciążących na nich obowiązkach w sprawach uregulowanych w ustawie o cudzoziemcach
W związku ze zmianą przepisów ustawy o cudzoziemcach konieczne jest przygotowanie nowych pouczeń dla cudzoziemców o zasadach i trybie postępowania oraz o przysługujących im prawach i ciążących na nich obowiązkach w sprawach uregulowanych w ustawie i dokonanie ich tłumaczenia.
Szacuje się, że koszty z tym związane wyniosą 40 000 zł przy zastosowaniu zwykłego trybu tłumaczeń specjalistycznych lub 45 000 zł przy zastosowaniu pilnego trybu tłumaczeń specjalistycznych.
Koszty te zostaną sfinansowane w ramach środków zaplanowanych w budżecie państwa w części 42 – Sprawy wewnętrzne, której dysponentem jest Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji, ze środków będących w dyspozycji Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców, i nie będą stanowić tytułu do ubiegania się o dodatkowe środki z budżetu państwa.
3) koszty zmiany wzorów wniosków o udzielenie zezwoleń pobytowych w związku ze zmianą nazw zezwoleń pobytowych (zezwolenie na pobyt czasowy, zezwolenie na pobyt stały)
Zmiana wzorów formularzy wniosków o udzielenie zezwoleń pobytowych nie pociągnie za sobą dodatkowych kosztów związanych z ich przygotowaniem i wydrukowaniem. Przygotowanie nowych wzorów wniosków będzie polegało na dostosowaniu dotychczasowych wzorów do zmian wprowadzonych w ustawie o cudzoziemcach – zmiany nazw dotychczasowych zezwoleń (nie powstaną przy tym żadne koszty – wzory zostaną przygotowane w Urzędzie do Spraw Cudzoziemców). Natomiast co do kosztów wydrukowania formularzy wniosków, to należy zauważyć, że koszty te już obecnie są ponoszone przez Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców w każdym roku i są uwzględniane przy planowaniu wydatków w budżecie Urzędu. Nie będzie zatem żadnych dodatkowych wydatków związanych z wprowadzeniem nowych wzorów formularzy wniosków o udzielenie zezwoleń pobytowych w stosunku do tych, które zostały zaplanowane w budżecie państwa w części 42 - Sprawy wewnętrzne, której dysponentem jest Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji, pozostających w dyspozycji Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców.
4) koszty przygotowania i wydrukowania nowego wzoru karty pobytu
Zgodnie z ustawą karta pobytu będzie wydawana po pobraniu danych biometrycznych cudzoziemca. W celu umożliwienia zamieszczenia w karcie pobytu danych biometrycznych cudzoziemca, konieczne jest przygotowanie nowego wzoru karty pobytu. Wydatki z tym związane obejmą:
koszt zakupu rocznego zapasu blankietów kart pobytu (50 000 szt.) w wysokości 2 000 000 zł brutto,
koszt personalizacji dokumentu w wysokości 150 000 zł brutto,
koszt dostosowania urządzeń oraz systemu do personalizacji dokumentów w wysokości 1 000 000 zł brutto,
Wydatki te zostaną pokryte z budżetu państwa, ze środków zaplanowanych w budżecie, w części 42 – Sprawy wewnętrzne, której dysponentem jest Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji, ze środków będących w dyspozycji Dyrektora Centrum Personalizacji Dokumentów Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, i nie będą stanowić tytułu do ubiegania się o dodatkowe środki z budżetu państwa.
koszt dokonania zmian w Systemie Pobyt w wysokości 390 000 zł brutto.
Wydatki te zostaną pokryte z budżetu państwa, ze środków zaplanowanych w budżecie, w części 42 – Sprawy wewnętrzne, której dysponentem jest Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji, ze środków będących w dyspozycji Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców, i nie będą stanowić tytułu do ubiegania się o dodatkowe środki z budżetu państwa.
koszt zakupu sprzętu oraz oprogramowania do elektronicznego pobierania odcisków palców w wysokości 15 000 zł.
Koszty te zostaną sfinansowane w ramach środków zaplanowanych w budżecie w części 85 – Budżety wojewodów.
5) koszty związane z wydawaniem decyzji o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu
W 2010 roku zostało wydanych 6306 decyzji o zobowiązaniu do opuszczenia terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Średni koszt wydania jednej decyzji wynosi 33,65 zł (koszty postępowania). Ogółem koszty poniesione w zakresie postępowań administracyjnych zakończonych wydaniem decyzji o zobowiązaniu do opuszczenia terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w 2010 roku wyniosły 212 196, 90 zł.
W 2010 roku wydano 1632 decyzji o wydaleniu. W związku z udziałem Straży Granicznej w postępowaniach prowadzonych przez wojewodów, w zakresie wydawania decyzji o wydaleniu - Straż Graniczna sporządziła w 2010 r. 1760 wniosków o wydanie decyzji o wydaleniu powodujących skutki finansowe w wysokości ok. 57 003.10 zł.
W związku z wydaniem 1632 decyzji o wydaleniu oraz 6306 decyzji o zobowiązaniu do opuszczenia terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przyjęto, iż rocznie zostanie wydanych ok. 8 000 decyzji o zobowiązaniu do powrotu. Szacunkowe koszty poniesione w zakresie prowadzonych postępowań o wydanie decyzji o zobowiązaniu do powrotu wyniosą rocznie ok. 269 200,00 zł. Prognozowana ilość wydawanych decyzji o zobowiązaniu do powrotu nie spowoduje dodatkowych kosztów związanych z wydawaniem decyzji o zobowiązaniu do powrotu.
W związku z wprowadzeniem zmian w zakresie wykonywania zadań związanych z wydawaniem decyzji o zobowiązaniu do powrotu, planowane jest ich realizowanie w większości przypadków przez właściwego wojewodę oraz częściowo przez Straż Graniczną, ale jedynie w zakresie decyzji nie zawierających terminu do wykonania zobowiązania.
Organem odwoławczym od obu typów decyzji będzie Szef Urzędu do Spraw Cudzoziemców.
Powierzenie realizacji ww. zadań wojewodom nie będzie wiązało się z koniecznością zwiększenia posiadanej przez nich ilości etatów. Czynności te winny być bowiem realizowane przez obecnych pracowników, którzy dotychczas prowadzą postępowania w zakresie wydawania decyzji o wydalenia.
Wydawanie z kolei decyzji o zobowiązaniu do powrotu przez organy Straży Granicznej nie spowoduje zwiększenia ilości spraw realizowanych przez tę formację , decyzje te zastąpią w istocie obecnie wydawane przez Straż Graniczną wnioski w przedmiocie wydania decyzji o wydaleniu. Taka regulacja pozwala na zrealizowanie zadania przez organy, z wykorzystaniem posiadanych etatów.
Wskazanie Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców jako organu II instancji spowoduje znaczny wzrost ilości rozpatrywanych odwołań a skutki finansowe w tym zakresie zostały wskazane w pkt 1 lit. b.
6) koszty związane z wydawaniem decyzji o zobowiązaniu do powrotu obejmujące finansowanie tłumaczeń
W związku ze zmianą przepisów ustawy o cudzoziemcach w zakresie procedury wydawania decyzji o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu konieczne będzie zapewnienie przez Straż Graniczną skutecznej realizacji przedmiotowych zadań. Projektowane przepisy wprowadzają regulacje dotyczące zapewnienia cudzoziemcom tłumacza podczas wykonywania czynności administracyjnych związanych z wydaniem decyzji o zobowiązaniu do powrotu.
W 2010 roku wykonano 477 tłumaczeń w zakresie wydania decyzji o zobowiązaniu do opuszczenia terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Ogółem koszty tłumaczenia w 2010 roku wyniosły 53 228,44 zł. Średni koszt tłumaczenia na jednego cudzoziemca wynosił średnio 111,59 zł.
W związku z wykonaniem w 2010 roku 477 tłumaczeń w ramach prowadzonych postępowań w zakresie wydania decyzji o zobowiązaniu do opuszczenia terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz 300 tłumaczeń w ramach prowadzonych postępowań w zakresie wydania decyzji o wydaleniu, przyjęto, iż rocznie zostanie wykonane 800 tłumaczeń w zakresie wydawania decyzji o zobowiązaniu do powrotu, zaś szacunkowa kwota wyniesie 88 800,00 zł.
Koszty te zostaną sfinansowane w ramach środków zaplanowanych w budżecie państwa, której dysponentem jest Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji, ze środków będących w dyspozycji Komendanta Głównego Straży Granicznej, i nie będą stanowić tytułu do ubiegania się o dodatkowe środki z budżetu państwa.
7) koszty związane z finansowaniem pomocy cudzoziemcowi w dobrowolnym powrocie
Koszt powrotu jednego cudzoziemca w 2010 r. wyniósł ok. 1 900 zł. Z pomocy w dobrowolnych powrotach skorzystało 909 cudzoziemców, zatem szacunkowy koszt roczny do sfinansowania ze środków będących w dyspozycji Komendanta Głównego Straży Granicznej wynosi 1 077 000 zł.
8) koszty związane z zmianą nazwy „Areszt w celu wydalenia” na „Areszt dla cudzoziemców”.
W związku ze zmianą nazwy konieczne będzie dokonanie zmiany tablic z nazwą aresztu, pieczęci urzędowych oraz imiennych pieczęci. Koszty te zostaną sfinansowane w ramach środków zaplanowanych w budżecie państwa, której dysponentem jest Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji, ze środków będących w dyspozycji Komendanta Głównego Straży Granicznej, i nie będą stanowić tytułu do ubiegania się o dodatkowe środki z budżetu państwa.
Przyjęto, iż na ten cel składać się będą następujące wydatki:
koszt tablicy urzędowej – ok. 300 zł – 400 zł;
koszt pieczęci (automat) – ok. 10 zł;
koszt pieczęci do pakietu – ok. 100 zł - 120 zł.
Reasumując, szacunkowe koszty wyniosą ok. 6240 zł i obejmą zakup:
8 tablic urzędowych, dla 8 aresztów dla cudzoziemców, 8 × 400,00 zł = 3 200,00 zł.
32 pieczęci urzędowych (automat), po 4 dla 8 aresztów, 32 × 10 zł = 320,00 zł.
80 pieczęci imiennych (automat), po 10 dla 8 aresztów, 80 × 10 zł = 800,00 zł.
16 pieczęci do pakietu, po 2 dla 8 aresztów, 16 × 120 zł = 1 920,00 zł.
9) koszty udziału przedstawicieli organizacji pozarządowych w czynnościach związanych z wykonaniem decyzji o zobowiązaniu do powrotu, w której nie będzie określony termin dobrowolnego wyjazdu.
W związku z implementacją przepisów dyrektywy Parlamentu i Rady 2008/115/WE z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie wspólnych norm i procedur stosowanych przez państwa członkowskie w odniesieniu do powrotów nielegalnie przebywających obywateli państw trzecich przedstawiciele organizacji pozarządowych będą uczestniczyć w czynnościach związanych z wykonaniem decyzji o zobowiązaniu do powrotu, w której nie będzie określony termin dobrowolnego wyjazdu. Udział przedstawicieli organizacji pozarządowych w przedmiotowych czynnościach będzie związany z nakładem dodatkowych środków finansowych.
W roku 2010 zrealizowano 9 lotów czarterowych, uczestniczyło 283 osoby (119 osób eskorty, 164 cudzoziemców). Szacunkowy koszt 1 lotu czarterowego wyniósł 50 000,00 zł. Koszt udziału jednej osoby w locie wynosi 1 590,00 zł (9 × 50 000,00 = 450 000,00 zł.), (450 000,00 zł. ÷ 283 = 1 590,00 zł). Przyjęto, iż rocznie będzie realizowane 7 lotów czarterowych.
Reasumując, koszt udziału jednego przedstawiciela organizacji pozarządowej szacunkowo wyniesie 2 150,00 zł × 7 lotów = 15 050,00 zł. Przyjęta kwota 2 150,00 zł obejmuje koszty transportu drogą lotniczą oraz koszty zakwaterowania.
Koszty te zostaną sfinansowane w ramach środków zaplanowanych w budżecie państwa, której dysponentem jest Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji, ze środków będących w dyspozycji Komendanta Głównego Straży Granicznej, i nie będą stanowić tytułu do ubiegania się o dodatkowe środki z budżetu państwa.
10) koszty związane z wydłużeniem okresu pobytu cudzoziemca w strzeżonym ośrodku lub areszcie dla cudzoziemców z 12 miesięcy do 18 miesięcy.
W związku z implementacją przepisów dyrektywy Parlamentu i Rady 2008/115/WE z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie wspólnych norm i procedur stosowanych przez państwa członkowskie w odniesieniu do powrotów nielegalnie przebywających obywateli państw trzecich został wydłużony okres pobytu cudzoziemca w strzeżonym ośrodku lub areszcie dla cudzoziemców z 12 miesięcy do 18 miesięcy. Zmiana przepisów będzie miała wpływ na zwiększenie kosztów utrzymania cudzoziemca w ośrodku strzeżonym oraz w areszcie dla cudzoziemców.
a) ośrodek strzeżony dla cudzoziemców:
W 2010 roku w strzeżonym ośrodku było osadzonych 2 000 cudzoziemców. Przyjmując, iż koszt pobytu cudzoziemca w strzeżonym ośrodku wynosi 25 zł dziennie, a średni czas pobytu cudzoziemca w strzeżonym ośrodku trwa 70 dni należy wskazać, iż koszt pobytu cudzoziemca w strzeżonym ośrodku wynosi 1 750 zł. Łączny koszt pobytu cudzoziemców w strzeżonych ośrodkach wynosi 3 500 000,00 zł.
Przyjmuje się, iż wydłużenie okresu pobytu cudzoziemców w strzeżonych ośrodkach zwiększy koszt pobytu cudzoziemców w strzeżonych ośrodkach o ok. 5%. Wartość 5% została przyjęta na podstawie ilości osób, które zgodnie z obowiązującymi przepisami przebywały w ośrodku 1 rok i zostały zwolnione z przyczyn upływu terminu pobytu mimo, iż nie potwierdzono jej tożsamość. Łączny koszt wzrośnie ok. 150 000,00 zł (73 dni pobytu × 25,00 zł = 1 825,00 zł), (1 825,00 zł × 2000 liczba cudzoziemców = 3 650 000,00), (3 650 000,00 - 3 500 000,00 zł. = 150 000,00 zł).
b) areszt w celu wydalenia:
W 2010 roku było osadzonych 200 cudzoziemców. Przyjmując, iż koszt pobytu cudzoziemca w areszcie w celu wydalenia wynosi 40 zł dziennie oraz średni czas pobytu cudzoziemca w strzeżonym ośrodku trwa 25 dni należy wskazać, iż koszt pobytu cudzoziemca w areszcie w celu wydalenia wynosi 1 000,00 zł. Łączny koszt pobytu cudzoziemców w areszcie dla cudzoziemców wynosi 200 000,00 zł.
Koszty pobytu w areszcie dla cudzoziemców nie wzrosną z powodu wydłużenia terminu pobytu z 12 miesięcy do 18 miesięcy, gdyż areszt w celu wydalenia stosowany jest jako środek ostateczny i nie było przypadków, aby osoba przebywała tam dłużej niż 12 miesięcy.
Koszt pobytu cudzoziemca w strzeżonym ośrodku (25 zł) oraz w areszcie w celu wydalenia (40 zł) został przyjęty na podstawie § 3 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 20 grudnia 2007 r. w sprawie szczegółowego sposobu obliczania niektórych kosztów wydalenia cudzoziemca z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2008 r. Nr 3, poz. 20).
Koszty te zostaną sfinansowane w ramach środków zaplanowanych w budżecie państwa, której dysponentem jest Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji, ze środków będących w dyspozycji Komendanta Głównego Straży Granicznej, i nie będą stanowić tytułu do ubiegania się o dodatkowe środki z budżetu państwa.
14.1.2. Wpływ projektowanej ustawy na finanse jednostek samorządu terytorialnego.
Projektowana ustawa nie spowoduje dodatkowych wydatków i nie wpłynie na zmniejszenie dochodów budżetów jednostek samorządu terytorialnego
14.2. Wpływ ustawy o cudzoziemcach na rynek pracy.
Projektowana ustawa nie będzie wywierała wpływu na rynek pracy.
14.3. Wpływ ustawy o cudzoziemcach na konkurencyjność gospodarki i przedsiębiorczość.
Projektowana ustawa nie będzie wywierała wpływu na sytuację i rozwój regionalny.
14.4. Wpływ ustawy o cudzoziemcach na sytuację i rozwój regionalny.
Projektowana ustawa nie będzie wywierała wpływu na sytuację i rozwój regionalny.
14.5. Wyniki przeprowadzonych konsultacji.
Projekt założeń zostanie przekazany do zaopiniowania Generalnemu Inspektorowi Ochrony Danych Osobowych, Prezesowi Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa, Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego, wojewodom, Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka, Polskiej Konfederacji Pracodawców Prywatnych „Lewiatan”, Sekcji Praw Człowieka Uniwersyteckiej Poradni Prawnej UJ, Stowarzyszeniu Amnesty International, Polskiej Akcji Humanitarnej, Instytutowi na rzecz Państwa Prawa, Stowarzyszeniu Interwencji Prawnej, Centrum Pomocy Prawnej im. Haliny Nieć, Stowarzyszeniu „Emigrant”.
Wyniki przeprowadzonych konsultacji zostaną przedstawione po otrzymaniu opinii od ww. podmiotów. Wówczas zostaną wskazane uwagi zgłoszone w toku konsultacji i ustosunkowanie się do nich projektodawcy.
W celu wykonania obowiązku wynikającego z art. 5 ustawy z dnia 7 lipca 2005 r. o działalności lobbingowej w procesie stanowienia prawa (Dz. U. Nr 169, poz. 1414 oraz z 2009 r. Nr 42, poz. 337) projekt założeń zostanie zamieszczony w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie internetowej Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji.